Meteorologia de igneis aereis aqueisq. corporibus authore P. Francisco Resta a Talleacotio cler. reg. minor

발행: 1644년

분량: 1019페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

941쪽

fiigus vapores usque ad glaciem ad sacit aqua maiori sua extens One ' , ducit, tanquam ad ultimum gradu haec in praeualeat, Veium id ad iu- densitatis pollibilem in tali materia; mum explicat, cur glacies non de&calor ex opposito glaciem primo scendii sed non explicat,cur em facit aquam, tum vaporem , quasi gat cuin imo ponitur neque enim diuersos gradus densitatis remoues ascendit plumbi lamina , si in imo

Constat praeterea glaciem effemi ponatur. Dicut ali J, congelari aqua, noris molis, atque adeo densior est, quae est insuperiori parte , haec aute non rarior . Sic aqua , quam in is leuior est ea, quae eli infundo, unde iussulis viarum obseruamus , cum is nil mirum glacies tali attuae inna- congelatur, non occupat nisi super tet; non enim adeo condensatur, ut ficiem, cum prius eas impleret. Im ut sit densior ea aqua , quae it in mo aliquando nec totam superficiei lando. Sed hoc non videtur subsi- extensionem occupat, sedar parent stere, nam si sumantur duo vasa quaedam glaciei frustula veluti liis plena aqua eiusdem ratinnis,&aqua neae. Cum flumen aut aqua in vase unius vas congeletur , haec glacies congelatur, intercedit spatium in quamuis sit ex tota aqua, etiam eiuster aquamin glaciem , quia nimii quae est in fundo,innatat alteri aquet ad angustiorem locum se recepit a non congelatae. Considetat alljgi qua congelata. Ait Aristoteles, gla ciem includere plures partes aeris.ciem ita se habere ad aquam , sicut Cum enim Eterra exhalet continua vulgatis vialiis ignis se habet ad alitus , quando aqua est suens ha- supremum elementum, huiusmodi litus libere exeunt, per aquam autem ignem esse excelsum quenda transeunt cum vero superficies ge- caloris, consiliit is excessus in hoc tu constringitur,lia litus continentur quod ratione crassioris materiae in infra superficiem , ex ulteriori unum cogitur maior caloris moles, congelatione includuntur inti et quam iit in elemento calido S. sicco glaciem. Idem constare videtur ex eodem igitur nὶodo glaciem ait ese paritate niuis , qua est aqua leuiter excessum rigoris,idest corpu quod congelata , nix autem plurimum ratione dentitatis dicit maiorentia aeris patenterlincludit. Idem india molem frigoris, quam dicat aquei cat candor glaciei, albicare enim

elementum . emtim glacies lar videtur ratione aeris inclusi. Fit etiamatur exclusione callor, igitur eua congelatio a frigiditate aeris, undedit grauior. Ipse Athenaeus libri. 2 aer congelans sese insinuat in aqua, videtur huic sententiae adlia Iere 3 tali seni inest modus agendi eleme

loquens de quibusdam qu.s circa torum. Verum ostendimus glaciem Pangaeum fieri evaporatiotie spiritus calidi, cu trahi, Adiundamentum oppositum re partium subtiliorum ipsus aquae, I isitis in spondς tui . In primis Lonsidei and consequenter corpori, aerei. Uero- ..... est, non mergi in aqua nisi ea cor similius respondet alle ad cap.

pora, quae notabiliter sunt grauiora libri 4. meteor.l Permeat, inquit, per corpuscula enim nequeunt aquam, aquam multum substantiae tenui

quae supponitur maioris extensionis ris,aliquid scilicet aeris & natus: hic scindere. Hac item ratione lamina cum aqua solum est, expirat, im plumbea innatat aquae, per qua is ueturque per se solus ne moturi descenderet, si esset alterius figurae , vis aquae: cum vero ea densaturi, quia cum eo modo extenditur, plu constringuntiar pori, fiatus priu res aquae partes obsistent initantum tu expiratione, qui ita conclusus ut praeualeant contra plumbi graui gelu ipsum subleuat. Addo amplius,tatem . Ita igitur quamuis relusit qua uis glacies dicat pauciores par grauius,tamen tam modicus eu ex te saeris& satus ,tamen eae paucio

942쪽

9i lib. 3. de Meteoris aqueis.

