장음표시 사용
91쪽
De praeognoscendis temporum mutationibus
Illius oppositum chronicus ortus habet. Heliacus signorit ortus sole remoto, Illius occasum proximitate noto. .
o in, . ti Ptolomaeus libro octauo sui Almagini capite quarto , de In quadripartito has
oetasuum, ortuum & occasuum species vocat: id est aspectus o configurati ribis. ta , . nes stellarum ad solem, eorumq; discrimina ad nouem reduxit. Quae & nos su- Io eus te- perius tetigimus ,& si in alias tanquam appendices, divisimus . Vt autem huius ΦλM . negotij, & abundantior, & evamor habeatur doctrina , sitq; prudens Mathematicus huius rei secutus conscius: duo tantum adnotare conuenit. Primum est, itarem esia Vt inuento solis loco in eccliptica tempore ab authoribus citato, Nam solent S,& oeca- authores vel tempore expresso, ortum occasum generaliter demonstrare , deis, speciem diuinandam relinquere: vel specie ortus, & occasus expressa , tempus diuinandum relinquere i Quod obinuant etiam poetae, historici, rei rusticae scriptores , & alij, quod certe per ephemerides, aut per astrolabica instrumenta do, . cetur signari debeat eclipticae locus cum quo stella oritur, vel occidit,confer I. dus utiq; cum solis loco. Ita ut si locus ortus, vel occasus belle cum solis loco casus aer congruat, dicetur id fieri vel cosmico ortu, vel acronyco occasu. Si vero non syς i ιβ' contiruat solis Ioco, sed e regione opponitur, dicetur, id quidem fieri cosmicis Cosmiei oeia Occasu, & acronyco ortu. Porro si locus ortus, vel occasus stellae, solis ortum casus. 3cro precedit: dicetur tunc fieri ortu heliaco; si autem sequitur, erit occasus heli z... l. ' cus: & haec quo ad tempus generaliter expressum De specie vero ortus de occasus expressa, sic operandum erit. Inuento eclipticae puncto cum quo stella Crπε, oritur,vel occidit,conseratur species ortus & occasus cum eclipticae puncto,eum is, ''' -stella oritur: quandoquidem haec iuncta simul ostendent lolis Iocum, di inde tempus. Verum stellae sunt in duplici differentia. Nam quaedam cum locis ς' Cia, eclipticae singulis oriuntur, & occidunt, quaedam cum longius ab ecliptica re cedant ; id non efficiunt. Nam vel horcam versus consistunt, vel ad meridieme pretis. vergunt ut superius iam tactum est. Hae cum punctis eclipticae, vera loca se-
.. Quentibus Oriuntur :& cum punctis vera loca antecedentibus occidunt. Ille Eserimen in contra cum punctis eclipticae vera loca antecedentibus, oriuntur, Occidunt
, . in id autem cum punctis eclipticae Vera loca sequentibus: Vt stellae in ipsa ecliptica hee ip 'eartia constitutae, aut non longe ab illa, cum iisdem eclipticae punctis oriuntur,& occidunt: in quibus sunt. oritur id certe ex duobus,ab ipsa scilicet eeliptica, ad qua omnes sullae rcseruntur ab eleuatione utriusq; poli. Primo ab ecliptica , ii e κ cum quoniam non mouetur super axe, & polis proprijs,sed super axe, & polis mundi, ac Aequatoris, ac propter ea panium suarum aliquae artico polo sunt proximae: bori es, ut nonnulle an tartico . Igittar oriri, & Occidere cum ijs punctis, qua in ecliptica Noociezi. incidunt, impossibile cii. Secundo ab eleuatione utriusq; poli: quippe quae alteram eclipticae medictatem ad alterutrum polorum aducit ,&ab altero longius, abducit. Ideo stellas.extra eclipticam constitutas, cum alijs zodiaci signis oria Eudo,ui, ri, & Occidere, quam ea sunt, in quibus consistunt: necesse est. De his omnibus Aratus, Hy- videndi sunt illulires viri, cum veteres, tum quoq; Neoterici: praesertim Eud hesin. i. xus, Aratus, qtii de phoenomenis Graeco scripsit carmine. Hipparchus libro se-lome . cundo & tertio in Aratum. Theon Alexandrinus , PtoIomaeus ,& reliqui qua plures. Secundum principale quod adnotatu dignum censemus, estiscire interuallum inter solem, de stellam, ut emergat, vel occultetur, quantum debetcsse. Quandoquidem cum stellarum magnitudo non sit aequalis: etiam interuallum erit inaequale. Ideo maiores minus spatium requirunt: minores, maius. Di
