장음표시 사용
361쪽
quam surre. xerunt de Iecto , sentiunt per mediam horam lassitu.
limo problemati satisfactum esse existimamus, nee quisquam poterit hunc solvere nodum , nisi nostris utatur principiis, ex quibus solutio facillim d sequitur. Disserentia somni est , quod aliqui subito expergiscantur , Hi ιβη oe sensim, habentes somnolentiae reliquias. Sequitur hoc facile ex dictis nostris . Quibus enim sunt filamenta erassa cerebri & nervorum , illi tardi eis evigilant, quia cum crassa illa filamenta tempore somni semel subsiderunt supra se invicem , ac proinde tubulos angustarunt, diffici id , nec tam cito sub dilueulum a spiritibus elevantur, eriguntur, & tardd tubuli majores redduntur; hinc torrens spirituum adhuc libere' transire nequit ad subjecta membra, eaque inflare & movere; hinc torpidum adhuc existit corpus &somnolentum . Quibus haec filamenta sunt tenuiora, subtiliora , illi magis subito expergistuntur , quia illa citi eis & sacilius elevari , &diduci queunt, ae proinde tubuli citius & facilius aperiuntur a spiritibus, ec sic corpus legitimet inflatur, & vigilare dicitur. Altera hujus phaenomeni causa haec est. Quibus spiritus sunt crassustuli, & nonnihil ad viscositatem accedentes, illi tardius evigilant, quia de nocte, ubi filamenta supra se invicem recumbunt, vi seosus re tenax i Ile latex haecce filamenta conglutinat , ut inter se fr- mi eis cohaereant; hinc est, quod dissicilios & tardius separentur, eleventur, diducantur tempore matutino, ac proinde spiritus tarde tubulos adhuc angustatos influunt, & tarde membra inflantur, & tarde; e vigilant homines, somnolentiaque nonnulla manet aliquamdiu. Cui humores Ac spiritus agiles sunt , subtiles , minime tenaces , eram, viscosi, illi dum expergiscuntur, statim plene evigilant: contrariorum enim contrarIa eli ratio. Aliqui loqstudinem sentiunt per mediam circiter horam , ubi stringunt . Causa esse debet, quia nervi non sunt prima medi1 hora satis aperti , ut spiritus possint copiosd eosdem influere , & se membra inflare , quae ob desectu in spirituum a 'ilia non sunt, sed torpida , quia non turgent spiritibus I hinc lassitudo sine exercitio prae
Homines multi sata hora expergiscuntur , dc ulterilis dormire ne
Respondemus, hoe consuetudini dandum esse , quae altera dicitur
Sine dubio ea uia in eo consistere debet, quod postquam sanguis tot circulationes absolveri per corpus intra tantum temporis spatium , tunc tanta circiter copia spirituum est in cerebro & ejus ventriculis cumulata es conservata , quae potens est illorum nervorum fila menta diducere & elevare , id est , tubulos ampliare & aperire , per quos spiritus fluunt ad membra , eaque inflant e & sic corpus vigilare dicitur. Quaeritur porr6 , cur supini Jaeentes facitius dormimus λ & eur In eo consentiunt sermui omnes homines , exceptis tamen quibusdantia, aegris ' Ratiri est , quod corporis situs tunc sit horizonti parallelus , seu aequi distans, ac proinde sanguis non cogitur ascendere contra naturam gravitatis , sed liberius assurgit e ergo crassus δc subtilis fanguis indisserenter assurgere potest ad caput: nulla isitur causa secretioliis sanguinis subpilioris a crassiore, ac proinde sanguis crassior ad
362쪽
cerebrum propulsus, obturat poros minimarum arteriolatum , & im pedit, quominus spiritus possint tam libere poros subire & penetrareis in substantiam cerebri, nec non ejus ventriculos : horum igitur spirimum desectus somnum inducit, Bataea aavis
Quomodri balnea aquae dulcis possint somΠum inducere ε Prima dulci, otiori,
fronte non apparet . . d. possint Λn vapores ascendant ad cerebrum ab extremis pedum non ta mnum indu apparet , cum vias tales non invenire possimus, nisi, cum ad crura per- eere. Venerit aqua, illic poros cutis penetret, sicque misceatur hum ribus illic circulantibus , cum quibus per vasa lymphatica iret ad sanguinem , quem possent refraenare, & ejus salina spicula involvere, acredinemque temperare , & sic impedire , quominus spiritus copiosi aesalsi vigiliam alias producentes a sanguine jam refraenato separentur, atque ita somnum inducere & procreare. Sed quaestio non minos dissicilis est, cur infantes solemus sepire, eu-nas