장음표시 사용
261쪽
a48 HIs TORIARUM 16S . eas angustias conjicere, unde non facile expediti
pollet. Sed, cum magnum in bello momentum habeat praeoccupata quaedam strenuitatis fama; saepe cauta consilia timiditatis arguantur ; militum suomodo roth. sit tZm magnanimo incoepto confirmare voluit. ringius rem Et In rem incumbens, cohortes lignatum ire , singu-
tali: zzlosque fascem sibi parare jubet. Ipse, explo
cendum. Tato loco, in hunc modum iter muniendum conficiendumque statuit. Ad oram paludis majora tormenta in hostem intendit, si , quod erat maxime pertimescendum, ad obsepiendam viam in adversum limen procederet. Bipartito exercitum dividit. Dextro agmini Ludovicum rudensum Principem, laevo Neoburgensem Ludovicum alterum praeficit . Duo paludum itinera persecabant, nonnumquam . . . anguito peditibus tramite ; nondum alicubi recedentibus hyemalibus aquis, quae Sc interdum viam intercipiebant. Sagittarios equites praemittit densatis ordinibus, &, quantum vada permitterent, eX-plicata fronte hostem aggressuros, si vim pararet; si quiesceret, locum succedentibus munituros. Dein loricatos subsequi; hos peditatum, qui ubi superstaret aqua , fascibus liccaret solum, firmaretque machinis sustinendis; paucae demum turmae agmen . binia. Tu his ςlaudς ςnt. Prima luce hoc ordine viae se commitia
se ad pugna hom- tunt. Cernunt hostem ad signa concurrere, instrue-ρ - re aciem, arma expedire . Cogitantibus, eos descensuros, prodigii simile videbatur, quod cum ad pugnam te comparallent, immobiles starent. Et quidem
262쪽
To. I. LIB. III. 249dem, nemine prohibente, in subjectam colli pla- 168
nitiem accelerato gressu transmittunt. Id non Turcarum incuria facitum, sed Budae praetorem Mehe- metem, qui summo cum imperio praeerat, haud vana incelserat cogitatio et se, ubi pateret in collis dorso hostiuiti acies, facile repulsurum eam , minutis jaculis , quae tum declinari non pollient, acerrime laceratam . Quod ad paludis marginem non licuisset, aperiente ibi se agmine angusta fronte ;caeteris, si agmen progredi impediretur, ad primam antesignanorum caedem impune se recepturis. Laeti prospero successu, eoque ferociores , Germani confestim e duplici agmine in unum coeunt, se seque,p ditatu in medium accepto firmatoque alis equitum , in clivum erigunt ; cito subducturi se missilibus,
quae ab alto murales machinae jaculabantur. PluS Oritur pugna e prope Turcas hostium animi tam prompte succeden q*ς describituristium, quam arma terruere; nec se loco tenuissent, ni Mehemetes cum aliis decem urbium militiaeque praefectis , qui omnes ad rem tanti momenti accumrerant, hac illac discurrens qua minis qua precibus Gregarios ad pugnam exacuisset. Nam quid vobis, vociferabatur, terrorem infert quid ingenitam Vir--iast,
tutem in animis vestris restinguit Alacritas ho- si in i ammat. stium ' Haec enimvero pari alacritate retundenda est. Numerus ' Hic profecto non vires sed impedimentum affert angustum, ut modo est, asperrimumque locum subituris . An Mars communiS incertaque
dimicandi alea de istud, militiae rudium esset, ii Tom. I. Ii prae-
263쪽
aso HISTORIARUM 168 . praesens cogitare. Pugnat pro vobis ingenium locI,
quem vix expeditum , nedum insessum machinis militibusque, viator gravem labore animam reciprocando , superaret. Saxa si pro telis hic foeminae contorquerent , tutum ab ascensu redderent, & tanti non erunt arma, non erunt viri, non erunt milites Hostes , credo , suis male Superis litasse , cunia hanc ab iis , ut huc venirent, accepere mentem , nisi forte vindici nostrae gentis Mehemeti tribuendum sit, qui tandem eos scelerum , vos voti damnare velit. Ite, percutite aciem ferro; nec de viactoria timendum est, tantum ut vobis eam certam animo proponatis . Haec ubi dicta , Budae praetor iussit eos instructo agmine ad medium clivum de currere statim, ac illuc ascendisse hostem contuerentur ὁ ratus eo cursu motum quoque laetitiamque animorum facile, ut in re nova , excitatum iri ; nec factum ex alto impetum Caesarianos sustinere posse. Hi tardo gressu progrediebantur ; cum repente Ba bari citato pede in clivum se demittunt. Uerum priusquam ad medium, quo tendebant, perVeniarent , obruti telis N multa caede , se tenuere. Incita ti ducum stimulis paullo post rursus irrumpunt ὁ &rursus e regione laxatis pyrobalistis confodiuntur . Strages morabatur eos; nec ipsi , imperite sua via brantes jacula , parem faciebant. Aὸhuc tamen praetorum , qui primis ordinibus se immiscuerant, conspectit territi , obfirmatis animis inceptum intendunt iter . At cum tertia ingruisset procella, nec
