Rerum Aquitanicarum libri quinque, in quibus vetus Aquitania illustratur. Autore Ant. Dadino Alteserra

61쪽

quitaniae primae Metropolis Ciuitas Bituri mr Nec FQvo lapsum Marcellini, qui Biturigas locat in prima Ogdunensi : lugdunensemprimam LV ortus er l, ' i. . fitiones Senones , O Biturigae, pluraque de Bituricis vlai de Primatu Bituricensi. Praeter Aua icum, seu B Qxxigas sunt in Bituric si pago alia oppida castra riori ignobilia, quae veterum me horia commendantur. Iriter cetera Noviodunum Avaric proximiani; le quo Wsar Illi oppidum Biturigum p uum in via Noviodun m pugnare i ituerat, iro die Neu 9, Arganto magum, in

62쪽

is . Rerum Aquitanica um,. Copia quia Cereris Atur, quam Baccbus inundat '. Vic is Dolensis nobile & antiquum castrum in pago Lib. i. hia. Bituricensi. Gregorius Turonensis: Britanni de Biturica a Gothis expu Munt, multis apudDolen sim visum peremptis Gilliis, Bourg Deois eu Beri , ibi deposita sacra Lipso nas. Lusoris , siqLe0cadij primarij Galliarum Sen toris,de stirpe iij Epagati inter Martyres Lugdunen

ses laureati. Idem Turonensis: De Glor. termini vita, L. Luser Leucadii quondam Senatoriis bus re-qαiescit, qui fertur in albis mer se aseculo. Ibidem nobile LMonasterium ordinisIenedictinimosuit Ebis, Comes

Dolensis, circa annum DCCCLXX viI. yt aut F est . Ademarus.In eode tradu Bituricesi est castruRaduli bi

bis, bust aurouae. Male reddidit Paulus Merula Castrum Caesaris,c ditis pro magna parte tenebat

63쪽

ue quod eius erat subito richartas adorsus Virsonum totum spolias , coit , ipsus omnes 'Destruit ilia domat , praedis Educit inimas , & paulo post, om erilitas , qua non speciosius Etam Bituricum sines modo perlustrabat apricos : siue uenim destrum Ssta ica amistratior Frugifera iocunda solo, latin inde Histrum L πὸ Memper trata virentia Carus amornat, Arboribui culti ueplacent,patiensique carinae Piscibus multis iuuatvlisitatibus ipsam icum; nam sicis ratio , quem depinxit Caesar non nisi Bituricis conuenit, ut a multis obseruatum. Magdunublath Martianus Virsonis castrum putat esse vetus hira h

oppidum in pago Bituricens, Me sire a dure. Olim castrum Mediolanense dictum. Aymoinus Monachu&: 'S Biturigi apud ca stram Mediolanense,quodnum

num dicitur, quindecim armatorum misita i pontueres, Vm eo confixere.

64쪽

Remm Aquitanicarum,

Aruerni, Limanepars Aruemi pagi, Augustonemetum,sive Claromontium Civitas Arue . norum. Aruernomni clariora hi iι Ger gouia, Monti errani castrum, Ricomage szicus, Iciodorum , Musiacum. Arthona, Theurnum. Violi ascensis vicus, Eriuate Hunnorone, Cantrita, Scoralis, A retiacum,. Marculiscus, Argeuei adum, S. FAri vpi dum, Avitacus.

E C v N Uvu in Aquitani a prima locum tenet ciuitas Arvernorum. Aruerni antequam

'nia Romanis p principatu Gai harum cum Haedui, certarunt, & imperij

x; b.,. d, .libidine Germanos accierunt. Diuitiacus Aeduus apud Caesarem a Galliae totiui fumones esse Has, harum alterius principatum πη duos , alterius Arvernos rhi cum tanto - . pere δε potentatu inter se multos anuos contenderent, factum . esse uti ab Arvernis,sequani que Germani merceri accerseren- r. Helvijs, Cadurcis, Gabalis, & Velaunis sinitimis populis imperarunt & ideo in generali defectione Galliarum Aruernis imperato delectu militum, adiun . d. t oi Helvij alij clientes. Caesar Parem numerum Am ue uis adiuu Zis Helvio lic lego non Heleuteris, adurcis, Gabalis. elautiis, quio imperio Arvernoruesse consueverun 1 5 Emendationis autor mihicst Strabo, qui Elui's&

liuinos sub si e & ditione Arueniorum fuisse testatur:

65쪽

Li r primus. ar . .

