장음표시 사용
21쪽
Nervuli spiritus in iisdem glandulis relandunt , quibus tondensitis, constituunt partes lymphae. Praeter parotidas glandulas circa radicem narium sitas , dantur τὸ viseret iam aliae majores , quae humorem in Ore refundunt quales sunt is- ὰM. To uae, amu Le, vulgo nuncupatae. - ΔPorro praeter has majores dantur & conspiciuntur adhue copiosis. mae aliae, sed multo minores, circa radicem linguae existentes,negnon in variis oris partibus internis v ide Stenonem de glandesis palati ω oris. Salivam omnem non ex ventriculo ad o& assurgere non sollim de X- salivae κου
teritas, de vasis salivalibus , anatomica nos docet, sed etiam ratio assurgit ex hoc ipsum devincit. ventricula. Prima ratio petitus en eo, quod dentur homines , qui quamvis urnam aquae hauserint, nihilosecius sitierint , quod nullo modo Iotest obtinere, si continuo saliva ex ventriculo lursum evaporaret, os madefaceret; oris enim ariditas, & siccitas sitis causa plerum inque esse soIet r dico plerumque, cum certum sit, duplicem dari tu causam, ut postea erimus visuri ; una scilicet desectus humidi sitis eausa in san3uine; altera , obstructio vasorum tali vallum, sed illa noni duplex. sunt hujus loci . Secunda ratio : demus ipsis, quod vapores assurgerent ad os ex ve triculo I sed an non per patulum os illi vapores , qui jam in motu sunt, in auras abirent ' nemo sane est , qui judicio id faetidnon assequatur.
Tertia eausa fisum potest a continua & nimis frequenti quorundam hominum exspuitione salivae : si in iis omnis saliva , quam exspui videmus,eκ ventriculo instar vaporum amurgeret , necessario horribi sis copia vaporum intra ventriculum haerere debet, & quidem tanta, quae aperte contra Scrionem involveret. Nam quis hujus revim possibilitatem non aperte videt, qui nobiseum considerat proportionem, quae intercedit inter vaporem dc liquorem , seu lympham,
id est, salivam PVulgo enim Hamees, si eum Iiquoribus aestimentur, sese habent ut 3 ocio ad I. ita ut ex una gutta liquoris calore elevata in vaporem, 3 ooo particularum componi videantur. Quid si nunc instituamus comparationem, inter copiosam salivam, quam hic homo exspuit quot ille dc singulis momentis , & inter vapores, ex quibus saliva illaconi ituitur; nonne ingens copia vapo. rum , quae intra ventriculum ad minimam ejus partem sitfficientem locum capere non posset , requiretur , quae spatium millies majus Ventriculo occuparet λ ex his igitur es are patet hujus affectionis veterum falsitas. Denique objiciunt vulgo , & instare videntur hoc ar Sumento : Si vulgo, cum cibus gratust mensae, cui amidemus , im- Ponitur , multa aqua in os deponitur , tunc certum est, hunc humO-
Respondemus negando consequens majoris: nam non sequitur, ea Aspectus tibi uisu cibi grati aquosa materia in os copiosissime desertur , ergo ex causat ventriculo haec aqua assiirgit: minim δὲ provenit haec salivae copia copiosum sa- tunc temporis in ore ex vasis salivalibus intra os dispersis , quatenus livi in os pro- hic conspectus cibi grati causat in nobis affectum animi , quo spi ventum. ritus animales cui Me nimis ex capite ad palatum , di Oris partes
22쪽
internas determinantur , qui suo influxu glandulas in ore stas sati copiose ita comprimunt, ut succum in iis contentum exprimant &excludant. Sed clari us hac de re agemus,ubi tempus erit tales animi assectiones explicandi. Certum itaque & ratum manet, salivam non ex ventriculo instar vaporis assurgere , sed in os deponi per vasa salivalia ori proxima.s; im non esse Ex hisce pollea constabit , sitim non esse a desectu humidi intra a d ectu hu- ventriculum, sed aliam habere causiam; nam dantur homines , qui infri intra quamvis urnam aquae , aut alterius liquoris hauser ni, tamen sitie- .entriculum. rint; qnod non deberet sequi, si verum esset illud , quod veteres desiti proferunt . . dedimus sitis alias causas , quas in sequentibus magis explicabimus & extendemus , cum locus sit de iis speciatim agendi. Vapor ex Sed antequam ad alia progrediamur , non haee ita intelligenda ventricula os sunt, ac si ventriculus nullOS vapores ad os transmitteret; indicant surgit. hoc satis ructus , de quibus postmodum. Deinde in iis , quibus humor pituitosus copiosὰ haeret intra ventriculum , qui proinde plerumque sunt nauseabundi ; iis saepe copia talis humoris ad os attollitur dc rejicitur: de talibus vero casibus hic nulla est quaestio.