stente in materiam , consequenter sunt in montibus e cedentibus infi- praeualereio: sunt Otra plures par Inam aeri, rexionem, generarios te aeris inclusas in aqua su da , prcituu domi, stallum, ber illuni, staxatione enti inconsilentiae ncn niales lapides, a quesbus naturaliter bene conueniunt partes leues aquae remouetur cali. lum . Et cap. Is ide luidae in Rum conranunem ino declarans inquit: i igus in j lapidiatum . busporos adeo constri tigri,quod ca. Durior est glacies aquae crassioris, o teque iis ingredi non proest iis larier D quam tenuioris , ut uota Cardan parte, lapidis liquefactea de resol-r. t.ei lech.43.in ip de aere dcc ideoque Lendo liuinidum, quod est in eis.&partes superiores glaciei itin in .nus id citi cilius consumuntur,quam liis durae, quia in aqua paries iuperiores que fiant. Echu: us conluictionis i sunt thnuiores. Idemque libis .de uiati est durities lapidis,qui limari Uariet .c. 74. notat in septentriolia: non potest; dccum colliditur ad duribus regionibus glaciem ades dure rum , eliciIur ignis ex collisione .scere, ut in mari, conse latione duo Vincenti Pec. nai lib. s.cap. 3. ait, rum digitorum crassitudo licini ne non nisi per 3 annos niuem deueri sustineat, trium autem equitem a nire ad lacu in naturam clystalli matum palmi dimidi turma, Ad idem confirmandum contra quatuor palmorum integrum exer Cardanum di putat Scalig.exerc.il'cuum.Olaus lib. II taxo. 2I.ti adit, etia in lapides ut quit, sunt ex aqua in i)sdem regionibus costrui firmis congelata amissa da inen aquae sors mos muros ex glaciei fiagmentis, a aduentu formae lapidis. ivit ma ijlque eludi bombardarum ictus. Ad nifustum e se, reperiri non generatus uitrinam glaciei duritie in pertine subterra, sed excisu in pendentem

re videnturio inini verba Iob Dia ex rupibus , nulla humo unquam smilitudinem lapidum aquae duri contectis. Sed id negat Card. lib. r. tur Vel id refertur ad crystalli for Subii diceas,quod promineat E sumationem ex glacie. mis montium cacuminibus non ob

Aue 'na Seneca lib.3. natur. Vnde,inquit, id contingit quod ita genitum sit, Δ, M. fiat huiusmodi lapis, apud Graecos aut quod glacies unqlia insuerit, sed iuri ex ipso nomine apparet eode ea ii quoniam terra I lapides molliores appellant nomine hunc pelluciduin imbribus, ventis,&niue liquefacialapide in in illa in glaciem, ex qua defluunt, Sc lapis nudatur, licque feri creditur. Ait fieri ex aqua te pendere videtur Verua idem Ca nullsima: Quis innuit, non grauissi clanus praedictorum opinioni acces inas esse aquas credat,quae in crylla sisse videtur, cum dixit, crystallum

tu in coeunt Contra aute in est te liquari ,e Teque coiIcretum ex aqua .

nuistinis enim hoc euenit, quas sti Constantius id negant alii, atque iagus ob ipsam tenuitatem facillime primis Solinus, ciui in hoc potuita gelat 5 aqua caelem minimum in suo Plinio diiceaere . Inquit ergo se terreni hioen S,cum induruit lo capit .srustra putant glaciem coire, gloris frigoris pertinaria spissatur de in crisaltu in corporari; nam si ita

in aqis ac magis, donec omni aere foret, nec Alabanda Asς, nec Cyprus excuso, in sis tota compie ita est, ct insula hanc materiam procrearet, humor, qui uerat, lapis est inus ei quibus regionibus incitatriai mucca. Ili lib. 37. c. a. cryltallus fit gelu ve lor est. Idem tenet Fromondushementiore concreto non alicubi apud ipsum alij, praeserti in Agric. certhreperitur, quam ubi maxime lib.de nat. laisio. Probant quia quae hybernae niues rigent glaciemque frigore concresclint, calore ibi uun- ea e certum est idem tenet Alberi tur de igite liquescunt crystallust a.

2 meteor. Ira I. c. I 2. dicens e co mea cremata, in calcem resolui

Pressione perputuarum aluium, qua ui, nullo emi solitanore. Diodorus

943쪽

Τxae Aquis congelatis.

situlus ait crystallus lapis ex aqua

oritur pura congelata non quidem a frigore, sed diuitia caloris vi. Hoc modo putat amert .ad cap cit Solini conciliari poste oppositas sentenati as,nimirunt seri ex niue seu aqua. sed concretione caloris. Sed haec sententia nulla in concordiam , sed nouas parit diiscultates rixas.Calor enim non aliter inaurat, quam excludendo humorem at ab aqua excluso num ore, nihil remanet, to. taque perit. Maximescum debereteise aqua purilsima, sine terrea admixtione, ut constat ex crystallicandore Praettat absoluth accedere primae sententiae, dicendo tamen, interuenire substantialem transmutationem; lineci secta enim mixtiolabilis admodum est, cum haec sit firmissina a Con mari id potest, Quia retulimus aquas reperiri,quq manifesth in lapidem transmutantur. Nil ergo mirum, si guis aquam ex crystallo non eliciat, cuius etiam rationem ex Alberio adduximus. Quod item obi jcitur,reperiri crystallum sosilem iiij locis, in quibuSn O an ingit,in viget maximus calor re. sponderi poliat, dari etiam in specu bus 5 subterraneis locis aquae con cretiones immo niuium irandinum producitones, ut alibi considerauimus. Tales vero ongelationes optime contingent in iis locis , i , quibus exterior tenae superficies calidissima est

