장음표시 사용
291쪽
cem ,&mlnoti eum dolorer missa igitur faciamus haec Ron medica. mentorum , sed potius, ut dictum saepius, tormentorum genera, dc ad alia nos potius accingamus majoris utpote momenti & utilitatis. Quod sanguis in priori vel posteriori pelvi, ut loquuntur, aliquando melior vel deterior reperiatur , jam ante dictum suit, id omne istam sim dependere a sanguinis mixtione uniformi, aut non uniformi; de quod veteres putabant, priorem pelvim semper pejorem esse , hoc
praejudicium eκ eri ortum traxit, quod nutarunt, sanguinem in vasis
suis stagnare : hoc cum falsum sit, aliud quoque falsum orit, dc expe-xlentiae repugnans .
Ex his nunc facile pomum us conjicere, quam facilis sit responsio ad eam quaestionem , qua quaerebatur, num sanguis tamdiu sit detrahendus & eliciendus , donee alius coloris sanguis incipiat effluere pDicimus itaque, quod non : quia possiet contingere, ut sanguis tam uniformiter esset mixtus in omnibus vasis, ut citi 4s anima educere. tur, priusquam ad sanguinem alterius coloris perveniremus: deinde illa diversias sanguinis posset latere in vasis admodum remotis ab eo, quod secatur, ita ut nimis periculosum foret tamdiu Languinem extrahere, donec alius coloris sanguis accederet; posset enim homo exis sanguis feri, & vitam cum morte commutare.
ET cum adhue vertemur In superficie corporis , agamus nunc de
Chiromantia , quae est ars ex inspectione lineamentorum manus praedicendi ea, quae homini sunt eventura, & quae evenerunt. Μeierus de hae arte conscripsit tractatum , dicitque mira , si ereis de re fas est. Verum ratio est contra fidem, eum certum sit, quod lineamenta In se tu fiant ex fortuita manuum complicatione in utero materno; dc inia de aliquid velle praedicere, quis est, qui non videt , plan8 stultorum opus eme R Etenim causae cum effectu nulla est connexio : quod enim sortuitum est, de eo nihil certi pronunciari potest . Sed concedamus ipsis , dari talem connexionem inter hanc causam & hos effectus pquaerimus ex ipsis, quo pacto hoc sciant ' ex se ipsis non habent, certe deberent hoc habere aut per revelationem quandam divinam, aut per multiplitem observationem & experientiam. Prius ipsi negant , nec audent revelationem praetexere nec etiamuhla ratio posset nos eo deducere , ut crederemus , Deum hoc ipsis eκ instituto diκisse. Sed si posterius praetexere velint, & observationibus hanc artem niti & stare . Respondemus, nullas manus reperiri inter se similes, ergo multo major erit diversitas lineamentorum manuum , fortuita compi catione earundem ortorum : ergo non possunt dari observationes; ex similibus enim similia sequuntur. Iure igitur merito propter desectum rationis, re velat Ionis, & obser
vationis, hanc artem vanam pron ciamuS.
Uerum in iacie admittimus, dari possie indicia passionum expressar. ἔ Ii 'at
292쪽
rum humorum extrudant in circumiacentes partes , Ita ut earum tubuli non sint sufficienter illis humoribus repleti . Nunc quam dia somniamus incommodum non sentimus, sed quam primum sumus ex pergefacti, dc quando spiritus animales copiolids distribuuntur ex capite in illas partes ope nervorum, tunc spiritus illi, in latifundiis mu-ieulcirum constituti, in vacui quasi dominantur aula : non pollunt enim soli tubulos replere musculorum , s requiruntur ad hoc etiam humores arteriosi, quos diximus hic iam deficere λ hinc vix , ac ne vix quidem mem a illa moveri possunt , nisi mayno cum labore ιχ conatu, quia musculi non valde inflari pollunt a solis spiritibus quod bene notandum . & est hoc magni momenti ic re, uti pol ea patebit, ubi de motu musculorum a Pendum erit: requiruntur quippe humores,eκ arteriis extrusi in tubulos musculorum , ad musculos sussicienter inflandos, Bc membra movenda : igitur fibrillae illius partis non erunt legitim d tensae, quia spiritus jam per latifundia obvolitantes replere tubulos nequeunt, quorum itaque fabrillae flaccidae jacent, nec motum impressum satis vivaciter ad caput deserre queunt , hinc oritur illi membri stupor.
