장음표시 사용
251쪽
a 38 HISTORIARUM et 684. d m pro imam portam , negligentius custoditamὐ
se convertissent. Nunc undique ex obliquis domi-Tandem in Ues bus & ex laternae munitione telis appetiti, ad naves rediere. Classis consumptis missilibus decimo post clars in catalam quam advenerat die , in Catalauniam discedens,nramue Vlμ - Aphrodisium promontorium tenuit . Plures co hortes cum bellico apparatu in terram expositae ad Militem exponit, Bellelantaei copias, quae in propinquo stabant, sequi 'tui cre is adjunxerunt. Ille auctum exercitum ad promont rii oppidum admovit, quod illico, dum corona Iis Aphrodipum invadere maturaret, in deditionem accepit. Inde zz.ω.b dis . Rhod M petiit, arcem Operibus validoque praesidio circummunitam . Lente procedebat militaris agger , deturbatis militibus frequenti oppidanorum eruptione , telorumque vi . Quare legatus , cum rem geri multo sanguine, & quamquam bene obsidionem sola coeptis succederet, nullam inde suo regi utilitatem minit, nefrustrito fore conspiceret, oppugnationem dimisit ; gnarus, coria, bellando, de anductis propediem comentum iri. Has Hisparuoris pax immis hactenus repudiaverant, socios obtestati: rem serrct, βη ' eum aversarentur, utilem hosti, sibi ultraquam di indoeia, Hispani ci posset infaustam ac detestabilem. Sic enim in detestabo' η - Gallorum potestatem plura dari, quam postulassen
Quin ut est effraenata secundis rebus cupiditas ipsb-Idque Frderali, rum desiderium ad reliqua nanciscenda exacutum suaderenit ut r' iri, se contra non modo viribus sed animo debulitari ; quem vigentem rerum praeteritarum gloria dissicile sit adversis impellere ; facile, impulsum, praecipitare. Capto Luxemburgo, harum momenta
252쪽
rationum eo vehementius urgebant, quo erant ex
hujus oppidi munitione opportunitateque validiora. Nihilo tamen secius Batavi, sententiarum inter se animorumque Uarietate distracti , praesens, otium , praecavendamque , dum quies ab externis foret, quibus indum ra. imminentem reipublicae Arausicani Principis po hη tentiam prae incerto in posterum bello dubiisque periculis habuere . Quare cum Ludovico rege de accipiendis induciis agunt ia Ab iis Caesar quoque non abhorrebat. Nam cum altius haereret infixum c far iidem,s animo Uiennae 1ptivique Imperii discrimen dudum obitum ; satius ducebat , longius illud continuato barbarico bello dimoveret; ει cum ad istud profligandum benigne se daret, quae modo esset, temporis ratio, Partisque victesiis eblandiretur ; hanc potius Vocantem sequi, quam cum Thracibus rein conciliata pace totum se ad Gallicanum alterum nam duo simul capessere arduum & periculosum
convertere. Adversus Turcas consentiebat Germa- Gemmia Turri
ma ,. spondebatque suas vires λ arma in illum communi Christianae gentis desiderio ac plausu posce bantur .. Et palam ab Gallico bello Octoviri Bran-deburgensis , & Coloniensis , aliique ipsius Geria Germ Orm plus
maniae Reguli diuentiebant ; quorum ob oculos Gallis iaversabatun aut armorum incendium suas primum . regiones populaturum ', aut mutuis comparata ODficiis clarissimi regis necessitudo , haudquaquam sibi ex aliorum utilitate leviter dissolvenda .. Rex quoque inducias, tametsi fastidientis. in speciem ,
avide de causa' Dissiti sed by Gorale
253쪽
Patavi priores,de vicennalibus induciis cbveniatoe sipondent, eas
24o HISTORIARUM. avide concupiebat . Nam cum duas urbes Argentoratum, & Luxemburgum, alteram ad occludem dum Belgro, alteram ad aperiendum sibi Germaniae aditum , studiis omnibus depecisset ; nunc facto ipsarum compoti incerta belli displicebant ; rato excommuni motu magnam in se procellam concitari posse, cui subeundae multum laboris, nihil emol menti quippe neminem dilatari longius Gallici I perii fines toleraturum , non parum fortasse damni referendum sibi foretia AEque vero tacito desiderio huc ferebatur. Jam tum enim in animum indux rat , Calvinianam Sectam ex omni suo Imperio dismittere ', nec nisi, parta ab externis bellis ubique
