장음표시 사용
111쪽
a etiam ciuibus obtemperandi modus.Cicero popua larem reipub. rniam probat qualis erat Ro mana subcosi &tribunis plebis,ad eamque ca leges suas accommodat,ut locus quidam in- : pud a cidat ex fiagmentis libri primi de republ. E6que se liberis populis leges dare scribit, verbo. i qui non nemini, sed non scmper uniti voluerunt.His igitur magistratus dat, quorui difinitum est imperium eo iure quod popu-i liis in se dedit.Popilliis enim libertatis ainas, a rion hominum eam,sed legum potestati pei a misit, quam arbitratu suo moderari possicci a Qui vero populi voluntate numinis in regii a potestatem concesscre,nec sibi parendi, nec regibus imperandi modum ullum lege praesi si cribere potuere,sed vel sponte sua,vel inviti, in eorum verba iurare coacti,legum vinculis. solutum iis imperium reliquθre. Neque t , men minus hi reges, quam superiores illi le- , , ges,iustitiae fruendae causa constituθre. His Consentanea sunt quq refert Dionysius Hali
si carnasi sus,i non modo grauissimus antiqui- lib. . . tatum auctor, verumetiam reipub. gerendar, Peritissimus,Omnci,incuis, Graecia ciuitates inii rio Fub regibus erant,fedpseaquam eorum non
nulli abutipotesate coeperunt, oe in rebus admia 'nifrandi, non tam leges,quamsuam libidine con--
, Actari regni taedio magna pars ctatum publicum
112쪽
dominandi ratione transcripta. Non iam intelligis,quid sibi tuus auctor velit, aliud nimirum esse regum,aliud legum imperium λ Graeciae ciuitates,quandiu sub regibus agebant,quoniam eos lege cogere non poterant, publicae rei faciem innovarunt, & regum imperium in leges transtulerunt, Quod si minus ista suificiunt,addam Halicarnasi eo Cornelium Tacitum astipulatorem', cuius in historia fides
atque religio omni scrupulo mentem tuamcxoneret.Eius vcrba sunt, Vetustissmi mortalium nulla adhuc mala libidine ne probro cel rheseues inepama,aut coercitionibus regebant,n quepraemiis opus erat sum honesta seopte ingenio
peterentur, ρο ubi nihil contra morem cuperent,
nihil per metum vetabantur. t postia quam exui aequalitas, pro modeyba ac pudore ambitio Get is incedebat, prouenere dominationes, multo sique apud populos aetemum mansiere. . lam statim,
aut postquam regu pertaesum eges maluerunt .uae primo rudibus hominum animis simplices erant, maximeque fama celebrauit Cretensium,quo M
nos, Spartanorum,quas Lycurgus ac mox. aethemensibus quaesitiores iam c plures Solon perscripsit.Nobis Romulus, ut libitum, imperitaverat. Dein Numa religionibus diuino iure 'opulum devinxit, reperiaque qMaedam a Tullo σ co.
113쪽
s Servius Tullius sanctor, Mici queu etiam regu obtemperarent. Pulpo Tarquinio I aiae .s patrumfaEctiones multa populus p rauita tuendae libertatis,m firmandae coneordiae. Dein-3 de subiungit, rebus ad suffragia reuocatis, is corruptissima repub. plurimas fuisse leges, a tribunis reddita licentia ouoquo vellenti, populum agitandi. Non ex his animaduer- 1 tis initio rerum apud alios regum domin si tiones introductas, easque multos apud a populos aeternum mansisse: alios vero stas rim, aut postquam regum pertaesum esset,
i leges maluisse quam reges λ Non aduertisti hic distincta regum & lesum imperia i R i, gum placita pro legibus fuisse λ Romulum, 'i, Pompilium, Tullum & Ancum Martium, imperitasse iudicio suo, non populo, nonis legibus obligatos Seruium Tullium , ancili lae filium, qui, ut plebi gratificaretur cuius, auxilio per vim alienum regnum occupabat
, dimidium de regia potestate detraxerat, , quique leges sanxerat, quibus etiam tenerena rur reges,nullam a populo legem accepisse , Quaecum ita sint alium auctoicquam Mari. Tulliu laudare debuisti.Sed non potes.NuΩι quam enim gentium hoc fraenum regibus in , icetu inveneris,ut multitudinis imperio sub- miseriut fasces de legem acceperint supremet
114쪽
Aristot. lita; po lit. L. prohibitum
thent. de consul. f. pcn.ia fin.