ultro citroque agitando, praeter situm praedictum λRespondemus , id non semper verum esse ; saepe hoc non obstante vigilant usque & u iter est tamen causa, cur facilius succedat somitus, quatenus per istam cunarum agitationem spiritus accipiunt motum irregularem & inordinatum, in ventriculis cerebri existentes, & aequiliishrium tollitur , hinc menti praesenti ipsi conario non repraesentantur fixo & stabili modo haee vel illa vestigia cerebro impressa , ct confuso fit imaginum , adeo ut mens singularem attentionem habere non possit ad hanc vel illam imaginem, sed consuta omnes ipsi repraesenis tentur propter confusionem spirituum animalium s & sic, attentione sublata , facile somnus sequitur, anima otiatur, & se non amplisis ad attentionem componit, cum omnia confuso modo sibi repraese
Di mei Iior adhue quaestio est, an per meditationes possint vigiliae
pνocurari ρ Experimur enim, si eum attentis, & animam peculiariter per medita-am cientibus cogitationibus lectum petamus, quod oculi somnum non uora possum videant,adeo ut certum sit& omnibus doctoribus compertum,somnum procurarie imi editi a sortibus cogitationibus, attentisque meditationibus . Hoc rapud omnes in consesso est, sed nemo explicuit, an & quomodo meditationes possint vigilias procreare. Nos . ut huic respondeamus quaestioni, primum rogamus, an is pro nostro sit arbitrio propositum hoc relegare , si valde tangit animum nostrum λ certe non sumus nostri ita compotes , ut possimus illa seponere : hoc quidem verum est, sed notandum , hic latere sophisma consequentis, hoe est, qu Ad putent, unum esse alterius causam, cum tamen duo oriantur ab aliquo tertio, & neuter sit alterius causa: sic putant, meditationes illas eise causam vigiliae , cum revera istae atintentae meditat ones & vigiliae sint duo effectus ab eadem causa tanquam a tertio quodam oriundi , videlicet a languine impetuoso, c Pioso. spiri tuoso, replente cerebrum Ac ventriculos suis spi ritibus,etiam
eo tempore, quo non debebat: utrumque igitur fit a causa communi, viis delicet a copia spirituum, producente vigilias, quas comitantur attentae
meditationes, praecipue si tunc est aliquid in animo, quod nos magis solito occupet: exempli gratia, a laetitia nimia, aut sollicitudine de hae δε . . . vel illa re assicitur animus, tunc illa vestigia alte cerebro imprimum tur, & prae aliis facilius repraesentantur: attentio tunc ades .quidem . S a sum Infantes cur
363쪽
summa, & meditatio firmae laetitiae aut Ilicitudinis , una eum numia vigilia, sed tamen neutra est alterius causa dicenda ; sed illa ecipia spirituum , quae vigilias inducit, etiam nimis frequenter repraesentat illa vestigia , alte cerebro impressa , & sic illi duo effectus oriuntur ab una causa se Λrgumentum etiam habemus, quAd a Iiquando et Iam non obsta tibus attentissimis & necessariis meditationibus quod adhuc quia amplius est γ Iabimur in somnum o Hujus omnes habemu& e X
llientiam , cum negotia certa & saepe necessaria nonnumquam nobis proposuimus de nocte absolvere, cum debeant ante auroram esse absoluta , tamen labimur in somnum, quamvis id attentissimis meditationibus praeca vere velimus t ergo videmus , attentam meditationem non posse dici causam vigiliam. Hoc enim se verum esset, tunc causa &effectus deberent sermitu5 semper concomitari et at hoc non fit semper, quia sanguis non est semper spiritus, ex quo vigiIiae nismiae sequuntur: non igitur meditationes possunt dici vigiliae protra
Cor uisus in stio sequitur levior, caresavsis ocutis nos e pareamus ad se viculis G,m mnum ' ne videlicet objecti externa in nobis moveant sensum visus,inus p atque ita excitentur spiritus in sanguine nostro, a quo copiosius separantur in cerebro, quam par est. Romanr solebant maleficis palpebras praecidere, ut sic ex nimia vigili, morerentur a sed non videtur esese necessari iam requisitum, ut palpebrae oculos claudant, priuiquar o dormire queamus: multi enim dantur j qui oculis apertis bene dormiunt . Si modo desectus est spirituum , tunc facile Iabimur in somnum, licet oculi sint aperti et nec enim tunc quoque nriecta exte na possunt somnum impedire, quia nervi optici propter desectum spirituum non