pace, tantam domi ciere tempestatem, quanta ex ritura videbatur, tutum erat. Cum una esset retia
quorum sententia; quin haec vinceret, nil potuere Hispanorum questusia Primum Batavi de vicennaliabus .induciis conveniunt, quas spondent Hispanos non repudiaturos. Leges fuerunt: ut Ludovicus perinduciarum tempus Luxemburgum, Bellomontium, Boviniacum, Chimaeum sibi habeat ; Corteriacum, Dixmudam, suis utramque nudatam propugnaculis , dc quidquid amplius hoc tumultu in Belgio coeperit, restituat; .exercitum intra fines reducat; ab Hispania discedat; arma ponantur a Dein Caesar Hispa norum nomine, iis, quas Batavi pepigerant, quibusque ipsi denique altipulati sunt, coudicionibuS. inducias accipit. Ipse & Germanorum imperium
254쪽
Argentoratum cum finitimis ad Rhenum munitio
nibus, ἱκ quae hactenus oppida ab Metensi Bris, censiquc Foris data judicio sibi fuerant, obtineat. Interim arma sileant ; & si quid Germanis, Hispa
nisque ob ea, quae nunc aguntur, cum Gallis in controversiam veniat, Britannici Regis arbitrio dirimatur. Unum praeter caetera Hispanos ex sociali fide retardaverat ad complectendas inducias, quod iisdem Genuensium Rempublicam contineri cuperent. Et illuc Britannus ossiciis omnibus adnitebatur; sed inaniter. Ludovicus enim Innocentio Pontifici maximo data fide, se nihil ex eorum Imperio in suam ditionem adducturum, rem caeterum ex sua voluntate pendere voluit . Quod ubi Genuensibus cognitum , & nihil in duorum regum auctoritate praesidii sibi esse; ad Saciorum Principis opem se converterunt, illum rati apud magnanimum regem plus religionis, quam caeteros Im
perii sui majestate, valiturum . Nec spes defecit ;quippe ejus ossiciis delinitus pacem petentibus dedit , pactus supremi ad se Magistratus legationem ,
quae amicitiam veniamque deprecaretur; & classem ad pristinum quinqueremium numerum redigendam . Itaque principio insequentis anni Dux ipse caput Reipublicae, eique ad sidentes quatuor Senatores illum Uersalias adiere- In Aulam admissis, Dux Regem, ita ut convenerat, his prope verbis est alloquutus. Genuensium Senatus, Rex ampli
sime, nihil unquam acerbiuS habuit, quὸm quid- Tom. I. H h piam
Quibus eouditi nibus a Hisspania, Brita
niaque Reges student iisidem induiscus Genuenses cointinere . Ludovicus ab nuit . Invocentius G
nue es tu reris gratiam reducis. Quibus conditis ηibalis
ca , ct quatuor Senatorum soleomnis legatio ad
255쪽
a 2 H Is T ORIARUM Iis3 . piam culpae adversus amicum potenti ssimumque Regem in se admisisse, reputari ; nihil jucundius,quim hunc dari' sibi locum funestae opinionis officiis omnibus obliterandae. Id te in animum inducere , adeo e re sua esse putat, ut sibi non m
lestum quod aliqui fortasse arbitrentur sed plane
gratissimum fuerit, te voluisse per Reipublicae Principem tibi, hoc se animo esse, renuntiari. Non enim tanta res, in qua plurimum suae collocat felicitatis , cuicumque credenda erat; sed cui, utpote suae gentis Duci , omnium voluntatis apprime gnaro, fides a te maxime habenda foret. Hoc nunc ego defungor munere, testorque, ut a
suo capite divelli nequit Respublica , hic ipsam
stare mecum, te praesentem intueri, tantique s cere in tuam rediisse gratiam, ut sibi convalescere ex praeteritis aerumnis, quasi reddita valetudine , videatur . Unum orat; ut perpetuum sit beneficium I perpetuum fore ominatur, si uti partum obsequio est, ita obsequio liceat retinere . Respo R Φρη - sum a Rege: bene ac prudenter Rempublicam secisse, quod tam illustri legatione propensam erga se voluntatem, quam antea dubiam reddiderat, paetefecerit. Ex hac, non ex iis, quae acciderunt, se velle argumentum capere, gratum ei esse, amiciatia secum conjungi. Quare amicam ultro appella re; cupere simul, ut istud nomen, cultum fide Munifice Meepti ossiciisque, jucundum sibi, utile illi perpetuo sit. ιιὸν Dein comiter Ducem , Legatosque omni honoris b
256쪽