ditionis atque potestatis suae moderatricem. Princeps enim animata lex est in terris, 7 cuius potestas atque iurisdictio non alia lege quam ipsius voluntate in an ustum cogi p t est. Aristoteles rege quali deu inter homines cessendum ait. Deinde subiicit,νομ ξε- αν
xo Ἀο .Necessariu est, inquit egi satione inteleos esse qui sunt & genere, & ciuili facultate pares.In illos autem huiuscemodi nulla prorsus est legislatio,quippe qui ipsi lex sunt. Hoc enim imperii ecia' oeconomica ratione insitu tu est, οπιν Liς παντων κυρκζ . quemadmoduenim oeconomia rcgnum est dbmesticu, scregnum oeconomia quaedam est ciuitatis.At ecquid iuris intcr parentem & liberos, inter dominum & familia interceditὶ ' Ab uxore vir aliberis pater, a seruis dominus Micu νομον accipietλImperium vero populare non conomica sed longe diuersa ratione constitutum est, cum in eo leges omnes ad su Dam ciuium squalitem rcferri videamus . Populus cnim ubi legum sciscendaru facultatem ad cptus cst aegre patitur aliquem vel ingenio vel virtute vel nobilitate, vel opibus excellentem. Eoque populus Athenietis ostracismon, Syracusanus petalismon excogitauit,
115쪽
APOLOGIA 97 ne quis vlla re ciuis prae caeteris emineret.
Testes appello Theseum,Solone, Aristidem
cognomento Iustum, Themistoclem & Damonem, quos ob virtutis admirationem αingenii praestantiam,ad custodiam aenei bouis ablegarunt.Testis adhuc Miltiades testis optimus quisque,quem fortitudinis &sapientiae fama nobilem viti sunt iniquissimo capitis supplicio. Ac nihilo meliores istis Lacedimonii Agesilaum regis appellatione caeteris illustriorEm, quod ita ciuibus charias essct,ut eoru corda possidere diceretur, in ordinem irrogata multa coegerunt. Quin & Hermodorum Ephesii virtutis opinione solum vertere iusserui. Id enim illis lege cautum prouisumque fuit,nequis popularium caeteris vllare pristaret.Regium autem imperium aequalitatem huiusmodi summam inaequalitatem esse statues,multos ciuium gradus agnoscit.: Rex enim ipse, caeteris vel genere, vel ciuili facultate superior,nullam ciuitatis partem facit eximius, & augusta illa dignitate sacrosanctus. Reliquorum ciuium ut quisque vel opibus, vel virtute,vel maiorum meritis,vel antiquitate generis, vel apud principem gratia maxime pollet, italogissime distat ab ignobilis vulgi stce, principis idaeam quadam aeimagine referens,non aliter ac princeps dei.
116쪽
Curia igitur aegre plebs meliorcs se patiatur,& ad prs st: ntiu viroru defensione aduersus plebis insoletiacoparata sit regia dominatio, certu est in regibus sitam esse legii summam potcstate, quae nuqua a summo diuelli potest. imperio. Est enim legis virtus imperiti &
lςgib. ca cu rcgnu unius imperio definiatur, unius erit leges omnes figere, refigere,non arbitratu multitudinis, sed suo. Id quod initio rerulium anarum usu uenisse videmus cum regum Voluntas pro lege coleretur.Scripta enim te
gem habebat nullam,sed id demum ratum ficiumque populo manebat,quod principi placitu crat. Cuius rei testis crit Homerus,apud quem nitiqua legis metionem ullam inveneris,cum paginis omnibus regu nomen 'CCurti Tat Vcnerandum, & augustae maiestatis ple- lib.2. a num. Qua vel sola motus ratione Iosephus, gr u sauctorii storiae,Graxis olim ignotui d. fit sic legis vocabulum asscrit,cum moribustatum,& regum imperatis regerentur. Nec
his admodu diu crsam fuisse constat manarum rerum originem. Vt enim silentio laudemus historiarum fidem, qualum& iam ante meminimus,non alio quam Pomponii iurisi consulti testimonio nitemur, quod pudore saluorciicere non possumus, nedu Ulla pro'
117쪽
babili ratione refellereas enim Romani iuris,& in gist rat' una omnium originem ab ipsa in 'tia repetens Et quidem,inquit,initio Austatis no irae populus sine lege G, sine iure certoprimi magi rem lituit, omni que net ianua regi 'bus bemisoantur. Sed equidem his haud immor*bo a quibus ipse non abcs.Liberuo legibus se lutum imperium initio regibus tradi tum iis, lacum libido regum Ero lcgi esset γο-- mineriqueti potestate, nita e mos erut co locati lari non temperarent es multagratiae,
