장음표시 사용
241쪽
i o DEsCRIPTIONIS PTOLEMAICAEDO Ur GonsalesX epius aduerso flumine medi terranea penetrans, primus in notitiam Smaragdoru' deduetus,cum ex locis mediterraneis sequatori vicinis adferri didicisset, continuata aduersi fluminis nauigatione ad Bogoti regnii deuenit, aquo, edoctus sodinas 3 hasce ulterius inquirendas, terrestri itinere, ad Sin ragdorum rupem deductus est, tulitque mille octingentos ingentes Smaragdos: Cuiusdetectionis fama, ingentes Uiuitias &nominis claritatem sibi conciliauit. Postmodum in multis Peritu alijsque locis aequatori rovicinis, passim Smaragdorum secturas queiata est,
honor tamen tius rei penes inuentorem Ximenium,a--i manet. Miraculoest arbor hui continentis, Punica . Occidum arbore maior, ex quas aetati sione, laudatissimum
balsamum desudat, tanto laudatius, sod non deco- uetionibus, ficta in Hispania noua, sed incisionibus naturali arboris defluxu colligatur, deficientibusque AEgypti setas,in occidentalibus partibus enatum ii ueniri haud temere miramur. Aaeo ut si Monardo Hispalensi medico credimus, etiam si nihil aliud in is Occidentem nauigationes nobis attulissent, non in illis suisset Hispanorum labor, quum Balsamum hoc AEgyptiaco balsamo no sit inferius, si mirabiles eius effectus & utilitatesconsideremus, uando ad ea ori ina ad quae AEgyptiacum olim adhibebatur, Indi cum hoc balsamum sit efficax, ut idem author libro simplicium medicamentorum ex India allatorum
242쪽
O T v M li x Cumanae Pari e& Cuba guae littus, a Christaphoro Columbo detectum & perlustratum, unionum margaritarumque piscatione perquam celebre est. Cubagua Orientis lateri adiacet, nullo frugum prouentu beata, lignorum S quae dulcis cumprimis penuria premitur, ligna ex ' Margarita insula, aquam ex Cumanae regionis Ossi' Ex lo Pana passimi ingentia coccinei siue brassistiaeuiora lucusque:arbores ipsae in non credibilem dinem excrescunt: fama est plerasque vix sed cimvirorunt brachijs concludi aut complecti posse. iis Gignit haec regio dccassiam fistulam. Hisce in partiabus reperitur monstrosum illud animal quod vulpino rostro caetera simiam sere reseri, ac si quando alio
proles trans rat, utero extetiori in modum crum nae inuolutas desert. Donios habent ligneas palm eto rum solijs contectas. Rebus familiaribus intentae mi heres, agriculturam exercent. Viri arma tractant, aut venationibus indulgent. Statis anni temporibus a totum hoc Cuba sedc Pariae littus rubrescere aut mant, quod florentium generantiumque ostreaminaue signum esse volunt. Sequitur Pariae, Cumanae,& Paris πώ Maracapanae ora. Pariae littus tanta gratissimorum odorum suauitate fragrat, ut renascenus Veris patria
iure caeri possit. Cumanae Pariaeque regionis incolae,5 3 . ebriet
243쪽
DESCRUTIONIS, PTOLEMAICAE ebrietatibus tripudijsque supra modum dediti, olim'
nudi incedebant: animae immortalitatem credebant, easque poli obitum ad viridantes secretosque elysios campos deserri sentiebant, ubi genio indulgeant, I Q. timuitque compotationibus atque tripudijstempus ti M. ducant: quinimo animas vocantes responditesque sese audire persuasum habebant, si quando in cauis vallium penetralibus Echus vocem percipiant: sed quam vere Echo aeris & linguae filia verba aliena ii sequitur, Vocemque sine mente gerit tam a vero C Io manorum abest lententia. Ad meridiem tendentibus occurrit Aiadalusa noua, Bogoti regno vicina, &Smaragdorum prouentu nobilis. Carybana deinde Carybum anthropophagorum patria originaria, iam clitanquam etaequo Troiano, per Universum occim Is dentem insulasque vicinas, certusima humani gene-
ns pessis inundauit. Eiferum & sanguinis i hoc hominum genus, nullis commercijs nullisue blandi ijs, allici aut demereri unquam potuit, sed innata crudelitate constanter immani sese seneris hostes serunt & profitentur, multa humani sanguinis siti, foedisque dapibus, quas avide appetunt &m ventris ingluuiem demittunt, infames. Quae lues uniuersum occiden-ltem peruagata, ingentem illis populis terrorem inti lit, tantumque crudelitatis opinione valuerunt , cenam Indiani visis decem Carybibus, extemplo si ' ges consulerent. In occidentali limite huius tabulae. iaspicitur Curiana, ubi in commercise exploratorij
244쪽
siue lydi i lapidis, ac staterae ponderumque auri usum,