Iishois thri. Α Ccedimus nune ad salivae indolem ει naturam. υ, ω statu, is ' O stat autem eX particulis tam acidis , quam salinis aquiit' mixtis; reliqua, ut bilis, pinguedo, & similia, quae ipsi tribui solent,
praeter naturam ipsi accedunt. Sic pinguedo immediate post pamim ipsi accedit, cum partes oleo e dc pingues ciborum sese miscent cum faliva . Bitis, nina nisi in statu morboso , in febribus ardentibus ipsi permiscetur : de tali autem nunc non loquimur, sed de illa, quae
est pura , & hominis jejuni & sitientis . Pinguedo fa- Quod autem pinguedo non facit ad essentiam saliva ex eo patet, Biam reddit quod saliva pinguedinem permixtam habens, si inefficax, & minusine acem. penetret; non aliter ac pladius , qui vaginx tegitur , ad secandum &pungendum ineptus redditur: sic etiam particulae acidae scindentes,&ialinae pungentes ipsus salivae , a pinguibus ramosis ita circumvolvuntur , ut instar pladii vagina tecti nec pungere , nec secare valeant. Copiam aquae Sic etiam si nimia copia aquae salivae est permixta, ea redditur mi DLυam face- nus efficax, & non ita suis spiculis tam sa linis, quam acidis penetrare ine acem. re valet poros corporum. Hoc ipsum Chymici norunt, cum omnes spiritus tam salini , quam acidi altilis penetrant, cum a phicymate
suo sunt liberati ; quod phlegma nihil aliud est, quam aqua, & sese
habet instar caput mortui . similiter Vinum quo minus legmatis, seu aquae contineat, eo efficacius & penetrantius existit: particulae enim aquae involvunt particulas salinas & acidas , ct impediunt, ne pungant, & poros ad penetrandum sibi aperian r. Saliva homi- Loquimur hic igitur de saliva hominis jejuni & sitientis, cum nis jejuni est ventriculus vacuus cst; tunc enim sortior di penetrantior existit. magis incax. ' Si
23쪽
SI autem vellemus salivam inspicere hominis immedia id postpa- yHisa Abanum, reperiemus salivam sine dubio mineis efficacem, quatenus tunc pastum es mi. temporis cis icatet multis particulis pinguibus, Oleosis , ram sis , quae te aκ. particulas acidas & salinas salivae involvunt, ut habeant sese non aliter ac gladius vagin1 tectus, ac proinde nesciae pungere, incidere, poros aperire ; quales usus ipsi moκ attribuemus. Sic cum homo sitit, tunc parum aquae ipsi admixtum est, ac proin- ntida fom de saliva existit sortior, quatenus salsior, ae idiorque. nis sitientis Progredimur nunc ad salitu e vim ct e caciam , ejusique usum . es magis e Sic ab eventu & effectis latis apertu probabimus, salivam non esse eax. liquidum aliquod corpus, quod plane inemea κ cst ; sed ipsam necessa- Salinae e xio debere constare eκ illis particulis, quas modo recensuimus, ita ut cacia oe vis. saliva non solum faciat ad faciliorem linguae motionem , nec tantum ad deglutitionem facilitandam , sed ipsam habere alios in oeconomi 1 UM nostis usus, scilicet cibum masticatum incidere & attenuare, cum eo que delabi ad ventriculum, ibique partem sermenti constituere ad cibos in cremorem & chylum concoquendos . Anatomicus hujus temporis eκ pertissimus est in ea opinione, ut salivam solam agnoscat pro fermento ventriculi , eamque habere Vim incidendi, attenuandi, conia eoquendi et bos in legitimum chylum: sed haec sententia non parum continet dissicultatis, uti postea apparebit, ubi de sermento ventriculi acturi simuS. Magnam sali vae inesse penetrandi vim, ex effectis demonstrari po- sativa b.ma terit . Salida enim hominis jejuni tu ores discutit , si ea inungan- ηιι jejuns vi tui : hoc autem fieri non posset, nisi ipsi inesset magna penetrandi vis, nulla eam. nisi constaret particulis, quae poros partium aperire valerent, ut ma- res. teria haerens in poris liberd in auras possit abire per insensibilem transpirationem . Tales autem particulae nullae aliae esse poterunt, ouam quae scindendo aut pungendo sibi viam parant ad penetran- Acidorum fdam , quales sunt acidae & salinae. Constat enim eκ physic1 genera- gura .li Acida habere figuram instar ensis ab utroque latere se indentis r Salinorum fSalina vero mucronem habent in extremo alterutro, & instar pugio- gina. nis pungunt. Deinde salivam non meram aquam esse, ex eo probatur, quod igni sativa non