92쪽
camus igitur,& siderum inerrantium distantiam a sele,ut conspici possunt:& etiaerrantium. Ab his igitur exordientes , scias Saturnum undecim graduum interuallo a sole distantem conspici posse, Iouem,decem: Martem Undecim, & p u pi,hε , uilo amplitis . Venus quinq; gradibus a sole distans, conspicitur. Mercuitus de- distanti, acciri . Luna deniq; certum interualliam non habet. Quomodo autem haec veri- Iole, νς πη- ad tem h abeant, alias discutiemus. Sed aliquibns difficultatem duo inferiores 8 ροφ' 'inculcant, praesertim Mercurius. Quo autem ad fixas attinet, stras primae magnitudinis stellas duodecim graduum inteuuallo a sole distantes conspici posse: Fixarum dissecundae, tredecim: tertiae, qua uordeci quartae quindecim: quintae, sexdecim: ' E.. , . sextae, decem & septem: nebulosas qunq; Obscuras ,&minutissima quini; ineris ci possint. rantia sidera decem & octo. Quamobrem Plinius libro 18. capite a s. reciξ dixit, dodrantes horarum cum minimum, interualla ea desia erant, ante solis oria Plim tum , vel occasium, ut conspici posiint. Ex his habemus stellas fiYas in parua distantia exoriri a sole, plusquam luna, tribus de causis, ut recte notat Cardanus. Fixae in mi- vel ob luminis clari laxem, & vigorem: & sic difficultati motae de M ercurio sit satis. Nam & si sit paruus, tamen ob luminis claritatem apparere potest in distan- eiuntur quatia septem partium a sole, & nos extendimus ad decem. Luna vero partiunia, ψη quatuordecim a lole distans, conspici potest: ratio etenim zst citra prςdi i mi s εili, es, quia omnes stellae cuiuscunq; generis, & si participatum habent lumen a sole. lu- nes praeter .cent etiam proprio lumine. At luna lumine alieno scilicet solis; de si aliquid haberet luminis, illud tale valde hebes est ; ac propterea occultatur a sole in mae' heophium 'iori disitantia, quam reliqua sidera: quia cum propinqua fit soli, cuius Iumine lu- e ceptatu cet, Sillo inferior, excipit lumen a superiori pa1 te, S ita nobis occultatur . Secunda causa est mag na stellarum altitudo, qua fit, ut earum lumen a sole minuS gna altitudip pediatur;ac propterea fixae in magna solis propinquitate maximae conspicii in tur. Tertia, & postrema causa est,quarundam earum latitudo magna, veluti Ar- ρα. e mcturi, & Caniculae. Magna itaq; in latitudine distantia efficit,ut plerumq;stella, quamuis valde soli propinqua secundum longitudinem, cons imitam se. nobis pr beat ante solis ortum: idq; tam in ortu matutino, quam vespertino in borea- Ili pho m. li latitudine nobis contingit; in australi non sic, cum ibi, sit via lolis. Verum, Vidςmur antequam huic capiti supremam imponamus manum, admonendus est diligenter prudens lector , plures ortus , &occasus species a Ptolomae locis suprare in talis assignari, quam a doctissuris viris scribuntur. Nam & si uouem sint prin- Nesnere, or. cipales: unaquaeque tamen in alias tres diuiditur, ita ut omnes sint viginti . septe. Nonnulli i entur esse plure r sed ex lectione Ptolomaica vigii ii septem eliciuntur. uae autem sint illae, profecto fixarum m . i. diationes pilam sputus terram, vel sule in ortu existente, . . Vel in occasu, vel in imo csti, vel culminante: & illarumcXortus, vi occasus similitcr sole in medio, vel in imo coeli existente, & reliquae aliae: de quibus alias dicemus diuino nu- : γ
. . . . . . . . . minensebis sit perstite. Porro Vi . . i. o : r
tradiderunt , explicueruntq; quae ad manifestas temporum :. mutationes facimt. l :
93쪽
paritio in regio tibiis uomodo iauenienda. StelIae heri.
sae maioris,hi mora terri seper .
to De prae nostendis temporum mutationsisu
Traxis omnium Apradictorum. C A P. XX XIV.
