Theodori Craanen ... Tractatus physicomedicus de homine, in quo status ejus tam naturalis, quam praeternaturalis quoad theoriam rationalem mechanice demonstratur. Antuerpiae olim edente Theodoro Schoon ..

발행: 1722년

분량: 699페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

571쪽

Usus seeus

xtus fibrasi ,

per quem ure

De ureteribus adhuc quid

aeotandum.

M Ureteribus.

Notum est, renes & ureteres tegi contextu sbroso, & per eonte.

xtum excurrere telam integram infinitarum fibrarum ner vos rum & membranosarum, iuxta deeursum ureterum per abdomen

excurrentium, eosque ureteres in suo situ tenentium: hoe ipsum effigitur primum my sterium hujusce contextus fibrosi ureterum: alterum est, quod etiam ratione Ac experienti I unicuique constare poterit,quod videlicet per eum excurrant plurima vasa lymphatica, t magis tam ea ratione, & anatomi, mentis , qu1m crasso anatomicorum cultro dete Eta in quae recto, aliisque intestinis hinc inde implantantur, & praeci pue tamen recto intestino circa podicem , adeo ut liquores, flatus per ea tendant ex imo abdominis in momento, quasi per infima intestinorum, id est , per anum ; dc hac ratione eonstituunt ii Ia murmura, rugi tus, borborygmos , quos saepe audimus in abdomine , & in momento quasi per anum eκcerni 8c expelli r quod argumentum est, illos non percurrere intestinatem fistulam ,sed illos provenire ex illis vasis lymisphaticis, per hunc praedictum contextum distributis , & infimis intestinis implantatis . Nihil etiam obes , licet intestina suerint obstructa a crassis & induratis faecibus , quae transitum his flatibus denegant, de se impediunt, quominus queant pervenire ad podicem : quod alterum argumentum esse potest , quo probetur, dari talia vascula lymphatica podici implantata. Nec potest aliter se res habere hac in parte, cum saepe ex hypocon driis audiamus murmura proveniri, & in momento, paulloque post peranum excerni, ut crepitus sequatur ani.

Hae observationes non sunt aliorum, quas unicuique licet experiri in se ipso.

Ille tamen contextus non consideratur ab Anatomicis, eum revera admirandas edat in oeconomi 1 nostri operationes. In ureteribus adhuc notandum , eorum tunicam interiorem esse musculosam & carnosam, ut sese dilatent & contrahant. In viris sunt an stactu si, hoc est, nunc latiores, nunc angustiores per totum eorum

decursum s hinc plerumque dolorum remigio & exacerbatio quandoque in nephriticis, de quo postea. Obliqua insertio ureterum iacit, ut lapilli in nephriticis tamdiu ureteribus inhaereant, ut dolores exinde tunc continuos eκcitent: difficillim . en m lapilli eam transeunt. Haec obliqua insertio, quam tamen Dreti neurtius negat in quae est inter fibras vesicae, est instar valvulae, quae impedit refluxum urinae

in uretere

De magnitudine, figura , dce. non est, quod multum Inquiramus , quoniam parum spectant ad nostram oeconomiam illustrandam . Hubmorus ex Spigetio refert, ureteres calculo laborantes extensos fuisse instar intestini. Generatim possumus et Iam dicere, ureteres in mulieribus esse latiores, rectiores, breviores; hinc est, quod non tam frequenter,quam viri,

572쪽

CAPUT CXXXV.

R Enes sunt obtusi sensus : hic aliquis objicere posset, eur Ia ne- Revest eamphriticis exoritur immanis saepe dolor ρ Respondeo, hoc ure- finitam ab assteribus essedandum. sensias unde Sed dieet aliquis, obstare videri, ureteres esse tam acuti sensss,cum provenit imia eundem ramum dc minorem recipiant a seXto pari, quem excipit ren, manis iue ne qui tamen est obtusi sensus Respondeo, hic distincto conceptu opus phririeorum esse;& mirari prim 1 fronte subit, quomodo tam tenuis membran. . duoνδpossit esse tam acuti sensus, ut dolores immanes inde in nephriticis sae- meteres sanem exoriantur : quis Anatomicorum detexit hic nervos, quibus meis aesti sus M. diantibus fiat sensus λ nec etiam statuendum, quod transmittant sen- sum ad renes, quod imaginarium esset, ita ut hoc dissicillimum sanost problema, quod Anatomicorum nemo solvit, nec solvere poterit, nisi anatomiam mentis, quae fit judicio & ratione , in auxilium

vocaverit.