My. . . e Quamuis glacies sat ex vehemetitiis frigore, non requirit insignem calorem ut soluatur. Idque consequens videtur ex troesi pio quod requiratur magna rigiditas.Sicut E contra. rio,quae a modico frigore congelantur, requirere videntur summum scalorem ut liquescant, nimirum ut modicum frigus excludatur.Verum dardan. 3.subiit Iait glacies tantum

durat, quanto maiori mOIacon cre ista fuit. Te inpora enim generationis&dissolutionis sibi inuicem respondent. Quo diutius enim cogitur, eoiit grauior S densior 5κ ob id etiam

dissolutioni ininus obnorii . Resert

in termania semper glacies reperiari, iunis astatis caloribus solui. Dici potest, solui mzdico calore

glaciem, quae non habet maiorem frigiditatem ea quae nece Isaria suit ad congelationem : sed supra hanc necessitatem aucta frigiditas non expellitur nisi ab insigni calore. Ad placiei solutionem attinet quod de Caida. Is.Variet. 74. ait, sub glacie numinum aut tacuum, cum fatiscere caeperit, subtus sonitus tonitris. milis extruditur, quo audito, qui ii. li incumbunt, statim vasa colligunt. In arcto enim vapor inclusus taliae facere solet, exhalat autem semper aqua, sub glacie tamen exhalare nequit.Scribitolaus lib. i. cap. I 4.&librio.c. it.: Uecher Ostrogotorum lacum , vere iam tepente, adeo bre. ut interuallo gelu in minimas partes confringi ab interno quod spiritu , ut ineuitabiliiter viator obis

ruatur

Deliis, quae congelantur, inquit Qua non ei Auer. 4. meteor causam e illa, quod gelantur calor naturalis non separatur persti eiditatem , sicut in aceto,d aqua lactis. Aut quia pars terrea est valde pauca , unde difficile est illa exiccare. Aphrodis. lib. I probi. I 28. ait,acetum non congelari ob tenuitatem plura, quia calida sunt, ut garum de vinum Plin lib. i cap.1 Iait, circa Alpes adeo frigoribus congelatur aliquando vinum, ut rupto vase, in quo seruatur,steterit glaciata moles prodigi modo quoniam vini natura non gelascit, alias ad frigus stupens tantum De aqua maris o ualiter cogelationi res stat di x. traci. I cap. 1 Non solum aquae salsae, sed multo magis bituminos aerae sulphureae nequeu ut congelari. Ita etiam oleo ae Unde plures sunt la

cus in regionibus igidissimis, qui

non congelantur Sic inquit, Ola lib. 14 de quodam lacu in Norue gia. Scribit Ortelius in Scotia lacum

Nirtoum una tantum parte congelati, quia scilicet altera pars bituminosa aut oleos est. Quidam Aquilonares, ut refert idem Olaga

lib. M.

944쪽

libri cap.io. Sesti ad gelu cohiben modum congelandi aquam serunt dum tali utuntur industriar cum a radicem Althae in frustra concisan avrbium hisae se lautur, quod apud Qin aqua inlusam per nocte in is eos sempe contingit in hyeme , ne pam congelare glutinos enim hostes vibes invadant , effringunt abundanti succo praedita est , vnimalleis gelu, postea aquis superia de gelationem fieri credas , non fundunt phocae aut vituli marini ' ς tu - rus alia dipem , ex ouo ulterior congelati Notat Plutar-ο sympos.q-8 frigus: Aia impeditur non densandi modo , sed etiam i dati ci prodis, A baxo Grammat. 5 Olaus lib. .c. s. quandi corpora vim habere; actibus, . . iania reserunt in septentrionali pelago uim hyemibus cotes plumbelle li- quoddam eluinnatare, quod ei quantur. Et lib. de primo frigido,ex

mari ad litus extractum, ponte ad Aristotele idem confirmat Puta nomare remeat. lnus landia etiam 1 dum est, excessum fragiditatis posse aiunt, glaciem esse, quae nulla arte internum mixti calorem adeo uni- seruari potest inclusa immo si in oe, ut ex eo, nione vigorato sequa- vase recludatur, statim disparet, tur colliquatio. evanescit Cuius rationem exqui

curiositatem, ait Maiolus. Videtur o. hac glacie queum elementum aemulari naturam ignis, hic enim a De pruina. s recludatur, potius suffocatus interit, quam indignam carceris itationem patiatur. Stupet animu laix GEstus ait, pruinam derivaria is rura am Saxo colam in praelat. Dan caelii siclo perurendo, quod insugibus euec eri . admiratione plenus, dum res iRς virgultis videmus contingere Arist. tricabilibus seris obsita, ac multipli de mundo ad Alex. rosiopachnici inpedimentor perplexitate L. composio nomine dicta est ros s clusa , sic moliS, cuius pars erat di miconcretus, quasi ros pruinosus. stellam insequitur. An supra natu Eiusq. materiam eis ipsum metu iam conditio credibile magi redo rem Lelseque rore in congelatu in μdit, quod idem author testatur, e Idem dixi is evidetur Plin. lib. 1 o. c. glacie animas damnatoruiorquem so dicens esse ex rore gelido. Sed Paris etiam admirationis est aliud idem philosophus materiam eiusdetlacie genus earundem regionum, meteorialiter in me te oris assigna se montium tigis ac scopulis interse videtur . ruina, inquit, est cum