Illis spiritibus acredo adesse iacile potest , praeeipu8 si homo laboret intemperie acri tam salina , quam acida e constant enim spiritus ex salinis Ze acidis volatilibus , dc sufficienter subtili satis, tune sentientur illi spiritus obvolitare per membra , qui acuum instar pungunt sua ac redine Fbrillas, ita ut vix serenda sit ista molestia r non qnidem dolorem creant intolerabilem , sed quaedam est sensatio intermedia , ut ita dicam , inter titillationem dc dolorem , quae admodum molesta est r non quidem valent illi spiritus acres disrumpere . illas fibrillas, aut ita commovere, ut iuptionis incurrant periculum, unde oritur dolor, sed eas ita pungunt & Iancinant , ut titillationis modum excedant, Zc sensationem producant molestam dc ingratam
Postea autem , quardo arteriae non amplios comprimuntur 3c urgentur , remoto videlicet pondere ipsis incumbente alias , quid fit stillae rursus aperiuntur , nec non eorum pori s mentiores fiunt , ita ut copiosiores humores ex iis possint protrudi pro sufficienti repletione tubulorum , ac proinde membra rursus more solito moveri possunt, nec punctiones istae amplius sentiuntur molestae , dum spiritus illi acres non amplius possunt hi ne inde obvolitare per latifundia , quae nunc humoribus arteri sis sunt repleta . Simili modo contingit haec res, quando brachium snimus propendere extra lectum perpendiculariter ad terram : Ac novi quendam nobilem , qui exinde manus motum amisit. Certum enim est , in sonino omnia pacata esse in corpore nostro, nec sermentationes nostri sanpui. nis esse tam potentes , ae proinde sanguis non posse tanto vigore propelli eκ extremitatibus rursus ad cor per venas accedit nunc aliud incommodum situs brachii perpendicularis ad horizontem , ita Disanguis adhue difficilius queat propelli ex extremitat*bus ad cor , &sic cum tempore , cum motus ille & segnior it tardior sat, in minoribus vasis sanguis nonnihil incrassatur, dc vasa obliniuntur, interea diam rursus alius sanguis a tergo accedit, fit, ut humores ex arteriis ampli is propelli non possint in partes, quia sanguinis motus hic non
, nihil sistitur , ac proinde fit , quod antea fieri diximus , tubuli non
293쪽
replentur lassicienter, & se porro; nervi etiam comprimuntur , nec spiritibus tonceditur transitus, nisi paucis admodum, & sic pars non 'Poterit moveri , nec fibrillae nervorum sussicienter tenduntur , hi miliapor; & illi spiritus, qui adhuc decidunt in latifundia, is 1 acredine ut diximus in fibrillas lancinant, hinc illae punctiones molestae.
Λliquando potest contingere, ut nervi ita comprimantur, tu postea obstruantur a lentore in eorum tubulis haerente, atque ita oritur parab-
sis: sed eum membrum illud denuo accipit suum solitum & comm dum situm , omnia sua sponte restituuntur, ni jam satis dictum est. Hic possumus etiam dicere de iis, quae solent carpis manuum, vel plantis pedum alligari. Sic in febribus ardentibus nihil est vulgatius, quam massam subigere ex fermento, vulgo Durdeta in aceto, sale & pauca ruta, eamque ligare subplantis pedum , ad ardorem , ut volunt , a corde detrahendum . Est sanit ille conceptus planil contrarius circulationi sanguin I se aut enim ejus vis attractrix, ut loquuntur, communicabitur sanguini arterioso , aut vetioso, aut humoribus per partes circulantibus .
Si prius volunt, certum est, illam non pertingere ad cor, cum sanguis arteriosus non ad cor, sed ex eodem fluat.
Si secundum, sanguis venosus ad cor it, & sic non poterit aliquid
extrahere a corde, quin idem redeat.
