장음표시 사용
51쪽
non datur in requiritur materia aetheria di versa , Dro ratione magnItudinis & figurae sese accommodantis ad quoslibet poros replendos& trajiciendos. Atque ita videmus, quanta hic non congregetur copia dc diversitas
materiae aetheriae dc varietatis particularum , quod antea inculcavimus . Ita ut haec materia pultacea alimentorum in ventriculococtioni
exposita , dc tamen copioso dc diverso aethere reserta varie agitari, commoveri, dividi, id est , fermentari & coqui debeat. Hoc ipsum demonstrabimus similitudine quadam desumta ex sa-rin1 cum lacte dc sermento cere visario subacta , qua utuntur muriliercular ad placentas componendas e postquam enim illa inter sesterniat mixta , diversa ratione magnitudinis, figurae, situs, motus,
varios constituum Poros qui variam transmittunt stheriam materiam,
quae in principio lente tantum hane massam fermentare dc in altum assurgere facit; verum postea accedente copiosiori dc diverso aetheis re , tandem magis sermentatur, & massa ex lebete assurgere videtur , quatenus materia primi elementi, ibi copiosior congregata propter majorem diversitatem pororum , particulas valde commovet, de
ebullire facit. Simili modo res sese habet in ventriculi coctione , ubi alimenta
in principio lente tantum sermentantur, quia conflictiis particularum& aetheris nondum est in vigore , sed tandem accedente undequaque ab Omnibus causis recensitis majori copia aetheris, massa haec magis ac magis sermentari incipit; nam diversitas particularum fit major quia majorem constituit pororum diversitatem, haec necessario requirit majorem copiam dc di versitatem materiae primi elementi, ac proinde tunc massa magis di viditur , movetur, attenuatur, coquitur. Haec, quae ad cotiionem : videamus nunc, quale compositum fieri &resu ita re debeat ex hac mutatione particillarum . In Chymia videmus, quod inter illa, quae igni committuntur, quaedam reperiantur, Quae vim ejus eludunt, nec attolluntur, & Vocant Caput mortuum . Sic cogitandum , Alimenta , quae ingeruntur & c ctioni exponuntur , sua etiam habere , quae vim sermentationis quoque eludunt , id est, quae in chylum de quo modo loquemur converti nequeunt, sed instar capitis mortui in fundo subsident , dc ratione excrementorum expelluntur per anum , quae sese habent non aliter ac caput mortuum a d ChymicOS.
Reliqua vero supernatando sub sorma liquoris constituunt hum rem lacteum cremoris instar, qui liquor albicans est , non propter facultatem aliquam assimulatricem , quam sibi veteres fingebant, qui ita ratiocinabantur, Subilantia , id est, tunica ventriculi interior est albicans, ergo chylus quoque debet esse albicans; puerili sane ratione dc argumentatione, nam causa ejus rei est mechanica, &ex pharmacopolio peti posset, ubi videmus, quod in compositione emussici nis amygdalatae lacteus humor sat ex amygdalis , cum tamen amygdalae solae premantur, reddant & emundant oleum d igitur ex
solii additione aquae prodibit lac, & non oleum ἔ an non ex his dc similibus deberent discere , nisi eorum judicium & ingenium obsessum esset totaliter infinitis chimaeris dc facultatibus fictitiis , unde chylus suam originem trahat λΛn non in ventriculo idem contingit, quod in compositione emul-E 1 sionis
52쪽
sionis amygdalatae 8 An non alimenta, quae coquuntur, aeque munia habent oleum, ac amygdalaes' An non aqua ingeritur, dc assumitur, quae aeque concurrit cum oleo , id est, pinguedine reliquorum alimen torum , quam aqua, quae concurrit cum amygdalis in emulsionis compositione.
Imo quidem quid assumitur, quod suam non habeat pinguedinem& oleum λ α quid est, quod suam non habeat aquam , uti ex praece dentibus liquere satis potest ' Sic quantam copiam pinguedinis, saepe non secum serunt carnes, &cὸ vinum & cer visa an non suania, adserunt aquam ρ adeo ut concludamus, non posse sese rem aliter habere in ventriculo, ac in compositione emulsionis amygdalatae , ubi videmus , quod eκ concursu olei & aquae prodeat liquor lacteus, qua Iem nobis chylus quoque refert; nam utrobique hauriemus oleum rea quam , atque ita non opus habemus facultate aliqu1 assimulatrice,
id est, chimaera . Chylus itaque , seu lactens humor emuit per pylorum In duodeno,& se ulterius donec a lacteis absorbetur; sed eo nondum sumus perinventi , ut de iis aliquid dicamus. o. ... isti a Videtamus primo , quid murus sit: videlicet in serius ventriculinis - orificium Idnisor dici inr, constans ex multis fibris, quae sese con trahendo , ope influxus spirituirm animalium , claudunt hocce orificium , dc impediunt, ne materia cruda eat versus intestina. In contractione admodum rugos 1 apparet , non aliter ac de ventriinculo vacuo ste inanito antea diximus: huic annectitur duodenum, de quo postmodum dicemus.
