장음표시 사용
951쪽
Τcact.s de Aquis nota. ad potum. 9 et I
Respondeo, aquam tenuem in hali coctae 1 caelesti calores. Approbat id tu subtiliores resolui , e quibus ne racalig.exer.6o. quia, inquit,tenuissibula non soriamur iramiorem in ma est aerii millima istae minus crassiores halitiis , unde palustresa putrescit unde de aquae distillatae. quae nebulis conteguntur. Pertinet adhuc minus putrescunt. Alii exop- et iam ad tactum, quod aqua sit du- posto damnant eas, quae difficultetra vel mollis. Duram improbat Hip- putrescunt, quia id indicant crassi pocrates, cui mollem opponit, quae, aieta aquae,ratione cuius lacilius reis ut ait, gustu est suavis S iucunda r sistit agenti contrario. Sic etiam dura vero , aspera insuauis Dura quae cito putrescunt tenuis S subib.
glaciei colori assimilatur. Digitus in uis sunt substantiario quam etian molli ex aduerso positus clare conci rationem dictum est, aquas bonas spicitur, de minor apparet in dura, cito calefieri de frigefieri. Vadetur ii apparet maior, minus euidenter expressisse Hippocrates a Frmans, n5 Duia tardius descendit, grauat prae ideo aqua pluuiales esse damnaniscordia, urinas non in ovet: mollis das quod facit E putrescant, immoe econtra id fgnum esse probitatis, quia indi-ς DR . Auditu, addit Cardanus eoru o. cat tenuitatem.Galen de boa .a quaessci bonitatem aqua;dura enim estu nemo aquam, quae acile putrefit,ia, magis strepit, quam mollis Ra pessimam autumare debet na quoatio colligitur ex Aristotele sed ii iacile alteratur, bonitati potius, quὶ q. Io aqua grauior velocius descen vitio tribuendum est, dummodo, dit, velocitas motus est caula malo teras optimae quae notas habuerit. ris laeutioris soni dura autem Eadem Auic x. I.doch. Ie . Planesiis grauior est pnimi istud facilitatis ad putrescenis Aqua boni , Aqua bona cito incalestit, filia cium ex se solo videtur valde incerisca calesie gestit, ut notant Hippoe. Plin. Id tum,etenim quaedam ob substantiet O frigescit enim indicat tenuitatem substantio tenuitatem facile putrescunt, ψ ratione cuius sacit admittit extra prellit Hippocrates de aqua pluuia ne asi in prestiones. Sic etiam inter cibos quidam mutHippocrates laudat aquas, quae valde probi, tacit corrumpuntur, Ae tefri aestata rigent, calent hyeme ex vi praesertim contingit in carnibus. g t γ δἰς hoc signo dignoscit scaturigines a. Sunt item aquae valde persecte, quae
0 m quarum, an probae vel noxiae sint. tamen longissimo tempore seruanis Proprie ergo hocsgnum reserturas tur incorruptς,&, re: erunt plures, aquas suentes. Ratio autem est,quia presertim allopius in suo tractatu fontes, qui enlporis rationes sequu- de aquis therminum c. I de aqua astur, calent aestate,stigent hyeme,or aquariana, centum annis innoxia tum habent ab aquis patenti aeri seruatur . Id videtur prouenire ex e postis, tales enim ii proximo ex persecta commixtione suarum paris terno aere dictis qualitatibus eo mortium cuin suo calore , qui velut na-do assiciuntur: at vero tales aquilo turalis inest aquq sic enim non corinlent esse stagnantesis noxiae. Quae umpitur quod calorem internuin Vero calent hyeme, frigent aetate sibi persecte unit, cum fiat putredo ortum babent a locis subterraneis, i quando calor externus exhalare aquae plane loca hyeme calent, fri cit calorem internum. Se id proueis gen I aestate, proinde non sunt lacu isti ex maxima puritate, quia enim tires&emortuae . quςdam aqua habet substantiam, ' Cardan. 1.subtil. in fine damnat a valde puram impermixtam , ideo I quas, quae cito pu reseunt, approbat non habet locum tu ea artium se-ς ορρ' quae diu seruantur innoxiae Tenuis gregatio quae in putredine contin- imae, inquit,tarde putre seunt,qui git Pariter eSperimur aquas di lu-
'μ' sua: miavi bumidae, rimasti, coa. bitores facilius corrumpi. Id ero iv
952쪽
34, contingit ob magnani impurita scatur, ex quo subsidere posisit te tem & ob micelain vaaiarum par restriores par.es,quq prius nequibattium Permixtio enim di varietas descendere,d scindere crassiorem facilesinferis utredivem Ste costat, aquet substantiam.
s diuers generis poma aliaque cor Ex Plinio malς sunt, quς vasa repor smul confundantur,citius pu inficiunt. Si liquate leniter, terram trescunt quam si quodlibet esset per relinquunt, decoctiqii crassis o
se. Nam quodcunque ex his pruno ducunt vasa crustis. sc enim de- putrescit, tiabit secum aliam parist. notant terream impuritatem.