. NERRANTIUM siderum si quis ortus, di occa
sus cum planctis assequi voluerit, ante omnia ex directionum tabulis obliquam planetae ascensionem, vesdescensionem eleuationi regionis , quam desiderat ,
congruentem, elicere necemam est. Quae profecto ex
declinatione, ascensione recta, de disserentia ascensionali habentur. Ex quibus, scilicet ex obliqua ascensione videndum est, planeta cum qua parte ad unguε oritur, siue occidit. Quae pars cum parte ortus, & occasus stellae dubio procul conferenda est: vel e regione operari potet it, si quereretur stellae inerrantis ascensio, vel descensio: quae conferenda certe essct cum erraticae ascensione, vel descensione: su bito etenim illius ortus, & occasus anticipatio, vel retardatio occurreret. Verum id prudens mathematicus in tab iis assequetur: no. n. omnia hic asserre licet, ubi alibi congesta habentur, praesem tim ne in immensum volumen augeatur. Cur vero planetae cum fixis simul non oriuntur, & occidunt, scuti sol, eausa quippe est eorum latitudo ab ecliptica. Ideo non in eisdem longitudinis partibus cum illis orientur,& occident: nisi adsuerit aut nulla, aut pat ua eorum latitudo. Eadem fere methodo fixam m locus in coeli culmine, vel imo coeli indagatur: ascensionum scilicet rectarum auxilio eum sole, & planetis. Porro stellarum apparitionem ad talem regionis eleuationem, vel supra terram*erpetuo, vel inna terram occultationem,uel quae horizontem perstringunt , si quis assequi voluerit: ab eleuatione poli, a quadrantis circulo, a regionis complemento, de a stellae decIinatione dubio procul desum da est. Qnandoquidem a coeli quadrante puta a partibus nonaginta subtraheada est poli eleuatio, & resultans erit regionis complementum. Deinde adnot da est inerrantis stellae declinatio, dc videndum num sit borealis, di complem to maior, vel sit Australis, de similiter complemento maior, aut sit compleme eo aequalis. Si namq; deelinatio est aequalis complemento latitudinis regionis , tune stella horizontis circumferentiam tantum ambit: simile I siellae dicuntur horizontales. Si vero est australis, de regionis complemento maior, infra hor zontem, subtusq; terram semper manet i prouenitq; id ex humilitate illius poli Sane borealis maior complemento , semper est supra horizontem: & numquam oritur neq; occidit. Sunt tria: illust tia exempla in poli altitudine Venetiarum , sub qua tabulae in Italia condi consueuerunt. Primum de humero Vrsae mes ris , quς est stella secundae magnitudinis, martiae naturae: cuius declinatio cum sit maior complemento, di borealis, semper in illo polo est supra terram: quamuis a poli eleuatione graduum a s. usq; supra semper orta conspiciatur. Nam in antecedentibus oritur quidem, & occidit: quia regionum latitudines sene minores. Secundum exemplum est de Canobo primae magnitudinis Ioviae, de Saturniae naturae. Huius declinatio cum sit Australis, di complemento maior, in illo polo semper infra teriam latet: quinimo apoli eleuatione graduum 39. de supra, semper latet; nam in antecedentibus latitudinibus oritur quidem, de occidit. Postrem v exemplum est de sinistio Aurigae humero, magnitudinis primae, naturae Martis, & Mercurii, cuius declinatio borealis cum sit compleme to resionis aequalis, in illa hortioniis circumicremiam tantum ambit, estq; h
94쪽
montalis: neq; oritur, neq; oecidit. Quod quidem eontingit ab illa poli Eleuatione stilicet ε . graduum fele,& supra .QNam . ad insta semper oritur , &oceidit. Et quod de his tribus allatum est exempIum, & de tali regionis altit dine: de alijs quoq; operari poterit prudens Mathematicus, quae omnia in tabu lis perspiciet. De verticalibus autem stellis, nempe quae singulis diebus per re- Uinieales gitaris verticem perambulant, & fiunt perpendiculares: illas ecne ex regionis altitudine, & ipsarum declinatione assequetur. Si etenim ambae in idem coeut, αει 'V de fiunt aequales: stella dubio procul verticalis erit, & perpendicularis. Exem plum adest superius positum de sinistro Aurigae humero, qui cum eius declinatio
