Grammatica linguæ anglicanæ. Cui præfigitur de loquela, sive de sonorum omnium loquelarium formatione, tractatus grammaticophysicus. Anno 1653 primum edita

4쪽

Cui praefigitur

c De Sonorum omnium Loquelarium Formatione,

TRACTATUS

6쪽

Lectorem Praefatio.

hac in repraestiterim, pocis ostendam; i usque lingua Anglicana originem Uprogvsus tradam. Lingua usa quam tradamus Ansscana, quaque nunc durum non per Angliam modo Une sed V in Sotia usurpatur, non est Delusa illa lingua Britannica qua trami olim Britones usi fuerunt, neque uila quidem 1 rus propago, Iedalia prorsus aliunde advecta. obii ut Aquidem apud nos tam bigua vetusta admodum atqtie eleganter venusta ;nobis quidem cum finitimis Galliae incolis communis. Stoe enim haec Insula cum Gallia misisit isthmo conjuncta; seu potius mari diuuncta semper, V non nisi propter viciniam loci commercio fruens: sive etiam nos ab illis, seu im a nobis primittis acceperint incolas ; aut etiam utrobique cognatae forsan colonia, a Phaenicibus puta, aut Trojanis, aut aliunde id ae, sara hic posuerint: certe ea. em olim titrisque lingua, isdem

mores fuerunt. Et quidem, quantum ego judiso, Gallis c Wallis, hoc est Galliae seu Dranciae, M Walliae seu cambroinritanniae molis communis es denominatio : Nam si-terarum Ges frequenti Fima es commutatio ; es quidem aequam nos appellamus, ipsi Galli Gales vocant; ipso que Gahos Germani Talthen appebunt, cerae, qM Walli V Wallones minc dicuntur, Gallos se in confesso es nempe Ara partiumque adjacentium incolas, αι S incolas Longobardiae, Me est Galliae cisa pinis, e Gascbigne, item Vasconia disitur: Sic Gasiorum guerre, garant, garrigardien, garderobe, guis Q, Mile, gage, Miche Mimblet, merdon, regud, Guillaum, Dignerigaster, guciter, m. idem Pu cans ac Anglorum Varre, a rant, Ward, Warden, War robe, Wisis, Wile, Wager, Wichei, wimble, re-warri William, to winne, to wast, to ait, G. dic Juglandes alibi in Anglia Frenci, nuta sntices Gallicas in alibi eodemsensu Wall-nuis iboc est Walsh-nuis) appellamus. item sim Gallo-graci i, linguam suam secum ex Gallia deportasse dicuntur . U

referensis Strabone in bidingues erant, Iba simul U Graecanica lingua utentes. Gallividia etiam in Scotia ejusmodi nominis originem forsan obii imit. Erat aurem θω Fbaec Gassis V Miramus commutas lingua, ultra omnium hist riarum memorram antiqua ; M uni sex conjecturis, aut diat altem μου Hinis,

cis, i rus fletis linguae sis etiam populi origines repeto lis sint: U Drtasse s sedit U

aliae Matrices linguae in ab ipsa co--one Baslunica ortum duxit. Magnam certe cum tinguis Orientalibus inuitatem retinet; non modo in vocum originibus, ut notam D.

Johannes Davita palsim in Dictioirario suo Cambr Britannico, S Samuel Bochartus in sitia Geographia Sacra; qui ipsem Britanniae nomen Arabicae vel Purai oriunis esse putat, nempe viminiata Hira quasi ' N barat anach, hoc est, agrum s a terram stantii de plumbi, Insula que Metaimicas sarinis dictas in easdem esse consendis quo Graeci κα- ,δας si eodem frauὶ appennisu: Sed etiam in θη- taxeos ratione, PAE P fixis, Aifixis, V va a Staissis permutationa pera tur; ίας enim habens Hebraei satum Absolorum Usarum Ragiminis,s cara, Britatini Si tus, us loquuntur, Primarium, Mollem, Liquidum, Aspiratum, primi varie traconstri ionis postia verat ut 5quet in En cambro-Britannica Grammaticis a I hanne Davisio, V a Iohanne Davide Rhese, latine editis: Addo etiam, Person

rem denominationes, adpunctu nempe Patris, Aia, aliorumque forsan majorum nominibus, morem orae salem saperet, nam in x. Iohannes David Rhesiis, vel in erem,

