장음표시 사용
961쪽
neque nimium aquas excoquit, ut facit cum tu meridie eas aspicit nec incoctas relinquit, ut facit cum parce ad eas fertur ad eas inquam quae suill ad borealem plagama Nec nimius caloreas ita resoluit, ut crassescant, nec magna frigiditas easdem nimi iam adde init. Has vero laudat, quod odoratiores, clariores,ac leues sint, quod earum potus humectent Partes exiccatas, crassiores relis luat, Δ lique:aciant . audiores restige
secundo loco ponuntur aquae boreales. Hae autem sicut opponuntur australibus, quae sunt penimae, proximae sunt orientalibus, quae sunt optio
Inae, ita secundum locum habent inter Ialubres aquas . Et hae ipsae inaequalis sunt bonitatis,sunt enim preisitantiores, quo propinquiores sunt Orientalibus. Similiter dixerat Hippocrates, situs septentrionales praeisitantiores esse post orientales. Viatio tamen his aquis tribuitur alismi cruditas&stigiditas, consequenter ad has qualitates disse ili
rem reddunt concoctionem. Austra. lessum mei inprobantu nimiu. senim a sole exustae cratis scunt, unde
de salsedinis sapore inficiuntur Maris danus Hippocratem intelligit, ut dicat, aquas Occidentales esse secundo loco. Et quidem temperatiores vita dentur,quam australes nimis calidet, Δ boreales nimis frigidae aquarum aut ei vitia uti nimia frigiditas&caliditas. Sic etiam orientales optimae sunt, quia moderato calore afficiuntur, o plane in hoc occidentales orientalibus assimilantur. Insuper qui Occidentales tertio loco ponunt,
di deteriores faciunt borealibus,seutiunt aeremis ventum occidentaleelse boreali deteriorem, quod est nimium distare ab opinione Aristote. lis, qui alem ventum vocat saluberrimum
Praedicta explicatio resertur ad aquas, quae in eadem regione' plaga habet dictas varietates aspectus ad sole in . At possunt alio modo aquae ad olem reserri, nimirum penes di-
uersas regiones. Sunt enim diuersae terrarum onae, quae magis vel mi,.
nus direct solem excipiunt. Est Zoona torrida summescalida sunt duae extremae summe frigidae,&duae meo diae temperatiores Tres igitur uultis c modo aquaru in situs, rigidissilis
me polari u . regionum , exustae in media Zona, itemperatiores inter
torridam frigidas . Secundu istam acceptionem parum vel nihil utilis est consideratio situs orientalis coccidentalis. Est etiam aquarum situs veluti coinpolitus ex utroque ge. nereiam assignato Nain quaedam aquae septentrionales sunt ratione
regionis, quae septentrionalis est;
ratione fluxus, quia in ipsa eade in is septentrionali regione versus potuin septentrionale in dirigitur . Aliae australes, quia intra torridam zonam sitae , magis versus aequinoctialem
Quidam putant, solis aspectum aι ὸν
actionem aquis obeli quia sol sc m n is,
Per partes tenues trahit. Veruactio
solis obest quidem plurimia aquis stantibus quia actio semper est ad eandem aquae molem ' in ipsa quiete actio est efficacior , quam in
motu at in aquis fluentibus aliter res se habet, nam motus actionem debilitat, aquarum successio inulisto magis. Confirmat id Baccius,qui obseruat in Italia aquas, qu fluunt versus mare Inserum soli magis sunt exposite , probas effecimus ex altera parte versus mare superum decurru ut, frigida cellain crudas, eo quod per opaca loca fluant . Est tamen aduertendum,in diuersis regionibus diuerso modo rem se habere circaαim solis ad perfici Eda aquas. In locis frigidissi in is qu non vitiatur ex nimio aspectu solis, quia auadebilis est in iis regionibus solis actio, ut minime timendum sit, eas nimium excoqui Wincralsari. Vitia aquarum talium regionum suu isti-giditas& cruditas, proinde in ista lubriores sunt aquae , in quas sol agit ad dictas noxa corrigendas, Oxiv
962쪽
proinde . . tilior est in ips aspectus ad meridiem. Ex opposto in regio. nibus calidissimis actio solis est val.