Si ultimum, idem erit, quod de secundo diximus. Sed possumus tamen concedere, quod aliquid illa medicamenta spossint, quatenus acidum sanguini communicatur, ejusque salem nonnihil infringit, qui solet causare praecipue hunc ardorem & aestum sanguinis febri lem , nec non ejusdem nimiam exagitationem : acidum autem illud primo communicatur humoribus illic loci circulantibus, cum quibus per vasa lymphatica ad sanguinem vehitur, eique commiscetur e particulae salinae efferae re nimi sim motae in febribus ardentibus , per insensibilem transpirationem cum multis aliis vaporibus
expelluntur undequaque, & 1ὶc etiam illic loci , ubi haec materia , seu massa & pasta est apposita, sese insinuant intra poros illius pastae, hinc induratur & nonnihil nigrescit. Sed aniculae putant, hunc nigro rem provenisse ex ardore a corde attracto, quod chimaericum; dc quod alias in auras abiisset, hoe hie haesit in pasta. Gallinae, catuli, columbae & similia animalia viva dissecta applicantur capiti eundem in finem,& praecipue in phrenitide, ubi quandoque laudabilem produnt effectum . Sed quod velint, gallinas esse nigras , hoe plane ridiculum est: quid enim color hic faciat ρ cum ni nil realitatis in sese contineat, uti iti Physica docetur , semper tamen debet adhiberi superstitio aliqua ab hominibus credulis.
Tertum itaque est, ut causam demus hujus phaenomeni, blandaser halationes illorum animalium valde convenire cum nostris exha Iationibus , ac proinde poterunt illos intrare facit 3 poros , per quos nostrae exeunt, & sic placido suo motu poterunt nimium motum nostri sanguinis & humorum nonnihil temperare, atque ita levamen a D ferre . sed quid opus habemus his molestis medicamentis P cum alia praestent commodiora , meliora , qualia sunt Opiata, Camphora
294쪽
Ita illa , quae carpo solent alligari , non sunt omnino reἱjcienda r o exempla enim plurima docent, quod quandoque laudabiliter operata .ij MI, ἡ - Sic sumunt Therebintinam, Tberiaeam, semen Ianton es, eae iisque θ' 0-
mixturam faciunt, & earpis alligant,& saepe sebres curant. Ratio etiam quodammodo pro hac re militare videtur, cum certum sit, quod medicamenta, quae per os assumuntur , prim6 imminuantur in ventriculo, deinde dupliciter adhuc in cordis utroque ventriculo, Ita ut maκ ima vis medicamentorum perierit, priusquam pervenerit ad locum affectum : sed quae externe communicantur sanguini, nec coctionem ventriculi, nec duas sermentationes cordis passa suerunt, majori vi accedunt ad locum a tactum , vel sanguinem magis alte rant, ac proinde potentius operantur: concedimus quidem, quod minori quantitate ingrediantur massam sanguinis, sed tamen spiritus sus-ficiun i aut si non sufficiunt, nec juvant, saltem non nocebunt. Disserentia itaque magna est inter ea, quae cruda & extrinsecos In- cluaenam ess runtur in sanguinem ,& quae per Ventriculum dc cor Ingrediuntur. dcteretia inis oe ipsum confirmant praeter rationeS, etiam experimenta vulgaria , ter ea , qxae satis: si enim spiratus acidi, utpote Uitrioli, injiciantur ope si psionis in cruda in san-Venam cujusdam vivi animalis, morietur paullo post; at per os, quis guinem mit- nescit, eos innoxie allami ἰ quia ventriculus eos praeparat. & vim , tuntur , vel coagulandi nonnihil infringit, adeo ut magna sit eorum differentia: quae prius co- suae non projunt finguia , mutia juvant. ctionem ven-Dantur etiam nonnulli, qui vi κ ullum possunt sumere medicamen. triculi sunt
tum, imo saepe ne vocem medicamentorum quidem serunt: quidni hi- passa. sce in casibus licet ad illa refugere ρ praestat enim aliquid agere , quam nihil agere, praecipud cum similia si non juvant, non nocent. Apparent sub cute etiam saepe maculae scorbuticae, quae modo obscu- De matuIistae sunt, modo lividae, modo ad flavedinem tendunt: sine dubio oriun- βρrbutieis. tur , quando humores nimis crassi sunt, quam ut possint transudate per poros nostri corporis , interim dum ab aliis a tergo insequentibus ad superficiem , seu ad partes subcutaneas evehuntur : haerent itaque sub cute , nec possunt propter nimiam crassitiem circulum absiolvere,& sic ire ad sanguinem, nec etiam exire per poros cutis, sed haerendo maculas illas hinc inde in scorbuticis conspicuas constituunt, interea dum certum sit, scorbuticorum sanguinem esse nimis crassum , minus mobilem, ex quo tales crassi humores ad partes propelluntur, ideoque non mirum, has maculas scorbuticis magis esse familiares . Prurisu, Pruririu umquandoque etiam adest, qui provenit a sale, aut acido fixo in sanguine G .scorbuticorum praedominante, & sub cute haerente , & librillas nervosas pungente & lancinante. Nec tamen haec intelligenda sunt, perinde ac si omnes illi debeant haberi pro scorbuticis, in quibus hae maculae conspicuae sunt, cum saepe ali 1 de causa & fortuito possint hic atque illic humores in crassari &sub cute haerere, maculamque constituere; qui tamen minime scorbuto laborant, adeo ut maculae illae non sint habendae pro signo -- thognomonico scorbuti, sed alia adesse debent, ex quibus tunc conis jundiis possimus certo concludere , hunc , vel illum scorbulo Ia
Ex hoe ita ue sundamento poterimus facile deducere causam omnium macularum, pustularum, similiumque.