Antiqua lingua

Britanni. Magnam ha cum Orienis libus a Nnitatem

7쪽

URAEFATIO

Et quamvis nune dierum 'abeant quidem, ad Anglorum imitationem, familiarum n mina; Iunt tamen ea plerumque mere Patro mica; Fbnterim Price, Powel, Bowel,

eos nominibus 1udicandum est. Rerum bis de rebus non est prolixe nisu disserendtim. Quiplura cupit, consulat Porifici virulanu Historiam Britannicam; Giraldi Cambrensis Itinerarium cs Descriptionem cambruetis Annotationes D. Davidis Powelin Δοι illos istitiares ab ipso Latine essitos : item tractatus duos philologicos D. Johannis invisit, quorum aber i us Dictionario, alter ejusdem Grammaticae praefigitur ι fimilesque tr Rarus duos D. Joliannis Davidis Rhesi Grammaticae 8- os suum ipsis unum cambrice scriptum, alterum Humphredi Prichard Litiis;)Humphredi I loris Descriptionem Britanniae. Item Guil. indeni Britanniam; Samuelis Bocharti Geova iam sacram, spart. a. lib. r. cap. 39, 1, 2.3 Item Jacobi Usserit, Armacliani, Antiquitates Britannicas; Richardi Verstegan Antia quitates Arisbae restitutas, Anglice essitas ; Henrici Lloyd Histretam cambriae chrο-

logicam a Davi Ue Powes Anglict eiulam; MeTewo It antiquas Inquisitones, δε- mire item essitas: aliosque confimus stibini scriptores : apud quos multa reconditi ris cognitiovis monumenta reperiuntur. Et quamvis Fabulae fortasse vetustissismi Gomnuniuam scriptis immisceantur, prout in antiquissimi temporis hsoriis plurimis iret

conquevit, multum tamen si esse sera non dubito. 04- Verum primaeva haec utriusque Gentis lingua utrobique mavra exparte evanuit. d desu ad Galliam attinet; postquam ea in 'manorum potestatem de eucrat, conati Iuni 'mani Latinae linguae usum introducere, ideoque edicta omnia aliaque crapta publicar inii, Latiso idiomate Hiderunt; adeoque, ut in Hispania vetus lingua cantabrica, ita Sin Gallia prisca Gallorum lingua paulatim defecit, quo mul cum populo IGHgata arti ius ut fit Latini us ulcunque successit, S Romancetes Romannae,

es lingua Romana, seu Romanica, vel Romanensis, dicebatur: retentis immen aliquot vocabulis ex antiqua lingua. Quum autem Franci seu I rancones Gὸ mariae pulus, sub Faramondo duce, ex Franconia in Galliam devenerunt, fam etiam secum linguam attulerans; eiusdem quidem originis cum Germanica, nostraque An Leana, neque ab his admodum di jam; quae etiam aliquandiu ab illis retenta Λιι Ulingua Francica dicebatur , ut querim, ipsis Gallis tandem cum tramis his in tintiis quasi populum coalescentibus, Franci etiam rudem illam Latinis um ediauerunt: -- cuerunt tamen proculdubio ex sua lingua voces non paucas : verum Usuam S taxeo, rationem retinuerunt; squam etiam moderni Graeci, magna ex parte, imitantur, neglecta 'Utate veteris linguae Graecae ; tis Itali, 'rioris Latin mi; in qua eadem quidem scum Teutonica, sed tam a R mana quam a veteri Gallicana pro sus aliena, adeo uenec a Reman is recepta nec ab antiquis Gallas transmusa censeri possi; od etiam H ejusmodi s taxeos ratione apud Italos U Hispanor dicen iam videtur, eam Long bardos, Gothos. Vbia a que ex Germania illuc attulisse :) Atque hinc isti e sed rena lingua Gallica ; quae tamen, ut ipse populus, denominationem a Francis ad ιγ . retinet. Adeoque prisca in Gasiorum lingua per totam fere Galliam penitus obruta es, infla nunc Aremorica superses, uti lingua Aremoricana a pellatur. Parem etiam fortunam in Britannia fortita est. Pura Muidem mans haec pris a Mi-- apud iLos seritia usque aut Romanorum tempσω : Postquam autem Julius Caesar, nisi 'st itam, Imperium 'manum huς usque extenderunt, qu quam propter longi