de noxia, quia ratione situs est valde potens Neque in aquis haru regi num vitia sunt frigiditas 5 cruditas. Vtiliores proinde ii iis erunt aquq , Rus a sole potius proteguntur,& me Iior erit aeris, quam radiorum aspectus. In mediis' temperatis regionibus actio solis, ut ast in oderata,ita moderatiis eius aspectus congruus est, de his proceat , quod dicitur aquas debere solem excipere neque diutius, neque admodum parce. Insuper considerandum est, anais qua E saxeo more emergat; sic enim ampliori indiget sole cum frigidior sita An potius exterreo colle, die nou adeo frigida&cruda minori inis diget solis correctione . In ipsis fluis snm:bus pro aquarum magnitudine solis aspectus diuersmod exigitur. Quana aqua est magnae quantitatis maior requiritur solis actio nimia enim aqua solis actionem dispergit, difficilius sol eam euincit.Vbi modica est aqua moderatior actio reis quiritur Considerabilis item est vehemetitia fluxus: quae vehementius decurrit, minus assicitur a soles, qua quae lent . Igitur non potestina reis gula determinari, qui solis aspectus
utilis sit δε quod conducat vel obsitshlis actio, sed plura quae propoluimus consideranda sunt. Et possunt etiam dictae rationes varie coniungi quo modo etiam euariantur regulae raditae de solis vi. Quibus addi debent,quae alii proponunt,non lauda. ati aquam , quae vel ex ipso sonte vel post longum fluxum hauritur est priori modo cruda posteriori cralsa ex ninita solis actione Fluviorum aquam mi auscitu probam eis post horam ab ortu solis, quia ab aere expurgata est , deposuit turbulentiam distagiditate tu,quam ex nocte contraxit Aeris aspectus utilior est absque tot varietatibus Obesel potest aspectus ad ventos quosdam praecipuos a quibus perturbatur, de
soleatigati uocas qualitates defer,
r quibus non solum aer, sed etiam aqua inficiatur. Igitur auster in hoc
nocentior I boreas cominouet quideacuas, sed eas noxas non affert subasolanusin fauonius minus enicaciter perflant,potiusque prosunt quim
Cardanus ita de sontibus arbitra. tur neque sontes sub umbra decur Cardan iarentes, licet gelidiores, neque praecipiti cursu deuoluentes aquas, adeo Iρ Mν salubres sunt, ut qui in patentibus aruis leniter fluunt. Nam siccoquu. tur aquae melius, sic salubriores optimae, quae in umbra colliguntur, sed Epatulo sontes, qui lonso itinere solem expertus fit. Pessima quae E proximis montibus venit sub sole colligitur, haec enim neque leuis, neque suauis esse potest. Hactenus dicta sunt fere omnia a communia fluminibus, de quibus ut Mun P is satis notabile addendum , magna flumina non probari ad potum, quia G ΝΠ rtam copiosa aqua ex pluribus flumi- nibus coalescit,& talis commixtio aquam vitiat. Ita Hippocrates scalis culo voco maxime laborant homines,&ex renum affectionibus, vis rinae stillicidio, coxendicum morbo corripiuntur, terniae fui, ubi aquas omnigenas bibunt , de magnis fluminibus, inqliae alia deseruis tu , de stagno in quod fluxiones multae& omnis generis deueniunt di qui aquis Hi uectitiis utuntur, que ex longo non breui locorum in Ateruallo asteruntur. Non enim feri
potest, ut alia aquaimilis si aliae:
sed aliae dulces sunt, aliae salsae &alum in olae, aliae de calidis fluunt. Vbi vero hae inter se miscentur, desidet r& quae sollissima est,semper superat: praeualet autem non semper eadem, sed alias alia obest haec aquarum mixtio, ut Cardanus co siderat, quadam militudine mixtionis 4arietatis ciborum,que omnino damnatur,ut etiam vinorum.Proxiinuinet immediatum nocument tam mi L.
tionis aquarum est impersectio c5- coctionis. Et quamuis aqua non concoquatur, tamen est causa malet
963쪽
concoctionis in cibo .Vel mixtio est ex aqua bona et mala, sic cum bona cito descendat secum trahet mala
que concoctionem turbat, et corruisptionem inducit. Vel ex pluribus malis, et sic unaquQque Riam sertnoxam;et nocentiora sunt plura mala, quam unum . Plure, bonς quateis nus tales, non misceatur; quia bone
sunt,quocarent nox ijsqualitasibus, ac proinde sunt ei uidem rationis. Hinc mirum est curaquςNili,qui est
tam magnum flumen, tantopere probentur Galeno et Avicenue. A cidentale autem est, et in comparatationem detrimenti ex mi ditione iaadducti nullius sere momenti,quod
considerat Cardanus in commelrdationem magno tum luminum. a.
iora, inquit,flumina quoniam lentius fluunt minus terram miscent, ideoque sunt puriora, magi que deincoctas habent aquas At ipsemet easdem impio bat subdeas quia logius
excurrunt, diuersaque alia suscipi ut flumina, quoru in aliqua per metal-tica loca trant eunt, nullu in illorum salubrem habet aquam . Adde ex eo quod flumen lente fluat, habere aquam minus claram quod ipsemet Cardanus docet, ut iam asteremus. Laudantur e fluminibus quae cla.