imposita, & in vaporem acta, relinquat in fundo corpus album sal - consat ex meia acidum , quod probat, alia debere salivae inesse praeter aquam in sini- ra Agaa.dam . Imo quod magis est, experimur in multis jejuni existentes, &salivam in lapidem conjicientes, quod relinquatur macula in lapide, a stiva in Iaruae dissiculter inde removetur; quod arguit ejus magnam penetran ς em come
i vim , quod poros lapidis subeat suis spiculis salinis & aeidis . relinquir
m Dentibus, eοmmque assectibus
ITaque ita paucis vidimus salivae originem , naturam & utilitatem : sed priusquam ab ore discedamus, tria adhuc in ore conside
Primum est Color dentium . Secundum est memorrhagia gingivarum . Tertium est Tartarus dentium.
24쪽
--,, Quantum ad primum , color dentium naturalis est albicans. Ex DI 'ti- optrica Carte sis scimus , auuantem colorem esse, quando corpora sunte I densa & polita , ita ut valeant radios. solares in id incidentes in omnem dimensionem & undequaque reflectere Corpora nigra esse illa, quae habent primo magnos poros : fecuno multos poros: tertio dc multos dC magnos, id est utrumque , & tunc Cilis Θινὸν corpus Valω est opacum. Sic enim radii solares in similia corpora - incidentes absorbentur&suffocantur, neCad. Oculum nostrum refle
Hoc dogma de coloribus generale hic valde convenit, ubi de co-
Ioribus dentium acturi sumus . Dentium.enim constitutio pororum hic totam rem conficit. . De conlii tutione naturali dentium non est', quod amplisis multa di camus, cum ex generalibus physices iundamentis antea colorem albicantem deduxepimus. Dentium eo, Praeternaturalis Antium itaque cossior considerandus venit, ex qua Lis praeterna. scilicet causa nigror dentibus contingat, vel cur flavi appareant. Pνι- turalis. causa potest esse nimius calidorum alimentorum usus: sic multi ho-Cavsis prima. mines iunt, qui gloriam in eo ponunt, quod possint prae aliis calidio. Dentium D. resedere cibos, sed iis dentes plerumque flavi fiunt, quod accidit null1vedo. alia de causa , quam quod calor cujus natura consistit in agitatione particularum , uti constat ex physi ea generali ' poros dentium magis aperiat, maroresque reddat, dc sic mutatis poris necessario color mutabitur, cum antea dixerimus , constitutionem Pororum hic utramque: complere paginam . Dentium fra- Denter hoc pacto fragiliores redduntur, cum hac agitatione nimiagilitas. particularum cibi , inexus nonnunquam solvitur particularum denistium; dc particulae, quae antea se invicem contingebant majori cumsupet ficie ut faciunt omnium durorum cor orum partes) nunc poris copiosioribus.dc majoribus exi stentibus', te invicem solummodo. secundum minimas, saltemi minores, attingunti superficies, ac proinde fragiliores redduntuT. Natura eor- Corporum fragilium natura I meo consssἰt, quod eorum partes se porum fragi- invicem contingant secundum minimas superficies; ut constat ex phylium . sica , vide princi . yar. q. V. I 28, 1 20, oec. Causa altera Fc Gusa , Potest esse copiosus sacchars usus , aut rerum dui cium: experientia enim ostendi Lin multis multum. cchari comeden tibus dentium colorem nigrum . Dulcium na. Certum enim eii, omnia dulcia esse e generae salis valde penetranis