rem a sema distantiam V minorem 'manorum huc confluentium mmerum, minor inde subierit mutationem antiquitus recepta lina , quam apud c,altis,MDanos, et bardos, M. utpote viciniores populos, contigerat dii multa tamin Latina vocabula a m GeLingua Britannica, qua adhuc retinentur, sed ita transformata V mcitata ut nati s

linguae Britannicae leges ta es maxin omnino subierint, neque in diem aliquam ipsius asionem praestiterint: nec dubito ἡ contra quin ta 'mani, his ex Britannia In e, ex Gallia, verba Brita mica reportaverint, squorum non pauca apud Cain enum Bochai tum, alio que, ciaecta videmus.ὶ Postea pero, quom Anglo amnes, G

8쪽

maniae item po Ar, A rem Germaniae fines, quia atqui faciunt, eo usque extendere liceat ud Danos etiam e regios eo rehendant, in in Britanniam pervenerunt, eoim circiter tempore qM Franci in Gassiam, Spost diuturna bella rerum potiti sunt, Britannos, cum sua langua Britannica, expulerunt; ροι tamen montanas cambriae fa IValae regiones aiatic Minent, Cambri cs Walli diat, suamque linguam retinens itis V cor bienses aliquot in extremis Cornubiaestet e Cornwalliae partibus, lingua que Cornubicam appetiant: sedes Hiberni, quo nec 'mani, quod siciam, nec Saxones ocimperet enerunt,) tis es In lulares atque Rhinticolae in Scotia, Illandere sHighlandeita τι go diuti, in quorum lingua ab Hiberni parum disert, linguam adhuc retianens cambro-hritannicae Ulam, qua S tam omnino eadem fortalis erat, quam iis nunc durum a Cambrica magis aliquanto disserat quam vel cornaua, Dei Aremora- cana, vix autem magiis quam hodis a Germanica ab Anglicana. Maliger tamen

errore, tinguam Hi rnaea pro b Latrice Astintia re tant, nisamque cum Britannica cognationem habere sensumi; at rem lecus esse es Canadenus antehae observavit,ta res ipsa loquitur. An autem ttim lingua Cantabrica Hispaniae, innitatem titam sortiatur, fateor me penitus ignorare, nec impraebentiarum vacat prautius ingurrere; Upotius contraritim sentio; in paucis Ialtem istis qua apud Merulam extant tingua Lantabricae speciminibus, m a quidem tinguae cambricae v stiba nota re possum: fieri tamen potest ut Hiberni non ustas voces cantabricas retineant, si saltem Hil erni ab Iberis, ut creditur, dependerint ; habent certe Hiberni voces non paticas qua Britannicam originem non sapiunt, at unde habuerant nescio. Verum Cambriae appentis, quGnquam quoad sonum Cantabriae videatur non absimitas, majorem forte cum Cimbris vel Cimmeris, hersens incolis, in quam cum cantabriis, cognationem sortiri possit; nam cambro-Brisannos tingua sua, Cymro seu Cunaro, dicitur, cs a mero uno Gyapheti posteris in denominationem tam accepisseposse creditur. Sed SGasios etiam Cimbros vel Cimeros antiquitus dictos fuisse, cam faenus ostendit. 2 atium in Gala factum disimus, nempe quod Galli post Drancorum arientum, suam tamen linguam non quidem primigeniam, sita qua ipsus loco successerat in tandem quasi stliminio mutato tamen nomine in reAuxerant, ideo quidem quod in unum

cum Drancis populum coaluerint hoc in Aetha neruiquam obtinuit. Nam Britanni,

quanquam mi e mala mei, 'booni tamen suae staristianismo scilicet in is patriis ristibus ad Eissimi, nunquam si inuerunt e ulmo in eum Saxonibus stunc setiam Ethni s) con sertismatit c ditionem, sed insen sima odia per multa secula coluerunt, qua

gurdem τι-um penitus de quere. AMA Saxonas autem, antiquas ut diatim es Britonum sedes nacti, partem Ham Lineuiquam obtinuerant Britannim, Angliam dixerunt; eamque quam secum attulerunt tin-ptiam Anglicam ; nunc Saxonicam res si Saxonicam vino dicinuta, ut ab hiarerna Anglicana distinguamus. Erat autem in Angi Saxonum lingua, antiquae