ta odii , muli priuatu commoditatibus indulgerent, regum insolentia legum fecit desiderium. Leges igitur hac e causa inuentaesunt a populis , re gesique adti non sua in tu ἱ/ciis licentia ed. quo populim in sie dedissset iure uti. BLegibus igitur caeterira liberis, hic et nvo imperio prae initim edis modus, Pt suas a tiones orationem ad legum praesicripta conformarent, ut rex esset lex loquenis ex rex m tus, ut ait summus admin tradae reipub. magister. Ciceronem intelligis, opinor. At equidem nego Cicer nena usum hac similitudine re
gis, & legis , sed legis & inagistratus. Eius
verba sunt, Ut enim magis ratibus leges, ita populo praesunt magi stratus , verrque dici potest, magistratum legem c se loquentem, legem auit mmutum magi uratum . De rinagistratibus loquitur popularibus,quos Platonem imitatus
118쪽
isseministros legum, Plato etia legum se uos appellat. 3 Magistratuum autem appe latione reges haud includit, ut necPlato λεῖς TIν αρκοντιdv. Iam enim ante Platonis sententiam expressimus,regibus & condendara& abolendarum legum potestatem adiud, cantis. Huc accedit quod ante diximus, Mar. Ciceronem Romans reipublics leges accomodare,cui regum inauspicatum &inuisum crat nomen ob superiorum temporum ins lentiam. Nam ex quo Tarquinius exulauit, nec Ciceroni, nec alii cuiquam Romani nominis monarchian probasses unquam, quan
to minus persuasisses quod apud Appianum
Seleucus ait, unam esse legem omniu ge tium commune,id semper aequum esse quod a rege praescribitur ud hoc a rege dictu est, cuius tibi suspcctum erit tcstimonium, audiergo loquentem A eschinem, popularis imperii cive. Is enim ubi ex omni u hominu opinione&iudicio tres esse politias docuisset, regnu,qua tyrani de Vocat, paucoru & populi imperiit e vestigio subiecit,
wς wm o C. Ex quibus intelligi puto nullam regibus a populo dictam esse legem inapid
latum moderatricem,nec id unquam inanis
119쪽
mum Marco Tullio venisse, cum diceret inuentas est Heges, quae cum omnibus semper una atque eadem voce loquerentur, cum ab uno bono viro ius obtineri non posset, sed omnes reruinpubl.auctores iustitiam ob oculos positam habuisse, quanquam diuersis etitenderent institutis, diuersa gubernandi ratione. Hos regum,illos legum imperio subesse maluisse,quod hi legum, illi regum suspectam haberent tyrannidem.
QV o Ni A M autem hucusque prouecti sumus, &ingressi disputationem hanc de legibus,alio non diuertemus, quoad ratione definitum nobis conclusumque fuerit, quid de legum,quid de regum imperio sentire debeamus.Αis initio liberum fuisse regum ocsolutum legibus imperium,sed posteris temporibus ipsisrum nequitia factum, ut legum Cancellis circumscriberetur.Sed qui tandem Populi,quibus temporibus, quam legem regi dixerunt λ Hic obtumescis, ac nisi definitione legis,quam a iurisconsultis positam ais,
Veritatem eluderes,lisreres inops plane inctis oc consilii necvspiam terrarum latebram inuenires vllam quo confugeres. Quoniam
120쪽
enim Romani iuris prudeles legem esse aisit quod populus sciuit,ab eo rogatus ,Cui rogani di ius est tu reges omnes quamuis Romanaeditionis ignaros de exortes,ea definitione cotineri putas,qua illi Quiritium ius, & Roma- nae reipubl. statu in expresserunt. Quod cx ipsis definitionis verbis apparet, modo non in ' terpolata, sed integra proferrentur'. Cumi. enim partitus esset imperator ius omne Ro r g ς5- manum in sciiptum, te non scriptu, iurisque 4ἡ i isti scripti genera statuisset legem,plebiscitu, se-gent. α natusco fultu, principu placita, magistratuum edieta, resipsis a prudetu,singula definitionib' explicat,ac inter caetera, isge attes et quod populus Romanus senatorio magistratu interrogante,veluti consule,costituebat. Si pud Gallos,Hi a nos, Anglos, Scotos, aut si vis etiam Venetos, quorum tibi maxime ridet aristo cratia, hoc modo legem definires, quod populus Gallus aut Venetus interrogate senatorio magistratu costituit, absurdus viderere, nec quisqua usq; adeo desiperet,quin, te soleniter insanire putaret. Na rogationis Bartol. ad illa formula, qua plebis populique iusta costa
I Vix bar, ita nostris moribus aduersatur, ut ne V
sita a stigium quidem cius vlluin appareat. Ac ne N populus qui dona Romanus hodie lcgem vi *ψ0p 0 condere potest, omni ditionc atque iri perio destitutus. Etenim.