.ia ut quidam voluere , Chylum ex ventriculo expelli.e, ieistri uti Sed Ni et aliquia hic objicere , Si Pylorus sese claudat & eonstrin- exfellitu g t co imis tempore, ergo non potest sensim & pedetentim chylus emuere & expelli. Sed facilis est responsio ad hanc obiectionem , si cogitetur, pylo
rum quidem habere fibras notabiles, quibus claudatur ; sed tame . non concipiendum , eum tam pertinaciter claudi , ut nihil plane
ροισι tuπ' Rem hanc ita e ei pimus, videlicet durante coctione pylorum quidem claudi, ne pressione partium circumjacentium Omnia contenta & nondum cocta expellantur ; sed tamen non ita exactd occludi, quin illa, quae cocta sunt & jam fluida ex illunt, egredi sensim re pedetentim queant. Venter post Sie videmus, quod post pastum lautum, hora unx aut altera circi- pastum intu- ter venter intumescat, & homines dicunt, sese nimiis cibis ingurgi-
cti statasse: quod nulla alia accidit de causa, quam quod vapores , qui ctione ex ventriculi poris intra abdominis cavitatem expelluntur, eam distendunt: secundo, quod partes chylosae coctae jam per pylorum transeunt versas intestina,& ita abdomen editendunt. Concludimus igitur, coctionem non esse simultaneam , nec expuI-mescit. Non emnia Concludimus igitur, coctionem non esse simultaneam , nec expuI MI coquvn' sionem chyli fieri una vice , sed sensim dc pedetenti m. tur , nec ex- Hinc cadit hoc, quod non debeamus esse solliciti, quae facilii seo- elluntur ex quantur nec ne, cum omnia in ventriculo confundantur; & quae sa- vcntriculo. cilioris coctionis , citios, quae vero difficilioris , tardius coquuntur; similiter quae posterius coquuntur, ultimo expelluntur.
53쪽
Igitur susque deque coquuntur in ventriculo, de omnia confundum ur inter ser ergo non est alicujus momenti haec sellicitudo. Respiratio, ut constat ex praecedentibus his, hic multum conduincit; suo enim motu reciproco ventriculum trudit reciproce : an non igitur intus contenta consequenter debent intime misceri, quod an tea diximus sermentationem nonnihil augere, quatenus sic major da tur occasio influxui copiosioris aetheris , Propter majorem pororum, diversitatem ortam eκ varia diversarum particularum ad se invi-eem accessione de translatione producta a reciproco diaphragmatis motu s utI ex praecedentibus cuivis patet λIndifferens igitur est, ut omnia inter se misceantur, quaenam prius, de quae posterilis sint assumenda. Sed possumus hoc tantum addere, si vellemus huic quaestioni tota D a.- τενὸIiter satisfacere ratiuncula quadam , quod consultius esset dura moma prius
prius assumere , & quae dissicilioris sunt concoctionis , qualia sunt suist a timem
carnes salitae , &c. ut fermentum , quod jam vacuo ventriculo est e ficacius, majorem impetum queat sacere in similia, &melius ea dividat dc attenuet. Nam si juscula & lacticia prius fuerint assumta , nonne rationi consonum est , quod illa mixta cum ventriculi sermento, ejus emcaciam dc penetrandi vim nonnihi I imminuant λnon aliter ac acetum aqua mixtum mitius redditur, sic etiam hic e
Si nunc postea vellemus assumere duriora dc eoncoctu dissiciliora, Nonne ratio docet, quod non tam exacte debeant coqui ac alias, cum fermentum jam est minus emcax re potens λ melius igitur est dura . prius, dc postea justula & lacticia assumere : sed tamen cum omnia, uti ex praedictis satis constat, inter se misceantur intra ventriculum, haec nullius sere sunt momenti, dc tantum ad subtilitatem pertinent;
Praesertim cum multiplex Variaque experientia nos doceat, multos
ct innumerabiles nullam inde noxam fuisse pallos, sive hoc pri is , an vero posterius assiam serἰnt. Putabant illi , quod illud proverbium non minus In microcosmo verum esset, quam in macrocosmo; videlicet, qui prior est tem p re , potior es jure: sed confusio particularum inter se invicem satis docet di demonstrat, hocce proverbium in microcosmo nullius esse