m. rum ra&perspicua sunt eo autem sunt
na etiηιcra clariora, quo velocius currunt, trediora vero turbidiora In exemplum adducit Cardanus tria praecipua Insubriae sumina Padiis leniter fluens est admodum in bidus , Ticinusvea Iocior est magis clarus, Abdua vi adhuc velocior adhuc clarior Ratio vero est, quia in velociori cursu de puratur alveus ab immunditie, praeceps aqua secum trahit crassas, caenotas, Sesturbidas partes, irae vel pluuii vel aliis casibus in alueum
deseruntur, 3 solent remanere in
fundo lapilli , qui ad aquae tenuitatem conserunt. Ipse etiam motus erassitiem discutit, unde maior fit perspicuitas. Qia lente mouetur, deponit infundo sordes,S sic fundus semper est caenosus de cralsus, quia
semper stadditio nouaru sordium
Clariola aestimari solent sumit a Fruae minorem aquae Cuantitate In eserunt, tam profunditate, quam latitudine. Quia et crescit aquae qualitas, ita augetur obscuritas, centillustratio maritas. Verum hoc modo sunt turbidiora quoad apparen I iam puriora tam ei in seriptis, cum Iemotiora sit a terra almo su di Fluminum aquam omnium saluberrina a centet Cardanus, si tame, aqua . inquit alueos habeant profundos , minum miterreos, non limosos, procul orian nus bonatur,4 ab oriente, in calida regio quam s. ne, motusque sit lenis, ut his modis iram. sole pra sectius coquatur . Graeci flumen appellarunt Potamon, quasi ipsius aqua primum teneat locum ad potus usum . Nihilominus comis
muniter praestatior exacti matur sontium aqua; nec enim eam mixtione
dicit,quae fluminibus accidit. Et ubi modica est aquae vena, vel nulla 4 vel modicissima est mixtio Vt aqua sumini, parui melior est aquama lioris flumimis ita persectior est fons quam sumen Ita enim se habetis ad exiguum flumeii ut istud ad flumen magnum. Nec tuti sumus 1 mixtione , fi flumen non recipit patenter alios suuios, quia etiam intra terram fit mixtio, iturium riu lorum, immo aeuin inviiccniuuinctio. Sic igitur quo minor fons, e . tutior est aqua a mixtione . Quae enim ubertim fluit, diuersis venis conssatur a diuerset vens diuersasterias permeant,&facile contingit, ut in multitudine varietas interueis niat Ese tamen possunt numina
quaedam pei sectissima; vitalia celebrantur Choaspes de Euleus , de
quibus tantum bibere ParthOIum Reges ait Plin. Decue iisdem numinibus ita sol e 46. r. in Arabia Euleus tam puro fluore inclitus, ut inde omnes Reges, non alias quam eius aquas bibant. Et Clio aspes ita
dulcis , ut Persici Reges quamdiu intra mi pa Persidis sui , soli sibi ex eo pocula vendicatu atri decum
964쪽
di cum elidum foret peregre aquas te que sunt conditiones aque lacueriis secti vectitant. Apud antiquos stris Nec melior est a tua, qu ma-Crecos Achelaus perleetissimi po gis aeri exponitur, sed que eripulus existimabatur unde hoc ipso mori. Alij consulunt late effodien nomine Acheloi dicebantur aquae dos puteos . Pamphilus Ueri lacus aptae ad mixtionem cum vino. Car damnat architecto, qui plurimos danus ait, inter Gangeminandum, altos q. fornices construunt longonumen este iucundissimi saporis, ex spatio a fini do putei, ita ut locus quo qui non pol sunt incolae bibere, continens aquam , non undique ut
per cursores aquam transferunt . muro muniatur , qu aqua moram:
iudim optimas habere aqua re longam traheus in terra , respitis,
fertur. Parietes ait, construelidos non e a.
Aquιριι Aetius cap. I 61. se . . . ait, quas idibus, quia sic magis cruda red- t. lis qua puteales esse terreas, difficilis ege ditur aqua, sed ex lateribus bene illa, itionis, aluum sistentes. Auic. lib. I. decocti,,&excalce arene admixta, fen 1.doct.1 cap. I 6. ait, in eis ali non nigrq terr , qu puteolana qu de se putredinis, quia coinpri dicitur Puteorum flandis arenam muntur in angusto loco, longa in iaciunt, alio labulum, vel lapillos. tempore terris permixt manent. Ali glaream sed hec deterior, cii Rasseas appellat crasas seu parum sit sabulo crassio , de melior omnia tenues: ait, non hume recibum, bus arena. Cardan in Hippoc de νnon dilla luere in opere spurio Gal. a tua, c. lib. lect. I .aebent im-
de bon aquς, que re fides sunt, id et mitti puteis pisces alb carnis,in puteales, cum minime sint fatigat , Rium mos, non luci , neque cypri
neq; valde tenues sunt, minus a. ni, quia non iunt in eis ne quo de faciunt di soluunt cibos, uiuus tinc , quoniam corrumpunt aquas. concoquunt, uec etiam bene per Sed squale, S albicilli qui purgant urina in redduntur ob crassitiem, aquas. Percas,trutas, alosas pu- S luia rigide sunt Hippocrates ta teus non nutrit , mea eas laudat, ut admodum uti Verum lis quς ad aquas sontium
les Plinius eas censet omnium o Proprie pertinent. Neque enim a.