regionis illius altitudini congruat, non solum horiZontalis est illi r verum verti the uertieacalis , di perpendicularis : quia stellae holizontales illi altitudini , si Borealen sis P io εν habent declinationem, cum idem sit complementum, & altitudo i sunt etiam xi, rivi io. verticales, & perpendi calares . Quo autem ad stellas inueniendas in eodem P hus enm plasitionis circulo cum planetis positas, necesse est directionum tabulas reuolueret tWV ibiq; positionis circulum inuenire. Videat deinde prudens Mathematicus num et stellae inerrantes ,& planetariae in parte coeli ascendente constituantur: vel in parte coeli descendente. Si namque in parte coeli ascendente, tunc iuxta posistionis circulum, illarum ascensiones simul conserat: at si in parte eoeli descen-- dente, prosectorer descensiones, seu per oppositi loci ascensiones operabitur . Verum enimuem inter tot assignatos stellamrum inerrantium modos , nullus. quidem dissicilior illo, quo inuenitur, quam scilicet ad solem illarum ortus, de oecasus habeant habitudinem. Nam alius quo reperitur, quae stellae in tali l ci eleuatione oriantur, atque occidant: facilis est. Porro illae quarum dees, anatio vel borealis, vel australis, compIemento Ioci, seu eleuationi regionis' minor est, illae profecto in tali si cerae loco semper oriuntur, & occidunt: quod supra tetigimus, & nulli dubium esse oportet. Dissicultas vero est in caeteris tabia illarum ad solem habitudinibus , nempe in exortibus, & occasibus Heliacis, tus- camacronycis, & cosmicis, qui quidem ad solem reseruntur. Dissicile quippe est scire, quae stellae, & quando hos habitus ad solem habebunt. Nisias itaque lior ad inuefaciemus ortus, occalusque heliacos, cum Arcus quo stella e solis r adiis emer- vi 4- git, aut intra quos occultatur quod est inter IIum ex triplici variatur capite. ratione climatis, ratione partium coeli, & ratione magnitudinis stellae; ac prointerea illorum discillima est tractatio, facilior autem aliorum. Exemplum ha- Ptolomaeus. betur de exortu, & occasu ac tonyco, &heIiaco Versiliarum in libello Ptolomaei u . de ortu syderum, & in libro magnae compositionis, seu Almagini: quod quidem viseis, uti Cardanus affert libro secundo Quadripartiti in explicarione textus 6ιμ cap. II. vel p'mmegregie explicat; breuiter tamen eo Iudit vespertinos Vergiliorum occatus π ώ, lchronicos tertia die Aprilis fierit ortus matutinos heliacos septima die Mah: tim ortu heexortus vespertinos chronycos undecima diε Nouembris: occasus vero heliacos seu matutinos duodecima die instobris. Verum & haec emendatione indigent a e oviei,ma Ptolomaei tempore usq; ad nostra, & praesertim ob anni recogniti rationem . At quo ad csteras habitudines indagandas, in primis solis locum per singulos anni M-- dies adnotare oportet: quem certe in Ephemeridibus prudens Mathematicus assequetur. Deinde inerrantium siderum ortus, & occasus ad illius poli altitudinem, quam desiderat: diligenter animaduertendo cum quo eclipticae gradu praecise oriantur,atq; occidant. Hoc autem in ephemeridibus Magini clarissimi M . thematici edocetur, Isagogicarum suarum quarta parte. Vbi duas tabulas ortuu, atq; occasuum fixaru miro labore pro studiosis congessit.quce mirum in modum
95쪽
δa Detrae unoscenaeis temporum mutationibus
. I P. z . N in Miasinodi negotio profuere. Hisce postmodum habitis videat, mrmia,
jum habitu signum , & solis gradus conueniant cum signo, di gradu fixae emergentis in hori-dines ad so- Eonte, seu occumbentis in occasu. Si namq; conuenerint in orru, signum erit, 'Τ steIlam mytutino ortu, qui est eostuleas, cum sole coascendere. i Si vero gradus,
8 signum occasus siebae cum sese convenerint , tunc utiq; dicetur, stet iam occidi Occasu vespertino vero: quia cumsile una in occidente demergitur ; & talis occasus est Acronycb us. At si gradus ortus stellae conuenerint cum solis gradiabus , qui tamen ignum contra stellam obtinet: wnc stella dicetur exoriri vesperi Iino, veroq; ortu, qui est acronychus: nam solbin occidente decumbit. Quod di, J. ἡ gdus stellae solis loco congruat, qui tamen stellae opponitur ipse exoriente, tuo Eridani quas stella sub finitorem immergitur, tali'; occasus vespertinus, de verus est: qui alias 2 ι. αε, cosmicus appellatur. Vt autem res clarior fiat, unico tantum id absolvemus GD at polo 41 plo: nempe de lucida Eridani, quae arabice Arcanar dicitur. Insignis quidem sella, magnitudinis primaei naturae lauiae, dc Venereae .. Haec sub poli eleuatione partium 6 . cum primo gradu leonis exoritur. Ergo cum sol primam Ieonis partem possederit in orienter dicetur tunc stella ortu vero, & m tutino, seu eos. mice oriri, quia cum sole coascendit ; idq, occurrit die vigesima quinta Iulii. Die vero octava Martis occidit cum sele occasu vespertino, & veto, qui est acronraehus . Tunc etenim sol dccimam siqnimam piscium partem perambulat cum strupulis primis quinquaginta tribus. Oritur deinde vespertino, & vero exortu,qui etiam Acronychus dicitur die vigesima prima Ianuarii: tunc enim sol primam Aquarii partem cum sexdecim strupulis primis obtinet. Matutino deniq; o cidit occasn , coascendente Sole cum decem, & septem Virginis partibus, &quinquaginta minutis: qui occasus counicus est. Hoc certὸ exemplo poterit prudens Mathematicus alios siderum inerrantium ortus, & occasus inuestigarc. . . Pro sua quaque latitudine. .