turis. tis re volatilis : hoc ipsum experimur , si linguae imponatur, quam penetrans sit ,. dc quam gratum gustus sensum nobis creet . omnia enim, quae constant ex copioso sale volatili, altius sapiunt; at hoc facit saccharum : sal autem hocce penetrans volatile duo hic agit. Salina ML Primo sensim dc pedetentim porcs aperit dentium suis extremis
elaporos ape- acuminatis .munt dentiu . Sed hic objiciunt, quod dentes sint admodum duri, quo mineis hie
sal possit in eos agere. Dentium vi: Responsio facilis est, considerando primo hujus salis subtilitatem, .nor. hinc volatilis audit, & quosvis poros ingredi potis est. Sacchari nain Secundo nonne videmus , pultam aquae excavare lapidem durissim ais vis. mum, non quidem vi, sed saepe cadendoὸ ita etiam hic non statim α
25쪽
quasi unico sacchari eis acquiritur dentium nigror, sed usu demum
continuato per aliquod tempus. Tertio sal hic, cum sibi viam secerit intra substantiam dentium, solet eos vermiculorum instar erodere, atque fragiles reddere. Certum itaque atque ratum manebit, ros dentium aperiri a saliis nis dulcibus : poris autem dentium sic mutatis, & nimis profundis, nimisque magnis jam lactis, necessario eorum color a ilatu naturali recedere cogitur, quoniam radii sulares, qui antea copiosissimi&ad lineam rectam ad oculum re nectebatitur, nunc suffocantur &a linea recta recedere coguntur, paucique ad Oculum de geniunt: dentes igitur conspiciuntur nigri.
Porro juvantia & curantia hos dentium affectus idem, quod di inim est, confirmant; praecipue si rationibus utamur ex Reali Phi Iosophia
Sie si Dentes nigri Dicentur pulveribus laabris , abraduntur illae Prominentiae insuperficie dentium nigrorum ex i istentes, pori prosundi delentur, dc superficies dentium politur, di sic tandem color deu- etlum naturalis Testituitur. Tales scabri pulteres fiunt ex Coralliis,terra porceiana, dcc quibus contusis fricant dentes, & albor restituitur. Sed saepe scabrities non lassicit ad fungosam & nimis porcisam denetium superficiem abradendam & expoliendam . Tunc adhibendi sunt Diritus acidi tanquam potentiores, & suis particulis ab utraque parte scindentibus prominentia abraduntur, &yOrorum fundi reducuntur ad extimam superficiem ; sicque radii reflectuntur satis c0piose, & ad lineam rectam rid oculum , colorque albicans restituitur. Tales spiritus acidi sunt Diritus nitri, vitri oti, qui Penetranti Gsmus est, & nisi aliis admisceatur, quibus ejus vis nonnunquam infringatur, solet dentes exedere, & tam fragiles reddere, ut frustillatim excidant: hinc est , quod eo utamur, cum dentium radices a Chirur- .po extrahi nequeant, tune illae hoc spiritu tinctae sponte excidunt: sed in hoc opere cavendum Me adstantes dentes eo etiam tangantur Mna enim exciderent cum aliis partibus non sine levi incommodo. Temperatur itaque is ritus mitristi per anusionem olei , seu salis liquidi tartari; sic enim pol mutuas inter te ebullitiones sal tartari temperat spiνitils vitri oti acidum , ejusque vim nonnihil infringit. Ebullitio autem illa oritur ex mixtura salis acidi & alx alici r nam vitriesum continet acidum; & tartarum , sal algalicum : & sic vires vitrioIi imminuuntur nonnihil per mutuam illam effervescentiam. Si igitur quaeratur, an hoc spiriru witrioli uti liceat P Respondemus, per se non oportere uti nisi ubi dentes excidere volumus frus illatim, ut supra diximus: Caeteroquin temperari debet per salal Κali tartari Sie praestantissimus componi potest pulvis ex rartaro viistiolato,quod componitur ex sese tartari,cui additur spiriIus vitrioli acidissimus &penetra missi mus; sui totarur vitriolatus nobis dat optimum dc praestantissimum dentifricium ; sed illa videntur potius 1 pectare ad pra- vim medicam. Casus etiam dantur, ubi haec non Iuvant , cum videlicet diuturnitate temporis pori dentium nimis profundi sunt facti. Tartarus dentium nunc sequitur, qui msentibiliter circa dentes gigni solet: intelligimus Calcem illam, vulgo vocant Halch, quod den- B a tibus Dentium fragilitas. Dentatim , greri . Dentes 21I-