Notum est, renes & ureteres tegi contea tu fibroso, & excurrere percontextum illum fibrosum telam integram infinitarum fibrarum nervosarum & membra notarum, juxta decursum ureterum,per abdomen excurrentium, eosque in suo situ tenentium. , Ille igitur contextus villosus, fibrosus,tendinosus, albus, mysterium hoe habet satis magnum: ille non quidem dat nervos ureteribus S reis nibus, sed sua tensione propria recte disponit ureteres, hine si ureteres a flatu, aut potias lapide iis inhaerente, nimis distendantur, & ureteia res nonnihil vellicentur, non potest non totus ille contextus contre miseere , & se aeutissime transmittere actionem sibi impressam , ope nervorum ad cerebrum, sensoriumque commune,sicque sensum doloris immanis excitare. Alteram rationem dedimus ante : hoc ipsum est primum mysterium alterum vide. Λlterum est , quod etiam ratione , & experienti 1 unleuique con- Altera erat. stare poterit, quod videlicet per eum excurrant plurima vasa lymis dolονι, . phatica, quae recto, aliisque intestinis hinc inde implantantur , & mereria misi. praecipue tamen recto intestino circa podicem , adeo ut liquores, fla- lymphati Jtus per ea tendant , ex imo abdominis in momento . quasi per infima Intestinorum , id est, per anum, de quo plura in initio de ureteribus

diximus

Remissio doloris in nephritide provenit, quod lapilli exspatio an- Remus odo

gustiori decidant & propellantur in spatium latius , tunc non ita . ris in πυμι- ureteres distendunt, nec dolores exellant. eide.

573쪽

,2 DISSERTATIO PHYSICO MEDICA

CAPUT CXXXVI.

De Vesea, ejussique constructioM.

- mT RIna igitur ex renum tubulis decidit in pelvim , progreditur Me ' in Meteres ad ipsam vesicam , cujus fabricam paucis spec T labimur, ' ' vulgo Anatomi ei, qui ut plurimum in quisquiliis haerent, notant, ejus esse triplicem tunicam , cum oculus microe copio munitus plus quam XX nobis detegat.

Generatim dicimus, vesicae conteXtum esse crauum,mhnitis ribrilis Iis transversis intertex inm & sic plurimi contextus supra se invicem recumbunt, componuntque fibrosum vesicae corpus. Nee putandum , cultrum anatomicum esse tam subtilem , ut nobIs singulas vescae membranas queat distincte exhibere. nee de earum n mero simus sollieiti, cum parum faciat ad illustrandam oeconomiam

animalem.

refica es Quod autem palmarium est, quod in vesica notari potest, illud eDD.πgios udetur, quod, cum consideremus spongiosiam instar spongiae, adeo ut sita in cavo abdominis , vapor & humor illic stabulans ingrediatur poros vesicae . hinc est, qut d magnam copiam urinae diximus derivari ex cavo abdominis in vesicam , ita ut merito dubitare pota femus , an non hac ratione plus urinae in vesicam deponeretur,quam Cast Iosa Z- per ureteres. Iributio da- Videmus etiam infinitas sparsiones ramor m sanguiferorum , persorum sangui- hunc pumicosum contextum vesicae excurrentes et concedendum igi- ferorum per tur, illas aliquid eri exspuere & transcolare in vesicam; sne dubio va- ob eam , ω sa ivmphatica illic quoque reperirentur, si acies visus eo pertingere quid inde . posset, serum in vesicam eructantia. i Urina rubi- Haec vascula, plus solito aperta,quandoque sanguinem rubicundum eunda. fundunt, & urinam rubedine tingunt. De vesicaeam Hie contextris spongiosus recipit plurimas sine d tibio glandulas πο a ει trun- exiguas; hinc est, quod quandoque Iicitum fuerit videre in theatrodulosa inere- anatomico vesicam tam crassam , ut digitos duos transversios erassi-dιbιlis erase tie superaret, glandulosam intus & tumidam: onod sine dubio factum Hie . suit , quatenus exiguae illae glandulae obstructae, incrementum si mentes, vesicam extenderunt; glandulae illae san gni ne turgida: a in parebant , multisque vasculis sanguiferis cinctae, sanguinem qua doque fundentibus, qui conglomerabatur intra vescam, & urethram obit ruens impediebat, quominus urina reddi posset: di se misera aliquandiu miseram traxit vitam , usque dum mortua est ; oc haec , quae dicta sunt, in ejus sectione apparuere r idem quoque vidimus per coagulationem quandam , quae diversa est&varia, uti extra, sic