distenduntur, sed fibrillae eius flaccidae jacent, hinc est, quod non videamus , quamvis oculi sint aperti ; requiritur enim in omni senis, ut fibrii Iae nervorum sint debitd tensae: si igitur objecta non repraesentantur animae.' Ilum fiet incommodum, nec somnus impedietur sic si aIiis rebus intenti sumus, Campanam sonantem non audimus, quamvis nervus auditorius afficiatur: requiritur igitur plus ad sentationem , quam Orpani bona compositio; vide Iicet requiritur attentio animae, deinde spiritus, fi Iamenta nerUorum extendentes, & eorum justi copia ventriculas replantes, sensorium in aequi Iibrio tenentes, ad quod actiones abolim actis nervis impressae, per radiationem spirituum possmi pertingere, ut sic menti detur occasio cogitandi
de hoc, vel illo. hue G6 Quaestio alia, num ys ve--sectionem Beet Hormire rmire post .e Respondemus cum distinctione , aliquando non tale esse , ut doris me secti in miam post venaesectionem, tantum abest, ut noceat. Est tamen etiam casus, in quo nocet quando cramis, viscosus sanguis extrahitur, tunc satius est non dormire, quia somnus torporem inducit, sanguinem reddit minus mobilem at talis sanguis torpidus, crassus hic peccat: si vero casus est , in quo sarrauis peccat copia & spirituositate, tunc satius erit dormire , quam vigi Iare, quia somnus si itit sanguinis motum, quod hic prodest. suo boras Quaestio, quot horas dormiendum sit 7 haee quaestio non est magni Ist dormien- momenti . Hic consiletudini litandum , non tamen nimium indul- . m. tendum torpedini di distinctio hic est facienda inter nationes et sic
364쪽
GaID de Dati tanterm qu Inque dormiunt horas et sanguis horuti .es acrior, salsior, subtilior, mobilior, quam illorum , qui de min Septentrionali plaga ; hinc priores miniis diu dormiunt, quam
posteriores: spiritus enim ab eorum sanguine copiosiores , citi eisque se parantur 4 di sic corpus inflatur re movetur. Contrariorum contraria valet ratio. Distinguendum etiam inter homines Varios, ejusdem licet regionis, quod temperamenta eorum sint varia didiversa e qui sanauinem habent acriorem dc volatiliorem, non tamdiu dormiunt, quam qui sanguinem crassum, pigriura, minlis nobilem habent. Rationem dedimus, quod etiam hie maxime litandum sit consuetudini r ex eo clarum est. illos , qui ante Consueverunt, exempli gratia, dormire octo horas ,sper negotia , vel aliam ob causam debuerunt sargere aliquoties mais eurias & summo mane , ut tant lim dormiant horas sex , huic assum stere , nihilque incommodi inde pati , ct aeque contentcs eme suis sex, quam ante suis octo horis. ergo concludimus, consuetudinem huc
Sestrem horas dormisse sat est juvenique , fenique. Quaestio: fenum somnus ut plurimum cur brevior λ Ratio est, quia Senu somnue
sunt siccioris temperamenti, adeo ut non ita humoribus glutin s fi - brevior ut lamenta nervorum tempore somni agglutinentur; hinc spiritus matu- si ramum stre possunt flamenta sublevare & separare, ut se liberius per corpus distribuantur, de membra inflent: ratio moralis haec esse potest, quod sint magis solliciti de rebus familiaribus , culinaribus, qua in quidem juniores . Poteli etiam huc parum conserre , quod die seminus exerceant & fatigent, ac proinde copia spirituum in ipsis Non ita minuitur, ut in aliis multum se exercentibus . Deinde sanguinem cum habeant labriliorem , acriorem, spiritus milant se facis iis extricare aera moribus. -
Dissicilior quaestio sequitur, cur statim post pastum exisitur somnuιλ hine Schola Falernitana voluit , post pastum flandum, veI passus miI 2 R
le meandum, oc. sed omnia, quae ex ea prodiere, mere nugatoria , I qm'με '
Quid nos non movet, ut reclamemus tam multiplicem eYperientiam ρ ubi res ipsa loquitur, quid multis argumentis opus est λ nec rassio deest , habent illi hie aliud figmentum , tum velint, hoc fieri perfngularem quandam providentiam dc facultatem nescio quam , ut inquiunt in calor retrahatur ex capite ad ventriculum , dc non ita dispergatur per totum corpus: sed quid inde sequeretur a Iiud, qu im illos tunc debere labi in somnum ρ quoniam cerebrum sic refrigeratum de spiritibus destitutum decidit, tubuli nervorum Collabuntur, dc somnus supervenit.