ptimas Deios tamen ait se loqui liud est puteus quam fons prosun- quibus exercitationis ratio crebro di ora nec aliter, fonte differt, qualia iistu contingit, S illa tenuitas co pisunditate vidistantia a terr su-lante terra. Quasi hq aqua excet perficie . Vnde per se loquendo ea lens sit ad potum puteus a potu di ratio probitatis aquis putealibus coetus videtur. Alii sub varijs distina uenit, que in fontanis reperitur. Et et ionibus loquunturg ardanus, re soluis uariatur ex dicta ratione pro- recentiorum puteor Omnes aquae funditatis P qc autem potius obest, pessime inaedam nunquam eua quam conserat ad augendam probi-dunt bonς idq. contingit vel quia tatem . Nullum enim principium terrs aliquid metallici admiscetur adducere vuletur, quod perficiat, Vel quia terra cori upta est , vel a S duo prς sertim,quq obiunt. Priino qua per loca praua transit, vel quia impedit solem, ne aquas perficiat Palu n vel ubi mouetur. Quidam S concoquat. Ex dictis enim conis laudant puteos non valde profva stat solem plurimum conducere addos, ut sica que 1 sole melius depu aquas perficiendas, unde aquq ionis rentur. Ali ex oppolito adprobant tum que solem nimis oblique exputeos profundissimos quia solio cipiunt, minus probettius deprauat aquas, de quae vald at nulla est aqua fontium , qu sole solem aspiciuiu, similes sunt aquis minus parce excipiat qua puteus. laeustribus 5 staguantibus: Non , Sic ex hoc capite inferior est aqua profundi algent byeme, calentesta putealia quacunque aqua sontium. Hinc
965쪽
Tras . s. de Aquis de ord ad potum. 93 s
Ninc monemus e fidiendos puteos noxium dentixum . Obest item p in editis locis ex ad solem vel gen 'teis, si raro a brdilnis expurgentur. tibus Minutile, immo noxium est Ex praedictis coitilat, primum Ἀνδε nisa relatum ex quibuidam montium gradum bonitatis tribuendum esse is in ιν de non est die odis ijs in loco apii aquis pluuialibus, ut patet conside quas .co. Parum enim timendum est. ν ratis his, quae pro diuersis aquis adis nimia solis actione in his aquis,quo duximus. Ι'ropterea Hippocrates has loci profunditate protecti sunt . appella: dulciisimas, leuissimas, M. sole Nisi puteus esset valde latus. Secundo loco esse aqua Sibntium , di modicillime dista as 1 superficie quas Hippocrates appellat dulces, terr H aqua nullo modo oecurre leues,ut sic minoris bonitatis faciatret, sic enim actio solis esset potius pluuialibus rertio loco possunt po-
noxia, quam salutaris .cbesi secun ni aquae puteales,dum modo probas do profunditas quamuis dic nia , omnes condiciones adductas ha-piocedat in omnibus puteis quod beant. Quarto loco sunt numina . aquae sodeat esse iisdes, unde iacile Post has aliae sunt aquae , parum ta- putrescunt, suntq. lia lacustri men laudabiles, tolum assume & stagnantiu in . Fit veluti caenum , aecum aliae relatae deficiunt. tunicula ouaedam in superficie 'alito genere inprobarum aqua Quam is solet obduci, et rae meatus obstruu rum, si non pessimae, saltem obire his tur. Et in hoc casu adiuuare eas que n. iam nocentiores sunt aquae notρι.
opollet irequenti haustu non solum stantes. quae variarum nominum i , quia motus eas purgat, sed etiam is nec unius rationis sunt innus pro
quia noua succedit aqua. Haustu priEad has pertinent putealeι,4 ii
item agitatura tua, non solum vase, sontes,qui aquam resorbent, nec do quo utimur a hauriendum , sed currunt in rivos accidentale eni in motione spiritus 'terrae cauernulis est, quod fluxus lateat, si vere fluui.&poris Pellictiores sunt putei,quo Adstabiles igitur aquas solum perruma quae leniter fluunt. Illud po 'inem lacus, palus,&stagnum a. tissimum est obseruandum, solere Quidam ita confundunt, ted accu- aquas puteales cum propinquis fluo ratiores distinguunt ut suo loco vi. minibus consensum habere, disic dimus ex quo supponimus, stagna
eorundem fluminum qualitates par esea luam omnino emortuam,qu
ticipant Aliquando deducuntur ex allat ex toto exiccari solet, si aquis stagnantibus dilacustribus. Et quid remanet, putrescit palus sta- huius inoicium eis p est,si hyeme biliorem maiorem dicit aquam frigeant, di caleant aetiat &tunc ad hi cmaiorem lacus stagnanis abique dubio noxiae sunt maxime te pigrasq. aquas a medicis meritos valde propinque sint dictis aquis damnari ait Plinii . Eas inprimis stagnantibus,&perlatos canales fiat damnauit Hippocrates, aitq. aestate deductio in puteos. Alioqui locum esse calidas . Peruruntur enim a habet Plinio consideratio, percola sole:&cum putrescant, ex hoc ma. tione perfici quas puteales. rc gis calent Carent item motu, aquenter vitiantur aquae puteales di quo solent refrigerari. Sunt ite in is stillationibus cloacis immundis aestate eralla ex eadem ratione.Cras locis. Vnde putei in magnis vibi sescunt item,quia carent motu,quo hu, huic vitio plurimum subsunt . crassities discutitur,in quia non Quimur enim cloacae non pene repugnantur a sordibus, cum haetrent&itillent immediate in ipsos non alio deserantur, ut contingitia
puteos, tamen penetrat earum no aquis fluentibus Male item olent, x in venas aquaruin, quae dum is quod consequeus est ad adicta Sut longo. L. nere lub varias , ino, de decolores,prauae ac bilicse quae e-
curculit, haud iaci.e deuii aut Om. nunc oriumpuntur,tali esse soleata
966쪽
9 3 6 es Lib. . de Melebris aqueis.