295쪽
E, isistiti Sed hic moveri solet quaestim, cur perechiae, pinst , maeatae, s--, is, Itaque frequentios appareant in facie, manibus, pedibusque, & caeteris e g. corporis nostri extremitatibus δνent ια exire Ratio est in promtu , quia in extremitatibus min, est ealor , neem fis , bis, sanguis tanto cum vigore illuc propellitur,quia longius a coede distane, oudm ι, isti , ct parte subtiliores in itinere plurimae jam sunt expulsae, priusquam Oeobνι, ιὰν ad extremitates sanguis devenerit ἰ nec proinde humores in illas par-,ibis, 3 P tes propulit possunt tam commode circulum suum absolvere, sed facile it Ite haerent, & obstructiones faciunt, dc temporis tractu varios colores induunt, putrescunt, & sic porr&Secunda ratio potest esse , quod in illis partibus transpiratio sit miniis promta , quam in aliis magis tectis, hine pori earundem magis conli ringuntur , ct miniis procedit transpiratio , hinc humores exinpulsi ex arteriis illi e facile incrassestunt, haerent, di mala praedicta producunt.
scabies, quid T Haenomenon maioris momenti, quod sequitur, est materia se inde ' Γ bieι, quae inter affectus subculaneos primum occupat locum, quae que satis intricata olim suit ; sed ex nouris facild solvitur principiis ,
quando videlicet humores, per partes ei reulantes , accipiunt sermen. tum aliquod praecipitans salem a reliquis humoribus; cum salinae particulis constent rigidis, acutis, illae subducto suo humore haerent in extremitatibus i ub cute ; dum quae fibrillae nostri corporis sunt continuo in tremore, squod pro certo est assumendum , α quod bene n tandum qui augetur & conservatur a spiritibus a capite descende
libus , eas plus solito conquassant re pungunt nonnihil , hine pruritus , non autem dolor , quia non rumpuntur illae fibrillae, nec ita v hementer concutiuntur, ut ruptionis periculum incurrant, ex quibus exoritur idea doloris . nabfer quo Nec sua sponte hoc malum oritur, sed per eontagium , quod eom modo oriatur. municatur praecipud ex concubitu , dc tunc inficitur totum corpus rex usu ejusdem mantilis , aut chirothecarum , similiumve, tune sermentum insidens harum rerum poris sese postea insinuat ni us in poros nostri corporis, seu nostrae cutis, dc sese miscet humoribus illae
circulantibus, a quibus sal praecipitat, qui haerendo malum producit, ejusque symptomata. Fermentum Nee hoe sermentum sanguini communicatur notabiliter , dum scabiosum sa- omnia in scabiosis bene procedunt, sed manet in humoribus per pamguini nocem. tes circulantibus : hinc etiam est , quod facilius curatur , nec no ix municatur. citius medicamentis externis, quΙm aliis internis, quibus a lilis aegros
vo-- solcnt, & nihil proficiunt suis decoctis, julapiis , a poete ma-tn similibusque.
