Dissertatio historico-medica de saluberrimo Nuceriae in Umbria erumpenti latice. Accedunt complures practico-medicae observationes auctore Florido de Plumbis ..

21쪽

x Dissertatio Hisονkο--diea licet varias erumpant infirmitates. Ines emim in homine , ait egregiE HippocrateS , σ amarum , o falsum , o dulce, acidum, oe acerbum , σfuidum , O infinita omnigenas facultates baben-ria , copiamque , ac robur ; atque haec siquidem juxta anter se temperata, nec conspicua sunt, n-ώοminem laedunt. Lib. de vet. med.) Cum igitur

ista ita se habeant, & de facto sint veluti primigenia

elementa, ac principia massam fluidorum compo-.nentia quousque isthaec in recta , & aequa ad in. vicem harmonia perleverent, adeout unum aliud minimh excedat , homo in aequilibrio sanitatis permanere dicitur; si quid unum autem a mixti nis vinculo exaltetur , prava fermentatio succedat necesse est , ae proinde morbus. Ubi veris , pergit eo loci Hippocrates , quid unum excesserit, atque ipsum in se ipso fuerit , tunc ρο conspicuum es , o hominem laedi3 . Et adhuc clarius: Fortissmum auιem es, inquit, inter dulcia duuisymum, inter amara amariismum, inter acida acidissimum , σin omnibus adeo rebus, vigor 3 e , ac summum c Id.ib. Et verum est, acriores siquidem particulae , quae vel in fluidis hospitantur , vel solida imp tunt, ac in ea impressionem faciunt , in sua redinduntur postmodum exaltatione conspicuae, & hinc

variae illae, ac innumerae, quae obterVantur , mor borum iliades. Ad comprimendam autem , arquo subigendam salium illorum energiam , ac ad eOrum nimis rigidum obtundendum , acumen coniscors Medicorum omnium, quibuscum infinita ferὰ experimenta coni pirant , VOX clamat , Omne ab aleaticis praesidium fore ducendum : Porro inter - spe

22쪽

De Latiso Nuceriano speciosiora alcallea vix aliquid praestantius in Mc - , dicina occurrit Nuceriana Aqua, quae acida P t que tum oleosia , tum salinae feliciter omnino absor- hec vi bolaris cujusdam Terrae, , quam Samram' vocant, quaque abundε aquam illam saginatam, ocularis i psa evidentia demonstrat α . . . R De hac igitur Aqua, si unquaM alias saluber. ii xima sermonem facturi, ut aliquam hic nobis m t ethodum praefigamus, . juxta dupli cem qui fieri soler Nuceriani laticis usum, internum lcidicer & externum Dissertationem istam in duplicemit dividimus partem'. In prima agemus de interna

aquae ulu . Secunda usuin illius externum exponet, ad cujus calcem observationum modicarum, at i que sanationum appendicem veluti P Iemon, ad- hciemus . In hac autem digerendae, opella stylumi veritati, quae nullum. capit pretium , magiS o,, ε sequentem feligimus, fucis quibuscumque ac vela. horum lenociniis penitus: amandatis

23쪽

De interno Aq- Nucerianae usu ι

Νternum Nucerianae aquae usum hic ap. pellamus praestitutam ad medicae artis normam aquae potationem . Sed anteaquam laudabilem atque utilem aquae potandae modum tradamus, ejus historia, minera ac demum energetica vis , qua in plerisque oppua gnandis morbis tum aqua ipsa, tum minera maximὶ pollent , aperienda nobis erunt; quae omnia tamen quatuor sequentibus capitibus continebimus.

CAPUT PRIMUM.

De genuina Laticis Nuceriani ιi Ha . UZr ae indubitata scaturiginis , inventici.

nis , ac genericarum Aquae Nucerianae persectionum notio , illius historiam bre viter concludet.

De Datinione laticis Nuceriam.