dum quod ad ima delapsum,*Qu vapor congelatur prius, qliam in

te in altum redit. In cuius alsertio aquam concretus fuerit. Et iterum

uis fidem affertur ait Saa, quod inquit, magnam rigiditatem re- quidam, dum planum sorte glacia quiri ad pruinae gentiationem, uiale percurrere ut, in obiectas voragi maior vis requiritur ad congelanisne hiantium q. rinnarum penit a dum vapore tu, quam alluam. Hinc peruoluti paulo postea an inessue Alber. M .cap. IO. at materiam om-rint, nulla glacie rimula supersta nino proximam effecit' unam et vale reperti QSamobrem a pluribus porem . Probat ex pruinae figura , existimari solet quod quos fundi quae potius vapora, quam quae re- glacialis urna desorbuit, eosdem spondet i s autem et se ex rore, ha. postea resupinata reddiderit heret potius figuram circularem , C rvetitio. Puthagora apud P . . labri tat 3 esset pruina coaceruatio quaeda in no μῆ- η ait, ore herbae Aquisoli aquai in uitiauit simorum globulorum, scuts DUM placiari. Caidan. 3. Vati et cap.63. e set arenae conger es. Sed iam oste

945쪽

Tract. q. Mi quis congelatis is

in niuena, quin ud lciali er euadat aqua , multo inii A., Ute ita conge.

tari tua mediate vapor, qui Dat ius distat a densitate rei congelatae t Oiormiter ergo ad dicta de nive piu-losophando sicut nubes in tenuinconci cicat. Unde eo modo se habet ad rore in quo mod eliaἰ, et uix ad pluuiaui. Et hinc considerat Aritio e es ignam frigoris intensiOnem mani eo plus trigidia a tis requiritur ad aliquid congelandum , sinas alpergnae conuertari S i et . qui aliquid est calidius vapor autestatu veluti medio lateris ut em dc natorem liabet caliditatem . quam aquam, congelatur tu niuem ita aquari quia non ob aliud vapor notio vapor in statu veluti medio inter est aqua,nisi quia calliditate afficitur,

vapore in rorem, nimiium is a qua ex aqua hi vapor maior igitur gu tulas minutiores guttis roris co rigiditas recluiritur ad coagulandutieris , euadit pruina. Immo nec vaporem, quam aquam . Quod ve- vapor deuenit ad dictum tiatum ro supra dicebatur,4 videtur oppo quin prius cralli scat in uubem Dat ni huic considerationi Aristotelis Instatu nubis modicissimo tempore citius congelari, quod est praecale- manet, perurgente intenso frigore , factum , intelligitur comparando citissime inducante ulteriore nia, duas res existentes in eodem statu densitatem . Nec ob materiae& vaporis modicitatem n uois apparenistia haberi pote it, hinc est, ut vaporis nomen retineat. Figura autem

probat ad luminum non praecedere rorem inesse completo roris, seu

v. aquam cum aqua; non vero In

te res diuersi status, ut a qu ae&v

Card ai .subtil ait pruinam et niue rigidiorem quia cralsior est eius materia . Est quidem rigidior, si illas non peruentile ad conspica quia magis constricia est, masisque guttularum magnitudiae Ait Card. coagulata;&in hoc sensu crassior est

pruina frigiditat crassuιesae tu, materi . scilicet intrinseca, ex

qua est . Alioqui materia ex qua fit, nimirum vapor tenuior est male

ria uiuis, ut vidimus.

Pruinae figuram sic describit Aialec. 8 in Hippoc de aere , 5 c. a. teriam pruinae es crassiorem ma- Ieria tuis . Nam vapor pruinae

Prope terram consistit, quod signuel crastitiei niuis vero alii sume estertur. Sed agentes de rore, vidia ber. .cap. io. est sicut radii quidamnaus eius materiam, non obstante is ad unum centrum reducit , vel una quod in imo consillat, e se tennio lineam , ex utraque parte II cum ira materia pluuiae . Eadem ratio stantes Quae est ligura vaporis , cu- ne idem indicium fallit in praesenti ius partibus inultae interponuntur eo magis quod pruina e si ex ea a partes aeris; diffunduntur partes teria, ex qua iitros. I ple Card li.2I. vaporis per modum radiorum In de subtil nobi cum sentit dicens, aere,&sic iuuentae congelantur au-

pruinam esse ex tenuiore vapore is, tequam in aquam , vel ii nubenti quam sit nix. Comparando ait ei a conuertantur. Uerum cogitari non

materiam pruinae ad materiam O potest, quare vapor per niOduincia. ris, eaedem considerationes propor dio ruin figuretur. Halitus omnes,tionaliter hic procedunt,quae addu quos spectare aliqualiter posumus ctae sunt pro niue in comparatione longe aliter formantur. Vapor diis ad pluviam . cit maximam quandam raritatem , Agens remotum est calidum diur proinde non videtur illi congruere Ca I num eo inquam modo , quo idem restrictio illa in fila radios, sed calor se habet ad rorem . Proximu potius diffusi versus omnes di me. est frigus intensius tamen eo, quod iones. Ea potius, quae condens an .suffcit pro rore Fit inquit e Irili tur, solent in radios conii tangi Duccum eadem materia , quae pro rore cum modica aqua congelatur, inest, ante congelatur quam in rorem radios distenditur,& glacie superis