Suecedit quaestio alia non majoris utilitatis , an semel & assatim is , , fit bibendum , an vero parum & re iteratis vicibus λ Sed quis videt UiΦςπαεν Π hic, non haec tantum esse ridicula omnino λ quidam statim ante pran--π ει dium, aut coenam bibunt; alii intra coenandum dc prandendum; alii in Postmodum demum , dc illi nullam inde patiuntur noxam nec incomis pq, - πmUdum , experientia testante . cidius successι-
Sed si velimus hie etiam aliquid dicere, possumus asserere, quod vin 'Illi pessii m8 faciant, qui ante pastum bibunt . Ratio est , quod potus assumtus nonnihil fermenti vim infringat , nee proinde tam es-ficax & potens sit ad cibos coquendos. De aliis cassibus nihil est, quod dicamus, cum omnia inter semisceantur, nec certum Ordinem servent intra ventriculi cavitate i.
Et ut diximus, experientia satis docet, haec esse nugacia & puerilia, nec proinde opus rationes plures adferre; de cum illa ipsos hoc de simile aeque docuerit, ac nos, nescimus profecto, cur adhuc in tali
54쪽
bus aegrIs & sanis commendandis procedant. Beve νου eius habet simile & non minus puerile ae Irrisione dI. gnum de Iacte & vino, quod scilicet ordine debeant assumi, addi istis hisce versiculis. . Nelh op mitu is venit . Wiin os mera is goet vostr eth. Lae an femu
. Certe non possumus huius rei rationem in Venire, praee Ipud cura probaverimus variis rationibus , omnia in ventriculo intime peris misceri. Sed inde posset exsurgere alia quaestio majoris ut quidem exiissimant) momenti, utrum expediat illa uno eodemque tempore asinsumere, cum lac iaci id coaguletur a vino dc praecipue acido. Deinde, utrum lactis coagulatio noceret. Quantum ad primum , certum est , omne Iac coagulari a vino sibi admixto, & omne vinum coagulationem hanc instituere, quodcumque etiam fuerit, sed aliud quidem duri sis , id est , magis, aliud miniis dc mollius coagulat lac ; sic vinum dulce minus hoc agit, ac acidum; aeida enim lactis coagulationi maxime inserviunt, dulcia vero eandem impediunt: .hinc est, quod multi velint. saccharum Iacti indi, ut coagulationem lactis nonnihil impediat ; sed quod hoc parum possit juvare in nostro ventriculo, modo videbimus. Sed , ut nunc breviter respondeamus quaestioni , dicimus , nos nullo modo evitare hanc coagulationem , sive vinum assumatur, si ve non, quoniam acidum fermentum ventriculi semper eoagulattae si ve igitur solum assumatur, dive minus, hoc nihil refert pa-xitur enim coagulationem in Ventriculo . Deinde , quod magis est, an non omnia , quae assumuntur , suum habent acidum, quod valet lac coagulare, ita ut nihil possit excogis ri, quin valeat coagulare lae λVersim objiciunt, Saccharum hocce impedit coagulationem. Reis spondemus, hoc falsum esse , saccharum posse totalem impedire coapulationem verum quidem est, quod aliquomodo hoc agat, sed sine detrimento non potest tam copiosum saccharum assumi , quod ser- menti acidum .deitrueret, ac proinde quod omnimodam impediret coagulationem. Progredimur nunc ad secundam quaestionem , in qua quaerebatur,mum coagulatio haec noceret. Respondemus, nullum dari metum in hac coagulatione, nisi in casu extraordinario, ubi videlicet sese nimium ingurgitaverint, & ubi coagulatio est nimia; sed de tali casu non debet nobis hic loci esse quaestio, dum quaeritur, num Omnis coagula tio si noxia. Probabimus nunc rationibus omni exceptione maioribus, terrorem hunc esse panicum . Primo, an non infantes sese quotidie ingurgitant lacte, quod intra ventriculum coagulatur , ut in praecedenti eroba vimus, ct tamen non patiuntur ullum inde incommodum, nisi in casu extraordinario , de quo hic non loquimur st quod si haec vera sint in infante tenello , ubi fermentum ventriculi est minus efficax , nec krmentationes tam potentes , nos metuemus, qui sermentum habemus potentius & validius, quorumque sermentationes sunt sortiores p
55쪽
