M. Atti Plauti Comoediae quae exstant ex recensione F.H. Bothe. Tomus primus quintus

11쪽

de antiquorum ingeniis, quorum le

porem et Venustatem nulla aetas ev

tinxit. Quod nonnulli naturae et arti tribuunt; ego incorrupto eorum de

pulchro iudicio, ex quo fieret, ut nihil

nisi sincerum probarent, eam autem unicuique rei sormam inderent, quae omnium esset aptissima. Expressius id in graecis, nec obscure tamen in romanis scriptoribus apparet, qui eamdem , quam priores viam institerunt

Et huius quidem imitationis exempla in latinis comoediis nunc tibi iuvat Ostendere, candide Lector, Vel potius in Attio Plauto totius latinae Comoediae parente, qui ut ingenii festivitate

aequalium studia tenuit, sic artem et industriam aluit posterorum. Itaque

ut suus in Italia literis honos rediit,

cum eisdem coepit reviviscere, eiri, que adeo fabulae una cum I ren-

12쪽

tianis sub finem Saeculi XV, Romae primum in Pontificum aedibus, Pomponii Leti opera editae sunt, uti ex

Sabellici narratione accePim US, IDONVero Ferrariae per Herculem Sso

tiam, quibus visis, divina illa Ariosti

vis ad scribendas comoedias se convertit. Per idem serme tempus Poenulus italice redditus, Leonis magnificontiam exhilaravit, et Plautitiae ΜMSae , repressa passim Atellana mimorum licentia, cum Italis hominibus in gratiam redierunt. AC ne-Scio, an alius plures, quam Plautus imitatores habuerit. Nam , ut Leo- nardum Brunium, Leonem Albertium,

aliosque ex antiquioribus omittam , quorum studium in Plauto positum ipse latinus stilus ostendit , nemo

Paullo elegantior post Ariosium fuit, quin aliquid ex comica illa copia et

13쪽

VIII

vi decerpere conaretur, eX quo non pauca argute et celeriter dicta in nostrum sermonem fluxerunt. Nec solum dictiones, sed et nodos et argumenta

fabularum Dostri aliique ab eodem sumserunt; et incredibile dictu est, quam Saepe et quam diverso ornatu Μenaechmi, Trinumnus , Aulularia , Mostellaria in scenam prodierint, ut mirum prorsuS Videatur, graeca illa

Μenandri, Philemonis, Diphili, Apol

lodori, unde sua duxerat Plautus, in tanta temporum longinquitate et morum mutatione, nihil pristinae venustatis amisisse. Sed ex recentioribus, qui Umbrum Poetam meliuS eXPPeS-Ferunt, laudare in primis libet Μο-lterium et Goldonium, quorum alter satinos sales omnino suos secit, alter Populares characteres ad illius exem

plum feliciter. effinxit.

14쪽

Eo autem libentius lepidissimum Comicum meis typis edendum curavi, quod nihil aptius eius lectione puta

rem ad excitandam paene intermo tuam aprid nos Scenae hilaritatem. Quis non miretur, quum Videat in ea regione, quae iocis ac dicacitate scriptorum olim celebrabatur, abdicato nunC omni Attico risu, lacrymOSa Poemata tantummodo esse iri honore P

Quis comoediam serat, in qua odio

sissimae eae reS Qgantur , quas ViX

tragoedia admittat 3Itane homines ad

tem in luctu quaeranti Adeo nimirum Potuit alienarum rerum admiratio et opinionum perversitast Sic, adolescentulis nobis, ossiani studium omnem Paene PDesin apud nos corrupit, Ilaum

homines sub Ditidis Italiae Solibus nati, hyperboream illam moestitiam

15쪽

et inopem naturam in scribendo sequerentur. Sic paullo ante hispaniensis color et Gallorum acumina nati

vum italicae eloquenti e candorem insecerant. Quamquam multo infelicior videtur huiusmodi scenae converSio. Nam praeterquam quod comoedia effigies est domestici moris et ConSuetu

dinis, nec aliunde peti debuit, quid

tam iniquum, hac praesertim aetate. quam comicam sestivitatem nobis imvidere 3 Solebant Romani, atroci ac

dissicili reipublicasi tempore, aediliciis

muneribus plurimoque ludorum apparatu multitudinem a seriis cogitationibus avosare; nos praeteritis calamitatibus desessi, quum vix a civilibus studiis quieverimus, innocuis I haliae lusibus carebimus pSed enim, quasi ea, quae VidimuS, aliam scriptoribus mentem indiderint,