946쪽

916 Lib. 3: de

ficies in lineas constringitur. Vnde ex figura ista oblonga particularum Pru: nae, oppositum seqni videtur asesertioni Alberti, nimiium figuram illam supponere aliqualem aquaru

concretionem; quia experimur, a. quam modicam congelatam iura.dios dille ii die eae aute in aquaruin sparticulae supponuntur, quales supra explicauimus . VI comercatus pruinae gula in ex hac occasone

ait, formari, quia pruina siccior est, durior,ac rigidior niue r. ad aerem , per quem deicendit, alliditur,atque allidendo rotuuditate nanciscitur. Supponitur hic particulas pruinae potius esse rotundas quam longas, ut eassipedia est Albertus . Eius generatio in imo est, nec superiori

Iabitur, ut diximus de rore , de teis de ipsa dicemus. Non igitur ex laopsive nullo vel breuissimo illiditur, nec tenuissima illis quidquam efficeret . Ad pruinae figuram respexisse videtur Ecclesiasticus cap. 43. cum dixti: gelu sicut salem est undet

super terram me vera primo aspectu similis est sali super terram disperso . rit quaedam Pruina, quae V e. sibus&pilis adhaeret. Quia inquit Alber de passion aeris, in thyem cum spiramen est humidiis piopter generatione in segmatis,grollas vapor inspiratus congelat ut 4 circli nat pilis testibus ut pruina. III fila aliquando extensa pendet ex arborum foliis, quo naodo ea ctorastilli uidias pendet glacie purami.

des. Ac notant, huiusmodi pendula pruinam feli cum est nebula. Sic autem Orinatur, quia nebula arborum foliis adhaerens concrescit in rorern,d fluens ex soliis congelatur, ut in tectis contingit, Capillatae huic pruinae pecteti iA 3 - aliam adnectu Tromondus y. meret. Mora peri ' 4.ar. illa scilicet fila, quae au-

ς' ' tumni potissimis tempore peragro disperis conspiciunt uiliasta filoruaraneoru in , quae apud Belgas ait vocari filamiuae Virginis PutatquEfieri ex vapore percocto , ad inixtis viscosis exhalationibus. Neque ea

Meteoris aqueis .

ella arenarum fila Tum quia rusti cales aranei ut plurimum mini ineretia nectunt, qui id faciunt, bre. uia ad inoduin extendunt fila longe minora ijs, quae se conspiciuntur dispersa Tuin quia non sic dispersim si a disponunt Neque item inteolum Fla a ventis eo modo abreripta S dispersa nam venti abriperet telam ipsam, nec eam in fila diffoluerent coaspicinius autem fila potius, quam contextam telam.Sed

in primis propria de vera pruina longisti me ea fila distant . Immo

nec vapoIum concretio esse videntur. Nam utique actione solis dissoluerentur, cum tamen ea fila maxionieci lustria in solis irradiatione appareant, nec quoquo modo solis a. ctione depereunt. Si depluunt ex vaporum concretorum delapsuio mantur,cur nullum ex his filis apparet ex stirpium ramulis pendulum cur non extenduntur per soliorum latitudinem,sed potius ab una plantae aut altei ius rei extremitate ad aliam extre initatem extensa, i 1sq. aflixa mane ut eo prorsus modo,quo aranei fila extendunt Expresse sensui ipsi laetis apparent, ut tu Ita

communem conceptionem prora,ranearum filis habenda sint, maxime cuna sinu magna rusticalium araneor turba per campos discum rere conspiciatur, simul interfi-la ipsa etiam telarum exturas nona nullas videamus. Et alioqui dubita. re quis posset, an etiam eae telaec cretiones vaporum sint cum mixti riviscosae exhalationis, is iram rusticalium araneorum nendi, texendiquὸ peritiam negabimus, ac praeter ius telas Ita ab ijs auferemus. Hoc ipso quod admittitur breuiora fila ab i)s duci negari non deis bet eorunde esse sta,quae longiuscula reperiuntur. Nec semper telasperi. iunt,quas inchoant. Nonnunquam solum si nectunt ut cum ab uno ad alium locum se demittunt. Albedo pruinae' confiniti modo p is ad niuem comparatur . Includitur 'ia ea plui imu aeris:lυrmatur acti

947쪽

Tract. . de Aquis

ne frigidi in humidum . ex 'ia albedo resultat, ut habetur ex Arist. s. degener anim. in lib. de color. Durit . oe Durior est nive. Quia inquit Al cyssas bellus, vapore,qui est pruinae materia, statim calor excluditur: non sic e nube, quae paulatim calorem

dimittit. Ait Arist A. mete.aqueam concretionem ieri per exclusione

caloris,proinde apis vel minus desaestaque concretio pro maiori, vel minori caloris exclusione itaqpotius maior in pruina caloris exclusio, quam velocior, est causa suae maioris dens talis&duritiei Nix noconcresicit cum tanta exclusione caloris, cum quantaco crescit pruina Haec fit ex vapore magis adrotidam