Teutonicae propago, nisi antiquae Gosi seu Geticae potius durias, unde serjan

Teutonica duxerit originem, in tit U Francisa ista tu Galam ad M, Usegie na Germanica, BGica, Danua, mica, Borusica, aliaeque afflara linguae. Et fere pura m sit in An , heu impermixta, usque ad Normannorum tempora ; nisi qu disces aliquot cambricas clusent erit, ut is cambraca vice versa ex hac non stas. Quam . viis enim Dani interim hic pedem posuerint, nun tamen inde linaure insignis im talio scuta est, nam es eorum lingua vel plane ea im erat De altem maxime a i. Quum orea Guillelmus M annia dux, Conquestor dictita, Normannos si s hue Quous oea id erat; Angliam nactus, Anglicanae tinguae murationem aureos est, Gasticanam rudia re litavus, qtia ipse in Normannia Hus erat. 2mimvis enim Normanni Aemi thmanni, Aura a mea Norwmiae populus fuerant, eadem tam tingua usi erunt qua V Ans Saxones populus olim vicinus in ea nempe qua itine in Aussa obtinuit; post eorum tamen in Neuariam i Normanniam deinceps dictam in ad nsum, natisaha hutua Gallicanam nempe, Remanicam, seu Hanc Gallicam permutarunt, quam etiam conquestor secum ne in Angliam in itirere voluit; Upropterea Diplomata is e ficta publica, ut V res seriduas, tingua Neustrua seu Gasticana peragi curavit. Fon autem quod aggressiis erat, est assecutus ti quippe quod Normannorum qui huc adve- rant, si ad Anglos quibus ira fiebantur , comparentur, exiguus erat numerus, θυι

9쪽

idusuris cuius amiserunt sirituim quam Anglicanam immutare potuerint. 2α-- autem, hae δε causa, pinu recepta lingua Anglica permanseris: His salum inae Di se tam est, ut multa vocabula Gallica, sed Latina ut piarimum orginis nam suis Galli retinent Germanicae oriatim, a Prancis illac dedisa, quanquam Gallis fissanno

biscum nune communia, nia is tamen quam istis potius nativa censenda sint s quae eae prisca sua lingua reti erunt, ipsis utam cum cami ris com ma, nos etiam ex antiqua

Britannica retinuisse, vel a cambrupotius quam a Galgu accepisse cenitendo est,) in linguam Anglicanam irrepserint, multatue Anglicana sensu desueverint. Nec quis

dem temere contigisse puto, quod Animalia visa, nominatas Germanicae originis νο--mus, quorum tamen carnem in cibum paratam, originis Gallicae nominibus appellamur ;puta, Bovem, Vaccam, Vitulum, ovem, Porcum, Aprum, eram, caec. an Ox, a W,

a Calf, a Sh p, a Hog, a Boar, a meri tra. sed carnem Rubidam, Vittilinam, Orinam, Porcinam, Aprugnam, Aerinam; Mef. V l, Mutton, Pork, Bra n, Venistin, M. Sea hinc id ortum ptisat erim, quod Normantii milites Pascias, catilis, Liaris, i

ci que quibus vivorum animalium cura agebatur, parcius se immiscuerint, qua iraque antiqua nomina retinuerunt; in quam Macellis, culinis, Mensi, Epulis, ubi vel par bamur vel habebantur cibi, qui itaque nova nomina ab illis sunt Mepti. Ex eo auum tempore ad istaseri exoticarum vocum farrago satis superque num