Animaduersiones ex Cardano circa inerrantium siderum ortus,
Cardanu ala mortuplurium M. urum prima visa sussicit
E G A RI minime potest Cardanum alioqui virum d
ctissimum praeceteris in hac facultate praestantissimis viris ς diligentem sua aetate siderum inerrantium fuisse obseruatorem: nam postremus scripsit, quamuis non omnia ad unguem attigerit obipsarum rerum diis Dialem. Ideo opere praetiuin nos facturos arbitrari s mus nonnulla ex ipsius Cardani obseruationibus, & pl citis explicare: quae ad huius tractationis dilucidationem maxime conducunt . Adnotet igitur prudens Mathematicus primo, quod si plures sint stellae, quae exoriuntur, prima visa sufficit ad exortum, nec opus est, ut reliquς oriantur: econtra cum plures occidunt, occasus sumitur: cum prima earum incipit abis
di . Quo fit, ut magis a sole stellae si sint plures, distent in occasu: quam in ortu. Exemplum iam allatum est de Virgilijs. Ratio cerce est, quia exortus, dc -- casus a diuersis sumitur stellis. Exortus a prima quae apparet, occasus a prima quae incipit latere: pars autem finitoris occidua , orientali aduersa est. Adnotet secundo le
96쪽
.anilb quod una, & eadem stella non aequaliter a sole distat oriens, & occides causa huius est duplex. Altera est signorum rectitudo,&obliquitas: altera est
ipsarum latitudo vel borealis, vel australis. Nam borealis ericit, ut matutino, non st vespertino ortu celerius oriantur: australis autem ad occasum tantum matu-tiaum , di vespertinum conducit. Quo fit, ut Arcturus cum sit borea lis, utroq; 'omi oriatur in minori distantia a sole, quam occidat. At Canicula cum sit australis contrario modo. Adnotet tertio, quod larum ortus, & occasus, si sunt multae, per nuritos utiq; durant dies: ὰ prima scilicet quae oritur ad postrein mam earum durat ortus: occasus itidem a prima earum quae occidit ad postre- sui'. fisummam. At effectus non solum toto intermedio tempore perseuerat, sed in ortu 'i . quoq; per aliquot dies, postquam scilicet apparere omnes caeperint. Veruata. .' enimuero aliter se habet in occasu, nam effectus non durat, nisi ab occasu primad occasum ultimae: sed cessat effectus sequenti die, ubi omnes ceciderint.Exem ill plum adest de Vergiliis , succulis, Eona orionis , & similibus quamplurimis . . 'Quod si in unius tantum stellae ortu, vel occasu id considerabitur: totum προ- situm accidere neccessum est. Quandoquidem illius ortus, si illustris est, det stellis nimirum primae, & secundae magnitudinis sermo est fit tunc in una die rverum effectus pluribus durat diebus. Exemplum adest de Canicula, & Armse .ctuti, Gviro. Nam ortus primae uno tantum absoluitur die, effectas vero pluribus durit euis. ω A. diebus: nempe triginta, vel iuxta alios quadraginta. Similiter secundae ortus 'una fit die, et fictus octo, vel decem perseuerat diebus. Verum utriusq; occasus cum esse stu eadem die qua incipit, eadem prorsus finitur. Quo vero ad aeris mutationem attinet, illa in prima die ortus contingit, & in prima die occasus elicet stellarum ortus, & ctfecrus permultos perseuerent dies; idq; iuxta me Q. tem Ptolomaei. Adnotet quarto, quod circa temporum mutation re ex fixis, i, of u, larum exortum primum obtinent locum: & prognosticari debet prudens Mathe- rem tempo-maticus notabilem aeris qualitatem , quia maiorem faciunt exortus mutationem quam ocalus r & matutini exortus validiores sunt vespertinis. Itaq; det locum quam oee, primum matutino ortui, quia est validissimus, secundum ortui ve1pertinor te rtium occasui matutino, ultimum occasii vespertino. Probatur id Ptolomaei doctrina, qui in libello quem edidit de stellarum fixarum ortu, & occasu, &de earundem significationibus, vespertino Vergiliarum occasui nuIlam aeris mut tionem die eadem ascripsit, sed sequenti tanquam debilissimo, dixit ἰε quod η ret Africus. ortui vero lquia validissimus, eodem die quo oriebantur, dixit:
spirat fauonius. Quo vero ad ordinem temporis horum Ortuum, & occasuum, ordo temposeries sie erit. Ut primus in ordine sit vespertinus occasus , deinde ortus ma- ri . tutinus di quia tibi necessario succedit, tertio Occasus matutinus , quarto ψrtus sta fit iis., vespertinus: inde reuertitur ad primum. Adnotet quinto quod inerrantia side- tantium oeiara post illarum cum sole coniunctionem, copularionemq; cum ante solis exortum tu illuxerint, validissima lanima maximos, repentino' est eistus causant. Est etenim nes leui .. talis ortus Heliacus: inter caeteros nobilissimus, de quo supra tactum est. At dum ii distimes, at
ab eis sol longius abest, remittuntur: sicuti cum sub oppositione fuerit, debiliora h. ii 4mm
redduntur: donet ad matutinam rursus redidei int exortum ; nam sic occidunt
heliace . Adnotet sexto, & vltimo, quod cum polorum altitudines sint diuerim finitore'; vaiij, sidera quoq; inerrantia continuo progrediantur, licet lentissimo
moliarit loru sane ortus, & occasus no fient i)sdem teporibus ubiq: terraru,ac pro p Fixarum or-terea cliuersa operabutur in diuersis regionibus ob illaru diuersu situ, &diuersa cris qualitate,quin imo & diuersis quoq; teporibus remotiS,&propinquis.No.n. ubiq; retra. eIIa rum situs, qui Ptolomei tempore crat: nostris temporibus perseuerat: nec -
97쪽
δ De pracognoscendis temporum mutationibus
illius poli eleuatio eum alijs conuenit: nee temporis mutatio anni transam, eo fruet mutationi praesentis anni; quia diuersa fit aeris natura utrobiq; propter va
Temporum iam ventorum naturam. Contingit enim, ut idem ventus qui anno praeterit., verbi gratia serenitatem ingessit, hoc anno plurias ingerat: & causa erit, quia
ubiq; teria. priori anno aeris siccitas praecessit, praesenti autem humiditas. Et rursus curris, sint quidam venti parum flantes: pluuias, & nubes pariunt, multum vero, serenitatem . E contra autem alij modicum spirantes, serenitatem efficiunt: diu,su uias: ut Coecias, & Corus. Qua de re eri enda est syderum inerrantium tab Fixa in t - ia pro suacuiq; regione , & aetate ; ut recte contait Cardanus: Nam illa Ptolo ad methodim dumtaxat est utilis, cum omnia sidera ab illo tempore usq; mutationes ad haec nostra sua in signis mutauerint loca tam in longitudine, quam in latitudiane: & sphoerarum paries puta nonae, & octauae non aeque correspondent. Stella etenim quae Ptolomari tempore erant a medio Capricorni ad finem eius , ingressae sent Aquarium, & stellae Aquarij a medio usq; in finem ingressae sunt Pisces: &stellae piscium ingressae sunt Arietem, & Arietis, Taurum: &sie singulae singula .