&aqueam concretionem accede uis

te, quam sit nubes nivis est potius aquae congelatio, quam nubisci a gis grandini , quam niui pruinam

comparauerim. Con imbricenses dicunt,quia nix superiori in loco concrescit , minus habet terreae concre. tionis cum ex opposito pruina fiat Prope terram, multum eae ipsa exiscrementi trahit , unde densior eua..dit. Dcur gene Ceneratur prope terram, quod ν tio 3 pra afferitae probat Aristoteles itidem

rationibus , quibus idem asservit de rore Dubitari autem potest num ruing materia congeletur antequaabatur in minutiores roris particu

Ias,vel postquam di cidit teriae adhaesit . Priorem modum plerique supponere videntur Δ prouari potest ex comparatione ad grandinem niuem, quae congelata e superiori cadunt. Insuper in pruinae lapsu frigus e litam .ehemens, ut congelare positit apolem roridum antequam decidat sicut minus rigus congeislat nubem in niue in . Pro posteriori modo citari potest Albe .deia: Laer.

dicensu quia frigus magis deniatur in quibusdam corporibus solidis,scutiunt ligna lapides, ideo frigus egrediens ab istis tangens vapore

circumstante in conuertendo conastringit ipsum &lacit circa se sta re. Equidem negati non potest,po L

congelatis. Ir

s bile ei se roris particulas iam delapsas congelari. Si enim congelaturinator aquae copia supra terram existens, cur repugnabit congelari minimas particulas ibidem existentes Imosacilius coge latur vaporis pars, quae terram frigidiorem tangit, qua quae pendula est. Confirmatur,pruina addaeret folio s&aliis corporibus, supra quae in sua generatione labitur, a congelaretur in aere, o tas no sic adhaererer senim prui,

nam auferas a suo loco , cd aliuna trans seras, non haerebit huic poste triori loco risis prilis sit insolijsiti

forma roris optime fiet ista adhaeso. Insuper ros ille pendulus exarborum folia instar pyramidum tectorum stillicidiis, non aliteris

mari videtur, nisi ex successiva concretione vaporum adhaerentium mollis, aquei vaporis defluentis exsolias Concedi vero potest et laua aliquas partes conpetari in aere, in xime in intensiori frigore

Fit tempore valde frigido. in pμεν

ait Alber.cap o. fieri spirate septenistrione, qui sua frigiditate ad pruini

confert, scutaui ermo tepore ad rorem . At non nisi moderate spirare debet, quia alioqui talis concretio requirit tempus quietua . Requiritur etiam tempus serenum potiori ratione, ac id requiri dictu est ad rorem. Suessantis ait, seri potas tam die, qua in nocte, cum causa generativa viroque tepore Te pota

sit Cardan. i. subiit inquit celerius inchoat tempus pruinae, de Ia

dius finitur, quam niuis mMagis nocet plantis, quam nix. I mino Quia serius aduenit. Et quia citius, lauetia ait Cardanus Suessanus inquit, deis struit populationes laui tuum, quia tali tempore cadere nequit iis viris

tute Saturni,qui praedominatur se ctibus; de quia Saturnu est mortificativus, ideo nocet illis Irenia, quia sorte vapores pruinosi unt et uati a malis pestilentibus aquis. Sed inaniter praua aquarum conditio adducitur, uel euetur eius ma-eii e quouis loco, de in eundeno fere

948쪽

18 Lib. 3. De

sere recidat pruina , e quo sui desumpta materia . Generatur entinue loco propinquissimo terrae ex vli mi, die vaporibus frigore potaus obelti de quandoque enecat planta , unde a perurendo nomen habet Ui. detur actio ista ustionis exprimi a I salmista cum dicit: Ui dat niuem sicut lanam,&uebulam sicut cine rem,quantum cilicet ad effectu: res enim istae frigidae perurunt ac si essent agent a calida, ut sunt lana cinis,lla cinis quidem videtur reseruri ad pruinam De eadem vilione intelligi potest idem salmista di cens: per diem sol non uret se,neque luna per noctem; luna enim hic suis ni itur pro tempore nocturno, in eo autem nulla est mani est torvstionis cauli,quam pruina , nix vero no a habet spectatem relationem ad eis

Meteoris aqueis .

pus nocturnum . Haec autem vitio non est ali Ud, luati consumpti vitalis ab ,ri pioveari potest a summo calore, satiam frigore. At vero despici liiis c ly

gis obesse pruinam, tu mutvςm' 8 ctio, Diau. plures, pruinam si tribu . tilia vicibus decidati praedicere pluviam, quia indicat vaporum abundantii Sues. cap.de sigmpliau. νζ: cum haec apparuerit, portendit pluviam intra tres dies Addit i est regula pastorum de villicorum os prima ge .icidia, quae accidunt in anno,dis. soluuntur cum pluuia, c ter geliculi eiusdem anni pro ma.ori parte dissoluentur cum pluuia.