etiam intra n s.

Usea eompa- Ex quibus constat, vescam non multum discrepare a labsantia statur ea sub- ipsus uteri, quae pumilosa , spongiosa; quod egregi d apparet tem-gantia uter . pore praviditatis , quo observant Anatomici , uterum tune inflari ab humoribus, Per vasa uterina iIIae delatis , quod fiat multo I tior di densior. Pus

574쪽

Pua ex renibus& vesica urinae admisceri, facile est conceptu; at nubis. Abis, quomodo ex empyemate , aliisque locis remotioribuβ ulceratis pus d .mo, is ad vesteam derivetur , quaestio est majoris momenxi δενι me αν Ex empyemate nos pus derivamus duplici Via ad Veii eam. Obc ais

lia, atque ita sanguini illae transeunti admiscetur, cum quo ad renes defertur, illi eque tranaeolatur una cum sero,& per ureteres it ad vesicam, urinamque purulentam cpnstituit: sic alii absceisus deponunt πλιὴ, pura suam materiam purulentam aut per vomitum , aut per icdes, si po- Dia..ri intestinorum foras intro spectantes sint satis patuli , ita ut hae particulae commodii transire queant. Hi casus iunt admodum felices , quia sic sanguis non ita impraegnatur pure, quod alias mixturam ejus conturbando, febrem continuam & lentam excitat, quae aegros in lentam consumtionem, id est, marasmum trahit. II Λltera via est, qua materia purulenta in pectoris ea voexistens,& ealore sebrili nonnihil in vaporem elevata , una cum aliis vapo ribus ex pectoris per porris diaphragmatis it ad abdominis ca vumis, illleque aliquandiu obvolitando. tandem poros vesicae seras introspectantes transit , & in veseam decidit , & sic urinae sese admiscet e sed hocce negotium suas habet difficultates , eum videlicet Pus possit in vapores eonverti , num & pori tam diaphragmatis , quam ves eae, in tantum possunt esse dilatati , ut transmittant tam is crassas particulas λ quicquid sit, urina erassa arguit sine dubio magnam ct laudabilem pororum tam renum, quam vesicae, aliarumque partium apertionem , caeteroquin crassiores illae particulae non trans

eolarentur.

De Uretbra.

EX vesica propellitur urina per uretbram extrorsum , In qua no. De metἶναtare licet, quod in seminis hominibus non pers et vaginam , , contra plurimorum Anatomicorum sententiam; verom in semitiis

brutis tantsim. a

Deinde urethra in seminis aequat tres, aut quatuor pollices, ex quo

licet tria notare. ' . . .

I. Quod in sem Inis multo sit brevἰor, quam in viris

quod semJnis calculo laborantibus, calculus non exscindatur, sed foris ficula obtura tant lini extrahatur, contra viris exscindatur.

IN Vesea oceurtit adhue dissicillimum illud problema de Castu- eumque e uo

575쪽

3oo DISSERTATIO PHYSICO MEDICA

est quaestio inter Μediem , quomodo calculus ille gignatur. Nos paucis hac de re nostram dabimus sententiam, unicuique iudicium liberum relinquentes. Diximus superius, renes habere obtusum sensum, sed tamen nervos quosdam accipere a sexto pari, quos diximus advehere nonnullos spiritus, qui hic duplicem effectum habent. Primus est, quod promoveant humores transcolatos in renibus per

eorundem tubulos.