ANRςςxina civitate duo passuum millia et

citar , in ortum, in meridiem distat stra-

24쪽

m Latice Nucerians ἰ vignani Pagulus, in quo eo loci, vulo is C 'Panne , perspicua omnino sese exhibet venustamon liculorum Corona, qui aliud non sunt, quam Protentae Apennini divaricationes, a proceris tamen ipsius Apennini jugis quinque passuum millia, plus minus, dissidentes, ae sensim exiguam

desinentes in vallem , .quaquaversum amoeniter ν obumbratam et Huic dextrorsum ad meridiem t in mediocrem assurgens altitudinem prominet M Mons durissimo compactus lapide subrubescentis ex albido coloris . Ibi nullae Arbores, nullae Plant etae, frutices. nulli radicem figunt, paucas si dei mas lentes herbas, ac raros juniperorum stipi aes, Varie hinc inde , segmentatam Montis superi ficiem: exornantes: Porro ad hujus pene Montis radices , ejusque inter lapideas strias ea ' parte , quam aestivo tempore exorientes respiciunt: solis radii, quaeque ejus meridionali aspectu naturalia ver protecta, . ac inumbrata manet , leni streputu erumpit celebris Aqua Nuceriana , quae ob compertam ejusdem oppugnandorum morborum vim energeticam ab Incolis , futitimisque P

pulis Aqua iancta . Angelica, Virgo, & Alba suit

acclamata. Itaque E quatuor, aut quinquemodico intervallo diremptis rivulis scaturientes hine . inde aquas congruens, & apta cogit Lacuna summo ad id studio elaborata tum ut aquae omneS, nec stilla quidem alio vergente, colligantur, tum ut exoticis aliis undis penitus occludaturi ingressus . Et verE , res ita ad aptatum , isIicemque

exitum deducta est , ut cuilibet propriis oculis usurpare liceat aquam tuam semper limpidissimam,

25쪽

n eadem que permanere quantitate , atque adeo uec hyemali tempore decidentes aquae Nuceriano Latici suppetias ferant , nec aestivo temporesve exolutae . nives incrementum , vel minimum addant , sive . nimia siccitas quantumvis insueta vel modicum. asserat decrementium. Quae omni certe , ut diximus, Mincit ejus nunquam interrupta limpiditas, ae ejus in scaturiendo quantita, ut, que invariabilis, & aequalis nunquam aucta, mininta nunquam. Caeteri quippe sontes , fluvii, ac riuuisti quibulcum intermiscentur, vel pluviales. aquievel Oolliquefactae nives , & glacies , praeterquam uod quandoque nimia largitate exundant, quamoque affluens iis haeret Aquarum copia perim de ut mutuatum externi humoris praesidium actaugetur aut minuitur , a nativa identidem exiscidere puritato , ae perspicuitate observantur , , quod D. aquae nostrae qualibet anni tempestate nunquam accidisse 'erto certius est , sireti i se viginti , & ultra , ab hinc annis testis sum oculatus .

Hinc satis est omnino animadversio eximii viri sel. rec. estis Antonii Vallisnerii in paravi- lnst .universitate Proto Medici , qui errore facti, seu falsa informatione deceptus , ea affirmavit , quae tam a vero absunt , quam . ab oculari inspe Actione, se proinde ab ipsae videntia aliena sunt. Ipse quippe Author celeberrimus in Aeeademica quapiam Dissertatione totis nervis contendit, ut adstruat originem sontium, fluminum , ac riv lorum ε Montium radicibus perenni , vel anterrupto cursu effluentium, a pluvialibus aquis ,