nos denssiimis examini blis inuolat. Sic aquam biliosis transit in bilem, in ebribus amarescit quod ergo calor vi acutis p. stat in aqua, quq bibitur, praestat in ipsa aqua palustri:ic stabili calor externus. Est autem biliosum proprie calidum siccum,
de corrunt una. Subdit Hippocrates
easdem aquas hyeme se trigidas,
glaciatas,ac turbatas ex niue ac glacie, unde pituosissim ac raucosisSinas existunt. Cum enim cras sint, rigiditatem intensorem concipi ut. Cum q. admodugraues sint&craiasis, inprecordi j satu manent. Rau. Cedinem item causant, quia crudi humores ad arteriam asperam descendunt. Tria, inquit Cardanus,
ese vitia aquaru in immotarum .
Primo est crassities quae viget in ahyeme , estq. minus vitium, pro- Pterea aquae lacustres non sunt adeo noxiae in nyeme. Secundo substanistia corruptio Tertio,putredo Abu dant inquit, herbis, vermibus, sanguisugis, serpentibus, faedlSq. repti libus. Deteriores sunt, ubi nullus piscis: pisces enim quamuis noceant aquis bonis, quoniam faedant illam, malis tamen prosunt quia eas agi tant&expurgant. Hinc Alemannus non damnat ut incommodas stagnarum aquas,in quibus nascuntur ptu. rimae anguillae. Damnat item Hipis pocrates aquas stabiles de palustres,
eo quod sint mixtaevi collectitiae ex
pluribus aquis in unum locum conis suemibus aquarum autem mixtio valde noxia est Plures infirmitates, quae ex his aquis conti aliuntur, dis. sertissime describit Hippocrates Ninus noxias aitCardanus aquas lacus tres, quam palustres, quia aqua tu maiori qua utitate,ut est lac ultris, minus laeditur a sole&ab alijsca sis inducentibus noxias qualitates. Palustres aquae sunt item improba dae,quia aerem reddunt morbosun . ut notat Arist.secta. probi.2i. Vnde
Columel. I.dere austica cap. i. nec
paludem quidem oportet efferaunis tam aedificijs, quod caloribus nO-aium virus eructet , d insessis acuis
Tum etiam nauicum ierpentium I.
petes hyberna destu uta uligine νcvno sermentata colluvie veneis. natas emittit, ex quibus saepe contrahuntur morbi caeci, quoi camsas ne medici quidem perspicere queunt. Ab hac communa tegula
quaedam palustres aquae excipiuntur. Cal. debon. aque , 5 Oribas. s. eollectan cum lacullae omnes aquae prauae sint, Nili tamen solae salubres habentur, quod hyeme obfrigui minime putrescant, autumno vero incrementis suis veteres eluit
aquas,in nouis implet. Hippocrates uniuersaliter impro Et ealia aebat in cibi S potus usum aqua cali mineralis das, nilnirum minerales, ἐκ singilla. tim earui species enumerat: Eae , inquit, durae sunt, aestuosae, difficulter mitiguntur, de ad aluei et eis ctionem contrariae sunt obest auteastuositas, quia est a terreo&impuro calore, a calido inquam spiritu
deferente noxias qualitates Hinc plumbei etiam canalas a fontibus damnantur. Quia, ut ait Avicen. secnnda primi doct. 1. cap. I 6. Ex plumbi virtute aliquid ab aquis a.
sumitur, ex quo ditiinteria frequenter adducitur . Et Pallad. de re ruinstica lib. s. cap. a. plumbeae fastulae a. quas noxias reddunt, nam cerussa plumbo attrito creatur,quae corporibus nocet ramo nec laudat aquas,
quae metallico lambico distillantur; quasi ex leuissimo cotactu ad metallum inficiantur. Sed planetam cito ex iambico delabuntur, ut non sit verisimile quidquam notabile ex eo
derivari. Et aboqui nec tuto ad potandum vasa ex metallo formarentur Iamuis credendum, obe se vasa metallica, in quibus aqua is vel vel conseruatur, vel eriam coinquitur, quod deterius est,quia calois iis vi maior fit communicatio qualitatum.Quid erga pretiosa meta iala, aurum scilicet argentum, tam impense ali ciuntur, vici ederet O.
lint, noxiam esse aquam, si quae Lijs deri u Ietur.