Secundus est, quod ex iis concurrentibus cum glutinoso sero, & magis terrestri, renum tubulis inhaerente, fiat coagulatio dura , ut hac ratione calculus gignatur. Hoc ipsum in Chymi 1 non adeo rarum est: spiritus rectificatus terebinthinae facit coagulationem cum spiritu uri Dae : quidni spiritus animales postent e ite fabricatores istius mole l lae , antiquae, dolorificae, & quandoque lethalis coagulationis λ hinc merito calculus vocatur carni sex humani generis. I. Generantur exiguae a renulae ex terra glutinosa, viscosa, renibus Inhaerente, & pollea agglutinato spiritu quodam, vel sermento gorgonio , lapidi fico, hi lapidi generantur. Hoc fit in vesica, & renibus ;hoc fit in intestinis, aliisque partibus, ut vesicula sellea, pulmonibus, glandula pini: in intestinis non ita mira haec res videri debet , cum arenulae copiosae una cum cibis assumantur, quae glutino & viscida materii interveniente coeunt, & lapillos sormant . Vide hac de re aso leum in hostoria de gemmis , ubi dicit, fluvios dari non raros, qui convertunt res injectas in lapides, & saxa r sic idi lignum in lapi

dem converitim, quod ex Nor Degsae fluvio fuerat extractum prope Bersam . Si hoc possunt certae aquae per sermentum coagulans α lapidi licum, non quidem in momento, sed tractu aliquo temporis, res

exactὰ penetrando, & hae ratione in saxa convertendo , quidni idem fieri posset in corpore nostro λ praesertim si limosa & terreitris materia sit in renibus, vel vesica, non omnis apta materia, non in omnibus hoc fermentum; hinc nonnisi in paucioribus lapis reperitur & tale concurrat aliquod fermentum , quod hanc materiam in saxa convertat. Qui calculo laborant , frequenter emingunt viscidua Iimum , quod nostram confirmat sententiam , qui fundum matulae Petit, ejulque . lateribus adhaeret, qui exsiccus tum lapidis refert du

ritiem .

Hic limus multo sale & acido impraegnatus esse potest; hinc ardor& punctiones dolorificae in reddend4 urin1: atque acida & salina promta sunt ad coagulationem instituendam, se omnia sale condi ta indurantur; hinc etiam est , suod Medici prohibeant calculosis caseum edere , salem a Isumere; sed quibus talis limus, & tale ser-

mentum non est in corpore , illis calculus non gignetur ex ea seo, veIsale modice assumto, infiniti enim ealculo deberent laborare . Hinc limus excretus, dat saepe magnum signum calculi; accedit difficilis urina, dolor in hypogastrio, titillatio in praeputio: sed hisce tamen non ita fidendum , & recurrendum ad ea theterem, dexterrime per lythotomum in vesicam immissum, priusquam ad dissectionem & ly- hotomiam deveniamus ὲ non desunt enim exempla,ubi post sectionem nullus est repertus lapis , quod sanὰ dolendum, hominem per imperitiam in periculo mortis poni. Vide de calculo vescae disputationem

576쪽

aenam nunc materia sit inter alimenta, Praebens ealculo mate- , 1

eiam, praecise dicere non possumus.

Λlii ut dictum) salem prohibent alii caseum antiquum, alii legumi- μna: sed nihil constat ,haec lapidem generare. Praocntra. Generatim possumus dicere, omnia viscosa & glutinosa esse vitanda, ut faeile coeuntia, & sibi adhaerentia. Vera causa videtur consistere in harum particularum superficierum convenie Gia & quiete, thaec duo faciunt sumissimum glutinum,ut habet Caristis aut in spiritu quodam coagulante & indurante, aut sorsan in spiritibus animalibus; non enim sunt omnes spiritus iidem, qui in cerebro, dc qui in aliis partibus separantur, ita ut ex eodem sanguine diversi saepe eliciantur humores & spiritus,cum ex infinitate particularum languis componatur: diversa igitur commissa faciunt inter se . pugnam , unde fit quandoque, ut ex iis postea nasicatur filius dissimilis parentibus, ita hic ex variis concurrentibus potest produci calculus: videtur, hoc nobis natura relinquere incognitum, ut maneat torme tum humani generis. Calculi, cibitrarentes tubulos renum, vel pelvi inhaerentes tuti Vidi h.I, h, ἴmus in impediunt trans fluxum urinae, praesertim si est in utroque rene r : Cum non sentitur incommodum in urethra, nee tumor in hypogastrIo μη μ ab urinae copia in vesicam collect1, tunc si urina reddi non possi haedi ' μ cium est, renum tubulos esse obstructos, tune lumbi dolent. μω