seeundὸ , an non videmus, quod multi amant & inter delietas reis ponant aestivo tempore lac c agulatum, quod parant cum succo acido ex vitulinis ventriculis expresso , & nemo noxam inde patitur δquid igitur metuimus coagulationem lactis, cum antequam lae affuismamus , prius ejus coagulationem instituamusὸ Haec duo experientia satis unumquemque docer, ita ut non opus iit his plura adsieere. Fatendum interim, plures dari differentias coagulationis in lacte ab Coagulat sis acidis . Prout acidum aut est austerum . aut mite , sic coagulatio aut num diserenis erit sortior & durior & caseosa, & tunc magis possiet nocere aut mol- tia in lacte. Iior & magis amica erit, eum partes sunt friabiles magis, & sic mitius nocet , adeo ut gradu dissicultatis ad digestionem recipiendam differante sed tamen fatendum quoque', naturaliter coquenti ventri eum haec non esse insuperabilia, praesiertim cum experiamur , quod multi caseum sine noxa assumant, qui constat ex durissima lactis coagulatione. Sed ne tempus teramus hisce minoris veluti momenti & ponder Is,. ad alia enodanda accedamus ejusdem farinae, ut ita properemus ad ea, quae fand majoris sunt utilitatis. Quoad quantitatem assumendorum , vix potest cum latione alicui Iouis, et Irsano lex praescribi. tosiimus le-Vulgare est illud proverbium, Voraces non nasci, sed serii Belgicς,-ρνὰ ινι-Daar mort peen traal geboren , Waar mei gem μεt- bere de assu- Certum est, quod pes lima educatio hic multum possit, cum pueri meis dbjuru& infantes ita a principio onerentur cibis, ut eorum ventriculus e κ' copia. tendatur, non aliter ac calceus, qui super lignum extensus, latior Vredditur. Sed casus et ianr esse potest , ubi non mala educatio, sed nimius appetitus hujus mali sit eausa , ut in fame eanina, ubi homines sese .sere ad crepaturam ingurgitant & nunquam satiantur;. sed cum des milibus assem bus hic in theoria agendi locus non sit, potius haecce sicco transimus pede , ut & illud, quod quaeritur , cur voraceS, quam vis multom edant & bibant, sint macilentis' de hac quaestione agemus , ubi ad nutritionern erimus Rementi. Pro sundamentali assumimus , quod modica possis e melisis μexactius coqui , quam nimia ; videmus enim saepe, quod ubi tam
magna copia ciborum meri r assumta , plura incocta ev ventriculo expellantur, & cum excrementis per anum exeant. Reliquae causae hujus mali alibi latent, &in praxi , sorte etiam hic in theoria a I bi occurrent.' Succedit alia quaestis, num videIicet coena liberalior esse debeat Caena an δε- prandio , num vice versa prandium liberalius coena δ beraιον esse Romanis praecipuus fuit vespertinus pastus , sed hic mos hie aboli- debeat prantus est apud plurimos saltem : ita ut consuetudo hic utramque repleat dio , es vice
paginam, nec non totum essiciat negotium o versa.
Sed ratiunculis si velimus hanc rem expendere , possumus dicere , quM, spatium inter prandium & coenam cum sit brevius, quam inter coenam S prandium , debet coena eme liberalior prandio, cum scilicet longius tempus alimenta habeant ad coquendum a coena ad prandium, quam a prandio ad coenam: sed sunt rationes pro utroque mi Iitantes & dimicantes. Pro prandio est , quod tunc temporis corpus vigilet, ac proinde
56쪽
. o DISSERTATIO PHYSICO MEDICA
s mctiones omnes melilis perficiantur, ae proinde coctio mesidsproiscedit , sermentationes tunc existunt potentiores, quam ubi corpus dorismit &quie it, quod pulsiis hominis dormientis nobis satis ostendit, eum debilior existat, re quam primam expergefactius fuerit, mox de prehendimus maiorem, vehementimem, dc vivaciorem arteriae pulis sum; exemitia diurna post meridiana hic etiam multum contribuunt,
Proeaena hoc militat , quod spatium fit maius qnod compensat reliqua , quae stabant a partibus prandii. Deinde vesperi animus tib
rior in patinis est , dum curis est vacuus. Qiiod coena ma non ita peragat, quam prandium, hoc compensatur rursus longiori tempore. Sed hae ratiunculae tantum sent, quae exercitii gratia tant .m adseruntur, cum satis temporis iit ab utraque parte ad coquendos cibos. Recurrendum hic , ut saepius dictum , ad naturam & consuetudinem uniuscujusque; nec imponendum sanis vel aegris tempus ad eden dum : nam saepe contingit, ut Medicus praecipiens alicui, ut coenam faciat liberaliorem prandio, vel vice versa, famam suam amittat.