Uerum est,quod tempus illud amittant quod dormiendo consumuntrhinc si possumus nocturno somno subsistere, tunc diurno opus non erit & si a sineti non sumus, non assuefaciendum. In Italia & Gallia res se aliter habet, ubi debent homines de die& meridie dormire propter nimium aestum , ut sic se rei illent, dcvesperi sua obeant munia . Igitur sequetur ordinem consuetum,s non possit amplios r videmus enim, millies millenos inde nullam noxam pati; de sibi vim inferre videntur, qui abstinere nituntur.
365쪽
Accidit etiam, in quantum sanguis impraegnatur novo & crudo chy- Io, qui prius sanguinis sermentationes nonnihil immutat, & debiles reddit, quia chylus nondum intime misceri potest ἱ & pugna et ia nia, oritur inter aetherem illum , qui nunc primum cum novo chylo afferintur, dc illum, qui veterem audit: illi aetheres priusquam amicitiam ineunt, fermentationes nonnihil immutant, & sic a sanguine pauci spiritus separantur, & horum desectus facit homines multos post pastum statim in somnum labi. Sed de hac re sorte alibi susins agetur. A, pes eam Post coenam statιm multi dormiunt, sine tamen omni incommodo, nam statim quod tamen est contra praecepta Scholae Salernitanae , quae docent, dormire Beeip tunc cruditates ascendere ad caput, quod figmentum est risicine vix dignum: quaeremus enim , per quasnam vias irent ex ventriculo dc intestinis ad caput st si cruda sunt, erunt crassa ; si crassia , penetrare nequeunt per poros cranii & aliarum partium . Diaeta debet consistere non in indivisibili : non vivendum ad pondus , sed in latitudine rmedice vivere eit sane inisere vivere , sed abstinendum ab omni
Vidimus nunc praecipua phaenomena , quae in somno , dc vigili 1 considerari possunt. Uut ἔα Ion' Videamus nune horum opposita, quae duo itidem sunt, longa viaellia
IUN. Longarum v Igiliarum habemus in multis morbis ardentibus, praeciliue dc latinis varia exempla, quas ut plurimum sequitur delirium red quaestio est, quaenam intercedat connexio inter delirium ,& longas vigilias λ haec ut pateat, oportet, ut prius explicemus paucis , quid per longas intelligamus vigilias. . Scimus, longas vigilias oriri ex sanguine nimis spirituoso , impetuoso, acri , i a lino, tenui. An illa valent inducere delirium λ de quo iii sequentibus: sequitur nunc, ut agamus de nimio somno.