Ita ut octauae sphoorae caput non sit amplius sub capite nonae, sed nonae initiunta sit sub viginti partibus octauae, & paulo amplius. Sed & lunae mansiones vigin-x--,sa ti octo ab illis partibus initium auspicantur: nempe sub noni orbis zodiaco a vel 3 ubi mi' initium Arieris octauae reperitur in initio 28. graduum Arietis nonae .l Probatur 'm' autem id pluribus obseruationibus. Nam tempore Merionis Attici, qui Αl diandri mortem annis Io 8. praecessit, prima Arietis stella erat in interseetione in verna: quod & nos libro secundo de Neomerijs Salomonis scripsimus capite io. da Aequi nouiorum anticipationem ex octauae sphoerae motu demonstrare nite- νῶ .-bamur. Postea Hypparchi tempore eΣdem stesta post intersectionem vernam .
ADexi in m quatuor gradibus conspecta est: Ptolomaei tempore sex, Ioannes Vuemerus nom '' stro tempore obseruauit in viginti sex gradibus, minutis vero quinquaginta quatuor reperiri: nunc vero in a 8. conspicitur. Hanc ob rem tabula fixarum Ptolomei ad suum polum condita nostro tempori minime deseruiet, nec etiam is suo polo his temporibus: sed in Astrorum ortu, & occasu concordabunt obserua- in Livi e filo tiones nostrae cum Ptolomaicis, paruo discrimine temporis excepto; de ventis nec polocem vero,&coeli statibus plerumq;. Nos igitur primo fixarum tabulam eri semus
I.:ωνοῦ tam in longitudine, quam in latitudine in zodiaco incidentium iuxta Cardani
obseruationes: deinde aliam paruulam insigniorum, quae extra signiferum incidunt Tertio adducemus illam Ptolomaei cum significationibus suis: quae e Greco in latinum versa conspicitur Nicolai Leonici aere, atq; dili sentia. Quarto ι di, M. triplices construemus tabulas cum inerrantium ortibus, & occasus, caeliq; mediationibus instar Ptolomaicae sub poli altitudinibus ue o. a. s. sicq; videbitur omnium discrimen . Quintam & postremam alibi edemus, pro una regione cum Ggnificationibus, & temporum qualitatibus ad nostra tempora i cuius inscriptio erit ῆ De qualitate tempestatum ex signorum natura,partiumq; illorum; idq; useta Cardani praeceptum. Porro significationes unicuiq; diei correspondebunt. eisisti. Quae tabulae si recte fiant, promittit Cardanus illas usq; ad tria secula ferme d
raturas : paucis in sinsulis centum annis mutatis. Verum ante Omnia temporumutationes ex infressu solis in signa zodiaci octauet explicabimus.
98쪽
Pι aliquorum siderum inerrantium esctibus, De que solis inposi in Ag a octavastisera, s temporum mutationibus
N T ER stellas omnes nulli dubium est Alem primata
gerere, lumen cunetis impartiri , omnes regere: ac iuxta illarum naturam quibus applicat, generalis comi di x Mstitutiones secere: lunamq; similiter, cum ad illas a cesserit: idem escere, manifestum est omnibus. Pr,mo igitur considerabimus aliquorum inerrantium G derum e stus, quod erit tanquam praeambulum qu dam ad temporum mutationes ex fixis praenoscendas: deinde solis ingressum in signa octauae: tertio Iunae a cessiones ad aliqua inerrantia sidera. Sciendum itaq; est orionis, Arcturi, &Coronae exortum, tempestatem significare: sunt etenim tempestuose signa: Ηγ tria. ῶ ν dorum, & Caprae qui sunt in Auriga ventos excitare, sunt quippe vaae vento- rivis sit succularum vero pluuias ingruere ; nam ideo Hydas vocarunt, idest pluuias. Manifeste etenim Hydarum ortus, de occasus sunt turbidi, & pluuias tu dunt ; unde nomen habent ob ναν hoc est pluere. Vnde Virgilius pluuias ' das nominat. Plinius sidus vehemens, terra mariq; turbidum. Subinde plei dum seu Ver iliarum ortus,& occasus humiditates adiuuant. Sed Cardanus stribit Vergiliarum occasum, tempus in ea dispositione relinquere, in qua prius seri,d 2 filii. At vero nonnulli Atlantidum occasum, & pleiadum exortum obueruar , Verelli , de praeeipiunt. Quandoquidem hae matutino eXorientes , diei qualitatem indi- ,.stis sila.