eum scilicet homines sese male inde habeant , dandum potius hoc
Prodit sese hie scrupulositas adhuc alia , sed minoris adhuc m
menti , quam fuit praegedens .
- ὰ13m .st Num Hatim post prandium liceat dormire Sed quis est, qui ha e-ον-Hum hia ce non reserat inter melancholiae deliria, quam vota ratioci-reas ire M nia λ multipleχ enim e Xperientia docuit, hunc metum esse panicum; .his metuunt illi vapores, qui is ventriculo ad caput assurgerent, sicque ravedinem inducerent , & similia r sed an non vapores aeque postarum ad caput assurgere vigi Iante corpore , quam dormiente eodem pdeinde per quam enim viam tenderent illi vapores caput verssisy de-herent sane eas nobis detegere, si inde aliouid vellent inferre ; ramaliquid asserere & non probare, hoc non est sapientis . Forte uni, aut alteri medico contigit, ouod post prandium finitum dormiens sese male habuerit : ergo concludunt, hoc penerale esse , di idem in omnibus contingere debere; cujus tamen contrarium exin perientia multiplex quotidie docet. Dicendum hic, quod alibi saepe inculcavimus , consuetudini ma-Nime esse studendum : interim tamen hoc addere possumus , si aliquis non assueverit, ut suadeamus ne assuescat, cum certum sit, qlioddetur occasio ad segnitiem di pigritiam ; nec coctio tam rite procedit, ut ante diximus . Deinde ubi quis assueverit, studendum est, ni sensim & pedetentim ab eo abstineat, ne tabita mutatio aliquod
a.g.,;- ,ha priori similis , mΤm statim post eoenam liceat petere te.
tum ἰ Hic rursus dicimus, consuetudinem esse alteram naturam , &Ρ 'que': q si aliquis assueverit, nullum inde patietur incommodum , testante re sis c μm, multiplici expetienti 1 . Sed dicerent forte , coctiones essemineis potentes inter dormiendum, ergo noceret: sed diximus, longitudinem temporis hoc compensare.
u. is sis QEo longius procedimus in hisce explicandis , eo pejora magis o
sit decumbὸn cummi, requitur quaestio , quo in si tu sit decumbendum in letio, dum ιὰ Dct, ut eo melius coctio procedat ' quae quaestio non mineis, quam aliae praecedentes flocci facienda. Sed si ratiunculae aliquid dare velimus, pos Disiligoti by
57쪽
possumus dicere, qu6d praestat, si usque ad mediam noctem decumis i. hatur in sinistrum latus , ne ab menta incocta exeant ventriculo; media vero nocte in latus dextrum , ut cocta facilius per pylorum transeant intestina versus e sed cum omnia illa hone fatis fiant, quam is vis ad illa non attendamus, non opus est ut eo simus tam solliciti, JUeoncludamus , medice vivere esse misere vivere : se tandem vidimus plura sutilia, quae originem suam traxerunt ex schola Salerni
tana; & ex dictis noliris satis patebit, quanti faciendus sit liber iste,
qui olim tanti fuit nominis. Nunc ad alia transimus , quae pluris sunt utilitatis & momentI, Coxtenta duo videlicet considerandum, qua ratione cocta ex ventriculo e Xeant. In pacto ex venia praecedentibus diκimus, quomodo cocta & fluida sensim dc pedeten- trimu expeiatim,dc non omnia simul ex ventriculo expellantur; nunc videndum, tantur. rellat, quanam ratione illa, quae minus fluida ex illunt, dc instar capitis mortui sese habἰ nt, expelli Queant: non indigemus hic facultate a liqua expultrice de fictilia, ubi causae mechanicae praesto iunt;
Prima est premo partium circumjacentium ; ec cum In abdomine omnia sunt repleta , necessum est, ut motu alicujus partis ventriculus etiam moveatur dc patiatur: praecipuum hic facit motus diaphragmatis dc musculorum abdominis , quae suo motu reciproco ventriculum comprimunt, ita ut pressione illa intus contenta expellantur , dc ventriculus sese accommodet pro modulo contentorum ἱ sic fluida prius expelluntur , & tandem caput mortuum etiam exire cogitur , cum ἰ ventriculus inanitur dc rugas contrahit : cremor lacteus priuetexit, quia supernatat, dc caput mortuum in fundo residens ultimo expellitur. Seeunda est influxus spirituum animalium in omnis generis fibras ventriculi , tam rectas, quam obliquas , tam ascendentes, quam descendentes atque mediante hoc influxu omnia contenta expelluntur , dura scilicet & mollia, quatenus ventriculi latera ad se invicem
accedunt, atque ita contenta excluduntur.