264쪽
intermitteret, quippe Germani per vices armabant alii scorpiones , alii discutiebant victa metu verecundia est. Primi equites terga vertunt, mox pedites in summum recedunt clivum . Hostis intra vallum ingrellas consequitur. Ibi caedes potius quam pugna. Interea pedites , qui longius distabant, explicata fuga nam equites effusio cursu Pesthum contenderant ) pars Uacciam repetunt, clauduntque portas ; pars per Danubii ripas distracti, quacumque datum fuit, Budam retrogrediuntur. Nox enim Sc diururnus labor Germanos ab insequendi studio revocaverat . Castra capta ac direpta . Plura militaria signa, quina majora tormenta in ipsorum potestatem venerunt. Caria Turcarum ad duo millia ; Carfarianorum, quod sane admirationi fuit, vix centum. Postridie Vaccia, adducto exercitu, victori
bus cessit; mille & quingenti pedites in deditionem accepti . Illi, biduo curandis corporibus dato, binis
Castris Pectum perveniunt. Oppidum a Turcis desertum conflagrare vident. Rati, usui sibi fore, flammam comprimunt, quae unum jam diem graia sata vix quidpiam reliquiarum fecerat. Etenim Me-hemetes praetor statim ac isthuc advenerat, deductis majoribus tormentis, igni aedes quam celeriter tr di jusserat. Ipse cum militibus , qui secum ex praelio fugerant, Budam , quae trans flumen e regione surgit, transgressus , pontem rupit. Loth ringius tamdiu ibi commoratus, quoad ripae, adductis secum lintribus, conjugerentur, exercitum pri-Ii a mor 68 .
ga in utraquε parte eades a Vaceia laGermaauorum potestate
incendunt. Flamma a Ger manis extingui tur a
265쪽
Lotharingius exercitum Euda admovet Buda situsσmu illitis.
a s 2 HIs TORIARUMmo in D. Andreae insulam, quae in Budae conspectu jacet; mox otiose in dexteram Danubii ripam, cum nemo se opponeret , traduxit . Paullum. hinc abest tumulus , fluvio , postquam in unum confluxit alveum , superbe imminens . Fum haud longo intervallo mitissimi circumdant colles. Ab ortu mons D. Gherardo sacer angusta valle ab arce dividitur, aequato jugo . Hinc, de ex opposita parte ascensum praebet ; ab Austro Boreaque prohibet, abrupta rupe . In summitate planitiem habet triangulari forma, lateribus nonnihil in arcum flexis. Occupat illam Hungarici regni caput Buda, circumducto per crepidinem muro, tantum ut cedat fossae locum , septemdecim latae passus , vallorum sepe circummunitae. Is priscI operis, mole structuraque firmissimus, interno aggere ad machinarum usum innititur , distinctus rotundis propugnaculis, quae in lateribus exiliora, in angulis ad reliquorum tutelam fatis ampla. Qua vergit ad occidentem solem , ubi faciliori ascensu pervius est, duplici murorum lorica cingitur; interior ab exteriori brevi spatio distinguitur; utraque propugnaculis, aggere, fossa, vallisque tuta. Exadverso, ubi tumulus in angulum extenuatur, haud dissimili
munimento arcem habet, exigua utrinque portendentem brachia ad aream penitus complectendam . Tenet eam aequatque prope modum , regia olim , nunc praetoria domus; quae contra veterum m
266쪽