Cum res sunt homogenes magis se qu bonae modicum vinum se Aqua . in adiuuatri, de qualitates quas fibi in runt Iolent hoc per iocum vulga meditu τι- uicem , in municant, nulli sunt re Ies proferri, putantes esse vini mu- ῶ serunt. Pουgna es ubi corpora sunt et hero nus ferre aquam , non E contra. At sene isto ostiam concingit'. Quet da Hippocrates eo modo de aqua locuit en suli insalubres, que constanter tus est,et in bonum aquaeignum arce..t putredinem Tases sunt aqvh dat, quod modicum erat vinum . crudiores,vi nimis frigid sex altissi Sicut bonum vinum, idest potens , mi lao utibus prodeuntes Ratione Plurimam seri aquam,debile modientu nimiet rigiditatis res stunt ex cam: ita aqua praua plurimum sertuinseco agenti calido, quo fili, vinum, modicum bona Dicitur vitredo . Resiliunt etiam ratione cras num ferre aquam,cum ab aqua non
stiet o dens ratis materis . Potest vincitur, nec retunditur eius sapor etiam esse, ut ex diuersiisl principiis in vis. illudque multam fert aquam, aliauid propendeat ad putredine , cuius vi,'non nis a plurima a Nasu ut d eadem aqua si tenuis, de ex va Peratur Ita ea oua modicum serti arum rerum admixtioue parsis vinum,que a modico vino vincitur. cera, cum in unum confluuat pluis Id vero pertinet ad bonitatε aquae, res halitus diuersorum corporum .d quia signum est,es leuem,tenuem, in aquam conuertuntur . nuli prauo sapore aut odore affe- ausina Communis nota aque bon est, si clam et mala autem , quae has habet it qui in ea fecit legumina coquuntur . qualitates, exigit plus vini ad eastig-mi . Ita Plinius, Hippocrates, oc alii. Id qualitates superandas. enim est fgnum tenuitatis subti Animalia qualitatem aquarunias signa quesilitatis, ratione cuius aqua facile peis indicant Plinius si amnis anguillis raris a Mnetrat corpora etiam durior scateat, alubritatis indicium est. Ti eae amma p., tibis a LEadem ratione laudatur aquai meas in fonte gigni, frigiditatis.indi μι.
tui, pota aggravat, facile de tium. Cardanus bona est aqua, ubistendit, o facile sudorem excitat. pisces squammos candidi, vividi. Mala est, quae contrarios prς states Quamuis enim pisces aquas vitient, sectus Pessima, que diu in ventricu tamen minus id praestant mobiles delo subs det, tandem alueo excer squamos agis obsutranς,sed pessinitur. In aqua leui descendunt gra. me sunt,quae salamandra nutriunt. uia, ut ligna, que in mala supera a Ex prauis aquis venenosi quando-tant que pisces . Aitque propterea norita
/u bi Puto signum ella tenuitatis, tam in electione piscis,spectandam V iij fit qua cum turbida est,cito euadit cla piscis speciem , quam locum, E quo
ιι, a. Nam quod id breui contingat, sapitur melioremque e se anguilla prouenit ex aque tenuitate, ration in magno' rapido fluuio captam cuius grauiora cito descendant, 6 quam tructam sordidae paludis. im ob eius tenuitatem valent eam fac, mutantur enim furimum pisce, able scindere in crassiori aut elialiter aqua,cum eam ipsam respirent. Et ille se bal et si coctione dicunt ab animalibus terrestribus sena ac iurgaria luam , quia ccclione rari cipix Indicium, inquit, aqua leuis
953쪽
Trast. s.de Aquis inord ad potum. 92 3
ubi nulla animalia exanguia , ani ac suum, indicri aquas medie pro malia pinguescunt, candido adipe bitatis. Iterum Cardanus,bone sunt mauissimo,caro rubra. Non solum aquς,ubi ripe multo gramine Ial. Veroquia eadem animalia ex talia de viridi cum splendore flores od qua bibunt, sed potiori ratione ob Probitatem herbarum de pratorum. quae proba sunt ratione bonitatis, quae Plinius damnat sontes, qui prauum colorem bibentibus asserunt. Rusticae rei scriptores, ne prolixi ribus regulis rudes agrorum cultores onereat, ad cognoscendas prorati , planis salubres loni odoris Oribasius li s.c. 3. herbε bonfusais lutares aquis prauis innascentes e rum vitia corrigunt, a prauitatein minuunt aquasi ero inculpata re optimas vitiant irauas reddunt. L alij Ilerbe nonnunquam admodum edunt aqua', aliquando adiu.