Sic quandoque nummi aurei , globuli , & similia expelluntur eae ventriculo, dc per anum redduntur; sic obsidionis tempore deglutiunt capsulas , seu pyxides, quibus epistolas includunt: sed alii hoc strata gema detegunt, exhibendo nuntiis aliquod purgans , & se coguntur excernere pyxides cum epistolis, dc secreta deteguntur. Nummi aurei saepe de vorantur, ne a spoliatoribus auferantur , dc postea excernunt; quod signum est, ventriculum etiam expellere soli
da dc gravia per pressionem partium adjacentium , & per influxum
spirituum animalium in ejus fibrillas. Quaeritur porro , cur cremor tartari Ventriculo & coctioni condu- Cremoν par eat te spondemus,quia se habet instar sermenti, est enim revera ter- tari cur eo. mentum vini quod fermento ventriculi iuncti m , idem acuit , dc ct Oni cu vena acido suo ejus vim e Scaciorem reddit; saburram huminum PituitO- triculo conduin forum in ventriculo haerentem incidit, attenuat, dc expellit. eat δDe chylo non est , quod hac vice amplius dicamus aliquid, cunia postea ad eum simus reversuri, & cum probabimus, quomodo vasa lactea ingrediatur, dc sic perductum thoraci cum ad sanguinem ascenis dat; δc quomodo ex eodem generentur tam diversa& nutriantur: sed antequam ex ventriculo dilcedamus, animus noster adhuc reflecten-
58쪽
B. h.ριλ ιὰ dlis venit ad ea, quae habent Auctores de Cesido innato, Humida strIM μομρ R iis re ηιο Θ rad eati, quibus volebant olim, homines vivere. ut lampas ardet, in qua cum oleum suerit consumtum , ignis & flamma extinguuntur: sic etiam concipiebant, humidum primigenium i n nobis e me instar olei, quod calorem nativum conservat, & quo consumto, homo morietur necessario. Sed quis est , qui non videt has chimaeras & mera entia rationis, has tricas & figmenta , quibus lim Μedicinam tam obscuram reddebant, ut vix ullus Tiro potuerit ullum rectum alicujus phaenomeni habere conceptum y Futilitas
horum ex supra dictis satis clare cuivis patebit, & tequentibus patebit clarius. Phy si ea generalis nos docet, ea loris naturam eonsistere tanteim In Iarticularum summo motu & agitatione in omnem dimensionem. κ hac definitione caloris non sequitur , quod ad ejus naturam requiratur quies, vel permanentia in eodem quodam loco, quod innato cuipiam proprium est sed hoc ipsum contrariaretur eius veloci agitationi, in qua particulae continuo locum suum mutant, unae accedunt , aliae rursus recedunt, & sic porro; ita ut metum constituat influens aliquod , quod nulli bi subsistit , sed abit δc redit: patet igitur, quam
futile sit calori tribuere locum, cui inhaereat, cum ejus natura consi stat in particularum continua loci mutatione, id est , agitatione. Fingebant sibi hoc ita esse , quia animadvertebant , continu5 ω semper ventriculo adesse calorem : ergo concludebant, ei inesse innatum & inhaerentem calorem . Sed ipsis hunc scrupulum facillimo negotio possumus tollere , si nobiscum concipiant flumen aliquod , quod urbem praeterlabitur continuo, sed tamen divers 1 transit aqua ;sic etiam calor quidem semper, quamdiu homo vivit, inest ventriculo, sed non idem numero & qualitate; qui nunc est, momento post transit, & accedit rursus alius ; omnis est influetis calor , nulli bisubsistit secunddm eosdem semper gradus , sed nunc major, nunc minor existit: cadit igitur opinio ae calido innato. Cogitabant illi, quod calor ille innatus ipsis concessus esset a na tura pro matrimonio, cujus magnam partem haberet cor & ventriculus; simile erat figmentum de humido primigenio , quod etiam instar matrimonii partibus esset concellam , quod ea lor depasceret sensim & pedetentim , non aliter ac flamma oleum in lampade : ut unda trudit undam , sic etiam hie videmus, quod error errorem sequatur : sic fingebant ex suis