cant: ille autem occidentes: noctis dispositionem manifestant. Praesepe etiam lassibus. cum Asinis humiditates influunt . Syri ortum omnis antiquitas obseruauit,& iudicauit noxios aestus ericere , teste Homero Iliade X. Canis maior est, s=Alrueiat Minor vero qui & procyon , vulgo canicula maximos quoq;aestus , & mor- culae vis. bos multos parit r sed & commouet quoque maria. Quo autem a d ventos attinet , cum Versiliae exoriuntur; flat Auster. Cum exoritur orion, flat Aqui- Mi, ktam. Io Cum occidit fidicula,stat fauonius. Cum orionis zona emergit: terra pullu- cientia.
lare incipit. Sic & reliquae suas affectiones habet, suo'; parturiunt effectus.Quae omnia cum supra tacta sint, in edenda a nobis stellarum fixarum tabula, sigillatim enumerabuntur. obseruare tamen principaliter conuenit solis ingressum in lilii '' i'
signa octauae: nam cum per earum initia, media, & fines sol inambulauerit: manifeste videbit Nudens Mathematicus mutari tempora, diuersasq; aeris qualita- stri niura.
tes emi. Ptolomaicam igitur doctrinam quam libro secundo Quadripartiti capte x r. affert: ubi de particulari signorum natura intempestatibus egregie digreitur: amplostemur, & explicabimus. Illud praemonentes, quod & si de solis . Ingressu in signis octauae dictum fuerit: intelligendum est de figuris , quae in or- ω', 48 . .
be octauo per stellas constitutae sunt. Quae, ut manifestum est, a signis zodiaci quomodo in rcccsserunt, adeo ut maxima pars Arietis octauae sit in Tauro Nonae, & maxima thgς
pars Tauri sit in Geminis Nonae: & maxima pars Geminorum sit in Cancro N nς , M sic de reliquis , ut iam praerecitatum est. At signa sumi debent pro sp cijs signiferi in Nona. Porro illorum initia, media ,& fines in tabula stellarum signiferi paulo inserius ponenda, distincta cernet prudens Mathematicust ita n
99쪽
u Da praeognoscendis temporum mutationibus.
unius finis sit alterius initium. Vnde & videbit initium Arietis octauae, hoe n stro seculo in initio 16. graduu Arietis Nonae,& unem in I 8. qui est finis gradus
Tauri Nonae: cum ibidem initium proxime sumat signum Tauri octauae, medium vero est gradus sextus Tauri Nonae. Ad haec igitur multas feri mutationes pluribus experimentis comprobatum tenemus. Verum dicamus primo, quo ad temporum mutationes, signorum naturam in uniuersum, deinde sigillatini eorum . --m partes explicabimus. Arietis itaq; signum uniuersaliter cum sit aequinoeliabu'μ Γ' 'Ri vernum, tonitruosum ,& glandinosum est. Tauruignum praesesert generaliter utrumq; modum, & est sub calidum. Geminorum signum In genere temperati nis est ficiens. Signum Cancri uniuersaliter serenitatis, & aestatis estationem sertitum est. Leonis signum generaliter aestuat ac suffocat. irginis signum in uniuersum humidum est, ac tonitruosum ob Arietis antiscium. Chele signum, Quod est Librae, uniuersaliter varium ac mutabile signum est: est etenim aeqvinoctiale aestivum. Signum Scorpij in uniuersum est tonitruosum, ac igneum: est eten im Martis domus. Signum Sagittarii in genere ventosum est . Signum Capricorni in uniuertum humidum est. Aquarii signum in genere est Egidum, &Auuosum. Signum postremo piscium generaliter frigidum est, & ventosum . Guo autem ad sblis accessiones attinet, ad initia scilicet, media, & signorumnes: sciendum est, cum ad illa sol accedit,iales fieri mutationes. Ptiores Acie mrz- partes imbres, & ventos cient: mediae, temperatae et extremae, estuosae, pesti- edi , ς lentes . ac mutationem facientes. Borealia i patia, aestuosa, noxia, & corrumpemtia sunt Australia, temperatoria; quod Ptolomaeus glaciosum, & frisidiuscu- Tauri priora Ium dixit. Taurus , priora ubi Vergiliae visuntur, turbulenta, ventosa,&n bulosa habet: media humostantia, & frigida. Cardanus dixit, media humida,
& satis temperate calida: At cur, nescimus: cum temperate calidum contrarie-ς Nip' ' tiir ido . Extrema autem ubi succulae conspiciuntur : ignea, & fulmina cum tepestatibus incientia.Borealia verbieperata: Australia instabilia,ac incerta. G μ' . . minorum priora humida , ac nOXia: media, temperata: posteriora mixta, ac m- u ύ ceris. Septentrionalia flatu osia,&terremotum agentia. Australia, arida, ac di fri aestuosa. Cancri initium suisecans est, caliginosum , & terras concutiens, ibi estraui praesepe: medium temperatum: finis ventosus. Borealis pars & Australis, no- via ignea, & aestuosa. Leonis initium pestilens, ac sui ans est: medium,temperatum: finis siccus, noxius, & corrumpens. Borealia ignea, ac inita vilia: au- medii π,de m stralia vero humida. Virginis initium calidiusculum noxium , ac corrumpens r- -- medium, temperatum. finis vero aquosum. Septentrionale spatium ventolum est: australe, temperatum. Libra initium , & medium satis temperatum habet: μ'' extremum vero aquosum. Septentrionem versius vcntosum est: ad Austrum 1:c