σπ νγ ποτε ουερνοῖς νυνο i οὐ καθ entes reo inter Garumnam uitanis adta .. cente unt E ij, a Rhodano initium sumenter Vellaunij, ' olim Aruernis a cribebantur, nunc pro se ciuitalcm con- Gallia aRomanis subacta, Arverni Ob poten- . tiam spectati liberi relicti: unde Vinio Aruerni liberi libertate tumescentes fratres Romanorum se ia

ctitarunt.

ruernique ausi Lanos se se geres at et Sanguine ab Iliaco populi o Hoc libertatis spiritu corrupti superbiae fama labo rarunt: nouam& antiquam super am eis exprobrat Sugatus Abbas, & ex eo Aymoini Continuator,repe- tito Lucani versii: EI etiama pestatis temperie Alucrno' ιζ. , rum Pontifex Claromon: si , vir. honestae vitae , in defensor Ecclesie Elumi; Alvernorum superbia noua Oantiqua, quae eis titulatur , Aloimique ausi, &c Iemine vocatur Aruernia inferior olim Theodorici Regis votum Vesim, inquiebat is , apud Gregoris i. Tu onensem umquam Aruernam Lemaueo,quae tanta iucunditatis gratia refulgere dicitur, oculis Mabitatores Limanici : idem Turonensis : IlludConsi e si apud Aruerno gestum in adulescentia, a tu 'eritate cognovi: Gidam Presbyter solitarius iter carpent, ho tib im cui d m pauperis Limanici mansionem expeti'. .. ema igne , seu Limane dicitur, a limo,id in ubertate

soli, quam commendat & Gregorius Turonensis -S iam ne u litum segetibus , nudum babilis a II Ali tutioris

66쪽

22 Remum Aquitanicarum,1 f.,. Eh. i. hanc sui anguli nomine uatelligit sidonius non Vite. p loco. Ciuitas Arvernorum, Augustonemetum Ptol Lib. a. e. et meo. ων ἀζουερνων , ei m ποῖμ αγγου νέπιτν. Lib. .. mmi in quibus ciuitas Auguston metum.ν ut σοῖς Straboni,

na Iordant. Eoricus mero Rex Vvisigothorum Aruernam xi. 1 'p 7 ciuitatem occupauit. Aruernum oppidum sidonio: hi accedit quod de urbi ut Aquitanicae primae solum oppidum Arvernum Romanis reliquum partibus bella secerintimii, Ar-r. . .. ' uernis, ut in Vita D Gregorij Turonensis apud surium: .. X 'at tem Atm is γα pμπρ Pulatis humus uiti & apud Fianc. c. . Aymoinum: In APitania continentur urbes egregiae, Naim bona, Aruernis, sic lege, non, ut vulgo, Arunnia&, quae nunc crurus Mons vocatur: pineri ores Claromontium: vel Clarum Montem dixere praete moinum loco

taurum montem agis,praeest ModoinusAcustodunensium Di scopus. & Guibertus:In urbe Aruernica Scolasticissima om- culum Sidonis gloriosa , cui tamen i mutatae claro monte constat esse vocabulum. . Vnde ciuitati nomen quae- de Beli cae. situm, iam obseruauit Ioannes sauaro, nempe a Ct i , i ris monte,ea huiusce urbis arx fuit, a Pipino una cum

urbe solo diruta,quod Vaisarh Aquitani partium prae

A, C rq ,.sidium esset. Testes Autor Annalis Pipini: cum magno belli apparatu Aqui tantam ingressus, quaedam 'piis at e cus is manu cepit, in qui spraecipua uere Bur onu Canii

claramoniis. Regino : Multa castelia cepit ollicit

67쪽

lai Critas apud Canisum: V que urbem Auemam cum om i exercitu veniens Aremontem castrum captum atque se

cer iam bellauri cepit. Ego hanc arcem antiquissimam,& ia Da olim a Romanis conditam fuisse opinor: hic enim . .