bri. Spiritus ac indi rates dea
di quales creorum Uug. Spiritus a
Spiritu DI rrioli an uti Dceat ad denis res dealban
26쪽
tibus adhaeret firmiter , & nescio quo jure Tartarus vocatur , tum certe nihil participet de natura tartari, saltem quantum nobis conis fiat; sed de vocibus hic nobis lis esse non debet , cum hic locus sit non verbalia , sed realia tradere . Quaeritur igitur, quo pacto gignatur, & dentibus haec materia adis haereat tam firmiter . Consulendus hic erit Cartesius in parte fecunda Prines. β. 33, ubi de corporum cohaesione loquitur, qua de re Peripatetici multilm nugabantur, num illa cohaesio esset substantia,
num accidens aliquod , & nunquam ad certam huius rei rationem pervenire potuerunt. Alii recentiores, inter quos recensendus est Roseus, existimant, cohaesionem corporum fieri per hamos & uncos , quibus corporum partes arcte inter se connectantur . Sed Carteis mirabili mentis ratiocinio nobis hanc rem intricatam valde, paucis verbis clare eκ-plicat di demonstrat , rejiciens imine gluten , & omnes hamor reuncos , statuit eam provenire ex sola partium quiete , quod partes circa se invicem quiescant. Huc autem multum facit convenientia superscierum particularum ', quo enim partes corpnium in majori sis perficie se invicem continςunt, eo etiam firmior eorum erit cohaesio. Quod autem haec convenientia superficierum sinc multum faciat, variis eκ perimentis comprobatur : Sic si duo haemi spheria marmorea admodum laevigata, id eli, superficiem planissimam & maxime aequalem habentia, sibi applicentur, ut sese in plurimis locis contingant; tam firmiter inter se cohaerebunt, ut nullis manibus a se invicem
divelli oneant; imo memini , me quodam tempore vidisse, quod su- sinuerint pondera ε εο, antequam separari potuerunt. Res haec clam est in Porphyrite , quo utuntur Pharmacopaei ad quosvis pulveres A lxalisandos, id est, inpalpabiles reddendos; si Cursor, Belgice vocant den uoster, quodam tempore lapidem inferiorem in majori contingat superncie, statim ita cohaerent, ut vix manibus separari queant, praecipue si aqua affunditur, tunc statim firmius cohaerent: & quaeritur ratio , quae in promtu est aqua enim affusa replet poros & interstitia , inaequalitatesque, quae reperiuntur inter hos duos lapides , atque ita, ubi sibi rursum applicantur, firmi sis cohaerent, quia se contingunt majori in superficie . Sed haec in physica pluribus explicatur , accedemus poti sis ad id, a quo digressi fuimus . Videmus etiam , quod partes, ramosae valde, facilios sibi cohaereant; sed tamen illi hami & unci nexum facere nequeunt, nisi intercedente quiete , quam Cartesus veram dicit esse cohaesionis causam ; sed ramositas hic locum habere nequit, cum calculus hicce saxeam habet naturam , quae respuit omnem ramositatem . Sola hic consideranda particularum quies cum earum figurarum& superficierum convenienti 1. Statuemus itaque nunc Dentium duplicem geniti calculi modum ,& causam. Prima est, quod alimentis, quibus vescimur quotidie multiplicibus, sine dubio inhaereant particulae lapideae, calculosae insensibiles , quae inhaereant poris & angulis inter dentes sitis , & eum una Ex. gr. adhaeserit particula , postmodum succedens alia habens aptam & convenientem cum priori superficiem priori sese adjungit & adhaeret, 'ntercedente quiete di maxima superficierum convenientia i S. ta dem
27쪽