Diuitiasti so

26쪽

ii. Cacumine detentis esse repetendam, cum plerique, i prata, & campos , alii crateras, lacus , spelun- a Cas, antra, & alia id genus eontineant, in qui- .ii bus facile stabulant ipsae pluviales aquae, nives, ii di glacies, quae postea per poros, & strata eorumα' dem montium transsunduntur ad eorum confinia, ii 'ac subinde sub forma fontium.fluminum , rivulorum erumpunt seseque produnt. Ad hocce, tonstabiliendum sistenta, confirmandumque , de quo tamen hic nobis nec mens, nec locus est disi' putandi γ doctissimus Vallisnerius oceasionem na- efiis de scaturigine eelebris Aquae Nucerianae lo- , quitur, ratus, suam mox aperiendam observationem lemmati suo non parum praesidii allaturam : imi narrava inquit illest tin degnissmo Prelato ,τbe fu gii anni: μον si a fere r Acque di Nocera , ebe scatur eono da ιle radici d' tin Monticello, DL ita sommita ἀει quale ὸ un plectu tuo : Essendot .ndata la flagione trono lungameme serena, sec eus iι Iam , ed u fonte esmineιὸ tanto a scar κ' i giar d' Acque ebe se non piovetia , o non rie i- as di nu Oii Iam, assatio fucavo ; Dai σε Uede , non ubin queu' aequa tantosimata , cri ucqua piovana per una Texra pura , bianca , . ' Upida di mi abbonda quia mulcello dallana ' tura, comet per vagiro , o Dungu passata . Hacte ' nus eximius Proseor, qui talia procul dubio nou fuisset effatus, si Montem illum, &scaturiginem uis oculis usurpasset . Mirari tamen subit , qui feri potuit, ut ab illo Praesule in Montis verti- ce Lacus ille essingeretur , eum non nisi oculis

27쪽

s viseratio Μηον leo med adigeamus, ad hoc ut Monticuli summitas prophacuminata , ac sere in conum desinens conspia elatur, ejus autem later adeo accliviai, ud proinna observentur , ut sive decidentes aquae , sive exolutae nives , dc glacies , c quae nonnisi perbrevissimum tompus aetento orientali aspectu iniebi eonsistunt, ltatim, & absque ulla mora tr.

ferius dilabantur, vantum abest, quod. ullus possit aere locus Lacubus, Antris, cra eris , & spelum eis, ne multa, aquae stationibus & receptaculis a Domino Valliinertoe falsa. quidem renunciatio, ne suppositis i' Neque est , quoJ secretas Crateras spelum

cas & intra Monticuli Viscera abscondi , & la,

tere quandoquidem esto, quod tales essent sed quid tum in nostra hypotheu λ Prorsus nihil. Compacta siquidem lapidei Montis duruies nota sinit, ejus poros tam subito ab aquis pene ari , a clinis porro & prona ipsius. Montis. structura iaconum desinentis aquas prohibet ibi lim morari , ad hoc ut ipsae intra Terrae viscera sensim L 3c notabili in copis transfundi possin . Ex quibus patet , Virum Doctissimum commentitia hominum, seu melius , unius hominis relatione, quae philosophicae veritaetis cuilibet m thodice ratiocinanti motivum esse nequit, absque sua culpa deceptum. Quamquam , quod advertas velim, nec Praetulem , etsi nobis ignotum , aliquo modo sigillamus, multo minus ipsi falsitatis notam temere , dc petulanter inurimus : Absit . Haec enim omnia facili negotio conciliari nobis

posse videntur. Fieri quippe potest Praesulem illum

v cum

28쪽

: De Lauce Nuceriane. ' φ' eum Vallisnerio colloquia de supposito 1ll6 Laca' miscentem , revera de Lacuna illa ad cogendas' aquas arteiacta , quam dudum innuimus fui 't se locutum, absque eo tamen quod altiori indagi- ne animadverterit, an Lacus ille naturalis fuerit, i an affabre elaboratus. Conjectura ista tanto se nius provehitur , ac ver imilior Rpparet, quod μ illuc adventantibus spectatae conditionis Genti ait tanquam obsorvatu digna lacuna illa ostendi s il leat . Si ita , inquam , se reS habent , prout probabile admodum arbitramur , omnino sere conaciliantur non minus Praesulis suggestioni , quam i meritissimae vallisnerit, eo, quo possumuS, m do, narrationi consulimus , & quod caput est , i suum merito veritati juxta, ac evidentiae jus vi t dieamus . Haec de Vallisceriana animadversione: i . satis, superque.