TRACTATUS V.

De Aquis in ordine ad potum.

S Us obtinuit apud meteorologicos, aquarum tractatui conisi M'' saetationem adiungere de earum probitate aut viiij in or-Wa ui ad pocum . Merito quidem, ait Plinius cum referat ad vitam, salsas in hoc opiniones refellere . Eodem iure dirim s. nos praestamus. Sed aliquanto prolixus, ut etiam uberiores nutu meteorologia protulit aquas.

De Iunii 4onditionibus aquae probae ad potan

dum a

ι, In I iubiem, quam fmillimam aeri

s se oportere. Nullum plane elemetum utilius aquae commiscetur, qui aer terraenina aquam reddit dete- Iiore mi ut insta explicabitur. Ignis simili etiam illi aduersatur. Hinc improbantur aquae calidae, praesertim quia calor solet eis in materia admodunoxia, ut in sulphure , alumine c. Nos enim di nites sapores reddut aquae calidi solus ergo aer aquam perficit adpotum Immo pi stantior censetur aqua aeri ad inixta, quam ipti sola,&cum naturali sua couditione. Nam in sua natura est nutrissi igida cras , quod rectae sanitati

aduersatur. Omnes item conditio

nes , qua quis bonis attribuuntur,

949쪽

Tract. s. de Aquis in ord. ad potum. I9

optime respondent huic ais gnatae me alba, lucem non admittit: quod aereae participationi nimiru quod autem tale est, hola est pespicuum

snt leues transparentes, alterabiles, at vero perspictitas est illa,quae in is subtiles,&c. Hinc aquae pluuiales ta aqua laudatur, quo modo indicatur topere commendantur, quod ex ae puritas 5c aerea conditio, ac imperre delapsae, immo ex ipso aere pro mixtio cum terrestri corpore: clari- ductae,eiusdem naturam plurimum las autem bene exprimit perspicui. imitantur. Sed potissime probitas a talem siue si legamus albu pro eo-5uae excludit terream admixtione dem debet accipi nam solent haec In hoc autem gellere, ut nota Car nomina conuerti, unde tempus se danus, contingu triplex mixtio no renum dicitur album candidum xi Potest aqua admi ceri cum are Ex coloratis pessimae sunt virides , na, cum cano,& cum limo,id est, . nigrς,& adhuc deteriores serrugines no corrupto Primi generis obstr rubiginosae, ut tradit Cardanus.ctioi es sacit, producitque arenam , Pluviales , quainuis tum inopere di sub arenae forma emittitur. Et alio laudentur, tamen quando lue citrei

qua do licet difficile id sit coalescit coloris sunt, Δ aliqua do subvirides. in lapidem . Caenosa generat lapide, Sed hae ipsae in generes Iuuialium is facilius enim coalescit ob lentorem, sunt aliis peiores; sunt enim tales cuobstructiones laeti deletiores,febres cadunt cum imbribus tonitruis,& hydropisna Limosa pessima est ex quo modo ex abundantia exhalati tribus. Potest eadem aqua haber inuin designeorum spiritu uin ali era-

plures ex dictis mixtionibus ira tur Damnantur autem colores in uisqitalitatibus.De limos s aquis ide aqua, quia indicant maximam im- author in qu ura concoctionem coro puritatem, e magis quod aqua sa-

rumpunt,est enim terra incoctilis, cilius recipiat saporem, quamcol reliquorum coctionem impedit, ob rem, tam ei lapor adhuc inscit ast uctiones validas inter ventricula quas maiore in ergo indicat altera iecur gignit S malum halitum. tionem dc permixtionem color.

Afferit praeterea duas effecique opti laudat Hippocrates aquas odora OGr. . nrae conditiones, quod sit tenuis 5 cias, id est probi odoris, quas inquit

pura, neque alias requiri. Equidem esse splendidas,leue ,tenues. Verii in aliae salte materialiter cum iis coin Plinius ait, unus tantum in toto secidunt, neque enim curaqua tenui e traditur fons aquae iucunde olen

pura componi polia videtur ali iis in Mesopotaini Caburae Fabulae

qua praua conditio. Quod vero dicit rationem asterunt,qusiniam eo Iuno

de aqua pura intelligendum est de perius sit.Cςterum aquai usalubriu

puritate ab aliis elementis, non vero odor nulius ese debet. Ait Cardanus excluso aere;hic enuri, ut dicebamus in primi posse aquq odorem a radiis

perficit aquas potabiles solis, consimili modo ac dicitur der bue , i, ' quae botissigna tradi possunt vel iride, quae aliud non est , quam ra--, mi ob liis, qu . in mediate ipsa massici ut diorum quaedam coitio. Id igitur in ,, is, anisu in Ordine ad senius , cle alij ex dicat aquae probitatem, quia tenues Aa, eo trinsecis In primis igitur, indicium a sole coctionem supponit, clonge . sumitur 1 colore Laudat Hippocra excludit noxias qualitates quae pra- ' tes quas claras splendidas . idest uum odorem inducunt Immo ut puras ab omni colore. Alii vertunt prauus odor indicat pessi inam aqui albas, sed melior est prior lectio, praua qualitates eum induceni quia, ut coiis dei at Cardanus, omne tes ita bonus odor probas qualita coloratum aliquat, opacitatem in tes supponit.