16쪽

eosdem passim sic audias disserere: iocos, quibus proavi delectabantur, tandem esse mittendos , aliud quippe

severiorem hanc aetatem POScere; Comoediam aut plane otiosam eSSe, RUt

tamquam philosopham CiVium peccata redarguere; id autem efficere, si non tam ludere, quam Serio agere

videatur. Quod si graecam placet laudare, quin, inquiunt, Veteris Atticae

Speciem exprimimus , quae ingeniosissimis fictionibus vera atque utilia doceret, factiosos autem, et imPPΟ- bos, qui tunc essent in civitate, facunda libertate notaret3 Εam et gran

dem et maxime civili populo dignam suisse , quam postmodum , perditis

iam Atheniensium moribus, deterior altera sine choro et lacertis exceperiti

Μenandrum enim , Urbanum SCH

ram ex Epicuri disciplina, quum ad

17쪽

Aristophaneos illos spiritus nequiretaSSurgere , artem Corru Pisse , adhibuisseque in scena Primum Parasitos et fidicinas, quarum blanditias Spectatoribus exponeret. Hunc praecipue imitatos esse Latinos Poetas, quibus videlicet omnis comicus lusus in Potentiorum libidinem, Praeter quam in triumphis, esset interdictus. Naevii

numque EXemPlo, Cuius, ut nonnulli interpretantur, columnatum os vide

rat, quod Scipionem maledicto lae-

sisset, deterritum Plautum ad novam comoediam se conVertiSSe , quemad

modum ipse habet in Μilitis prologo.

A Latinis porro hanc nostram multo flagitiosiorem fluxisse; in eo autem

vel maxime recentioreS sui SSe repre

hendendos, quod nihil medium inter

tragoediam et comoediam eSSe Puta

rent. Atqui litia rodiam et magodiam

18쪽

XIII

utri usque artis participes, Graeci ipsi

no erunt, et tragicocomoediam, veluti Cinnum ambarum , sabulam a Se Con-

Scriptam nominat Ρlautus. Grave hoc genuS a Popillo Vehementer expeti , qui, neque fictis heroum CasibuS mO- etur, et Verissimam privatae vitae Picturam, quasi in tabula amat SPe-

Haec atque alia huiusmodi saepe

memini audire, simul etiam mirari, qui iidem possent iucunditatem e Comoedia excludere, et Aristophanem laudare. Quis enim tantam tacetia

rum vim effudit 3 Quis illo fuit in

cavillando ridendoque ingeniosior PNam quum duplex iocandi genus sit, alterum in fallacia et astu quodam

Sermonis, alterum in Verborum acu

leis positum, in utroque sic excelluit, ut Cratini aliorumque in pungendo

19쪽

felicitatem longe superaret. Quot tamen improbe et obscoene dicta ab eo

velis abesset Quae quidem legenti incredibile videri debet, Aristophanis

vitia tam severe in Μenandro, cilius pulcherrimae gra issimaeque Sentemtiae in Graecia serebantur, PotuiSSeredargui. Sed , hisce nunc OmiSSis , illud potius a nostriS quaerum, Cur, quum Caetera probent in Aristophane , Summam eiusdem in saciendis

versibus diligentium posthabendam

putent. Nec enim credo aliquem vel leviter hasce literas attigisse, quineorum Venustatem Statim PerSentIat.

Quantus in illius dimetris et anapa

sticis nitor, quanta metri obserVam

ital Cuius quidem elegantiae arbiter

Horatius, de romanorum Comicorum in metiendis numeris negligentia non

semel querebatur. Quid igitur causae

20쪽

est, ut Aristophanis laudatores hanceiUS Virtutem Praetermittant, quum

moediae partem diserte tradat Aristoteles , idemque scribat iam hos USurpari antiquitus coeptos fuisse ,

quod ludicrae sententiae aptio S Viderentur Z At non solum SummUS

e PSuum artifex Aristophanes fuit , sed Atticae urbanitatis exemplar nitidissimum. Quem si minus in metrica ratione, at Saltem in Vernacula.

sermonis pulchritudine nostri fuissent imitati l Tunc enim vel commoda mil

lius brevitatem reserrent, Ve, gratam

Sophronis Siculi simplicitatem, 'Illem

Mimos suos soluta oratione sic perhibent scripsisse, ut quum a reCto loquendi usu discederet, id non inscientia , sed suavitatis causa facere

videretur. Ad eumdem ferme modum