Exemplum in Hujus rei luculentum habeo exemplum in me meripst , cum per m emet ipso. infortunium inter peregrinandum concubuissem cum quodam scabioso, per contagium illud itidem scabiosus fui, & me contuli intrajectum, Pro se illari cuidam me curandum tradidi, qui gloriabatur , se multos
296쪽
orasse brevI, quod tamen hic falsum esse apparebat in memet ipso cum igitur varia decocta praescripsisset, nec non multa apoZemata, tam iliaque ordinasset, nihil profecit, nec potuit eurare hoc nostrum malum , & cum per sesquiannum illic degi tam , studiorum causa Lindam petii ,& cum sociis meis natatum ivi in mari Oceano, & eη ratus insensibiliter sui a sale marino irruente in poros corporis mei, quos ita disposuit & aptavit, ut sal in temum haerens commode potuerit exire , atque ita sui in seius liberatuS a scabie . , , Scabieὸ varias auctores faciunt Decies, quas preuliaribus capitibus trabant, cum tamen omnes uno in capite facile possint comprehendi: habent enim eandem causam, & curationis ratio eadem est ; differunt tamen gradu acrimoniae corrosivae, qliae est in sale in scabie,a fermen'to aliquo praecipitato & sub cute haerente; qui sal in scabie sie dicta, sub cute haerens , & non ita corrosivus iacit solam modo pruritum rcum autem iIla corrosiva vis fiat major majorque, cutem magis afflacit, lancinat textum nervosum cuti insertum, majoremque dolorem creat ,& tunc fit Hemes ; tunc Dictio non suiscit ad levamen afferendum, sed unguibus panes discerpi debent, cutis Iaeditur. Λlia species est Psora, alia Lemae, alia Elephanti s , quae omnes species tantum gradu differunt, ut dictum superius. Elephantias est omnium maκ ima & curatu dissicillima r illa est, quando eviis indurata videtur referre corium elephantinum , unde etiam nomen accipit suum Scimus omnes ,omnia sale indurari: sicut carnes salitae, quo majori copi 1 salis sunt conditae , eo duriores redduntur & indurantur ; ita etiam hic sal praecipitatus ti inhaerens, cum tempore magis & magis eam indurat, prout copiosior illic deponitur, praec pitatur & haeret, atque ita ex copi, salis poris cutis inhaerente tanta cum tempore producitur durities , ut cutis humana videatur referre corium equinum , vel elephantinum is squamniae plerumque decidunt, ortae a nimia induratione eulis perialem , atque ita partes magis durae a mollioribus separantur, duri
res resiliunt , inque squam mas abeunt , levi frictione separabiles aQuod autem in elephantia si tam copiosus sal poris cutis srmiter
Inhaereat , ex eo est , quod malum hocce curatu sit admodum dimiscite,& ferme pro incurabili habeature nullis enim medicamentis in gressus coneeditur ab exterioribus ad interiora , nec internis quic quam profici potest propter tubulos partium obstructos ἰ ita ut tota cura eo redire debeat, ut internis balneis admodum penetrantibus diem o Ilientibus , cutis partim emolliatur , pori laxentur , & partim materia haerens ex iisdem expellatur : hoc ipsum aliquando sponte sit , hoe est, per causam non ita manifestam , per diaetam , per aliua vitae regimen , ver post gravem aliquem morbum , cum homines to Ia Iiter excoriari videntvg. Totus hic seopus curationis in eo consistir, ut sermentum it Iud quod diximus praecipitare sal ab humoribus per partes naturaliter cireulantibus , aut sit evulsum radicitus, aut ita correctum , ut non amisi Iliis hune effectum producere queat, videlicet praecipitare is Iem ab umoribus : hoc nisi praestetur , in aetemum non curabitur scabies, me elephantia M. Tala autem sementum hic adesse, jam luperius.
297쪽
multis argumentis probavimus,est Vide imu ,quod saepe exIgua pareneula membri afficitur scabie, nec malum ulterius proserpit tam eIQsed illae in exiguo spatio pertinacissime haeret, & illam partieulam
tantum afficit sanguinis, nec etiam communicatur, hinc etiam sta. biosi sanis similes plerumque existunt. Fermentum igitur peculiare Poris cutis inhaerens erit expellendum aut corrigendum, nec ad hoc tam juvant medicamenta interna.quam
quidem externa, sed penetrantia tamen . . . Medi ei vulgo adhibent vi a medicat , Uozemata , purrant anee non sudorifera : sed his non praestant, quod intendunt Ac eum tamen vident, se nihil quicquam Proscere, nihil tamen docentonee alla admovent, sed diu affectos torquent suis medicamentis in oratis di longis , ut loquuntur vulgo. ΔNon tamen rejicimus DGrifera , si penetrantia sint & rigida.dua. Ita sunt illa , quae ex mineralium familia petuntyr , utpote antimis
eius Haphoreticus , & similia : salina hic fugienda & omittenda.