xorsidium militum velut in specula Aquitaniae primae collocatum inuenio. Notitia Impersi occidui:

Laetorum GentiliumSueuorum Arverno, aquis iaprimae. Iriter clariores Aquitaniae urbes Aruernam censui. prouincia est Aquitanica , amplitu'Lib. is. Eius riuitatum admodum culta , om sis aliis multis, Budi gaia , P Aruerni excellunt, edi Santones . Pictavi. Amoenitate soli caeli quamphirimi nobiles Romarii in eam confluxere, unde sedes Senatorum velut altera Roma in uit appellari. Senatores dixit ea aetas nobiseles, qui stirpe Romana oriundi enetici Gregorius Tu- . 'ronensis: Epesius autem vir Dei ab Arthonensiviso ad προ tib. d. b m Aruernam gresunt direxit , audientes autem Senatores bu, qui tum in loco i in nobilitatis Ribmavae stemmate re

fulgebant. Et invita Gregorij Turonensis apud Surium: '''

Haec autem A virnis, quae puero genialis humus fuit vehemen- ier olim caput extulerat, ita ut senastribui velut urbs Tam PraeterAugustoncinetumacu Aruernam rbem in pago Arvernorum celebrantur varia oppida, castra, & vici, ut Gergouia oppidum non longe distas ab augustonemeto, situm in praerupto monte s cundum flumen Elaverem, de quo Caesa Strabo orore, hi b, ,& Sidonius. Huius supersunt rudera, quae vetus strab. b- .noi, , retinent Gergodie, Augustonemeto proximum ea; i.

' datis Ferranni castrum , dignitate & opibus armi 'e res lem, sed antiquitate minus incinu bac , primi

68쪽

:ι Norum Aquitanicarum,

tu,s . Lud. notii in oppugnatione LudoviciCrassi,de qua Sugctius: Libi. .i.. εις ζο Continuator Aym Oini : Transiens itaque Abib, nurum discites ingre u obuiantia Castella stiromynt iperuenit. Cum autem abortivo opposito Cisi ii castro Mo t eranni exercitum applicaret. Ricomagum, sue Rico- 'magensis vicus Aruerno ruit antiquissimus, de quo, i. dj Gregorius Turonensis : Dies palponis erat Pol carpi Mar- o &, rii Magni, min Ebc nagensi Uico ciuitatis Aruernae eius Gio .cbiis tulit 3 Elidein Turoncrasis: cum aduenil pi S. Martinus in cacumen montis Belevatensis, e quo ,- Ricomagensis positis conto latur. Vulgo dicitur Rire, lo- hil, de clo. cus insignis natalibus D. Amabilis Presbyteri. Turo nerisiis: Fuit etiam in supradicta Aruerna urbe,a mirabili san Zitatis Amasivilis quidam , es Alcom ensis Preibyteri Iciodorum. vicus Arvernorum antiquissime, , sanct

Austremo iiij , siue Stremonii primi Aruernentis Epii Libabolo coprsepulcro illustris regorius Tyronensis' Persanctum enim Strimoniis is , qui, Romanis Episcopis 'um Gatiano bea semo, rei quis quos memorauimus est rectus,pri m Aruerna Auitas verbum abdis accepit, eoque praedicant alutarem mundi Redemptoremque . nium Chri sum Dei filium credere repit, huius autem si pulcrum qua' Diodorensem', cum habetur. Vulgo ire. Musciacum Glo. vlaus haud procula Ricomago, te quo Gregorius Tu- ' ronensis: Actam in vico Musiciacus. Ibi monasterium po- , fuit Calminius Senator, Iustiniano Imperante, ut ob-

seruauit soannes sauar' , collapsum instaurauit Ludo

uicus Piu ut in eius vita legitur , ubi inter coenobia a Ludovico condita, ve, refecta censetur Monasterium Mus acui ij. vulgo sec. Arthona vicus Arvernn Iib. lo,rum ictebris. I iuro neniis' toties laudatui; : E sis

autem

69쪽

Liber primus. 'as

Wrbem Ariurnamgressum direxit, hodie,Arabone. Thigur- .rium castum in finibus Limaniae, seu inferioris Arue Dior , cla quo Turonensis : Apud Thigurnum