Illinc murus orbiculatis turribus interfectus ad ripam descendit; qui brevi circuitu ad superiora moenia reflexus, ambit aliquam rupis partem, eo loci non adeo confragrosiam; simul suburbia, ad collis radices posita , ab ea parte claudit. Haec tanta sunt latitudine , ut usurpent urbium appellationem, . Quae ad fluvii marginem pertingunt, ab aqua nomen obtinent. Quae ad occasum spectant nania alibi desunt ex humilis natura loci inferior civitas nuncupatur. Utraque concludit murus ab ripa fere in gyrum ductus ad superioris urbis meridianum latus, nul Io aggere aut fossa, quadratis solum per intervalla turribus interjectus. Praeerat civibus militiaeque praetoria dignitate Mehemetes, ut jam retulimus, Purpuratorum unus I vicariamque gerebat auctoritatem Mytanus ; ambo rerum militarium ususpectatissimi inter suos ; quippe arduum munuS genio , strenuitate fidem aequabant . Machinarum, omnisque bellici apparatus, commeatuum quGque tanta aderat copia, quantam ipsi adesse exoptaverant. Praesidium fama fuit, quindecim armatorum millia
superasse. Nam comparandis , quae Opus erant, non defuerat tempus, non facultas, non cura. Patebat enim, in ea urbe tuenda belli prope summam, potentissimique Imperii existimationem verti. Praesidiariis Ibinimus supremus militiae dux Serascherium Turcae vocant) augebat animos , locato inta proximis collibus triginta hominum millium exercitu , factoque ferendae opis Promisso, cum postu D 8 q.
Quantum in urbe praesidium, quam. iique apparatu . Ibraimur Seras.cherius quε exeraeitum in proxiamo habere .
267쪽
as 4 HISTORIARUM. lassent . Quae dum ad Budae propugnationem parata serent, Lotharingius castra movit. Progredienti ab speculatoribus renuntiatur, Ιbraimum adventare citato agmine,& mox affuturum.Hic enim haud imperite Vt aliqui existimabant, occasionem dimiserat transgrediet ius, Germanos ab Danubii transitu prohibendi;sed opinamauit his, ρψ xu ut uno aliquo se opponeret loco Uisiegradiam,
posuerit. quae in proximo erat, haudquaquam vetari posset, maluerat propius urbem se continere, certiorem hostibus - , ex locorum notitia dc collium anfractibus pernisus asarianos du. ciem Illaturus. Ibat in duas partes, unam prope alteri continentem, diviso exercitu, mixtis equitum peditumque legionibus , prout inaequales couLotharingius eri les aditum aperiebant. Quo viso, duplicem Sc L .. tharingius aciem constituit ; alteram praebet Igneae Ene dextra eor- Caprarae legato, quem ex superiori Hungaria, Schul- , caprara si- tio in ejus locum suffecto, ad se revocaverat: sumit
tibi alteram dirigendam. In editiori tumulo machInas cum impedimentis , quasi expeditus pugnare vellet , sed in hostem directas, relinquit. Prima C μὰguiprarae acies, quae composito longius processerat, ad manus venit, ingruentibus in eam Barbaris ingenti Simulat cedere. aeque strepitu ac vi. Ipsa, velut impetu non sustineret , sensim cedebat , dc Turcae sequebantur, Turea insequus; incuriose bombardarum jaculis se subjicientes . Quς, se se m chinaru ubi tempus fuit, atrociter jaculatae stragem edide- 'misma ρμ. .hia runt . Hinc primo nutare hostium signa, mox acies caede . turbari visa. Germani successu alacres, laxatis illico manualibus tormentis caedem cumulantes, gla
268쪽
diis deinde eductis vice sua impetum faciunt. Thra I 6'84.ces ea tempestate abrepti dissipabantur. Uerum Ιbraimus cum sinistro agmine accurrens, ordines rest, Inclina t. tuit ; M dubiam fecisset pugnam, nisi catapultae, ingenti laceratione frequentissima vibrantes jacula , eos loco nimis infesto excedere coegissent. Instructi recedebant , quum veriti Lotharingit aciem, Ibraimus eos
quae a latere propinquabat, vix non fugam capes ma
ssint. Fanum erat in edito colle haud longe situm, ae se mηniunt. Sc circa ipsum murus ad tutandam loci religionem. Ibi pedites majora tormenta, quae secum , referen tes pedem, adduxerant , constituunt ; dc equiteS templo se circumfundunt. Magnis utrinque ani- Instaurat si pramis quamquam inclinato jam die instauratur 'ox diremi lium, quod incerta victoria nox diremit. Turcae tamen silentio noctis continuato itinere cedenteS lG- Turca nocte re-
eo, longius se subduxerunt, cum Octingentos mi ut iisque lites amisissent, Germani dimidiam partem. Ubi eades. illuxit , & hostem discessisse Lotharingius co gnovit ; haudquaquam in rem esse arbitratus, iis persequendis tempus terere , Budam recta iter agis greditur 3 dc cum parum abesset, eodem, quo moverat die is fuit postridie Idus Quintiles) in Lot Arriritur me.