n8volentiaeque significatione complexus , liberaliter munificeque donatos dimisit. Per id prope tempus , quo superiora illa gesta sunt, Caesariani educto ex hibernis milite, de urgendo adversus Tureas bello deliberabant. Erant qui Neoselium ad oppugnandum proponerent, quod per hyemis tempus
commeatibus interclusum languere omnium rerum inopia facile arbitrabantur. Ad istud prae caeteris occupandum faciebat militaris ars, cujus praecepto arx a tergo relinquenda non erat in finibus validis. sima, unde crebris eruptionibus intercipi ad exercitum via posset. Satis superiori anno experientia compertum , quot inde mala Strigonium euntibus obvenissent. Prudentis esse, incognitas aerumnas praecavere 2, miseri, in eas incurrere ; at quid nisi stulti, monstratas patentesque obiret Erant qui ad Budam regni caput periclitandas vires contende rent . Ea capta, universam Hungariam se dedituram, exemplo aut metu victam ue prout unumquodque oppidum ejus auctoritatem aut vires aestimet. Et captum iri, ex depressis Viennensi clade Barbarorum animis, suorum elatis in spem rerum
maximarum, facile sibi spondere posse . Tanto facinori adeste parem exercitum . Nec aliquid a Neo- selio timendum , si convehendis militaribus instr mentis commeatibusque Danubius quod levi negotio fieri possit expediatur. Audendum propterea,
ac reputandum : arridente fortuna, uti nunc sibi res est, audaciora consilia salubriora esse. Caesar in . . Hh Σ hanc
casariani de bes. si ratione deliberant .
casari, Lotharinagii avictoritas moto, hac placuit sententia
257쪽
244 HIs TORIARUM 168 . hanc sententiam, Lotharingit maxime auctoritate, de rei aggrediendae plausu, inclinavit. Igitur trifariam diviso exercitu , robur legionum constabat ag-2 . .is men Viginti peditum, duodecim equitum Germa
copia . norum , quatuor Sarmatarum Lubomischio duce,
totidem Hungarorum millibus ad Budam oppu-
Quomodo in tres sinandam Lotharinuio; decem armatorum millia
quibus mesui magna eX parte Croati nominis, Lestaeo legato ad attributa. holtem circa Danubium retinendum; Caprarae itidem legato validam manum ad Perduelles in sit periori provincia coercendos conterendosque assi- Enavit. Lotharingius adulto vere castra movit. Da-
tis Mercio Instructori exercitus equitum duobus DatusuerelamL millibuS, qui Occupatis circa Neoselium itineribus
titum globus ad praesidium intra munitionem retineret, prohiberet- coercendum . que accipiendo militum lupplemento dc commeatibus; ipse cum exercitu Danubium transvectus, relictis prope Strigonium impedimentis cum tenui praesidio, Visiegradiam, quae amni superstat, progressus, primo impetu c pit. Arcem antiqui ope-νsse,ari ista ria Bechium tribunum cum sua legione tentaria oppugnatur. jussit. Haec in edita satis rupe custodiebat olim , utpote tum temporis munitis ima, regium diadema , quod ab ipso sui nominis auctore S. Steph no posteris transmissum Hungarici Reges summa oppugnatioris diligentia ut Imperii pignus tuentur. Nunc tuta tibitur. loco eludebat aggredientium vim, qui nec saxum ascendere , nec supponendo nitrato pulveri cavare possunt . Semel atque iterum repulsi, qu
258쪽
tuor in adverso proximoque jugo mortaria constituunt ; rati ignescentes globos in confertistimum
prae loci angustiis praesidium septingenti & quin
quaginta milites erant) conjectos, facturos stragem ac metum. Nec vana spe . Nam cum denique Iibratores , fallente prius ictu , collineassent , inde vero certissima infligerentur vulnera; Praesidi rii sibi a flamma teloque metuentes , cum biduo Pr m μ' si
te tenuillent , portas aperuerunt ; per aussi abire ditionibus. cum armis ac re domestica. Quae dum aguntur, transfugae Mehemeti Budae praetori attulerunt ,eXercitus impedimenta prope Strigonium levi praesidio , quia nullus in propinquo hostium metuS, ac negligenter servari. In spem adductus aut sibi aut igni ea praedae futura, quinque Turcarum Scytharumque equitum millia per occulta viarum misit, qui silentio insequentis noctis remotiorem M.