967쪽
Notat deinde Hippocrates, aquae sonit, de non inducenda interrupta V etiam optimae usu in ion eise aequa consuetudine
2, 'iter utilem quibusvis personis. Tres ariegularis item aquaru mutatio Ahia,-- Personarurn ordines propo etiam insanis improbatur,4 quida , ... Rςr Videtur Primo eos, quis ui minus malum aestimaut , semper
sunt. de quibus sic: Qui sanus est,& prauas 3 non multum bibere quam
valet , is nullum discrimen aqua modo prauar, modo bonas. Consi-xum faciat, sed semper eam, quae derans aquaru in mutationem Aricpraeseus est , bibat . Seci indo sunt sec. r.prob. I 4. ait et morbosiam is, quidam infirmi, quibus aquae bonae non vero esse talem aeris mutatio ueἰ moibos augent, habentibus scilicet quia aquae potus cedit in nutri mea ventres molles, humidos, pituitosos tum c salterii assumitur cum nutriis quibus ut utiliores proponti aquas mento , inultu, eius a sumimus duri mimas, crudissimas, ac sublati as, tiain in ciboruin condimentum a hoc enim modo resccari possunt plurimum item intra nos manet. At quo inodo aquae crudissimς simul Nil miria igitur, si eius mutatio moris 5 saliae, cum salsed ex nimia co- bos ad inodum sit in comparationectione oriatur Andici potest, Hi ad aerem , qui inspiratio iii tantu in Pocratem proponere duplex aquaru deseruit, nec adeo diuturn E manet genus boteali uin, quae crudissimae in animali, inspiratus em statim iniit, Naustralium, quae sunt siccae respiratione elicitur. Nec in eo ado&salsae Crudar ob frigiditatem ad 4ertimuseas varietates, quae conspistringunt,4 sic ventres molles redo cuae sunt in variis aquis aqua enita dunt duriores: saliae item exiccando quia crassa est, incorpora re sibi po- idem praestant. Unde cui duo pro 'eli varios humores, quod facit tranis Posuiliet vitia a i qualiter diuersa , seundo per terrae viscera I ex eadeIuollitudinem& humiditatem, duo erasitudi ire fit, ut magis imprimat
aquaru in genera iis correspondenter in corpora,quod in aere non continis
opposta proponit , frigidas dia git sed hae non sunt intelligendaras mollitudini siccas,&salsas liuo nisi comparative, non vero absolutE, Iniditati Tertio sunt quidam veluti quasi aeri mutatio nullius sit mo- mediae conditionis', quius aquas menti ad sanitatem,cum conli et ex optimas assign1t: Quorum, inquit, aeris mutatione sequi pluri inam ventres duri sunt, idonei ad hoc nitatis euariationem . Vii de Hippo ut amburantur , ijs dulcissimae de te citates plures recenset morbos ex aeui sit me, ac splendidillimiaque con ris mutatione productos Immo aerducunt. corruptus ad sedem vite inspiratio-Quod vero dictum est de honi ini ne ductus celerius interficit. Notat
busianis, non est ita intelligenduiu, etiam APponen. ex Auic. I. se l. c
quasi aequaliter utile si quamcunq; non deteriorem et se aeris mutatio- bibere, & propterea abs et ullo discri nem quandam maximam, ut si quis
mine, quae primo occurrit, recipia ex India ad Germaniam transeat.Extur id enim est prorsus incolaue his etiam constat, quid magis obsentens, sed docet, non e se utile ho vitae, malus aer, an noxia aqua. . ruinibus sanis affueicere se alicui a Ex Avicen .secunda pruni refertur ais Juae,&oinae maliam scrupulose qui in se deteriorem facultat ais euitare,&instar Parthorum Regu tura tu aerem animali. Considerat ex Choaspe inuleo quocunquα Cardanus in hoc nocentiore in esse commutarint peregrinationis socia aerem, quod nunc vitare non posu- deducere aquam . Vtile potius est mus: Aquae, inquit, malae vitari posinonnunquam ad insueta transire sunt, si quis perpetuo utatur carni- iuxta laudatissi inam Celsi sententia, bus affatis,&bibat vinum aeris non
qium a suo opere, prauado pro- .cet, nisi fiat piscis . Addit Aris pro-
968쪽
hi is insalubitorem es aquarum tamen idem Aristoteles attribuit a- mutationem quam ciborum et quae qualidam concoctionem qua enim cibi in subita utiam tuentis ad elixationem reducit. Et videtur transeant, tamen aquq plurimunias confistere in quadam immutatione affumimus, plurimus enim aquae, stigiditatis in calorem , 5 quarunsus in potu de in obsoniIs it probi dam qualitatum a trigiditate ema. seq. aquarum inutationem Pedicia nantium in alias quae ad calorem Joriis generationem inducere. ex consequuntur Quae inquam conse- ea enim sequuti cruditasti humi quuntur ad frigiditatem aut calore sitas , praesertim in cerebro a vero in tali subiecto Neque enim ut aliae capicis humiditas pediculorum pro res coctione evadunt crauiores, ita fit in aqua, quae potius coctione 3 attenuatur, , euadit leuior ad hunc finem excoquitur. FrequenAreatrix est
Vaeuis aqua etiam optima ali. tior quidem usus aquae coci est ratione cibortim , ut reddantur a Piliores,dcit eorum sapores in qui transfundantur. Sed specialiter hic agitur decoctione aquae in ordine ad potum . Quidam medici apud Auicen. 1 primi doct. 1. cap. I 6.cO- qualem correctionem expo ctionem aquae improbabant, quos ipse bene redarguit se scribens;To pidi quidam medicorum existimat,