quia morbus hic est fati rus, a sale ortum trahens. Praecedentibus tamen mineralibus possumus addere ca Iear ut eo promtius dc citi sis in sanguinem operentur & deducantur qualia sunt aquae theriacalas , similesque aquae sudoriserae. Verum theriaca, mitbridatium , aut ignor dium parum hye notearunt praestare: constant ex mollibus particulis, quae sal non exstellunt. sed sese inflectunt & cedunt: potio rigida igitur sunt adhibenda duae saei id queunt poros aperire, particulas haerentes discutere talia sunt illa, quae ex mineralibus ars chymica praeparat. Nee etiam sufficit salem poris inhaerentem extrusisse, nisi una sermentum partium Doris inhaerens eκpellatur di eliminetur, ut sie nra caveatur & impediatur nova praecipitatio salis ab humoribus per pariates illas de novo circulantibus: Vidimu autem, totam rem In eo consi-Mre , quod sal ab humoribus Praecipitetur, illie circulum suum absolventibus, & ex poris artpria rum naturaliter in partes propulsis, Inteis rea dum illud, quod fluidum & seNibile est , transeat, & quod risti. dum est, illic maneat, porisque firmiter inhaereat.
Multi putant, hoc ipsum ades dum solubre esse, quod sal Ita praeiaeipitetur, & sanguis a copioso sale liberetur, nec proinde volunt a sexabie curari: sed quis diceret, in eo esse sanitatem sitam eum sal praeacipitetur ab humoribus , & Per consequens a sanguine, cum debita copia salis ad rectam temperiem sanguinis requiratur Z Deinde si homo eli sanus , priusquam ipsi hoc sermentum communicatur. maneia hit etiam sanus . cum scabie laborat: hinc ita argumentantur mi bies relinquit aliquos sanos, ergo salubris est & conducit ianitati εsed hoe non sequitur, nec ullum habet fundamentum; posset. innuam ha e praecipitatio intemperiem in sanguine introducere, quatenus sanis guis orbaretur sua sufficienti copia salis, quae ad ejus legitimam temo riem requiritur, atque ita insalubriS esset dicenda scabies Sed ali M. etiam est externe laborare, quae sanitati non obsunt, aliud quae obsunt ; nec illa praeci pliatio salis , Quae hic accidit, potest die is uitaris , quia contingit multi S sanis exissentibus , hoe est Paccidere potuisset aegris : sed deberent probare , scabiem semper alios tollere
morbos; at hoc non interunt; non igitur dicemus amplius, scabiem esse
298쪽
esse salutarem , sed magnum incommodum parere lis , qui scabie
Caeteram scabies datur Hea dc bumida. Sieea est pertinacior & curatu dissicilior . Ratio est in promtu, D. Labιὸ Le.