r Ideamus nune alterum extremum. De nimiis vigiliis hactenus egi- e Πimio so- v mus, sequitur,ut nunc agamus de nimio somno Musopore, I. Oriun μηρ , seu so- do ex desectu spirituum animalium, nimis diu continuator alter casus pqης- est, quo spiritus non possunt influere in tubulos nervorum , nec proinde in partes annexas. Priον easus saepe obtinet in PLrenitie s dc in Maniatis, qui post nimis diu continuatas vigilias, & varias jactationes corporis, quibus vires consumuntur, labuntur in somnum diutinum , qui ipsos saepe ducit ad mortem , quatenus sub hoc somno delitescit saepe initium deliquii animi, in quo major est desectus spirituum , quam in somno , di pro plus accedit ad mortem, in qua nulli amplius supersunt spiritus. Alter casus est , quando pituita viscida obsidet dc obturat principia nervorum , ut spiritus tubulos influere non possint; hinc membra fac-cida jacent , nec musculi spiritibus inflantur . Hic glandulae pinealis inimici putant, se magnum invenisse argumentum , ventriculos non esse promtuarium spirituum animalium i nec principia nervorum in
366쪽
eorum superficie terminari, quia pituitam quandoque invenerunt in ventriculis cerebri, quam putant Provenire a cerebro , tanquam magna glandula , humores pituitosos ex toto corpore attrahente , dc inventriculis eam deponente ; sed argumenta eorum esse stra minea , jam novimus , cum in praecedentibus satis elare Oi enderimus cum
Sehneidero, falsum hoc esse de pituita a cerebro attracta , dc rursus excreta . Sand non essemus homines, si cerebrum tanquam glandula in eo tant lim esset occupata, ut pituitam acciperet dc secerneret: hoc figmentum destruximus , cum versaremur in bivio Aortae , ubi dividebatur in truncum ascendentem, & descendentem ἱ ibi diximus , cinguinem crassi orem sua majori gravitate delicendere, & subtiliorem ascendere, quae igitur prima pote ii dici depuratio sanguinis assuringentis seeunda erat in secundo bivio ad jugulum , ubi aorta ascendens dividitur In ea rotides, & axillares, ad brachia tendentes; illic Turius sanguis grassior ad brachia tendebat, & qui subtilior erat, ad caput vergebat. Habemus itaque duas sanguinis depurationes , priusquam ad cerebrum perveniat: ergo sequitur evidentissime , ad nullam partem debere minorem copiam ferri pituitae crassae viscidae , quam ad cerebrum , cum ille sanguis bis sit depuratus dc desaecatus, dc pauca proinde pituita onustus ; et si tamen ad cerebrum seratur tanta ejus Q copia, tunc sine dubio tota massa sanguinis intemperie notabili Iab Tare debet pituit 1 r sed de casu praeternaturali non est quaestio , sed
tantum de statu naturali. Sed dicunt, pituitam attrahi ad cerebrum non aliter, ac omnes glandulae ad se trahunt pituitam ex omnibus partibus ἱ ita volebant, cerebrum, tanquam magnam glandulam, toti corpori impositum , ut ad se traheret ex toto corpore pituitam. Ex Physica generali constat, nullam dari in rerum natura attrais
mouem, nisi res trahenda sit alligata rei trahenti. Nulia suctio , nec attractio locum habere potest , sola propulso sa- Attractio natiscit id omne , quod obscurae voci attractionis adscribi solet: omnia Ia datur. . sunt & moventur secundi m leges mechanicas ; & ut unda in mari protrudit undam, sic in corpore nostro gutta humorum protrudi t aliam; atque ita possumus hujus rei iundamentum petere ex secunda parte princiρiorum Cartesii, quod sundamentum statuit omnium ratiociniorum : illic docetur, omnem motum esse circularem , hoc est, nullum di motu deis corpus posse propelli, nisi aliud succedat in ejus locum, dc quidem eo b iis circuis ipso momento, quo a priori derelictum suerit, & sic cogita de tertio, lus. quarto, 6c similibus, donec integer circuitus fuerit factus. Experimenta hujus legis plurima habemus , sed unicum proseremus , quod eum alias ludicrum sit, hic serium esse potest. Si concipiamus , cujusdam cubiculi senestram aliquam esse aper tam , in qua ponatur charta aliqua ita complicata , ut ejus concavum spectet introrsum , convexum extrorsum ; si nunc alter adstat senestrae, alter januae, potest tamen ille , qui a charta remotior est 6c januae adstat , certare cum alio , qui propior est δέ senestrae adstat, ille prior chartam accipiet citius , quam alter , qui chartae multo propior est e si videlicet ostium, vel januam cubiculi jam clauiam subito ante se propellat & aperiat , sic aer motus δc propulsus statim eo ipso momento propellit chartam extra senestram, Ac sic alter,
qui januam tenet, citius potest descendere dc chart/m accipere , quam qui senestrae adstat. Hoc
367쪽
Hoe Ipsum solummodo dependet a circulo, qui hic ineipit ab ossis plopulla , & sic aer pergit ad sene tiram , dc per eam in plateam pis.
pellitur , & sic alius per januam inferiorem di trabes assurgit ad Ioiacum illum, ex quo primus aer suit propulsus. Dicunt vulgo, Infantem Iac ex mammis fugere es mirabere ; quod .tamen falsum est, si nostra principia vera sunt.