Hispani magna cum admiratione inuenerunt. Cuti
nae variaeque littora multis undique insulis cinguntur,. & septentrionem respicietibus Antillarum insularum s Arcnipelagus occurrit, inter quas Dominica, Matiatina, adalupa & aliae vicinae. Ab hoc tra tu ad O s. incidenteni prospicientibus Borichenae, siue Santa I annis insula apparet, vulgo a portu diuite , propter diuitem auri venam, quam inexhaustis profert ge-io nerosa metallis. Insulam longitudine porrigitur ad quinquaginta pene milliaria, in latum patet duod ' cim aut septendecim, maxima latitudo oe decim perie miliaria germanica comprehendit In insulae
meditullio montem esse autumant, ex cuius radi sis bustotius insulae flumina scaturiunt. Cairabonus flauiorum maximus, ad septentrionem decurrit, cumque omnes aureis glareis arenisque fuant, septentrionale tamen latus generosioribus sodinis commendatu . Meridiana pars portuosior, seu busque be zo uor, maiesti caeteraque necessaria vitaeproducit. C lumbus secunda sua nauigabone hanc insulam det xii ; sed Iohannes Pontius Legionensis pacificata. prouincia insulanos domuit, dc Caparram in Septet trionali parte aedificauit, sed relicta parra propter
ingentem aeris insalubritatem, conuersa ad octiciei
rem habitatione manica, iuxta ingentem insulae sinum in fronte occidentis, habitari capit, anno anato Christo M. CCCCC. x. sed propter vase storum ,
246쪽
Is PANIOLA prouinciarum totiuS Occidui orbis antiquissima, Cancri tropicum inter & aequinoctialem circulum sita, ab mi sente ad occidentem in lon in porris protenditur ad septentriones aut Austrum inclinatio Septentrionis latus ad Cancri tropicum sertur i a me noee quantumuis longo satis interuallo, OccurI it continens terra Auriferae siue Novae Casti ire. Hanc it sulam prim i auigatione Christophorus Columbus' detexit, anno reparatae salutis millesimo quadringen-iue tesimo nonagesimo secundo , habitatoribusque frequentem inuenit. A barbaris Haitti dicebatur, propinter montium asperitatem , interduetiam Quisqueta& Cipangi, a primis occupatoribus vocata est . Hosi barbarorum Cabalicae memoriae ex Mautina Insula, io quam alij S. Crucis terram vocant, Venisse memOrant. Nam cum ciuilibus saetionibus inter se disside rent, dc Vna pars acri praelio attrita esset, victa relicta victoribus auita insula, cum liberis dc coniugibus no uas quaeretes sedes,ad exiguam insulam in fluus ostio as delati, gaudentes in terram exiliere ; egress Ue cum maiorem ripam detexissent, admirantes.terrae illius amplitudinem, Quisqueiam patria lingua nuncupauere, propterea quod illam totius uniuersi, aut totu,
247쪽
aut partem in imam reputarent, cumque progressi, ingentium asperrimorumque montium crepidi nes conspexiisent, Haitti, hoc est, asperam dixere. Cipangi quoque nomen postea tulit, a similitudine montium quos in patria habuerant, quorum deside- rio totam insulam Haitti nomine signarunt: eoque es sectum est, ut Columbus prima sua nauigatione cum
Cipangi d Cibai mentionem audisset, ad Tipani
orientis insulam se delatum putaret. Accidit haec tras migratio ultra centum annos ante Columbi aduen- tum. Sed Columbus diminutilio Hispaniolae nomine illam insignivit, dissimili prorsus ratione ac barbari, qui ex Parva Matinna in ingentem hanc terra in migrantes, propter amoenitatem & amplitudinem Quisqueiam vocitarant, quasi parua foret proe Hi ispania, ex qua ipse nauibus aduectus erat. Exigua terrae distantia, ab aequinocti j circulo efficit, ut exigua illic toto anno dierum noreumque sit diuersitas Cum cancrum sol percurrit, continuus pene lucis Vsus, mi- .ra illic aeris temperies, quάndo neque calor immei rosus, neque frigus immodicum, quantumuis in qu busdam montosis partibus, ubi altissimarum rupium moles conspiciuntur, frigora intentiora sentiantiari. Toto anno arboribus hic suus stat honos, neque defluunt solia, nisi noua subnascantur,si utices, herbae & a legumina, quae ex Hispania huc importantur , mira ferulitate luxuriant, breuique temporis spatio adolescunt. Frumentum in locis montanis siri sidioribus ue
248쪽