rosa : Non, quod lingua Anglicana ex sesterilis fit Uwborum inops, est enim es Deseborum cI eletantiarum satis alunae ena, es s libet in ad luxuriem copiosa, nec sui quam deest quin ex propria supellictili acuris Hos Jensus valeamur istanter exprimereo . Apin ς' ut vel ex unius Spenseri poematis abunde liquet, tu us phrasis tersa ia tis eleganser compta, es copia plena, rasa tamenes exotico ornatu mimu adulterasar Sed partim quod, propter varia cum exteris commercia, es frequentia prasertim rusus miliis commiana, aegre potuerat evitari; partim etiam quod nimia innovanssi offectatio siae saltem supra seculo) inordisata erintvm miatos irrata verit per inas voces praeter necessitavem conquirendi, qui nihil vel eleganter vel emptatiae dui pesse existimans quod tum insolitum quiadam os peregrinum sonu apiat. nodi re, Atque hisce partim mi inis, partim longiori temporis tractu, qui etiam in aliis limi ing suis insignem motionem praesare sint, sinum est, ut lingua ita Ans Saxonica in praesentem linguam Angluanam sensim mutata fuerit.

si tibii. Neque Anglio sua conclusso est hinc lingua, sed Angliae fines egressu'aeri vi etiam

G. Sotia tartes occupavit. Euod eo praesertim tempore factum puto, cum Normanti/gliam invaserant: nam Araiorum Isigia familia , es ex nobilibus non pauci, praeter alios etiam ex plebe, Anglia pus in cicotiam recepti, linguam sua secum portarunt,

qua continus surinae commercus confirmata eo usque invaluit us eadem nunc fit Ano rum is Scotorum tingua: Ni otius dicendum Pilatur, cultiorem hane Scotiae paseum cI Angliae proximam eosdem cum Anglia incolas nariam se, ex Saxonibus oriundos,

efflasse olim Nordanhumbrorum partem: Nam Moii a Lutari s Highlan- deridiat) hos qui vocantur Lowlande in non minus quam Anglos, Satans s hoc es Sataones appellant: severo coael f Gai ostiel fuerunt olim. Ain fani illi Se D, cs Insetani, variarum a Mentium insularum incolae, in qui magnam quidem, sed in

cultiorem, Scotiae partem occupant, aci Septentrionalem V occidensalem Scesiae partem p ti, antiquam tinguam Britantimam, stupotius Hiberuicam, magna ex parte, etiam ntim retinent: sunt enim Pustorum hoc est, antiqu/ssimorum Brisono, Iugum Romanum dedignantium, in montosas hasce V asperrimas regionespulsorum in reliquiae, admi-sae bilis a Scythisfret,n, aut Gothis, olim oriundis in ex Hibernia hue ad eis: Nam es Hiberniae incola olim disebantur Scoti.

V ivtur illa quam trado lingua Anglicana, antiqua Teutonicae propago, ficut estissima Germanica, B a, Danica, Maeque innes , cs quidem pari modo ab his risfert, quo G ipsae interse. Ha ι ce autem limur Grammaticam institutionem ideo aggressus sum, quia ipsius d p curisionem videam as exteris non paticis maxime is reatam : quis possint varia ista maximi momen i scripta intelligere, quae apud nos nostro extant rinomate. Multinem sunt, praesertim ex Theologis exteris, qui Theologiam Praeticam, erout a n Ibis trata consueris, summopere cupiunt intueri; qua in re conciona res nostros, favet

10쪽

iam quoniam minor Derit netessitas de rebus controversis ad populum verba Dei mi, quam tibi Pontificii 'formativassim immiscentur; θ partim etiam quod multi expopulo Anglicano serio pii, sinero cordis ossempietatis ενεργειαν amplexi, cs pro mores puli ) crurici tomeriorem 'imonivraxinis intesidere demeraverim. ercere, inrita evusmodi contionagorum avias auditores fuerint qui Theoloimpraxin se eius tria derunt, eorumquescripta diligentius emolvere consueverint. Sea I aeterea, non Theol gica tantum verum etiam omnigenae sit raturae scripta, passim exstant An vano idi

male Misa; adeo ut fine fastu dicere liceat, vix quicquam solidioris eruritionis esse , quod non fit ntinc Herum etiam in ipsa sirem Moicanasaltem meriocriter trarium ; Smiata quidem quotidie scriptaprodeunt Asideratissima. cum autem ea quae iam dria sunt Misce lingua desiderium apud mustos faciant, em