bas aquas id unum praescribuat, ut uant, ut suum,calaminthe,& adia aduertant, an qui regionem ineo tuin he enim plurime in rivis S ca-lunt, sani vivant, sine prauo colore 1 alibias nascuntur, claudabilem a sine praua affectione gulae, pectoris aquam idunt, prauam vero iuuit, pulmonis capitis, sine dolore ven cum quoddam ab eis veluti medi uis, sine dissicultate utinandi. Has camentum aquae immiiceatur. Eti' enim dc similes noxas sterunt pra heibas pascuorum ab aquis perfici duae aquq Cardanus 1 pessimis aquis prata forere, ait Card aus ouia: entriculus iecur, a minus malis Inquit, ubi aqui bone, ibi bδου
vessica offenduntur. bi aquq bo niunt, tum fructus Molerarit1ainae,ibi bonus aer,boaae herbae,&etra optima animalia. Neque potest non et errataque bonus bonas indicati habitus, ubi conueniunt in bonis en aquas, de ut ducurrit Cardanus, iste duo elementa, in quibus ani aer malus fit ab aquis malis:& filo malia degunt,&quae hauriunt.Qua et sata cauς, aer nequitere malus. de eausa inquit, homines vivacilli Ratio viretur esse, uia aer excipi mi optunae temperatur . Et si li2 halitus aquarum I procualitati adsint in hominibus calidς regionis halituum aer immutatur Alio in promittit vitam Oo annoruma enim sua natura purus' sincer Tem Peramentum demum tale est, est
i ventis item indicia sumuntur ex . D. V 2 QR p δ RVQRRM Aquq ventis principalibus exposte Vixitntur, quia a ventorum .ehetra Ie bi, Herbς prauae ac mal olentes vi mentia turbantur, puluere Marenatiant aquas, eqdemque innascentes inficilitur Duplex proptolea est in eaquet indicant aquarum prauitate. tio aventis, ex alueo tam puluere
dium, licet non sint mali odoris. Ite crates cum boream de austrum se
Iessunt harundines lacustres: longa quas; talibus enim, inquit necesse
mollium lenivi a Sordes circvi dere, S si potentur, morbi uredicti
coloris seu densa sit, 'eu quovis ino. quq stet sunt adventos frigidos interi A:- - o pNV- δ ς occasum aestiuum solis, orientem
954쪽
rima in in aestate, inde in vere&anis V p ' unino, pes imam inive me. Quia c ellidior altate, frigidior hyeme . Ο ρ quamuis aeque calida vere de autumno tamen vere crescit in caliditate , autumno decrescit, at robustior eli res crescens,quam decrescens. Sed iterum Augusto menserant pessima bibentibus: natantibus, tum quia tu ac corpora nostra sunt imbecilliora, tum quia aer&aqua deteriora tunc fiunt. Peiores
quidem sunt septembri, sed tunc
cautius eas homines deuitant. Et ii
pluuiales alioqui dulcissi imae his te. potibus amarescunt&saliedinis ali.
quid continent. Nimia solis acti ne salubriores partes attrahuntur,
tunc ergo magis crassescunt laeteriores fiunt Mare ipsum salsius tueeuadit, palustres aquae computrescunt; aliquid igitur noxae contrahunt etiam aquae fluentes. Ad quod etiam facit, quod terra tunc plurimum ex aquis ebibit attrahit autEquod tenuius est, sicque remaneat partes crassiores.
ia- esse I tias attribuit aquis pluuialibus.
μη Um Ea, dicit esse leuissimas,tenuissimas, dulci istinas,ac splendidissimas. Pr bat, quia formantur X vaporibus, quos sol sursum trahit at sol trahit ex humidis corporibus, quod tenuissimum eae relinquit, quod est cras. sius aer reluius Fiunt ex vapore, qui tenuissimula est corpus,& veluti aereum splurimum igitur parti .cipant aerei corporis, ei proxime accedunt. Habent item aliasgna
optimae aquae, modico vino temperantur, cito calefiunt ac rigetiunt,
legumina alii a. cibi in eis cuissime
coquuntur. Hac autem proposita
sunt signa pro aqua. Alij eas lau.
dant, quod careant .noxia rigiditate & cruditate, cum probe a sole
concoctae sat Quod explicat Ambr. Nolan probi. 391 Coquuntur, inquit, non solum quia a sole excalefactae, sed etiam quia minutatim&in minima conscissae per aerem, qui calidus est, descendunt. Idem msubdit sunt tactu temperatae, non admodum frigidae, cum nimiastigia ditas in aqua sit noxia. Sunt valde propinquae suae generationi dei luti recentes: adolescentulae pria mitiae q. reliquae aqua, veluti consenuerint, sunt duriores&grauiores , quoddam salsi sapientes unde 5 mare,quod est aqua omnium antiquissima, alienissima est a potu . Sunt vero aquae recentes magis leues, qui in veteres, quia ab iis sol nohausit partes tenues, relictis crassioribus,quod pristitit in veteribus. Sicque mare ex eo creditur salsum s
grauissimum, quod semper sol ab
antiquissimo tempore tenues partes depopulatur,unde remanet mare tanquam sedimentum aquarum .