quia omnia , uuae haerent in obstructione tubuli cujusdam, vel pori, eae' bumida commode per fluiditatem deducuntur r atqui in sicca scabie sal praea 'cipitatus ab humoribus sub cute relinquitur , ejusque poris firmiter inhaeret, & quod fluidum dc liquidum est , transit dc circulum suum absolvit, atque ita sal sero, vel humido orbatus illic relinquitur. Deinde oritur exinde aliud incommodum adhuc , quod sal hie suo liquido delfitutus pariat scabiei gradum majorem : aqua n n dilueret DI, quominus posset pungere, lancinarer cum autem sal hic solus naeret, eo sortilis & vivacitis pungit. Scab es vero humida erit, ubi aliqua portio, quae magis erassa de scabies Lu/tenax est,un, cum sale praecipitato subpartibus culaneis haeret. mida. Curatιo utriusque eadem est , nec opus est sacere capita distincta, Currit; cum omnes hae species tantum gradu differant; nec aegri torquendi 'medicamentis internis, cum externa plerumque plurimim faciant &praestent. Quod autem vulgares Medici hic committant tam praves errores , est , quod theoriam non habeant accuratu perspectam, nec intellectam : fundamento autem male posito , quicquid superstruκeris ,. corruet; sic etiam hic, ubi quis fundamenta certa , stabiliaque in theoria non Iecerit, rationalem Practicum nunquam apere poterit , sed Empyricorum more quosdam curare poterit solummodo
IN superficie eorporis videnda adhuc restat materia de Catarrhfs, nis . quae nobilis & fama prata existit . Omnes de eo loquuntur , tam ' Medici, quam Empyrici Uulgo Medicum satis dixisse existimatur,
si modo sciat, hunc, vel illum catarrho laborare, praenuntiare, cum interim ne gra quidem de ejus causa, Sc origine noscat. In hoe se valde torserunt auctores. Schneiderus quatuor, ni fallor, de eodem conscripsit. volumina, modice crassa in quarto, cum revera tota res possit paucissimis regulis describi. Fernetius voluit peculiarem fovere sententiam e cum aliis omnibus quidem consentiebat, catarthos ex capite provenire , & ad partes descendere infimas; vertim de vi 1, perquam irent, quaestio erat. Alii volebant , eos ire per cutem , alii per carnem . Verom ille medium inire volebat, Ac statuit eosdem ire inter cutem & carnem,
ΛIii putabant, catarrhum a partibus infimis ex tapite trahi; ut si si podagra in extremo digito pedis , dicunt, catarrhum eo suis is ex
omnes illi errores grandes Ortum trahunt ex circulatione sanetul-nis humorumque non intellecta: plures verbo eam assumunt , sed re eam non intelligunt. .
299쪽
Quid opus est aeeersere ea tarthum ex capite tendentem ad pHIs extremum y an non arteriae, illi parti a flectae proximae & vicinae, hoe melius possunt facere ' Quaeramus ex ipsis , quomodo in capite gignantur eatarrhi λ proeul dubio fatentur, illam materiam illuc propelli ex arteriis, cerebrum alluentibus: si hoc Possimi arteriae in capite
quidni idem poterunt illae, quae sunt in pede, vel alii quavis parteratarrho amicu ' quod domi habemus, cui loquuntur vulgo in hoc
non aliunde est accersendum. Interim tamen non negamus, dari casum , in quo fulm Inis instare capite descendunt, & in partes involant, & homines in momento sani sunt, & in momento vero maximo dolore assiciuntur. Agnoscimus itaque dupheem viam eatarrόorum. Prior est magis consueta , quando videlicet materia tenuis , aerIs& salsa, ex poris & o sic illis arteriarum quarumlibet partium expellitur , quaeque in cursu suo impedita dolorem creat illius partis , ubi sistitur: uti mox Earius apparebit. alteras per nervos ex capite , quando videlicet humor tenuissimus, salsus, acris . fulminis instar per tubulos nervorum, ope spirituum propellitur in subjectas partes: hi admodum dolorifici existunt, di ita ex improviso & in ictu oculi quandoque homines invadunt, ut prae nimio dolore ex lamare alt1 voce cogantur. IlIi humores salso-acres, dum agitantur dc propelluntur a spiritibus animalibus fulminis instar , in transitu partes nervosas lancinant, ita ut dolor continuetur ex capite ad illam partem , ubi ille humor sistitur , & in illa parte colligitur , prinIucitque dolorem quandoque atrocissimum, Iancinando videlicet totum contextum fibrosum dc ner vosum illius partis, ubi obstructIo talis est. Ex his facile colligimus , illum humorem esse debere admodum tenuem, cum debeat subire exiguos norvorum tubulos , vias natura Ies spirituum animalium r nisi ta Ies sint, non possunt transire per tubulos hoste. Ex his duobus