principiis, infantem plus calidi habere quam nos, qui sumus in flore aetatis. Sed quis huius rei falsitatem non intelligit & experitur st cum insantes non possint illa coquere, irae nos coquimus, qualia sunt carnes durae, sale conditae & fumo necatae , imo illi vix sua Iacticinia coquere valent: est quidem in ventriculo semper calor, sed non idem, & idem numero; sic flumen continuo quidem transit urbem, sed ratione di versae aquae : hine dixit olim Seneca , neminem posse idem flumen bis tranare. Haec, quae jam dicta sunt, cogitanda etiam veniunt de humido primigenio. Humidum illud, si contingat, ut alibi in corpore nostro stagnet, nec circuletur, illico oeconomia turbatur . hinc innatum dici
nequit huic vel illi parti; idem illud in corpore fit, & rursus per insensibilem transpirationem exit & expellitur.
Humidi natura consistit iis eo, uti constat ex physica generali, ut ejus
59쪽
eius partes sint in continuo motu, & perpetuo iuxta se in v Ieem repantiquomodo igitur dici potest, alicui parti innatum esse, si continuo movetur hine inde ρ concludimus igitur, non posse humidum hocce .corpori inesse semper secunddm eandem quantitatem : sit igitur calor omnis in corpore nostro influens, velut est humidum novum, & noviter ingestum , & succedens in prioris locum , adeo ut hic nullum liceat fingi mysterium. In ventriculo adhuc hocce considerandum venit, num satius sit hieme, an vero aestate sumere vinum adustum 1 quae quaestio magnam ansam dedit alteri quaestioni , quae originem traxit ex Aphorismis Hippocratis Sect. I. b. I I., ubi dicit, ventres calidiores exi-sere tempore hiberno, quam ae ilivo; id est, coctiones hiberno tem pore esse potentiores , quam tempore aestivo. Prius ex parte concedimus, & ex parte falsum est ἰ poster us verissimum est, quod coctiones sint potentiores hiberno tempore , quam aestivo, quod mox constabit. Quantum ad prius , videlicet ventres esse ea lidiores hieme , hoc verum est , in quantum calor , cujuscumque sit & caeteris paribus, id est, omnibus sese bene in oeconomi 1 habentibus, majores effectus praestat tempore hiberno, quam aestivo ; potentiils digerimus & assumimus tune alimenta multo duriora , & coctu disse iliora , qualia sunt earnes salitae dc fumo siccatae , aselli vento indurati & similia ,
quae aestivo tempore non ita assumuntur, nec etiam assumta tam facile digeruntur, concoquuntur: atque ita verum esset, ratione sui
effectiti ventrem esse hieme calidiorem, id est, potentiorem & ad coquendum essicaciorem , quam tempore aestivo. Cujus rei ratio haec est, quod ea lor hyberno tempore non ita exhaletur & expellatur eκ nostro corpore ; id est , spiritus & vapores calidi intra corpus magis detinentur hieme, quoniam tunc corporis pori minus sunt aperti, &a frigore corpus ambiente occluduntur , & transpiratio proinde non est tam libera ac tempore aestivo, ubi pori corporis sunt magis patuli,& eorpus nostrum est instar dolii pertusi , eui si aqua injiciatur , nihil retinebit; ita ex corpore nostro poroso valde , di poros valde patentes habente , spiritus exhalant avolantque, hinc corpus languet, de homo piger dicitur: spiritus enim , qui ex cerebro ad partes determinantur, statim ex eodem abeunt , ita ut magna copia spiritum , per insensibilem transpirationem continuo abeat; & ingesta rursus facile ex corpore discedunt, tum debitam subtilitatem' suerint nacta . AEllivo potios sumimus juscula Ac lacticinia , carnes molliores, juniores, generat i m coctu faciliora: quia ventriculus non tam potenter digerit propter spiritus, vapores, imo ipsum sermentum eκ corpore egrediens, propter nimiam corporis porositatem, & ejusdem nimiam pororum apertionem; dc eo sensu ventres dicuntur hieme