dem acredentibus tractu temporis multis ali Is enascitur eo usculum aliquod sensibile circa dentes, quod calculum vocamus. Secunda causa, seu modus , qui sorid frequentior elt, est coagul, tio particularum viscosarum in substantiam lapideam , non aliter ac lapides generantur in renibus, vesica, pluribusque corporis nostripartibus. Pollea videbimus, qu1m sortis sit quaestio, quomodo illi calculi generentur in omnibus corporis partibus. Rationi non repugnat dari spiritum coagulantem corpuscula in lapideam duritiem , qui per corpus saepe sui minis instar fluit, & in momento quasi materiam quandam mollem mutilaginosam convertat in saxeam duritiem , qualia in praxi dantur exempla; aliquibus vero in locis lente tardeque hoc contingit : Sie vidimus ligna fluviis in Normetia imposita in lapidem transmutata . Uide Boseum in tractatu suo de Gemmis , ubi ostendit, quomodo corpora petrosa fiant ope spiritus Gorgonii & lapificantis , seu sermenti petris cantis : de his postea plura. Haec si vera sint, quodl fiant in vesica, renibus, pulmonibus, s nam vidimus aegrum quotidie lapides screatu rejicientem non paucos quid, inquam , mirum , que,d talis spiritus etiam coagulet materiam illam Intra angulos dentium haerentem & putrescentem , & sic calculus gi
Sed ne cuipiam mirum hocce videatur, quod mollis materia possit reddi tam dura , confideret ille nobiscum generationem metallo Tum , an non omnia coagulantiar, ut Aurum, oec. quae prius mollia, nunc duri Ilima existunt λ An non Conebise in mari hac accretione s& coagulatione crescunt λ Imo nonne ipse Adamas corpus durissimum tali modo generatur pSed sortis potest esse suspicio, num tali va habeat eam vim , ut materiam circa dentes haerentem & putrescentem convertat in calculum, quatenus suis particulis acidis & salinis rigidis materiam illam compactam reddat & figat, & tandem accedente calore in lapideam du
hlalum hocce praevenire potest quisquam facile , si quotidie post
cibum a IIIam tum os colluat aqua simplici sollim modo , cum pauco sale communi, vel praestat sal tartari vitriolatus sic enim materia inter interstitia dentium haerens facild inde expelletur , ac proinde on dabitur huic malo occasio. . t Contingit hocce malum saepe iis , qui negligentes existunt, nec eorpus nitidum servant, nec composito suo prospiciunt. Ait rea eausa,
aliis. Metallorum generatio. Sativa an πο
Dertes quo pacto aut e serventura
VUlgares Medici una eum vulgo existimant, hune calculum, seu Givἱυae an
tartarum corrodere Gingivas' At in eo maximopere errant, cum a calce corro
plane insipida sit illa materia , nee ullam habeat acrimoniam sed diamur. 3quod Gingivae dispareant, hoc ex eo accidit, quatenus mollia duris xcedunt, sic tartaro corpore duro crescente, Gingivae t mollis substantiae j necessario cedere debent, re minui videntur: hic posset . i
28쪽
et Iam dici de dolore dentium , sed cum nec naturam doloris , nee onsis, nec nervorum habeamus perspectam , non possumus hic Ioel de eo aliquid insene; sed hocce reservabimus potius alibi.
Devenimus nunc ad tertium, quod in Ore erat considerandum , vi- Uingiva sim dei ieet ad haemorrhatiam Gingivarum.
haemorrhagiς Hujus haemorrhagiae causa duplex esse potest ; sed antequam de .cavsae vari , iis dicamus, primo videbimus qualisnam sit Gingivarum Iubstantia. Λnatomici eam deprehendunt esse sili generis, qualis occurrit nul Giuioarum libi, nisi sorte in corde; conitat carne rubicundissim 1 fibris tenuiori iasub iani a bns & delicatioribus, infinitis vasculis sanguis eris interte κt1 , ita ut
qualisnamsit. jure merito possemus dubitare, num tota: Gingivae sunt contextus va- ,sculorum capillarium sanguiferorum, cum semper intense rubeant Gingivae . Nam color rubicundus in Carne indicat vasculorum sanguiferorum hinc inde discurrentium copiam. Λccedimus nunc ad causas hujus haemorrhagiae enodandas.