casibus possumus etiam pro generali regula eone luderes Primν , omnem ea orbum esse ab obstructisne, 3T quamdiu it Ii humores , quos catarrhales vocant, non sistuntur, tamdiu non oritur catarrhus , nec dolor ; ita ut obstructio possit dici universalis causa omnium affectuum: quamprimum itaque hum res, vel torrens hirino rum naturaliter cir Ians per omnes partes in suo motu sistitur, pr pter obstructionem in hac vel illa parte natam , muIti humores illiecolliguntur, interea dum a tergo rursus alii & alii accedunt, usque &usque illi humores ex arteriis propelluntur in partes, partem distendunt, tumorem producunt admodum dolorificum , quatenus fibrillae aut a n Imia distensione, aut ab humorum stagnantium aeredine is I in1, punctione & vellicatIone rumpuntur actu, aut saItem ruptionis incurrunt periculum rhine patet, ubicunque est catarrhus, illic adelis obstructionem;& Ψὸ Μι facere essentiam ma Ii. Naturaliter hic cogitandum,ut de flatibus in praecedentibus fuit dictum. secundὸ, altera regula generalis haec est , quod in omnibus hominibus aeque multi naturaliter reperiantur eatarrhi, sed tamen cum
hae disserentia, quod ii Ie humor in il Io sit minus salsus, vel acidus, vel pituitosus, quam in alio; & vice versa,prout est temperies hujus, aut illius unguinis. Idem
300쪽
Idem vivimus de flatibus, eos in omnibus aeque reperirἰ, sed nolliantiri aequaliter in omnibus: illi, quibus pori sunt Iaudabiliter patentes, nunquam de iis conqueruntur, cum vapores, qui flatus consti . tuunt, possint per omnes partes circulum absolvere; & qnamdiu non sistuntur , non sentiuntur, nec incommodum producturi sunt. Sed quam primum obstructiones ortae sitne in partium poris, tam se ras intro , quam intro foras spectantibns , statim anxietates magnaeeκoriuntur circa praecordia , murmura exaudiuntur, uti ex antem dentibus clarum est. Ex quibus constat, τὸ si ι sacere essentiam catar rhorum & flatuum. Et quam primum pori illi aperiuntur, anxietates pereunt, in quaa tum vaporibus circulus restituitur per partes, Hune in si item commendantur carminantia, ut Oiνitus suis , dc similia , quae constant copioso sale volatili & spiritu , quae facile poros aperire & reserare sciunt, ut vaporibus detur transitus. Quod autem catarrhi etiam possint dici in omnibus esse iidem numero, ii ita liceat loquii ae dicimus de flatibus, vel tui rectius loquamur vaporibus , eu eo patet , in omnibus naturaliter humores ex arteriis propelli in omnes partes , qui in suo motu impediti constituunt ea tarthum, qui distinguitur, prout illi humores erunt aut falsi, a ut aeres. aut pituitos: de vaporibus itidem diximus, omnes cavitates esse vaporibus naturaliter repletas, qui cum sistuntur, flatus constituunt. Hi ne patet , male catarrhos vocari defluxiones o semper enim dc Catakjga dissem per torrens humorum in partea propellituri e riuum istur ille dior,ιΘi d ei humorum fluxus ex capite ad partes ins mas, & refluxus ex partibus inferioribus ad superiotes & medias, hoe est, per uni versum corpus fluxus itaque humorum non facit morbum 'r sed quandri ille fluxus impeditur, & humores sistuntia, tunc defluxiones istae sensibiles fiunt , quatenus dolores I roducunt. Prout igitur nune humor ille, qui catarrhum constituit. est se sux, Catare δενα maut ae dus , aut pituitosus , dolor erit aut puraenae , aut lanci mans , diveritas um
Si pituitosus, erassias, tunc pars tumere solet, qui tumor voratur aedematosus : aedema pituitam denotat. Haec tota diversitas tanti m dependet a divers1 temperie sanguinis : quod enim dominatur in sanguine , etiam dominabitur in catarrhis. Fiunt autem eatarrbi praeeipuὰ in magna plet bora , aut magna e Cataννbi e caesemia, quae omnia facile deduci possunt nostris ex principiis. fiant in ma-Scimus, in merbora vasa nimis argeri: horum itaque pori & oscula plethora. dilatantur , nimis aperiuntur, ac proinde humores copiosi expellun- et cacoc mist. tur nec tantum copiosa humores expelluntur, verum & nimis crassi& viscos, facile obli ructiones producentes. In eaeoch1mιst res minas aifficilis exiit it , quia quod in sanguine abundat, illud etiam abundabit in humoribus per partes circulantibus , quae possunt ulteritis deduci. Uerbulo possumus etiam dicere , attractionem catarrho u esse merum praejudicium: ex Physim generali constat, omnem attracti nem esse imaginariam. Deinde ad eorum praejudietum respondet Carteius par. I. priuet.