quod aquae cocis subtile resoluatur,oc ipsus rem aueat spilsum vnd in coquendo ipsam non existit iuvamentum, quoniam pii situdineu aqua augmentat Scire autem scit uia aqua ut aqua iblitari a sumpta minus congrua est ad pote-dum, luarq noxas infert, nisi mo dico vino admisceatur vinum igitur aquam corrigit , ut insta latius dicetur. Sed sermo nunc est de , aqua 'quae secundum disserentias, . a sint Iasuum genus trabet, noxia debes, quod aqua in sua que itatis est. Harum igitur actuarum vitia a definiti'ne existit ex partibus in
Disis M . Pluribu modi, tolluntur subtilitatem spissitudine similibus a. uris. ' uno ac praecipue coctis me . quia est simplex de nou inspiisatur,. 8.... ait quidem Arist. lib. . meteor c. . nisi propterea quod frigoris qualitas
coctionem non pertinere ad aqua super ea praeu4luta , aut propter sori tui a concoctio fit cum incratiatio tem terrestrium pallium admixtio. ne, cum scilicet humidum a scco nem, quae ob hoc quod sunt puri itivi caloris terminationem quanaam mae, ab ea. nequeunt separari ne l. acquirit aqua autem non incrassa delcendere in ea , quia non sunt tatur, sed in halitus resoluitur; neque aequantitatis, ut continuitatem. in ipsa siccum inest , quod nimiain aquae scindere valeant 4 in ea de- eius humiditate in cohibeat sic e scendere bis utram paruitale a 3. tiam ait , impediri comonem M Oportet ero ut eis accidat comi 1- incrassationem aut humoris abun tio cum substantia aquae . Post hoc tantia, aut calori indigentia. Eo decocti Ocipi illitudinem remouet , lemq. unodo ruit, neque posse dici quae propter frigus accidit primo, crudam, nam cruditas decoctio cir deinde partes aquae vehementera caidem subiectum sunt iuxta hec riscat, donec fiat subtilioris substa. c alenus quoidaan in corpore lixi tiae, ut possint ab ea separari partes mano liuinores quae valde similes glaues terrestres in eius spissitudine . praecipit euacuando ut incoi tries, retenctae, scindant seu rumpanti neque expectat ut coquantur, ut est eam descendentes N propter de-: aqua hydropicorum milii luminus censum ab ea separentur, cie a
969쪽
Tract. s. de Aquis in or l. ad potum. 39.
neat aqua purae ac si .nplici propin odor, quia nimirum resolvi saniqua:&erit illud , quod propter va halitus nox ij&putridi ldq. confir-Poratione in sui separatum lio in o mari poteli ex e quodH:citur,mogene ut ei quod re inausu, ix non tu aquam perfici, eo quod per mo- longinguum ei, eo quia cum aqua tum facilius ab aqua expirant noxi a commixto separatur, eius partes halitus at haec expiratio melius ficii subtilitate limitantur nequos i percoctionem, quam per motum multum interest inter eam, quae Notat vero Galenus, ad hoc ta- subleuatur seu evaporat, ct illa ui qua per coctionem euadat Purior uis
quae remanet. Decoctio ergo non , fiat crassorum partium separatio, 'subtilat aquam nisi propterea qui expectandum eis, ut refrigeretur z ἡ, aufert spissitudia em frigoris, quia quam diu enim calida est partς ἡγιγ ἡ facit, quod ei commixtum est, de graues non descet idunt quia aca .: ἡ '
scendere similia docet Albei t. c. lore sustentantur. Vnde consei luen- meteor trach. 3.cap. 1 o. Etiam Gale cier monent, sensim post refrigeranus 6 epid.&sib.debon. aquae simi tionem Te in aliud vas transfun-li modo explicauit depurationem a dendam, S relinquendum quod in aquae per concoctionem . Quamuis vasis undo subsidet. Et aliqui vo- igitur coctio asserat praeiud cium , hincesse percolanda in Immo Car- quia facit exhalare qualdam partes dan. lec. 39, in Hippoc. de qna c. tenuescitamen maiorem affert uti ait, nisi percoletur fieri deteriore. vitatem , quia facit separare partes monetque Albertus, detinendam terreas, crassas, quae subsidunt. Et esse per diemis notiem , nec in longe deterior est aqua includens minori tempore fieri sed amentum utrumque genus partium lubtiliu , crassiorum partium quae exhalant,&crassiorum quae Dubium vero est, num expediat istia subsidunt, qui in sit utroque genere omnem aquam coquere . Hippo mittiterue partium seiuncto . Eo magis quod crates ipsam pluuialem , quamuis uar omnes evadunt aliquantulum te tenuissimam , praecipit coquenda nues si nolimus admittere cum In quo ab alijs medicis non lauda- Avicenna,ptoxime accedere,&vix tur, qui oppositum libentius amr- disterre ab iis aereis, quae evaporat mant. Forte locutu, fuit de aqua.. quia aerea conditio successive indu pluuiali ininime et cisternis perco-oitur, Omnesq. ad id disponuntur. lata; ut enim supra diaertimus, H p- Constat id magis aposteriora, qua socrates tempore non videtur excocta facile putrescit, id vero signa titi se usus cille marum M propte est tenuitatis Neq;enim talis promo rea vel nullo modo,vel non nisi im-ptitudo ad putredinem oriri potest perfecte ac rudite ex uno vase iaex maiori ad inixtione, quae adue aliud transfundendo depurabatur , niat aquae coctae, cum nulla adue unde utilis e se poterat coctio . Aut