Uersim ab altera parte si velimus rem re id inspicere, & secun-dsim rei veritatem, profitemur, ventres rever1 aestivo tempore esse calidiores, quoniam certum est, tempore aestivo plus caloris inesse nostro corpori, & per consequens etiam ventriculo,ac quidem tem
pore hiberno ; dc hoc in casu Aphorismus Hippocr. esset falsus . Sed utuntur illi tali sophismate: Si ventriculus hiberno tempore Potentius digerat , quam aestivo, tunc ventriculus hiberno etiam est ca-
60쪽
lidior aestivo: atqui verum prius, erres Respondemus inophismatIsmaiajorem non sequi, nec esse universaliter verum , quod inde sequatur plus caloris ineme ventriculo, cum Potentius digerat, cum re vera aestivo tempore plus adsit caloris , liquam hiberno; sed hiberno tempore parcimonia adest caloris, nec calor ita avolat ex eorpore, hine majorem facit effectrum. vapores in corpore detinentur, spiritus non ita avolant, quia pori frigore constringuntur. Concludimus igitur, tempore aestivo revera ventres esse calidiores, sed hieme tamen majorem sortiuntur essectum. Eodem utuntur sophismate , cum dicant, quod hieme calidiores eκ ista iri Cellae, quam aestate; cum revera aestate sint calidiores, quam hieme : sed quoniam majorem caloris effectum sentimus hieme in cellulis, quam aestate, hinc cellulas hieme calidiores esse quam aestate exclamamus; quod tamen inde aceidit, videlicet aestate, cum omnia in aere eκterno sentiantur calida , & aer ipse sit calidior , id est , scateat majori copia materiae primi elementi , tunc si locum, exempli gratia, cellam aliquam ingrediamur , mox sentietur frigus, quoniam aer ille, qui in cellis est contentus , non ita est rarefactus, nec tanta scatet copi 1 materiae primi elementi; hinc illa mutatio, quae fit, cum ex aere calido veniamus subito in aerem frigidiorem ,
id est, minus calidum, statim obiervamus notabilem estinum, id est, stigus. Accedit , qu bd aestate senestrae ut plurimum clauduntur cellularum, ne aer externus calidior tam libere eas ingrediatur . . Huc etiam multum facit varietas in aere , quod cellae profundiores accipiant humidos vapores eκ terrae gremio assurgentes , qui a Tem in iis contentum nonnunquam quoque frigidiorem reddunt. ,
Tempore vero hiberno cellae revera existunt frigidiores, quam tempore aesti vo; sed quoniam aer, quem continent, non est tam frigidus ac ille , qui est externus , statim ex aere externo ingrediendo eas pronunciamus calidas , id est , minus frigidas , propter aerem minus frigidum In iis contentem, & aurem frigidiorem externum: igitur quoniam hieme cellae sentiuntur calidiores , aestate vero frigidiores, putant, revera cellas hieme esse calidiores, di aestate frigidiores, cum tamen nihil falsius hoc esse ex ante dictis patet: hic poterant disicere fallaciam sensus, qui tam pertinaciter eam rejiciunt. His praemissis, ad quaestionem propositam facilὰ poterimus respondere, num hieme, num vero aestate vinum adustum sit assumendumst illi dicerent hieme non esse affumendum, cum ventres tunc existant calidiores ; sed falsitatem hujus sophismatis antea probavimus . nos ut ad hanc quaestionem paucis respondeamus , dicimus, aestate spiritum vini non esse assumendum, cum poros magis aperiret nostri eorporis, magis ex eodem spiritus abriperet , & sic relinqueret, quod
iners & erassum & effetum esset ; & si sumi debeat, dicimus, meislius esse hieme ut assumatur , non quod ventriculus sanus eo habeat opus, sed ut nonnihil juvet ad dura, quae hieme ingeruntur, copiosius digerenda & facilius eoquenda : in genere tamen dicere possumus, quod spiritus vini praestet neque hieme , neque aestate assumere, ne ventriculus ei assuescat, & ne abusus sequatur , quod in multis saepe obtinet ; parcendum potius huic usui, donec tempus accesserit, ubi pro nimia aetate necemum habeamus.