melius prouenire, experiensa docuit. Regio est portuosa, & multis fluuique irrigua; praecipuam tamen d amoenitatem & commoditatem inhabitantibus praestant quatuor ingentia flumina, quae in ipso insulars umbilico, delapsi ex altissimorum montium iugis,in diuersissimas mundi panes abeunt: Iuna ad orientem, ad occidentem decurrit Atti nicus, Iacchus septentrionalibus,Naibus meridionalibus aquis mi cetur, sicut quadripartito insula diuidatur. Sed quo Io tempore Columbus pristi in eo delatus est, quinque potentissimi resuli siue Catici, quibus minores pare- bant,insulam obtinebant. Orientalem insulae partem tenebat Calagoia,mediam insulae planitiem Guari nexus occupabat,occidentalem partem & Xaraguaiue Behectius regulus obtinebat,Guacanarillus Borealis pariis dominus erat. Septetrionalia laaec littora Christophorus Columbus prima sua nauigatione detexit, ieci lue cum Guacanat illo foedere arce erexit, praesidioque xxxvm. virorum comuniuit .Reliqua mon to tana talpabat Caonatas, gulorum omnium potetissimus. inde prouincia in quinque partes aut praesecturas a quibusdam diuidi coepit,harum partium prima,quaeotientalem insulae partem respicit, Ginmu, id est principiti, vocatur,cuius fines a prima dc Vlumazue orientis seonte, ad Ozamam usque fluuium, in cuius ripa Saneti Dominici ciuitas exstructaest, producuntur ; in Septentrione Haitti montibus S luna fluuio aeterminantur. Secunda in meditullio insulae, dulia
249쪽
i 3 DESCRIPTIONIS PTOLEMAICAE incolis dicitur. Tertiapars occidentem solem respicit, Vocaturque Q usquetorum lingua, Catabo siue Catia habo. In Septentrione Obauijs montibus, & laccho flumine terminatur, & ad Naita usque fluui sontes excurrit. Bainoa septentrionalia tenet, a Catabo ad in- , sube usque finem occidentem versus sese extendens, residuum totius insul LGuacayarima, hoc est, finem, tanquam posteriorem, dc magis arctam seu stri nam insulae partem appellauere. Sed haec barbarica nona
na nunc parum frequentantur, successu temporis no- iovis sublime impositis aut usitatis. Inter caetera huius ii sube adimiranda,in orientali parie editissimoque mine
conspicitur spelunca, quingentis haud amplius passi bus a mari distans,cuius introitus portam alicium margiri palath reseri,in hoc specu per Uensos subterraneos- Isque meatus, ingenti impetu flumina per quinque mi lium stadiorumspatium serti audiuntur, tanto amen tium aquarum strepitu, ut qui propius accesserit . ad tempus surdescat Haec aquarumconfluenna in lacuna ingriuem 'concrescit, in quo Gaarybdes Syrtesque, a oundarumbreui tinfestaticae. Est praeterea in BD iam ingens lacus, Indi Hague abon, nostii mare Cassi
pium vocant, ii infinitis undique fluuijs auctus, nusse' mime excurrit aut exoneramr, sed om uino a sorbetur : haud vanis coniecturis creditur rupes hasce a spongiosas,per subterraneos meatus maris aquam 'e' cipere , qu abi demini tutaraacinorii piscium inusinatur, & aqua maris salsugine insecta tota muriatica sit.
250쪽
st. Subterraneum hoc mare ventis agitatum , sepe multas Indianorum lintres siue canoas demergit. In
huius lacus medio insula Guarigani conspicitur, pis cationibus freques. Alii insuper quantumuis minoresue in hac insula sunt salsi lacus est quoque Maguanus lacias, praestantissimis aquis nobilis. salis hic quoque ingens prouentus, nam & in montibus, instar cristat E limpidi effoditur. Ultra supradictos laciis, ingens
etiam fluuius in mare salsus decurrit, .quantumuisio dulcis aquae infinitis rivulis sontibusque auctus. Auri eram fuisse, iam inde a Columbi temporibus rem. tit e nauigationes demonstrant. Gongales Mendo-Hus totum orientale instilla latus pneter septentrio nalia littora, auri seris fluminibus decurrere testatur. ais Fama est Obaaius in montibus, tam VehementeS Mi. luxuriantesque auri venas prouenire, Ut instar plantae vineaeque ei terra prorumpant aut excrescant:
quod in Hungaritis quoque foditiis, usu venisse rei tum , nemo miretur, quando hata ita dudum in- fanti septenni in silesia auretina dentem natum, multorum testimonio .constet . Incolae natura ociosi &desides, vietum sit e labore parabant, piscationibus dediti, nudi incedebant. Rerum omnium Vnum motorem inuisibilem credebant, caetera erroribus rue inuoluebant: sed diuina pineueniente gratia, in evan gelicae veritatis lumine suauiter conquiescunt. Pr cedente tempore saccioriseris eo translatis arundiniabus , fabricatisque molis terendis cannis, institutisque