CAPUT CXXXIX.

De Generatione, vasique generationi inservienti L

I. Olophonem addam hule nostrae dissertatIOnὲ problema proble- - - .matum de Generatione,omnium expi catu dissicillimum, ita ut 0 Sς nolier summus Λrti sex videatur hocce mysterium sibi soli reseruasse, ' μ' ' li nec voluisse, ut homo superbus respiceret ad illa tenui ssima ejus operis principia. Quae cum ita se habeant, non tamen omnino tacendum esse cense mus de hoe, licdt obscurissimo problemate; sed quantum sere ingenium nol rum, breviter studebimus inquirere in principia hujus magnificI peris, ut, quid veritati conveniens se, percipiamus, & aliis distinguamus, quae perperam ab auctoribus traduntur. Parilam reis Quantum ad anatomicam conititutionem, eam praesupponimus, aut nerationi ia-ev ἀυωαὶα , aut ex lectione librorum Λnatomicorum, utpote Barrho- servientium in , Gratam, PImoni, Velabini, similiumque, lectorem habere co- anas omieagni tam . Vide tamen Tab.XXXu confructia. Partes genitales vir . Λ Ren dexter,membrana,ω ad .pe refertus. B Membrana adsosa renis δε-

plenus. E Colculi In Rene istro naturalitergeniti. F Renes Decenturiat , vel glandula rengis .

577쪽

G arter emulgentes cum suis

ram cationibus. H Venae emulgentes eum isdem. I Vasa glandularum renatium. Κ Ureteres. L Aortae arteriae Infer or portis. Μ Venae cavae infra hepar por

tio a

ternae

vena emulgente originem tra hens, membranis adbuc iu- . voluta.

V Testes.

materia spirituosa ad te. seu potius de fertur, quam ad aliar par

κ de evden. tem ZInter Anatomleos minimus nullo modo esse videtur aeeuratissimus ille Imammeν mius in suo tractatu de miraeutis naturae. Sed uti in multis aliis, sic etiam hic Anatomici multa inquirere solent, me sane nihil faciunt ad rhombum: ita quaerunt anxie ut a vasis spermaticis initium faciamus an vasa illa exoriantur ab emulia gentibus, an ab nosta Τ . . Λt nos, quoniam videmus naturam in illis minimis laepissime Iudeis re, nee ad vertere possumus, quid inde emolumenti redire queat, has quaestiones pro sutilibus, ct peripatetico Medico dignis, solummodo habemus & admittimus. Dicunt tamen, dextram venam sper matteam ordinat o prodire excava ; sinistram ex emulgente sinistra ; arterias duas spermaticas ex riri ex arteria magna. sed quoniam haec parum conserunt ad ceconoam iam nostram explicandam,progrediamur potilis ad ea,quae majorem merentur considerationem. Quale est illud, quod notat Cari us in tractatu suo de Hom ne, viis delicet quod haec vasa spermatica, pr arantia dicta, eant rectilis ,&magis secundum lineam rectam ad ips testes; ex quo voluit deduiscere, illa quae magis spiritu a sunt, esse validiora suo In motu, illa, inquam, magis reservatura hanc lineam recta m , interea dum crassiora ab e non nihil deflectunt ,& horum motui obse ui nequeuntia, allatera propelluntur, hoc est, nonnihil recedunt ab hae recta linei , ocdeorsum tendunt per a ortam descendentem . Spirituosa magis inhaee vasa spermatica, tanquam ad lineam rectam magis constituta, ingrediuntur, B: ad testes propelluntur. Posset hie aliquis objicere, sanguinem hune , qui per truncum descendentem it, non posse continere spiritus , dum illi potius tua voIatilitate & subtilitate sursum assurgunt per truncum ascendentem . Respondeo, non putandum esse, omnino nullos spiritus defeendeis re; sed concedendum, multo copiosiores ascendere ad caput. Nulla spiritus descenderent, si sola gravitate languis in bivio aortae conitiis intus descenderet, sed vi sermentationum p litur deorsum,ita ut eum