queruntW tamen exseri non raro, lingua nostrae risistitatem tantam se ut illam non I cile assequi valeam ; sedes ex nostratibus al*ui, quod tamen mirandum est, nescio quam perplexam somniant intricatiorem linguae nostrae rationem, ut m eposit Grammatica leges subire ; adeoque tam qui discere quam qui docere volunt, cory e plerumque remam edduntur, unae et i ii multum mole lae consequi necesses. cui ego malo is r metum ferrem, hoc quicquid est operis ultrosuscepi, ut linguam inse facillimam breῶ- bus praeceptis traderem, unde.exteri facilius illam ad Hypere valeant, es nostrates o ram nativae suae linguae rationem penitius perspiciant. 2Non ignoro alios ante me hoc aliquanao Mysos esse, es aliquid etiam non contemnendum praestitispe, nempe Doctorem Gill Latine, Benjaminum Johnsbia Anglice, Unuper non male Henricum Hexham Belgice, q/yem tamen miti non prius vadere comtigit quam totum opus consummaveram , V quidem ultima paginae , editionis prim , subprelo erant.ὶ At nemo eo rum, quantum exo existimo, illa insistit via quae His

negotio maxime est accommodata: omnes enim aa Latinae linguae normam hane nostram Anglicanam nimium exigentes, quo etiam errore laborant fere omnes in aliis modernis

tinnsis tradenias, in multa intitilia praecepta de Nominum casibus, Generibus, es Declinationibus, atque Verborum Temporibus, Modis, es conjugationibus, de Nominum item V Verboremm Reimine, alii quesimilibus tradiderunt, quae a linum Masum orsus aliena, adeoque consistonempotius V obscuritatem pariunt, quam explicationi inserviunt. Ea propterea nota probus methodo incedendum esse mihi Prom es, quam non tam Tractan- usitata Latinae lingua, tuam peculiam limae nostrae ratio suadet: squam, Z haec pri--m edita, imitati vigentur Gallorum aliqui in sua Grammatre Universelle ι quae '' Latine post eiusa, Grammatica Universalis dicitur; methodo meae mustum confommis:) tota nempe Nominis Syntaxi Praepossimum fere auxilio praestita, V Verborum coniugatione facili Auxiliarium ope peracta, istud levissimo negotio peragmin, quod in aliis ting s ingentem solet Verre molesiam. Sunt quidem is apud Latinos nonnulta, tam Substantiva quam Adjectiva, quae Apto

ta sunt V plane Daeclinabilia, ut pondo, nihil, instar, sat substanti possum in frugi,

nequam, praesto M. quae tamen ad aliorum imitationem, Genera es casus habere fim , .umtur, licet, per casus omnes omniaque Genrea, invariata prorsus maneant: At vero,

fleoram Ab antida Omnia Aptota sent, V Alectivaplane indeclinabilia ; certo ce litis de Casibus es Generibus Nominum omnino altum Disset flentium, V magna simia eorum pars, quae de Nominum Sstntaxi jam necessario traduntur, nusquam constiter tur. Atque idem etiam de variis verborum Modiso Temporibus formandis plane eveniret, si omnia utriusque vocis Tempora ejusmodi solum circumlocutionibus exprimenda essent, quales in quibusdam Passivae vocis Temporibus con spiciuntur. Apud nos igitur, ubi res omnino sectu se habet quam apud Latinos, cur hujusmodi Casium, G

nerum, Modorum, Tein ruinqueficiam sineptamplane congeriem introduamus citra omnem necessitatem, aut in ipsa lingua fundamentum, nulla ratio suadet. Idcepta tamen apud Latinos artis vocasias, quanquam linguae nosbae non usu quaque accommodata, retinenda censui; partim quod nificationis jam notaesint,pam ιιm etiam quod nollem 'aeter necessitatem quidpiam innovare. Ut autem taediam

quantum fieri potes emitetur, succinctaphrastusus sum, es ea quae minoris momenti esκ ro et, α viaeri possint, distincto characteresecernenda curavi. tiunci, Pronunciationem, Me Literarum Sonum quod attinet, conatus sum eodem modo em tione diplicare quo in aliis linguis feri solet collatisscilicet ilibus aliarum timuirum