Visiegradia saltum regio ibi plurimum saltuosa Mormies Moest) superante , prima luce sarcinas bellicumquς b is,discis
apparatum derepente invaderent . Profecti ac vix rianorum impe montium fauces egressi, ab excubitoribus detegumtur . Dato adesse hostem signo, Hallevillus Initi erant, mittit. ctor exercitus, qui praeerat impedimentorum pra sidio , praemisso cum quingentis equitibus Nor c, iri nossi chermae Barone, ut collem in via haud longe p - globus occurris. situm occuparet, moramque advenientibus faceret; ipse ad convocandas instruendasque copias tuba classicum cani jussit. Facto promptiorum turma rum agmine , imperatoque , ut reliquae vix dum
259쪽
altero globo fur Plias stri, σμ-
1ne vulneratuν re moritura Carolus Pater rem militari sagacitate re tuis. Turea recedunt.
a 46 HIs TORIARUM. collecte subsequerentur, inexplorato processit ἱ ratus cum praedatoribus , qui rari negligentesque discurrerent , rem sibi fore. Barbari citatis equis. servatisque ordinibus iter accelerabant ; quorum ubi tantam multitudinem Norchermius longe conspexit, extemplo ad Hallevillum misit, qui sibi suisique peterent recedendi veniam. Stare & obniti juLsos paullo post Thraces adorti, illico pepulere. Insequentibus Hallevillus cum exigua circum se conglobatorum ala strenue occurrit. Turcae dilatato agmine a fronte a latere irrumpunt 3 & Germani quamquam longe pauciores acerrime decertabant; sed cum undique caederentur, in fugam se conjucere coacti sunt. Hallevillus adversum femur lancea transfixus paullo post moritur. Nec suorum . quisquam superfuisset, nisi cum equestri Rabatta legione Carolus Paces pro tribuno militum pulsis opem in tempore attulisset . Is enim ad auxilii
speciem augendam magno tubarum tympanorumque strepitu legionem concrepare, extenuatoque
latere latissima diductam fronte eminenti in loco sistere gradum jubet. Thraces ea deterriti specie, suspicatique ingentem supervenisse militum globum , quibuscum sibi felsis manus conserendas esse, sustinuere cursum. Facta persequendi mora , qui inordinati fugiebant, conversis equis ad ordines rediere. Simul structa cum reliquis acie, vice sua Barbaros reserentes pedem telis confodiunt. Saltus fugientibus tutum receptum dedit. In eo tumultu
260쪽
recuperati captivorum aliquot, in his Rabam adO- 168 .lescens , prima capti pugna consternatique . Lotharingius, quam citissime poterat, de impediment rum praesidiique discrimine certior factiis , Ludovico Badensium Principi cum sagittariis equitibus suppetias eundi negotium dederat. Uerum, dum
se in viam comparant, renuntiato: rem salvam esse , de hostes paucis utrinque desideratis se recepiLia: restitere . Uissegradia in deditionem accepta , explicatoque illic Danubii cursu, inccia e regione se se objiciebat, sinistro haerens brachio flumi- eum petii. nis, ubi ad insulam D. Andreae nomine celebratam dividitur. Eo confestim, injecto ponte, legi nes traducuntur. Quod ubi praetori Budae compertum est, ex Germanorum occupandi oppidi studio rationem ducens, quanti sua interesset illud retinς r. ia ae in re, quindecim' armatorum millia quot licuit ex currunt. omni parte colligere illuc adduxit . Moenia nec munitionibus nec loci natura spem dabant , diu
multumque hostem remoratura . Quare iter potius obsidendum statuit ; de collis admonebat ab urbe , Ubi R Ioeant ad
remotus haud amplius quingentos passus , arduus ascensu, dissicilis aditu ob oppositam non longe paludem , Danubiumque ad laevam interfluentem. Ibi in summo clivo castra locat, & quinque ma jores machinas in editiori tumulo ad eminus jaculandum . i Lotharingius conspecta superandae paludis
collisque dissicultate parumper substitit , secunia