niat percoctionem admixti, imo ' locutus fuit de aqua pluuia, quae separatio debet ergo ea proue iii re putre cere incipit. Idq; consequens nimia tenuitate, cum dixerimus est ad iam dicta facillimum enim
cap. I. ex alterutro ex his principiis erat,eam putrescere nec nos aliter aquam elis facile putrescibilem Ex eam diu seruamus innoxiam,qua in eadem ratione tenuitatis fit, ut aqua tu cisternis Hinc dicit, coquendam cocta urinus inflet, it ficilio cis . nec prave oleat, 'raucedinem coctu, ut obseruat Galenus Adde vocis inducat; at has noxas inieri non Omnes paries, quae evaporant, cum aluiuid putre nis contra xu .ese proba substantiae sunt enim a Aut etiam admitti potest , aliquale in aqua partes terreae, sed subtiles, et tenu: stimam coctionem nulli a. quae noxiae admodum sunt. Hinc quae obesse, seu omni aquae con- st, quod iniqua cocta cestet prauus gruere; neque eni in tam pura I Pe
970쪽
ritur, ut aliquid cruditatis, an no ut tertia pars absumatur Cal. 4 in xi aequalitatis percoctionem non deponat . t ita expresse monetri ancis Scaccus lib. de salubri potu cap. 3. Sed leuior haec coctio vix coctio est. De ea quae absolute est talis, locutus est Calenus cum dixit coquitur cum est sordida, tae. tida, lutulenta ad depeliendas has qualitates cum grauis est stomacho, nec cito tr. sit ad renes; item cum sulpburis, uti, ac prauae qualitatis signa habet . quidem sim rivales veluti rat. ones spectemus Proprie videntur eis coquendae ais quae crudae, quod enim incoctum crudum est coctionem exposcit, eamque meri: O respuit, quod cois
tuiti est. Et possibile videtur, polis
xeperiri aquam naturalem ei incon. ditionis, qualis est aqua ab igne decocta . Pioprie igi ur crudiores aquae 5 frigidiores coquendae sunt, ut quae ex saxeas montibus, is uiato magis, tuae ex niueis dessu ut,quq sole petii ci nequeunt, quaeue graues deprehenduntur siue pondere, siue quia dissiculter cibos concoquunt , siue quia stomachum grauant, aut, eatris dolorem an erunt. Que autem leues deprehenduntur ex oppositis signis, parum utiliter coquuntur; si enim sunt ae . re conditionis coctio non habet quod separet crassum, despotius bonam aque conditiovem in prauam iminutat bonuin enim imum tari non potest uis in prauum . Sic Galenus de san tuend. lib. 4. c. 6 prς- scripsit tu cousiciendo Oxi melle
non eis adbibendam aquam pluriuialem , quia lovgiori coctioii
immut. aretur talis aquς conditio. Notat Cardanu , corruptam aquam coctione emendari,dum modo corruptio sit modica, ut pariter vina non nisi cum modicae it corruptio, corriguntur Limosam ait distaculter coctione emendari. Quo ad intensionem gradum: ' η coctionis diuersimode sentiunt Pila equiti nius vitiose aquς remedium est, si
decoquatur ad dimidia partea.Alij,
6.epid com .is ait, aquam dici probe de congrue coctam cum aere in admittit. Cardanus id interpreta- tua, cum in spumam tota conuersa
fuerit. Et in primum Epid. ait de
bere solum calefieri, non decoqui usque ad dimidium. Verum non potest una regula communis prς- scribi Iuxta cruditati, gradum magisve minus coquenda est.Si nimio decoquatur, ait Gai de alim .sacul. c. 31. fillam euadere Post quam sufficienter rarefacta est , ut subsideis repollini crassiores partes, vitiosa
est maior eo cito; nec enim utilis est ad aliquid boni adducendum , de
nocet quia resoluit partes tenues. Quod dixit Calenus solum esse ex calefaciendam, non est ita intelligendum, , excludatur omnis ebul litio; sed poti susticere, si incipiat ebullire Notant faciendam ess coctionem invasis terreis vitro blitis. in ipsis relinquendam aquivi subsideat.Melitus& equalius con coqui cum operculo nam sine ipso, qua inuis bulliat in summo, infundo frigidam ei Se Ad.hac neciem correctionis,quq est percoctionem, reducitur ca 3 que per aliqua ex calefacientia perficitur, sue media infusione, sue modica ebullitione cum ipsa aqua
corrigenda, ut sunt cinnamomum, coriandra, cortices citri semina auisorum, Imilia cum modica saccari quantitate. decundusin alius modus corrigendi aquas est distillatio, de qua
distillatio aquas rectificat malas: s istud non fecerit, decoctio recti scat Cardan opus de aqua et distillata e si leuissima atque purisio ma N: saluberrima, pluresque moris hos viscerum sola discutit, veluti
tormina, trauedines.' onent perinsectius rectis cara, si distillatio fiat in balneo Matie dicto, quia sic a.
gis extenuatur,4 leuior redditur. Hec correctio ut efficacior, ita