Summe igitur opponuntur in hoc aqua pluuia&marer sicut istud est alienissimsa potu,ita illa est propriissima de aptissima ad talem usu
Comprobat harum aquarum probitatem, quod scribit Plutar. inqq.
natur. q. . pecus, inquit, eas bibit libentius, quam sontanas&suui les planis ex iis celerius adolescute ranae clarioribus vocibus eas expectant, tanqua in condimentum p
lustris,&semen dulcedinis, quae ita stagno inest. Experientia compe tum tradunt, copiosorem ella it mari piscium expiae ationem post pluviam, eo quod pisces ad superi ra alliciantur aquarum pluuialium dulcedine. Vt igitur utilior est pro potu brutorum , pro plantis, talis est reipectu nostrum Alex. lib. 2. probi. iis considerat eas esse quide
ex aqua maris, sed tamen ventis e- agitari, sicq. optimas euadere. Ita libro Spurio Galen. de bon. aq. si eaedem commendantur aquae plia,
955쪽
stantiq. dulces, celerrime in ijs res coducit tenuitas. haec igitur est cau. elixantur,celetrime calefiunt, vino sa utriusque que perexiguo tena per alitur Bonae obiicies quarto principalithr. sunt ad concoctionem, urinae secre Nae acuae citissime putrescunt, di itionem bonae iecor , lieni, reuibus, male olent. Haec procliuitas adiu.
pulmoni , neruis . His partibus ait tredinem non solum vitiosa est ex Oribasius eas esse benigniores , quia eo, quod sacce continget eas in .si vis non admodum restigerans eis a fiumi quando iam putridae sunt, inest . vel sunt in via ad putredinem , seu, Λ, ἡ,, , Plures tamen sunt, qui ea parui ostendit aquas antecedenter adpu. OV aestimant, immo quidam valde imis tredinem estispratias, quia ea faciliis 'I. a. iobaat ita Plinius lib. 3 l. cap. 3. di ias prouenire videtur ex misce la& 'tho et cens,vitae rei et re Cpposivam sentes et herogeneitate partium , quae va-I famae seliete. Obi;cit pruno quod metas, ut diximus eap. praecedenti,
visum, inquit, alcenderin , n Mn inducit putrefactionem matur au-
est ficax argumentum leuitatis, temtalis varietas in his aquis, quia cum etiam lapides in caelum a cen fiunt ex vaporibus eductis e pluridant. Respondetur, si veIum est,ia bus&varijs, omnibusq. corporibuspides sui tum ferii, id non sit qui humidis; qui vapores differunt in- vi solis, aut alio modo rarescant,sed ter se eo modo, quo disierunt ipsa ventorum violentia: at aquae fur si corpora , quibus eductisuerunt scandunt vi caloris, ob acquisita sunt enim de substantia eorunde in
leuitatem&aeream conditionem corporum. Et hinc etiam magis p Obijcies secundo, etiam aquaeso tet prauitas harum aquarum , quiatium&numinum omne Sq. aliae fui in Ianta varietate corporum humiia ex vaporibus, non igitur Ob eam ra dorum, quibus eleuantur vapo Ationem aquae pluuiae alias praecellut res, non possunt non es plura pu- sed solum exeo. participant om trida, halitus autem ex his educit, munem gradum quς potabilis. Re valde nox ij sunt, hi ergo cum alias spondetur,lontes fiunt ex vaporibus admiati corrumpunt aquas di dante rasitoribus, liginosis intra terra insuper eam lacilitatem ad putredi- inclusis Arbitramur eos sontium a nem. Hinc est , ut pluuia post tei vapore formari ab internis Ierrae raemotus, post magna clades, post ignibus, tui cum val:diore sint in interitum locustarum , aliaq simi- agendo, quam mites solis radix, re lia I sint longe improbiores Adde
soluunt partes crassiores,quas non non solum inficilias aquas a praedi resolueret sol. Fiunt i dem vapores is vaporibus, sed etiam ab exha- ex aquis intra terram decumbeta. lationious terreis, a quibus maximabus hae autem nox ore, plane sui, etherogene ita inducitur . Et alicum care aut perspiratum soli a quando tam copiose halitus vapori.