Pellitur Iac per poros papillae, dum respirat infans de maxillas diducit
I. Maxillas diducit, & se aerem milit , qui locum alibi invenire debet, vel sibi locum facit vi & impetu; at alium non inveniet, cum omnia eorporibus sint plena, nisi ipse propellat aliam materiam , quae
II. Inspiνar infans, hoc est , aer Ingreditur ejus pulmones , quas extendit, illi propellunt diaphragma , hoc intestina dc alia viscerata
abdomine contenta , illa ventrem extendunt, qui dum propullulat, aerem sibi incumbentem ante se propellit, qui similiter locum invenire debet, ut diximus modo; posset enim reperire Intra thoracem, sed infans inter sugendum non exspirat, sed inspirat, ac proinde thorax est repletus: premit igitur aer ille propulsus corpus utrumque, tam in fantis, quam matris, nec non ejus mammas jam denudatas, quarum substantia laxa facile comprimitur , di sic lac ex ubere propellitur , non autem fugitur, & aer occupat locum lactis, jam ex mamma proinpulsi, ac proinde mamma faccescit, & dat locum aeri. Haee fiunt in
momento: moto uno, mox movetur & aliud, cum vacuum non de tur , dc circulus constare debet in momento. Sed dicunt, hanc aeris pressionem & gravitatem matres non senisti re a nos autem , qui aerem tantum habemus ambientem corpus nostrum, quorum capitibus & humeris imminet tantus aeris cylindrus, hanc gravitatem non sentimus. Respondemus, animam non judicare de consuetis: de assuetis nulla passio: hinc quia hoc assueti sumus per totan nostram vitam, non attendimus ad hanc pressionem , quae tamen revera est magna . Sic matres non cogitant de hac pressione, quia meselliam non parit, sed poti sis suavis est. Concludimus igitur , omnia fieri per pressionem & propulsionem
corporum: ergo glandulae ex se nihil attrahunt. sed omnia accipiunt, quatenus ex arteriis materia illic propellitur vi sermentationis, totam
massam sanguinis & omnes humores propellertis, ejusdem vi de emincaeia suum, quod habent , repellunt dc transmittunt. Hi ne si vel esset magna glandula cerebrum , nihil inde sequeretur rnon posset dici, pituitam attrahere, quam attractionem jam probavimus esse imaginariam: ergo omnes illuc debent propelli cum reliquo sanguine. Atqui diximus,saoguinem subtiliorem in sano corpore, de quo hic agimus, ascendere ad caput, hoc est , sanguinem , qui continet paucum pituitae crassae, viscidae , quae astendere non potest , sed sua gravitate potius deorsum tendit ; nisi in casu praeternaturali tota masia sanguinis accusetur notabili intemperie pituites1 , tunc non mirum est , spiritus esse segniores , ct aliquam viscositatem habere coniunctam , quae obturare potest principia nerVorum , & impedire influxum spirituum animalium in membra, Ac sic sopor oriri potest, quatenus ab illo crasso dc pituitoso sanguine separantur spiritus pauci.
368쪽
II. Spiritus eram , viscosi, qui proinde non influunt in partes annexas , quia nervorum tubulos non ingredi possunt; si autem iliae nervorum obturationes nimis diu durant, tunc vocatur sopor. Sed cibstaret hic, quod ciassa it Ia non possent transire vasorum poros; hinc est. quod facilius possimus concipere, dari tales coagulationes is ut subtiliores particulae incrassentur & coagulentur, & in tenacem & visese dum humorem transimitentur non aliter, ac diximus de narium muco, in cogitandum, multas coagulationes fieri in corpore noli ro. Atque ita vidimus soporis origines . Progrediamur nunc ad natu- De natura soram somniferorum , de quibus videmus integros conscri pios libros , mniferorum . propter eorum naturam ita apud Λuctores intricatam. Peripatetici, volentes omnia deducere a suis quatuor quaIItatibus, calore, frigore, humiditate, siccitate, hic admodum alacriter disserintarunt inter se, num somni semetum natura consistat in calido, an vero in frigido. Nox hanc litem de Iere non poterimus , si veIimus his eorum qua- Iitatibus insistere. - Quod Opium dc Ca bora sint calida , hoe patet ex eorum amaria Ostium V CF tie, quae oritur eX sale volatili acri & copioso, qui ipsis inest; idem p or I μ ν ς patet ex odore fragrantissimo, qui sine dubio provenit a salinis particulis & acribus, in aerem dispersis , & nares nostras ferientibus. Si igitur constant ex tam subtutibus & spirit lis , merit, ea Iida erunt dicenda.