clinia re. fiet enim lucem, S tale Coin mendantur aque si nulli a sobra est trium allium , quamuis alioqui ore sim affectae . Ita habetur in lib. se pusillimum vii de eademnia sum depcisaaac. 2. Neque dulcis, ueque

950쪽

92 Lib. 3. de M

aias a neque aciZa, nec acris,sed omisuis prorsus sit qualitatis expers. Et in

6. Epidita. com .io. Dico Optiman aquam , quae'gustantibus nulli qua . litatem releri Plinius etiam a rataquas,si saporem rei erunt, uamuis

pratum, ad viciniam laciis accedente in . Licet enim huius saporis temperamentum non sit ex sedam. naiadum,tamen in aqua supponit a. congiuam alterationem , o videturia ea oriri ex putreditie. At vero Hippocrates laudat aquam dulcem. Alicaui dicunt, pro dulci intelligi gratueumaue talis autem est sitientibus aqua, quae nulliὲm reter uaporem,i csuauior talis videtur , qui si eis et

dulcis. Verum Hippocrates videtur locutus de posuiu dulcedines, quia quod tenue est in vaporibus a sole vritur, alia vero omnia coctione dulcescunt. Manna, quae species est xoris, est item dulcissimu Debet aute coctio e se moderata, alioqui venementior reddit res amaras, piaq. aqua euadit alia, cadhuc ultera usCocta amarescit. N c veru est, quod ait Cardanus,coctione res dulcescere quousque non destruatur eis saqueum. Explicat autem idem Cai.

dan lech. 4 peculiare esse in aquis Pluuialibus, ut habeant sapore dulcedinis absque vitiora pluuia inquit potest eis dulcis, reliquae non ita ;cum enim tota aqua sit aerea, ac ut

ita dicam aquae spuma,dulci sese Potest, nec suspicio de ea est, ut illa dulcedo sit ex terrae mixtione, aut alterius rei vitiosae. Verum Hippocrates etiam aquas sontium ait ese dulces, eas inquam aquas lautium,

quas laudat ut meliores reliquis sis. tibus . Sentit igitur, dulcedinem nocise peculiare in aquis pluuiis, qua-tiis in his sit maior. Est etiam is sapor an agis sincerus autus in pluuia; in fontibus enim quam uisio sat esse a caun congrua,tamen suspicio subest, ne sit ex vitiosa. A gustu etiam sic diudicat probas aquas Cardanus est suavis, frigida moderate, Ollis, palatum adsti ingens Ante Omnia inquit Plinius,damnaatur ama

e te oris aqueis .

rae. De aquis salsis ait Hippocrates quaecunque salsae cruda ac durae

sunt ad hoc quidem, ut eas omnes bibant, non bonae sunt sunt tamen aliqua naturq de morbi,quibus taleς aquae in potu commodae sunt idque explicans infra, iubdit quorum vero molles ventres, hu .nidi ac pituito si iunt. his durisiimae cilcrualia si inae ac sul la sae aquae conferunt. dicentiri in axime resiccari poterua . Et inentiuntur lio ni ne sae lalsi, a quis propter imo eritiam in eo quod per aluum iecede e,euriaque soluete

puta ut ur.

Secundum qualitates tangibiles Ex qua talaudatur aqua leuis Levitas signum tibui ausi

est puritatis est enim impermixta b. tibus. terrae, sicut is grauitat ratione terrae

admixtae . Quidam , inqui Pliurus, ab a iud caat de salubritate , fructi inte diligentia , quando perratrum est, ut leuior sit aqua . At non est tam rara ponderisinae

qualitas, eaque potet liatera depre

sic eclam cognoici ur: duo panni liane ei uidem ponde iis aquis dine. sis

in tund ntur , deinde bene exprima Lur aquari est exiccentura illa aquae aestimatui leuior, cuius pannus deprehenditur leuior Galenus in spu-mO opere de aquis, inquit,s hoc,scilicet ponderis probatio, cum aliis indici si umeretur, laudandum est; si per se solum sit non es suificiens bonarum a litarum argumentum. Hip. 'ocrates phor. 16.n s. ut eum Caenus interpretatur,per aqua leuem intelligit, quae ventrem non grauat,&cito permeat. Ad notitiam, quae

habetur ex tactu, pertinet rigiditas. Aliqui laudat an uas summe frigida Sed melius Cardanus quae rigidissima est , sempei est mala, cruda ,

periculosa, nonnu quam vero etiam venenosa. Exe inpla produximus tit. de fontibus Levitati assinis est tenuitas, immo ex tenuitate sequitur leuitas. Pliniusasset in probatione in tenuitatis, si nullum halitum nebulam emittat At Galenusai , a qui

tenuiorem faciliunn balitus resplui.

SEARCH

MENU NAVIGATION