sp Q bus commi centur, ut pluuia saliu
obi cies tertio ex eodem Plinio et saporem manifeste contineat. Hinc quod a iii pluuiales cito incalescat Hippocrates&ali his aquis attri. non eli argumentum leuitatis, sed buunt quod capitis grauedine is,
impuritatis ea enim celer receptio tuis m&febres genere ut. caloris prouenire videtur ex admix Respondetur, quamuis concedatione sordium. Respondetur, aquae tur ex ratione adduc aether genetis
pluuiales non solum celeriter inca latis has aquas a probitate sescelescunt, sed pari celeritate frigescit re, nihilo ininus adhuc plurimi aesti unde ea celeritas non prouenit ex mandas esse. Ne putredo genere-
admixtione sordium, quia ea non tu , remedio est cisternarum usus, conduceret, sed repugnat et celeri neque enim putrescunt cum in a
trigerictioni . V vuamque autem gna quantitate, uidebito loco as i
956쪽
erreantur. In parua enim quanti aquis maris, in huius comparatate facile exhalant partes aereae, tionem, quod trahitur ab alijs eo extrinsecus caloreas alterat. Facili Poribus humidis, vix habet rationetatem ad putrediuem in aquis tu exiguae particulae Ad quod etiam ui3s certius est prouenire extenui plurimum iacit, quod vapores edu-tate quam ex etherogeneitate i. est ex mari sunt inter se valde coli Quia aliunde scimus eas esse tam mi&vaiti,tra huturentiri ab uno cois
tenues, ut debeant cito putrescere tinuo corpore maximae extensionis:
Habent enim itenuitate eas dispo qui vero dic situ trahi 1 corporibus sitiones; quae sunt via ad putredine, Putridis, sunt inter se discreti cum habent nimirum a tenuitate, quod talia corpora putrida non soleant facile calefiant, Se ab extrinsecoia reperiris mul in magna conti auatiantur: id vero est, quod interisu quantitate, proinde hi facile dispertredinem. Non tam certi stimus, untur in aerem,&facile continget eas habere talem et herogeneitate non reperiri in statu vaporum, cum quae inducat putredinem. Seu ve fit pluuia vel non illic reperiuntur, ros milius est, dictam celerem pu Vbi pluuia formatur neque eniti trefactionem prouenire ab utroque facile coeunt cum reliqua vaporum principio sed principalius a parti mole, cum sint adeo diuis ac in tenuitate,quae manilestior est&no diuersa distracti. Potuisset aliquis tabilior, quam partium eterogenei ex aut horitate Galeni negare hastas. Considerandum enim est, qua aquas tam facilescorrumpi etenim
uis corpora, e quibus fit abstractio aliquando voluit euidam pharm covaporum, sint valde diuersa, non addendam esse aquam pluviam ad
tamen sequitur aequalem diuersita arce adam putredinem. Ita lim. 6.tem competere eo I dem coIPO. compos meditaTantum existimauitrum vaporibus. Quia agens calici banc aquam abesse 1 putredinis peia abstrahita singulis partes puriores mulo. Verum hoc Galea dictum
reliciis crassioribus: partesi itur re communiter a medicis improba. manentes, sunt valde diuersae quae tur Mala, quae Hippocrates dixit ab
abstrahuntur, sunt valde smiles.sic his aquis prouenire,refersitur ad eas vapore abstrahuntur a mari: a qua do iam sunt putrefactae,ad quassumi neci vapores isti non differunt etiam consequens est prauus odor. in eo gradu, quo differunt mare Hippocrates ait aquam pluviam . . sumen. ciuia calor abstraxit ma statim cum cecidit,esse bibendam, re id quod non multum differt ab citissime enim putrescit . Ex quo aquis fluminis, nimirii in abstraxit indicari videtur, usum cisternarum partes dulces, relictis salsis. Non , non viguis eius tempore , in his est ergo admodum timendum ab enim diutissime incolumis putre- et herogeueitate partium quae in dine seruatur. Et siue his parum teruenit in vaporibus, 'quibus fit sui effet ad potum talis aqua, nec pluuia. Considerat Alexander ali enim ea poliemus uti, nisi cuiluit.
quid impuritatis, quod est in vap paulo post Resertur itaq. Hippo
ribus,purgari motu iactation cratis monitum ad aquam, quando ventorum . Alij considerant, eos de non seruatur debito modo . Notat vapores vi caloris radiorum conco etiam Baccius, colligit exorib1sio liu&purgari. Vnde quamuis a Rufo Epheso, antiquis tempori putridis corporibus quidpiam et e bus non viguis morem seruandi uetur, id tam ea non erat tam im quas pluuiales in cisternis Carda. purum,ut a sumitiis in obiectione . nus monet, diligentissime seruandi Sed quod praecipuu est, pluuiae ma usque dum putrescat, quod ex odo teria sere ex integro desumitur a re dignoscitur, Sese se percolandam.