Alii tamen hoc negarunt, & dixerunt haecce frigida , quia sI quiunt λ sanguinem una cum humoribus instigidant; quae phrasixaeque obscura est, ac tota controversia - .
Nec aliquis eorum explicat, quid sit in frigidare, nec naturam se ἰ-goris & ca Ioris habent cognitam e quomodo possunt igitur ad haecce revocare medicamenta e Nos de iis agemus, ubi ad sensium tactus devenerimus in sequentibus: nunc probabimus, quod res spirituosae possunt coagulare. Rex spirituose au possint coagulare ' hoc ipsum Chymia , imo Num res spi- Pharmacia docet r exempli gratia , spiritus urinae recti heatissimus, rimose pos qui ardentissimus, pungens , ardens est , additur alcohoI vini, ubi sunt coagula omne ph Iegma est ablatum , qui proinde quoque ardentissimus est , re punde si ejus gutta decidat , nota Pervenit ad terram, sed volat per
Haee duo ea Iidissima confusa faciunt coagulam eramum , Instar coaguli lactis; & similia plura dantur exempla apud Chymicos: ex quibus patet, certissimum esse , calida posse coagulationem instituere , nec proinde concludendum , omnem coagu Iationem esse a stigiis dis.Hoc cum verum sit, possumus pro vero statuere, Opium dc Cam-pboram, quam visaint duo calida , posse tamen facere coagulationem in sanguine. Iam in coagu Iatione quid sit λ nonne humores redduntur crassiores λ hinc est, coagulationem quam maxime accedere ad naturam solidorum rs igitur sunt crassr, fiunt minus mobiIes, minus semmentabiles , ac proinde pauciores spiritus possunt ab eodem separari, quorum desectus est indiacere somnolentiam , somnum , soporem, ut ex
Sie spiritus salis , vitνιαι, si Infundantur in arteriam vivi canis, coagulant protinus sanguinem , ita ut canis brevi moriatur . Illi
369쪽
suomodo epiata dolorem sopiant.
tamen spiritus nonne sunt volatiles quodammodo e , Sine dubio idem obtinet in nobis, si illi spiritus crude Ingerantur, nisi infringantur a sermento nostri ventriculi, priusquam ad sanguinem deveniant. ori tua igitur sopor propter coagulationem , in sanguine & hum ribus introductam. Quomodo nunc oriatur supor ex assumtis somniseris , dicemus in materia tactus . Certum est , quod illi , qui moriuntur ex opici in- tempestiud assumto, convulsi moriantur, & post horrendas convul- sones animam reddant ; quae convulsiones demonstrant opii ac redinem , nervosum genus Vellicantem : ergo in opio copiosus erit salvolatilis , acredine summa praeditus , ex qua ac redine pol modum sequitur stupor , quatenus fibrillae nervorum sensim solvuntur , ut tensionem amittant suam . Optata dolorem sopiunt , in quantum fibrillae nervorum solvuntur, 3c tensionem amittunt, ut actio non possit deserri ad sensorium: hoc ip1 um confirmat nostram de opio datam sententiam.