Drbis inurenae. Eidem Tigernense Castellum et Nu ς- Perrimo autem temporein huius urbis Aruernae territorio iaces Tigernensi cassem, Gensus eiusdem loci anctus e Memnodo reuelauit. tempore Aruerniam hostili manu vase auit Theodoricus Rex Frapcorum, hoc castrum in s risum refert Turonensis : autem quo Theodoris 4 GP cus Rex Francorum regionὸm illam euertit, hoc castrum ab hostibus incen is concrematuri vulgo, Thier. Violuascensis

vicus in pago Arvernorum, olim Martialis dictus hiberna legionum Iulij Caesaris. Sidonius & Mauruso: b. si

Vnde inpago Violuiscensi, qui Martialis state citeriore vocitatus est, propter hyberna legionum Iulianarum, sussicordiuturnius te moraturum, hodie, Voluic. Briuate,seu Briuviensis vicus in finibus Arvernorum,Sidonio Brivas, Hinc te suscipiet benigna Brivas m is αλ qus Iouet ossa Iuliani. Vulgo Brisude. Briua, Celtica lingua traiectum, vel vadum, vel recti his pontem significat, unde Briua Isaiae, tu Itinerario. Antonini, quae & Pontiara nuncupaxur , vulg0 Inutoise: Samarobriua, pons Samarae, seu Somae viiij, quae postea Ambianorum ciuitas: & Briua Cu retia in Lemovicibus Gregorio Turonens,a Curretia Lib y amne, quo alluitur, Gallis,Briue Briuatensis Ecclesii a reliqui js D. Iuliani Martyris celebris. Hanc religionis causa adiit S. Germanus Antisodorenss Episcopus. Et ignotum oppidanis anniuersarium diem ri sacrum, numine aspirante significauit, ut nar-

In pro pl. ad libellum

70쪽

rip Rerum Aquitauicarum, ἡEV; .s oesiant Constantius Presbyter , Erricus Altis odorensi 2 .l & Gregorius Turonensis Quid Auitus ex Caesare Pl i. tili, ά ςςntinxi Episcopus cum insidias sensisset,lagam molide mirae. tus in Arvernos ad basilicam Iuliani martyris, & in itis' nere fatis praereptus,perlatus ad Briuatensem vicum,&ad pedes martyris sepultus, praesidium quod vivus ex-I: ς 'petijt, mortuus nactus est. Turonensas: Comperto autem quod adhuc indignans senatus vita eum priuare vellit, Bam licum sancti Iuliani Aruervi mainyris cum multis muneribus

expetiuit ue sed impleto in i in re viis cursu obiit, delato Mad Briuatensem vicum ad pedes ante dicti Martyris est Iepol tus. Basilicam Briuatensem aedificauit Eoricus Rex Go-Lib.i. e. ib. thorum,Fredegario o Eoricus Gothorum Rex xiv. sitii r gni anno, Ecclesiam sancti Iuliani Brivate columnis ornatam mirisice construxit. Sed longe a vero aberrat: Eoricu. enim Arrianus passim Ecclesias euertebat,& quiebat insidon Ib.1. Catholicos, ut testantur Sidonius, Gregorius Tur Gideo. Tui. nensis. Basilica Brivatensis exempta,& immediate pe bru* ς i tinens ad Romanum Pontificem. Petrus Cluniacensis Lib.ε. ep. is Eugenio III. S. P. Bri tensis Ecclesia iuri vosmbre, uulgo alis Episcopo mediant obiecto, iuxtaproprie instituti iis morem,magna nobilis dispemansit, &c. B riualenses Chronici, Comites dicuntur, priuatensi Comitatu donatione transfuso in censum Ecclesiae. Hunnorone dicitur locus iuxta Brivate ubi Iulianus martyrium passus. Gre- gorius Turonensis et Ese etiam ad Hunoronem, quia ibidem Mart. c.' si arser percussus est, virtus eximia. Cantela, siue Cantella, vetus castrum in Aruernis, captum dc expugnatum a Pipino Rege in bello Aquitanico aduersus Vatiarium A. C. di. Ducem. Annalis Pipini : Ttinc iterum Rex Pupinus il ecam mercitu iter peragens, m eius sinus primogenitus nomine