957쪽
mo. Sed praestantior cisternarum , Non aequaliter probantur, Ira nes,vsias De quibus Plinui 36.cap. 13. aquae pluuiae,suat q. earum aliae alijs moritet o cisternas arenae puro&asperae quin probiores . Quid an primum graque partibus, calcis quam veheme dum bonitatis tribuunt tempora uiam sptissimae duabus, construi conuenit neis, per quas aestiuas intelligunt, racii . Dagmentis silicis non excedentibus secunciam tonitrualibus tertium libras Ita serratis vectibus calcari nimbalibus. Cardan. lib. Llech. . in solum, parietesq. militer . Utilius Hipp. de aquis, S c ait, pluuia,quae gemina cella, ut tu priore vitia coa descendit ab aere in vere, semperydeant aquae, atque percolumia i Pessima , quia est ex liquatione ni- proximam transeat maxime purae uium quat aetate: autumno cum aqua. solent, ait Cardanus adiici tonitru , sed sine grandine bona spongiae ad colligendas in iis sordes est quae cum grand. ne deterior, Aedificium ex argilla, arena carbu sed melior, qua in niualis. Quae sic iculosia, topho, sabulo masculo,gla cis temporibus,&est modica , col-xea, rubris saxis'soli ac ventost ex ligitur ex rore bona est sed impus exposita,ut repurgetur.Crebro hau ra. Idem ex eodem Hipp. 6 epid. xiatur aqua, id enim in vice mo tex. I9. proponit tria genera quae tus, estq. id utile de necessirium . pluuialis. Primo est quae ab aethe-Σ tectus colligatur, quibus non sub re, id est iuxta Cardani exposcio. st ignis, ne lumus aquam alteret nem, tempore quasi sereno, cui a Sed miratur idem Plin. lib. 3r .cister caeli pars ea sere ac, altera fars notanarum aquas a ciuibusdam maxime est admodum uigra, seu est 1 nubi. probari, curant damnandae propter bus albis. Secundo, cum descendi: immobilitatem,d medici eas con sine tonitru gutaatim S quasi re-fiteantur inutiles, aluo duritias fa pente, ut contingere solet in aestatercientes faucibusq. Limi non aliis haec purissima Tertio,cum tonitru plus inella, aut animalium quae fa temporaria, id est vel repentina sciunt taedium . Eadem obi cit Io vel respondens& conueniens tem Brunerius lib. 36. cap. 23. dicens has pori, ut in fine veris per aestate , aquas esse limosas, pigras, nutrire di principio autumni, quae modera
noxia animalcula,retinere calcisci ta est. Laudat temporariam et dam-porem . Cui Cardanus ex vetusta nat, quae insolito te inpore, conse-
cisterna nullus prauus calcis odor, stim, breui tempore durans derifrequenter hauriendo agitatio im cidit quasi incocta obta in subitum pediet putrefactionem . si pisces lapsu in in ab intensori frigore
candidi in ea nutriantur, odios a coactam Procellosas ait Hippocra. nimalculis carebit. Hippocrates vo tes noxiasella, idest cum turbine
hiit aquas pluuias eis coquendas, docum ventorum impetu sumi via alioqui prave olere raucedinem detur procellosa, prout distingui- vocis causare. In quo tamen ab aliis tur ab ea, quae est cum tonitru ,&medicis non laudatur Uerum Hip opponitur te in pestiuae. Has dicunt pocrates eo modo dixit, quia mos electara substantiq. iacentius in non erat seruandi has aquas inci specina t. improbat aquas, quq cum sternis, unde aliquid putredinisco ventorum violentia veniunt, quia trahebant, scq utile erat coctione putat ea ventorum vi dictas aquas eas corrigere. Insuper modo lata abreptas e se a lacubus, proinde cisteris percolatione purgamur M. Te aquam valdei inpuram . Labrorsordibus: secluso igitur cisternarum etam,que latine ni in bus, humidnum, loco percolationis adhibebatur sinam dicunt viscidam, putreis coctio . At modo quae in cisternis dini maxime obnoxiam . Placeat est non est coquenda tis modicis uicennae&alijs pluui cum ton vinet oro infirmorum usu tru, quia putant si magis atteo
958쪽
9,8 . Lib. . de Meteoris aqueis.
praesentia calidariam' exhalatio Ciam vero contingit Digiditatem snum , quae sunt materia tonita u. e se vehemetitem, fit congelatio vel Oribasus laudat, maxime oppor in niuem verin grandinem, omnis tunas , quae verno ivbern tem que frigiditas, quae est inferior adpore decidunt. Quia aestate aut in inducendam congelationem in his noterra sicciores nati tu edit, aerq aquis nubium, non est nisi modet multas terrae sordes habet, quae plu- a. Est inquam moderata respectu uia expurgaatur,unde hae aquae sic talis sullietii, cuius substantia cum mores obnitrosiores sunt, ad adstrin sit valvi tenuis,concrescit de cong gendum, ac per intestina descende latur ex minori uigiditate, quam dum accomodatae sed neque reni congelaretur alia aqua . Neque bus, neque pulmonibus , nequebar enim aequalis gradus frigiditatis re-teriae idoneae, quia etiam plus, Ja quiritur in qua uis aqua ad hunc eia requirunt ac eruat, ut nitrosa sectum, sic aqua calida celerius&cultas vincatur . Arist. 