Η -οννba- Primam ponimus in nimia propinquitate vasculorum languifero. stiae Gingiva- Tum ad Gingivarum iu perficiem , hoc est , quod arteriolae & venaestu eausa ννι- larid in hoc hQm ne magis, quam in illo propius excurrant ad superismis ficiem Gingivarum: hinc de vi compressione facta , aut mas icatione ciborum , aut digitorum frictione, illa valcula capillaria disrumpuntur, & Gingivae sanguine conspurcantur, in quantum hac compressione vasa dii rumpuntur, & sanguis ex iisdem exprimitur ; hanc primam causam nemo adhuc detexit, & rationi nullo modo contrariati
Hic casus contingit praecipue iis, quibus Gingivarum caro existit mollior, &.hinc illa vascula minime inter se cohaerent firmo nexu , . . & hinc iacUdd risum puntur. Altera causa est sanguis scatens copia acidi & salis volatilis , quae .particulae valde penetrantes iacilὰ aperire valent oscula vasorum capillarium . Et hae particulae uti mediante sanguine Per Omnes cor inris partes, lege circulationis sanguinis; sic etiam ad Gingivas deseruntur, ibique vasculorum oscula aperiunt, sanguinemque ex vasculis effluere iaciunt, sicque Gingivarum haemorrhagiam parrunt. Sed posset hie aliquis nobis objicere, Λcida altringunt, ergo non aperiunt oscula vasorum. Respondemus, non omnia acida astringere; se Thaemarindi, Acetosa, quae acida sunt, purgant, quod non agerent, si astringerent; nam altringere & purgare videntur sibi contrariari.
Aelia omnia Deinde acida volatilia, de quibus nobIs hic sermo est, non astrin- non Uringui. Runt , ac quidem faciunt fixa: quoniam eorum partes summe divi saefacile penetrant quosvis partium poros subtilitate sita ; accedit harum particularum figura, scindunt ab utroque latere , sicque iaci id poros
Illi igitur,qui sanguinem talem habent, citius vascula habent aperista , praecipue si mordeant corpora dura , aut digitis Gingivas fricent; tunc enim illae particulae acidae & salinae volatiles majorem faciunt
Impetum ad oscula & poros vasorum aperiendos . Gin trium Restat nunc , ut Videamus, num Scorbutus in duplici hae causa ha haemorνhagia beat locum, ut tandem queamus concludere, num omnis haemorrhagia
ou Agnum fit Gingivarum sit index scorbuti. Eκ praedictis coni at primam causam sorbui . esse fortuitam plane, & procedere a lusu naturae, quae liam in tam
29쪽
exiguis a statu naturali operando recedit; nec proinde haec causa ulam habet communionem cum scorbulo; quod etiam experientii comprobatur, cum multi reperiantur, qui singulis masticationibus sanguine Gingivas tingunt, liberi tamen ab omni scorbuto. Altera causa videtur majus praebere scor buti signum , sed si remaceurate velimus mentis ratiocinio intueri, videbimus hanc quoque nihil omnino de scorbulo participare: hoc ut manifestum reddatur , considerandum primo hizest , in quo vera scorbuli causa consistat, &sic tandem animadvertemus differentiam: Seorbutus itaque consistit in tribus , aut in terra nimia sanguini mixta ; aut in nimio acido volatili &. sale fixo aut in nimio acido austero & sale fixo,. sed corrosvo . Nunc primae huic causa: scorbuit , de terra in haemorrhagia Gingivarum , nemo indicorum locum dare ausus est. Secunda scorbuli causa cum agat de acido & late fixo in sanguine .
praedominante, contrariatur maxime causae secundae nostrae sae mor-nhagiae Gingivarum , quae posita era in sale & acido volatili; fixum enim re volatile maxime sibi contrariantur: Ergo causa haemorrhagiae Gingivarum de acido&sale volatili non potest esse index scor buti. Uerum tertia causa scorbuti. solet sere semper comitem habere hae morrhagiam Gingivarum , quatenus acidum dc sal est eorrossuum fixum, hinc sua vi corrosiva hoc acidum dc sal fixum essicit, quod ante vidimus secisse sua volatilitate acidum & sal volatile ,. quae secunda
erat haemorrhagiae Gingivarum causa . Corrosione enim vasa illa tenella exeduntur , dc sic sanguinem fundunt, praesertim cum. Gingivae nonnihil premuntur aut alimentis, aut digitis Quod' autem salia dc at id a scorbuticorum corrosiva fixa hoc sa-c Iani,hoc indicant eorum maculae rubicundae & lividae per totum corispus dispersae ex eo ortae ,. quatenus sal dc acidum' corrosivum fixum aperit oscula vasorum capillarium sub cute excurrentium, quae proinde sanguinem sundunt ;. qui extrava satus & sub cute haerens translucet, maculam constituit; non aliter ac contigit iis, qui in parte aliqua corporis sui ictum accipiunt , mox livor apparet illius partis, Ar-tras a vasculis capillaribus dc subcutaneis disruptis , dc sanguinem . fundentibus, qui sub cute haerens maculam constituit lividam.