illis,quae crassiora & graviora sunt, & subtiliora. dc spiritu a guoque

580쪽

deorsum propellantur: haec spirituosia igitur lineam magis servabunt

rectam, quam reliqua; quod probandum erat Porro in his vasis, tam arteriosis, quam venosis, nec non nervis, dc sortὰ etiam lymphaticis vasis notare possumus, quod infinitis maean diis, & flexibus eant ad testes, theca communi inclusa per processum peritonaei: vocantur proinde ob illos maeandros vasorum , processus pampiniformes; hae enim ambages contorsionesque vasorum, prope testes diductae dc solutae, in magnam longitudinem abeunt. Hoc ipsum magnum hic habet usum, ad quod Anatomici tamen non respiciunt: moram igitur sanguis in illis maeandris nectit longe maj rem , quam si tantum per lineam rectam iter suum persequeretur. Hinc commodior, Curiosior , exactior separatio, praeparatio, coninsectio liquoris cujusdam, ad speciei suae conservationem facientis miro naturae constituto, quin etiam ex illo sanguine, eκ quo hactenus tam mira & memorabilia deduximus, potest depromi liquor aliquis, restaurans totum aliquod individuum tot vas a languisera, tot lymphatica , tot nervos, tot musculos, tot cartilagines, tot ossa, reliquaque, eaque omnia in suo ordine dc situ, magnitudine Zc figura consti tui. Praeterea ad hujus liquoris consormationem, non minimum tonserunt Zc tribuunt pii Isus, sangu nisque fermentationes , quae in corde δ' fiunt, Ac per vasa continuantur; his sanguis ex cordis antris vi propel- fermentaπtist litur: dc quoniam vidimus , his mediantibus , humores per universum imρ nux tri corpus propelli; sic etiam hic desertur per sinuosa&anseamiosa hae ece P ar ca Iemι vasa spermatica, unde exoritur agitatio sanguinis nonnibit similis illi, ni pr νβιμ quam vidimus *zri innutritione omnium partium , qua singulis pulta νς

bus&fermentationibus partes sanguinis, nutritioni inservientes, aliaeue per poros vasorum dc tubulos musculorum , aliarumque partium utarum propellebantur undequaque : haec agitatio videtur maxim Eanaloga rusticorum ebutyrationi lactis, quae peragi sta et reciprocis tria

sonibus, quibus particulae facillime ab invicem secedunt oc separam tur , quae separatio sine dubio erit persectior in illis vasorum ambagibus pampini formibus, ubi humores diutius exponuntur iIll actioni, nec tam cito transeunt nisi poli exactam elaborationem. Posset sorte sortuna oriri obstructio in his vasis praeparantibus, quae Obstructu b daret sterilitatem exactam, cum homines incedunt colore pallido, qui rum vasorum nota esse solet non exiguae obstructionis in corpore nostro: nec mirum fleeιlitatλ a fuideri debet, hic posse locum habere talem obstructionem, cum In a fert.

praecedentibus demonstraverim 1' , eam posse accidere ubicumque in corpore nostro; ac proinde hic quoque licitum erit eam concipere, de quidem eo magis, cum illae ambages vasorum , quas diximus sanguinem nonnihil retardare, huc non parum conserre possint, sanguinem , humoresque incrassando, nimis diu illic commorantes, ita ut subtile avolet, Ac crassior materia relinquatur: quae causa possit esse obstructionis , quae obstructici erit causa ster ili tatis in homine prima s alias dabimus in sequentibus suo tempore.

tica eunt ad testes in mo

ηι , o quid

inde dedae

queat . c

SEARCH

MENU NAVIGATION