2.meteor.c. 3. consequet ter ex miliori frigiditateae uiuas pluuias irimas autumna congelatur at vero aqua pluuiae noles appellat altares, quia inquit, est minus disposta ad congelatione, primo deseruntur grauiores terre quam aqua cal da . Haec procedunturiores aquae, tales autem sunt, quae de pluuia, quae immediate ex nubi. ex propinquitate ad aestatem, seu bus formatur, nam qua fit ex niue ipsae aestiuae plurimas exhalationes per aerem descendente, absqu habent admixtas. Hi ac non solent dubio noxiam continet& exceden- cisternae ex iis impleri Cuius etiam rem frigiditatem. Sunt prae reliquis alia ratio est,quia cum tectis colli impurae, quae post mapnas siccitates gantur, cotineat plurimum plueris. &insolitos calores adueniunt sic Vnde etiam in quovis anni tempore magis improbae primae aestiuae S a excludiatur 1 cisternis primae aquae, tum nates. Similiter improbior aesti- quae veniunt post longas siccitates manda,quae cum tonitruis Scitulini. Damnant prae caeteris eas, quae post nibus cadit manifestissimae nimc uicu'am cadunt praesertim die, sunt noxiaesul minuin qualitates, ut paruis guttis . In opere spurio suo loco vidimus , nec potest no Caleni de aquis vernales&hyema adhaerere aliquid earum pluuις,&les opportunisi inae ac optimς, aliae vapori, qui concrescit in aquam a minus bonae. Tempora quae imbri Tonitrua etiam dicunt qualitates bus abundant, dulciorem, quς ijsd sulminibus similes, di corruscatio- carent, nitrosiorem aquam praebet nes aliud non sunt quam debilia . ε μ ιμ Itaq. approbanda est haec posterior quςdalin ulmina. De his igitur to-
' ρ ιτς sententia, Semeliores puta inusitu nitrualibus aquis afferitur,quod stu. υς 'ς uia, verisin hyemis, ob maiorem indiscant in corde, aluo chilom aeris puritatem a siccis terreis e carnibus, sanguino. quod insatum xhalationibus,1 quibus experimur tacite Tutentur , quod exiccent, inficia quas in tantum ut manite mordeant, febres putridas inducat,stum saporem salis nonnunquat infirmo corpori infestiores sino inducant. Et parum timendum lis omnia credamus, haud negan-
est in his aquis a frigiditate hyber dum, eas deteriores reliquis pluuiaria, cum sint quasi aereae conditi O libus. An etiam regionis habenda est nis, & ex calidis vaporibus prodit, ratio in qualitate pluuialis aque i ctae', unde nimia figiditas cum iis quod ubi impurus&morbosus aer, consistere nequit modica enii a pluuia aqua non sit omnino sincera. frigiditas est, quae transfert vapores Nam id sequi videtur es eo quod dia ad statum aquae . immo sufficit L ctum si, deteriorem esse pluviam vaporibus nimia caliditas abscedat, in ea anni parte qua aer est minus
959쪽
2.mete. v. salsi, Iecelse, quε scilicet unde oportet ut Epiosundis ideare- contingunt flantibu a uitris. Qui aia, conditis terrae locis assurgat Omilis
inquitauitervent sest stuosisItinua igitur ratio probi in iis quae habeturi latra locis siccis&calidi, proinde ex emanatione a loco sublimi stat plurimas exhalationes calidas se in hoc, quod ex ludit aquas colle-cas habet admixtas a tali autem is clitias, I salustres , aliasque sitiatiles exhalatione fit salit sapor. E contra improbas boreas non fert salsas pluuias, qui Damnat aquas, quarum sontes '- 1 locis fiigidissimis venit, non est petris scaturiunt, quas ait eiledulas,stuosus, abuudatque potius haliti id est credas; sunt enim frigida , cum busti igidis, quam exustis. Propor talia sint loca, quibus fluunt in per νς' tione ad hec , quς diximus, melior que seruntur, scilicet saxa si autem habetur pluuia, quq nocti, qui frigidae, crudae sunt, coctio enim fit 1 ealido Nota Cal. in 6 de mortavul aquas tiburtinas ob saxeos canales, per quos deducuntur, eos scrudiusculas. Quos autem morbos
hae inducant, lat explicat Carda .ia Ilipp. opus de aquis Exitu potissimum harum aquaru A uata
ratio dignoscitur optimae existima rietas ratio tur, quae sontes habent ad Oriente . neseus.
Optimas e se , ait Hippocratis Secundum ab his locum habentiquet
aquas fontium quae ex subii ad boream respiciunt, id est inter aerea cota mibus locis,ac terreis collibus fiuiit, tuos solis ortum&occasum Tertio
bu terrai e seque hyeme calida, aestate frigi loco, quq inter occasus aestius hy- scit ei das . Quia inquit, e profundissimis bernum scaturiunt, Pessimae quae adiluunt fontibus. Et quidem si diro austrum inter ortum de Occasui fundo veniunt, clarum est,eo modo hyemalem. Ita Hippocrates. Quam a se habere ad calorem frigus, quia uis quoad aquas australes in textu prosundiora terrae loca hyeine calet legatura inter ortum occasum astate frigent igitur aquae in iis io aestiuuii. Verum tam manifeste idcis ortum habentes, easdem subeunt contradicit eidem authori, ut puti rationes maxime si tenues& leues dum sit, errore positum esse aestiua snt hae enim facile propinqui ca pro hyberno. N. ibidem dicit,aquas loris&frigiditatis impressione nare ab ortu N occasu aestiuo elis eas,quet cipiunt. At qualiter, si ex altis locis ad boream pertinent, easque se &terreis collibus emanant, eorum