ejus conspectu castra posuit . Legionibus circum I 'ς ε 'ipsam dispositis , aliquot in gyrum castella excitari jussit , quae fossa de aggere inter se con
juncta arcerent ab moenibus nova subsidia , atque adversus extemos hostes castra munirent. Aggere demum vallari urbem , nec mora viri S aia
269쪽
a s 6 HIs TORIARUM.168 . moveri . His coetesisque operibus , moderandar- Ernestres StarE- que oppugnationi Ernestum Rogerium Starembergium legatum praefecit , qui superiori annonis cura accipit. Uiennam defenderat. Non enim aliter vulgi opinioni satisfieri poterat, portendentis aeque illum tuendarum expugnandarumque arcium potentem ac peritum este. Ducitur ad utrumque angulum inferioris oppidi vallum, de moenium lorica majoribus pugnatis dri tormentis die ac nocte verberabatur, quae non sa-μ si ιμ - tis mole & compage firma haud dissiculter ruinam
dedit. Sed ut ipsa facile decussa, ita inexpugnabiles
erant oppidanorum animi, qui Sc vallis armare disjecta murorum 8c quotidie magno numero , majori audacia erumpentes e munitionibus , deturbare ab operibus hostem, nec sinere stare loco. Hujus tamen obstinatione procedebat agger. Interea Ibraimus infestam facturus Germanis oppugnationem, denormis, streum si reS tulisset, soluturus, suas iterum legiones pro- exercitum admo- pius hostem admovit. Quo per exploratores compe to , Lotharingius omni fere equitatu ac mille pedi- Lotharistius ex. tibus secum eductis obviam processit. Parum pro-
i h grellas, Turcas in conspectu habuit, qui statim ad
re, non pugnandi studio, sed in se se avertendi Caesarianorum animos , quoad submissa clam militum manus objectum arci obsidionalem aggerem, ac simul Budenses quod condictum sucrat) Vineas, ex opposito ad inferiorem urbem adductas, convellendas aggrederentur. In id Ιbraimus per occulta vallium
270쪽
miserat duo millia equitum ; qui non ante, qu m 168'. ad montis D. Gherardo sacri fauces pervenissent, Dώacks exassi nudato agmine; repentino incursu adorti Germa-- braia
nos , cuncta metu & tumultu amplerunt . AcIIUS quas legi nes ista
tamen ex adversa parte res agebatur . Nam praesi- ρς Ρων-- - .diarii e portis effusi non stationarios modo e deae z μ μ η vulneribus aflectos in fugam consternaverant; sed Simul Oppi viduobus, quae in priπο medioque aggere erant, munitionibus occupatis, interiorem alteram pertentabant . In tanto rerum discrimine Starember
gius , facto quotquot potuit armatorum globo, illam ingressus, haliis pyroscorpionibusque Turcas detrudere , ipsorumque plures jam in altum progres sos, praecipites dare. Deinde ubi primum fractus eorum impetus, datumque a periculo spatium, ille paucis milites cohortatus, ut Uiennae, egregia secum virtute propugnatae, meminissent; e castello egressus, hostem strage multisque plagis debilit tum intra moenia conjecit. Ex alia quoque parte post longam dimicationem equites a vallo depulsi
in castra ad Ibraimum rediere. Stetit Germanis ea nerant, repelia. pugna trecentis militibus, vicenis minorum du- cum; multum quoque aggeris solo aequatum , comruptaeque munitioneS. Turcae minori clade praeliati sunt. Lotharingius postquam a suis prospero su cessu hostem a vallo propulsatum cognovit, ea non amplius suspensus cura, quae inter serendam opem conserendasque cum Ιbraimi exercitu manus medium tenuerat , hunc postridie nam tum Tom. I. Κ h nox