Concludimus igitur non semper haemorrfiagiam Gingivarum e sse
indicem scorbuti, sed tamen frequenter, dc ex his duabus nostris casibus modo descriptis ,. qui nullam cum scorbulo habent communionem , oriri posse.
Ad os sciam omnia hae vice considerari neqneant, quae crinsideranda in eo restarent in reversuri sumus cum arteriis & nervis lege circulationis sanguinis, cum de gustus sensu agemus . Hinc ut accuratam methodum servemus , debemus os relinquere,
de cum cibis manicatis & saliva permixtis per deglutitionem transire adcesophagum . Hic etiam desitI agere deberemus, sed cum nullam adhuc
altera causa scor butus in quo consistae
30쪽
Aructura. Alimenti m fleati descen
adhuc habeamus cognitionem sensuum & nervorum , spirituumque animalium , hoc ipiuna relinquere cogimur, donec ad nervorum &sensuum explicationem per enerimus. In Deglutitione autem considerandus adhuc venit musculas avsopha
gaetis dictus, seu cibi masticati & sali va permixti detrulor di hie amplectitur suo ambitu instar circuli eaput celophagi . idque influxu spirituum animalium constringit, sicque bolus in eodem halens versus inseriora propellitur , quatenus contrahit alas cartilaginis thyroldes , a quibus ortum suum ducit. Considerandi hic veniunt homines illi nimium voraces , qui quandoque tantas deglutire volunt ossas , quae ce phazum nullo modcitransire queunt, ita ut illi, haerente ossa in medio oesophagi , suffocari viderentur, nisi quam citissime remedium adhibeatur, quo succur. rantur: sumunt hunc in finem periti Chirurgi portiunculam aliquam spongiae, quam filo alicui aeneo, vel serro modice crasso adaptant &aIligant, quo mediante in oesophagum immissio , ossa commode deis truditur verseis ventriculum , atque ita homo periculo liberatur s vfBeationis.
Quaeri posset, qua ratione hoe In tam metus esse possit suffocationis, cum per oesophagum spiritus non ducamus Responsio facilis est,& maκimum subesse potest periculum hoc in casu , si consideremus asperam arteriam firmiter esse annexam cemphago. eaque in parie , qua aspera arteria cc sophago annectitur , annuli asperat arteriae desinunt, & sola pars est membranaceae hinc jam inserimus , quόd ob structo cesbphago a crassa offa necessario comprimatur etiam aspera arteria ipsi annexa, atque ita ad ri tam pro inspiratione , quam pro exspiratione non conceditur satis amplum spatium, ita ut homines hoc pacto suffocationis periculum incurrant: vide mili um phar. ration
Porrό Esphagus aeque constat tribus tunicis, ac Ventriculus . Prι-naa est Thoracis partibus Omnibus communis a Pleura orta. Secundaei: musculosa & carnea . Tertia est membranos a & nervacea. Sed quae Anatomi et nobis vulgo dant dedistinctionibus tunicarum, eum grano salis sunt intelligenda; nam nostri visus acies nullo modo eo pervenire potest , ut has Omnes queat ad numerum persectum deducere : hoc ipsum probatur argumento exceptione omni majore ; sisti licet oeulus muniatur micro copio, tunc facile in qualibet tunica poterimus alias plures distinguere, quod tamen antea solo oculo non poteramus effectum dare. Hinc merito numerus membranarum & tunicarum nostri corporis pro incerto haberi debet: cum componantur ex infinita fibrillarum serie inter se diversimodὰ eontextarum , & contenti solummodo erimus illa distinctione, quae cuilibet intuenti ad oculum patet. Descendimus nunc cum alimentis deglutitis ad nostri corporis culinam , ubi alimenta ingesta potenter concoquuntur in chylum , seu cremorem lacteum convertuntur , id est ad ventriculum, stomachum vulg5 dictum .
Ventriculus constat, ut diximus, triplici tunica. Prima est communis, a peritonaeo Orta . Secunda est musculosa carnea . Tertia est nervosa , multas constituens intra ventriculi cavitatem rugas, propter