meliores an stralibus, opponit igitur origo est adeo prosundat Cardanus meridionales iis, quae sunt inter o inquit, quia terra mollis quam ex tum Sc Occasum aestiuum . Et sup cipit. Verum hoc modo non ex alto ius stus ciuitatis describens, profluerent, si ex mollitudine terrae se meridionali ponit stum abortu&demitterent, dicentur e molli ter occasu hyberno, e pro boreali situra fluere. Igitur Hippocrates cogitat, ab ortu& occasu aestiuo , eodem igi- aquas, quae ex humili loco duur,non tu inodo situs aquarum borealia necessario habere principi ex imo australium assignandi sunt terrae, quia potest esse,ut ex aquis in Duobus autem modis intelligi potu titer altiori loco existentibus derivetur, testituatio ac varum quorum virus qua ἀβua solenteni in in humilia loca conue alteri opponitur. Primo eam aqua inteli re aquae niuales, pluuiales, aliaeque esse orientalem quae venit ab orien gς δε ex sublimibus locis at si aqua scateat te, 6 tendit ad occidentem . Vel ex
ex loco sublimi, non potest esse, ut opposito, quae iter suum dirigit ad
960쪽
te.Cardanus priori modo Hippocra turiginem soli orienti exponit de iatem intelligit Probatque, quia Hip- luxu progressu minus oblique
pocrates paulo ante assignando ven aspicitur. Itaque quae fluit versus o-tos, ait, eum Ventum eise omentale, rientem, est orie a talis, quia suam aeui sat ab oriente versus occidente scaturiginem orienti soli exponit, de ει occidentalem, qui est ab occiden in fluxu magis directe a sole aspici te versus orientem , igitur fluxus a tur. Insuper Hippocrates assignando quarum eodem modo intelligendus aquam orientalem, principaliter rein est, ut ea aqua dicatur orientalis 1 spexit ad locum scaturiginis,memoaquae fluit ab oriente . Et alioqui sulia rauit enim colles loca sublimia set vitiora aequivocatio, post pauca tanquam scaturigines earum. Eciuis verba inuertere , in opposituin a se subdit eas aquas, quae sontes ha- commutare vocum significatione . bent ad orientem; sontes,ides origi- Alitet tamen nobis sentiendum vi nes; neque dixit, quae fluunt. Et ris detur . Nam manifeste Hippocrates sus quae emergunt de temper insistit eam aquam dicit orientalem , quae in assignatione loci, ex quo fit aqua- orientem solem excipit, sic de is rum eruptio at secundum istam ra-astis aquis loquitur in ordine ad di tionem est impossibile ut aqua , quae uersos solis alpectus eodem modo fluit ab oriente versas occidentem acceptos. Ex eo enim tradit hunc aspiciatur a radiis orietatibus, igitur aquarum respectum ad solem, quia haec nullo modo secundum Hippois
prout diuerso modo a sole alpiciun cratem est orientalis Comparatio tur, siue in oriente, siue in aliis posi vero & similitudo, quam addueittionibu . diuersis qualitatibus 1 so e Cardanus, potius nostram, quam p. assciuntur in potius respicitura so sus sententiam confirmat Hippo te oricnte aqua fluens ab occidente crates paulo prius assignauit loca in orientein, quam ea, quae est abo orientalia, non tam respiciendo ad xiente in occidentem . ac similiter fluxum aeris, quam ad loca&situs, plusexcipit solem occidenteni Ac mi quae aeris fluxum excipiunt. Dixit
nus orientem , quae fuit abortu in is ciuitatem orientalem, quae solem
occasum adque est manifestu quia aerem orientalem direct excipit, natura aquae est fluere ex loco emi in ordine ad ciuitates ratus o. nentiori ad depressiore , igitur aqua, memorauit ventos. Igitur eode in quae fluit ab ortu,ssuit a terra,quq at modo postea assignat aquas , quo aiatior est attollitur versus ortum, de gnauit, non quidem aerem de ven-
inclinatur versus occasum Gat aqua tos, sed ciuitatum situS. Nimiruin is hinc decurrens protegitur a terra , sicut eam ciuitatem dixi orientale,
ne a sole oriente aspiciatur,&expo quae direct exponitur soli orienti , sta est sol occidenti. Quod magis vento, qui stat ab oriente: ita eam comprabatur ex eo, quod Hippocra aquam dicit orientalem, quae solite laudauit aquas orientales, quae orienti exponitur,eiusque radios di.
si uuat 1 locis altia collibus: at aqua recie excipit. Et ita Hippocratem
qiue ex monte fluit versus occiden interpretatur Cal. l.de tuen .sanit.vbitem,protegitur valde a monte, ne in ea in aquam laudat, quae ad orieaι esuo fonte&scaturigine sole orien tendit ea in vocat incoctam,&se- te as ciatur . Postmodum auteni is tentrionale, quae a meridie versus cum a monte defluxit , qui inuisso septentrionem e currix ao x Ie in ,rtante in excipiat, tamen non Aquai guiar, quae Oricu emio em sit, , ianis, oblique excipit, cum oporteat excipiunt,op ima existimantur. Tu curii terram semper inclinari verius eam ex paritεἰ aeri, o is corum ac stuu ri uialas. partem, ad qua n est fluxus inqua . Vt enim aer est sincerior, aut eunde vero qLae luit calia parte montis, habet solis aspectum, it ardem diceaci vestus orientem tendit, .am sca dum et de aquiliaTum quia tunc sol