Caeterum , ut unde divertimus redeamus, Aquae a nostrae scaturigo adeo exuberans est , atque coi piosa, ut ab ipsa Ioo. circiter Aquae unciae , no-ὶ vissima geometrica Lance a nobis tam exacte , quam fideliter excussae, perenniter fluant , quod . sic demonstramu&.; Primus enim lans sub magno Palatii veteris ambulacro extructus , sex numero desert salie tes aeneos, quorum singuli quinque Aquae uncias edunt . Triginta igitur lans iste vehit . Aquas uncias , Fons autem alter porticui jam laudatae adhae rens, quatuor habet aeneas papillas , sex Aquae uncias ugillatim fundentes.. Medias insuper inter papillas oblongae quadra c

29쪽

turae hiatus ad instar linguae consistit, non mediocrem Aquae geometrice pensitatae copiam , quadraginta nimirum scirciter unciarum em i tiens. iEminet ulterius alter .sens media in Platea ad ejus ornatum, industriε elaboratus , sicuti ili fonticulus prope palatium , quod quia , ut diximus, inviter fuerit extructum , , novum appellant , a quibus quatuor adhuc unciae erumpunt; quae supra recensitis copulatae. insimulque subductae, octo ,& nonaginta; aquae unciae, ut patet inveniuntur ... A praedictis porru Nuceriana Aqua sontibus dugtina, & in unum. coacta , non mediocrem con-hat Torrentem, qui postea in adjaeentem amnem evolvitur, sicque celebri Nuceriauo Lelici: spum

eum virtute nomen perit, ' . .' i si

' . . . . '

ne priori Nuceriam Laticis inventione .

1hil sane molinius, ac dissicilius in texen. da Nucerianae. Aquae historia mihi accidit , quam, indubitatum iudicium serre v & epocham quamdam figere , qua certo constet . quisnam irimo , quanam, iratione aquam ipsam saluώ brem detexerit , absque eo tamen quod incuriae , & inertiae Majores nostros mihi insimulare sit integrum: Tot enim , tantaeque retroactis saeculis misere huie nostrae Civitati vicissitudines, ac no- minorum mutationes contigerunt, quemadmo dum historiarum testimonio docemur, 3 ut nulli prorsus, quantumvis industrioso , ac laboris p aienti Uiro felicem hac de re operam impendere

30쪽

spes affulgeat Quid nos non egimus 3 quid i

tentatum reliquimus, ut e tenebricosis oblivionis latebris hoc peculiaris historiae caput erueremus, Industriae aedepol non pepercimus , non labori . Archiviai quaeque cum publiςa , tum privata era ploravimus , sursumque , deorsum convertimus , Chartas omnes publicis in f crihiis, ac in priv torum: aedibus asservatas rimati sumus, atqud Mersavimus : Perperam tamen insudavimus , incassum.. labores nostros prodegimus, iterata quippe incendia , bellorumque vastationes nihil ad rem nostram antiquius relliquerunt, quam monimenta quaepiam manuscripta, alterum nempe Aernardini de Spoleto, alterum autem .sernandi Venantii de Τerra Corinaldi ,equorym primus, Annin t IO. secundu Anno. 139ε. in hac Civitate medicinam

iram laude exercuerunt .

Eo ipso in saeculo, anno scilicet r399. Om-vianus Matianus dei Assisio ejusdem Civitatis Me- didus brevem de A qua nostra Dapatum Periis ae edidit . Mentionem. pariter de ea egerunt A lexius a de Augusta, Amatus si Lusitanus , Gabriele taloppius , Andreas ABaecius , Michael Angelus e. Andreolus Physicus Ueronensis Georgius 1 Ba-glivi; Nemo autem meo quidem judicio, ita sc pum attigit , ut Annibal Camilli Patritius Nucerinus , ac Philosophus, Medicus, necnon publicussit Perusina Universitate Proicissic Bolanicus, in suo , quem Perusiae Anoo 3637. italico idioniate