rata cum, noxium, ac pestilens. Scorpii priora frigida, turbulenta,& niues agentia,
Post media, temperata: postrema, turbulenta. Septentrionalia aestuanit Australiλ
: αι humectant. Sagittarii signum in principio sui humidum est, medio autem tem-α finis. ' peratum,fine igneum. Borealia eius ventosa: Australia, humida, & variabilia . ς ξ i ' i Capricornus anterioribus partibus aestuat, nocci, atq; corrumpit: medijs temn: π- peratior est, postremus pluuiosus. Septentrionalibus, & Australibus simul hu- ei F' midus, noxius, atq; eorrumpens est. Aquari j signum priora humida habet, mera ptio dia temperatoria: extrema autem ventosa. Borealibus aestum iacit: Austia i-ν , Mςdt-, bus turbidum tempus, nives, & frigora, Priores partes piscium temperatae sui, pi, media, humidae: postremae, aestuantes existunt. Septentrionales, ventos cient: re priores, Australes, aquas. Haec sunt, quae de partibus signorum, quo ad temporum m
' μ' R tationes Ptolomeus locis praerecitatis docuit: quae sectatores eius amplexi sunt:
100쪽
ac quae Cardanus ut Insuo supplemento testatuo ex his plura experimentis fi di di quae tradem nos, ut certiores haberemus aeris mutationes, ad studios rum prosectum explicauimus. Illud quoq; praemonentes, quod signum tripliciter fumi potest, quatenus praesenti deseruit negotior primo in genere , secundo in 'ecte: tertio quoad indiuidua quasi . Signum in genere vocamus, ut constatis inta gradibus dumtaxat: a quibuscunq)stellis illud praescindendo, Signum .is specie dicimus, pro ut in partes diuiditur, puta initium, medium ,& finem. Signum autem quasi in indiuiduo dicimus, quatenus pars eius una est borealis, altera autem Australis. Scimus quidem hoc improprie sumit sed ad maiorem rei explicationem id attulimus. Signum primo modo lumptum, simpliciter i telligitur Noni orbis: sicq; a nobis onauia signa considerata sunt, dum eorum naturam in uniuersum iuxta Ptolomaei mentem quo ad temporum mutationes,explicauimus. Ideo dum dictum est Arietis signum esse tonstruosum, & grandinosum, de noni orbis signo intelligitur. Et haec quidem regula erit generalis, ut semper signum simpliciter prolatum noni orbis intel Iigatur esse. Porro quod de Asietis signo explicauimus: de caeteris quoq; intelligendum est. Signum secundo loco positum dubio procul de signo octauae intelligendum venit: quia qualitates augentur, & minuuntur iuxta stellas, quae in eo sunt. Constat autem illas non esse in nono orbe: quia nonu Qibi S stellas non Eabet. Ac propterea dum ad eas sol accedit, generales iacit constitutiones: & ob id tempora mutari ceccsse est. Ergo signa octauae dum ipsius stellas sol perlustrat , considerare conuenit. - Si in ostrem σloco acceptum, id est quasi in indiuiduo propriae de signo octauae intelligendum est: nam ob stellas quae ad septentrionem enitent, pars ipsius borealis dicitur: ob selIas autem quae ad Austrum vergunt, Australis redditur. At constat stellas in octauo esse positas. Nihilominus tamen potest etiam intelli-;i de nono orbe: sed impropria consideratio est. Geminas itaq; fixarum tabu-as subiicimus, alteram scilicet stelluum quae in signifero incidunt, quibus erraticae per corpus iungi possunt: alteram vero insigniorum extra Zodiacum constitu-Quae ambae iuxta Alphonsinam rationem conditae sunt.
Ciani aetestio triplex ria genere,i specie, de iaindiuida. Signum in genere per quid intelliis gitur signum in specie. isnam quasi in indiui
Tabula fixartim Zodiaci numero a s, quibus Planeta corporalia ter iungi possunt; Anno iuxta longi iussinem recognita.
Prima in lino Piscium. Secunda in lino Piscium. t Tertia, quae est splendida in lino Pisci λ il l Quarta quae est splendida in lino Piseisi a Borealior duarum iuxta linum Piscium.
il l Quinta quae est splendida in liuo pisciu.
Aultralior duarum paruarum iuxta lianum Piscium. Praecedens de tribus, quae sunt post sexum Piscium.