Delirium 'o Ieamus autem prim6, quid per Deltrian intelligamus. quia, Depravationem dicunt omnes mentis : sed hoc nihil est dIee- re, ut probat egregie Cartesus in meditatione tertia, ubi cogitationes mentis distinguit in tres gradus. Ad primum refert perceptiones, receptiones, ideas, intellectiones , quae unum & idem denotant. Ad secundum reducit voluntates, seu iudicia ι Hie Peripatetici νο- Iuerunt distinguere inter voluntates & judicia, quod voluntates respiciant theoretica , & judicia practicar sed hanc distinctionem rejicit Cartesus dicendo, tam in theoreticis, qnIm in practicis idem esse judicium, easdem esse voluntates mentis, & aequo late sonare. Ad tertium genus refert commotiones animae, quae aliquid amplius Continent, vide artier . passonum , pael. . hae quatiunt animam, exempli gratia, aliud est, quod anima cogitat, bis & ter esse quinquersed magis est, quando cogitat de morte patris, vel matris, tunc commovetur, quatitur, & has cogitationes vocat commotiones ; & quod in corpore est motus, hoe passio& comminio est in anima r hinc est, quod tria genera voluerit statuere cogitationum. In pereeptio. In primo, seu in pereeptione erris esse non potest, nam imagines, ne non seν- seu ideae, perceptiones semper sunt tales , semper aliquid repraese ror. tant, quamdiu sunt tales, & nihil amplius repraesentant, quam continent r igitur pereeptiones nostrae semper verae sunt, & in iis num
Error es in Sed falsitas es in secundo , in judicio , quod anima judicat, hanc iudicio. imaginem esse hujus vel illἰus, & in eo falli potest , praecipu8 si nimis
praecipitanter, antequam circumstantias omnes ad rectum examen re-
Voca Verit , applicationem & relationem instituit ad hanc vel illam rem: in illa igitur applicatione & relatione latet error: ergo Omnis err*in judicio. Inde
370쪽
Inde iam patebit natura delirii r vereim Auctores h e innia conis suse concipiunt e quas imagines percipit delirans, illas reveri optime ἡI percipit, re in eo non potest falli , exempli grati, , si fuerint de Iair
nibus , incendiis, aliisque I Optime illae imagines Percipiuntur a meniate, sed in eo fallitur, quod existimet ex praecipitantia, ilias res esse extra cerebrum revera constitutas, quod praecavere posset, si non judiearet, nisi prios rectum examen instituis let ,&animadvertisset, num illa rever1 illic extra se eκistant, nec ne: hinc omnes circumstantiae essent diligenter eκpendendae , & sic nunquam falleretur . Sed quia anima per imprudentiam, &quandam praecipitantiam ae festinatio, nem flatim a ssentit, id, quod sibi imaginatur, extra te existere hinc est, quod contἰngit, animam falli. Et in illa praecipitantia judieii latet animae delirium; quia indicant delirantes, illa esse extra se, quae revera sunt tantum in cerebro depicta, & repraesentata animae. Sed quomodo potest nune dici mens de Pravata ' quia male ju- Mens γε-.- dicat. do destroata Posset autem hoe praecavere , si se prudentiorem gereret, & ad dicata . Omnes circumstan as attenderet e sic delirantes res incomparabiles, nullo ne Mu cohaerentes connectunt, quas sic ipsis repraesentatas putant esse veras,nec expendunt, num illae revera ipsis reprae siententur ab obisjectis externis, num verΛ a vestigiis tantam cerebro impressis . De hoc delirio quaeritur , quam nam habeat cum longis vigiliis con- DH; tivi nexionem ' Respondemus, saepe ex nimiis vigiliis sequi inflammatim obhviITInem cerebri e ex spirituum autem impetu continuato in poris cerebri 1 inflammatio oritur,quae transmittit aetherem per rectam lineam,quam tum possibile est, ac proinde ille aether, sc procedens ad lineam rectam , tollit aequilibrium spirituum in ventriculis eκ istentium i hine in spiritus indifferenter obvolitant circa exiguam illam particulamis, quam in posterum pro sensorio assumemus : quo igitur aequilibrio spirituum sublato, sensorium satis potens non est ad spiritus dirigendos iceos musculos, quos vult, idcirco spiritus tumultuarie incidunt inhaee vel illa vestigia cerebro impressa, quae proinde animae repraesentanture fuso, haec eum illis quam minime conveniunt; & sc varia absurda proferunt non connexa, nec ad interroRata respondent, quia ea non perveniunt adsensorium, nee proinde anima ea percipit, & sic resipondere nequit; sed solummodo continuatur in absurdis proserend8s .
. Atque ita facilὰ intelligimus,quid debeamus intelligere per delirium, per depravationem sui loquuntur mentis, videlicet praecipitantiam tantum judicii, uti hoc jam clar8 demonstravimus.
S Equitur Vertua, in qua omnia videntur in orbem agi ante organa Vert inirsensos constituta r hic possunt, qui volunt, discere fallaciam sen- hisoria in ra- suum .' hic argumentum maximum habemus , senius posse salii, con- tio formali1.tra multos. Quamvis omnia bene sint constituta, hoc est, quamvis vitium non sit in objectis, non in mediis, non in organo, mens tamen .a t Per. ε