장음표시 사용
161쪽
Triginta aut quadriginta quidem annos abhinc, ita increbuit, tum inter plebes et urbanos, tum in rure et in oppido, ut domicilium intrare haudquaquam potuisses. quod expers graveolentis ejus odoris fuit. In multis vero hodie Angliae locis, plebs ipsa ab herba abstinent; hoc ex auctoritate generosi cujusdam assero, variis Angliae partibus bene versati, morumque populi satis studiosit. In aliis autem locis regni adhuc mos plurimum viget, praesertim regionibus insulae septentrionalibus prope Scotiae confineS.
Multi quoque, propter graves et diuturnos animi affectus, veluti moerorem, ad ni cottanam confugerunt, non secus ac alii ad vinum, ut sic curas depellerent, et in hoc modo consuetudinem hanc malam contraxerunt. De hoc multi mihi ipsi fassi sunt, cum nimis sero comperiissent missam ab tabaco valetudinem. Varii alii certe sunt Nodi, quibus cUras et moerores levare tentent homines, teque minus essicaces, quos rectius faciant, sit tales, loco ejus, experirent. Sed non nunc meum est eos in digitare. Inter multa fumi hujus mala, bonum extat Unum,luod, quamvis levius, me tamen de ni cottana tradi tem e citare oportet; i. e. insecta inde commode suffocari,osse, si herbam incendas. Nam cubile culicibus infe tum facile fumo hocce expurgare queas. Nihilominus, icotianae fumum, satemur, herbarum aromaticarum
uino, praesertim tussilaginis farsaris, vix palmam prae-ipere posse.
Urbes fere semper, ubi domicilia consertim strixiantur insectis infestantur. Igitur, hoc line, si opus sit, libere
162쪽
66 DE NICOTIANAE VIRIBUS. DE TABACI MANDUCATIONE.
Tertius modus ni cottanam usurpandi, et quidem pessimus omnium quod ad sanitatem, prosessore Culleno ju dice ', est soliorum manducatio. Largae salivae copia inde item disperditur, ex qua jactura homines emaciari
dicuntur; exemplum cujus relatum habemus a Borellor, Imo, quantitas huius liquoris multo major per manducationem, quam per stamum ipsam, expuitur. Probare supra conatus sum, ni cottanam appetitum delere partim dispendio salivae, et partim vi sua narcotica.
Indi hodie, atque olim, hoc solo proposito herbam Z-
Professor Home, de saliva tractans, autumat eam stimulantem vim possidere, unde oritur, illo judice, famis sensatio. Ventriculo vacuo, larga hujus quantitas deglutitur. Satis flabilitum hoc esse vir illustris putat, quoniam tumores saliva solvit, si externe applicetur li. Certum est, quod, si in cuticulam manu eam infrices, levis calor partis sentitur. Nunc si vis stimulans ei conceda. tur, tunc ventriculi atonia in ratione majoris copiae ejus exputae erit, quippe quia is stimulo hoc necessario care. bit; unde jactura ejus famis sensationem minuet. In regionibus calidis, universe et large incolae utuntur tabaco ; cujus rei ratio me latet, et consuetudini fortasse
163쪽
Ruiton ipse nos certiores facit de usu ejus in talibus mundi partibus, dicens, On the solath banhs of the rive Senegat, the Negro Women have the labacco-pipe per- petuaΠy in their mouilis N Atque etiam idem, de E-gyptis tractans, quoque assirmat, Their chie femploy- ment through the day is drin hing cotae, sinoahing to- bacco, and chaltering in the streets '.' Sed quod ad tabaci
manducationem pertinet, Bontius non ejus usum solum, Verum aliorum acrium masticatoriorum damnat i, qualia sunt θ I D in India Orientali multum usurpata, atque ricinus Americanus, Jcc.
Masticatoria dentes quoque laedunt; et idem de his haec habet verba. Ego masticatorium hoc, i. e. Dule, longe ante sero fumigio tabaci; verumtamen ipsius longus ac continuus usus sui hominibus hic mos est),' i. e. in In - , ' non solum dentes erodit, sed etiam exeidere facit. Imo, non semel vidi aliquos, qui nondum iuventutis
terminos egressi, omnibus dentibus carebant ob usumbete les. I linc etiam videas Indo rariores ostendere dent: una ordines Moderatum usum pro dentifrico, ac ad commendationem halitus oris laudo ; caeterum abus Hia, non minus ac tabaci, vitupero li. 'inde patet, quam parum aestimabat Eontius hanc planum, aliaque masticatioria. Tabaci manducatio, praesertim regionibus calidis, trea Orcs quoque manuum, cum ventriculi a ciclitate pariter
ac ' Vid. Lasson, vol. 3. p. I a. trans. by Smellte. Ibid. Vol. 3. P. II 4.i Vid. Bo t. de morb. Ind. Orient.
164쪽
ad ejus pulvis, inducit. Exempla cujus pauca, quae ali quot abhinc annos in India occidentali accidebant, nuper mihi a viro qui eas assectiones ipse exinde passus, relata erant.
Hoc malum gravius esse observabatur, quoties herba mane gustabatur; atque quod exinde oriebatur morbus, luculenter demonstratum fuit, ab salute ejus prorsus re cuperata, tabaci masticatione relicta
An pejores effectus calidis plagis quam frigidis edit hujus
herbae usus t Ibi homines debiliores et laxiores a natura sunt, et facilius igitur forsan assiciuntur. Sed sub frigidum coelum nullatenus spernitur: Hoc patet tum ex moribus Laponum, tum ex indigenis montium Caledoniae septentrionalis. Quod ad primum, audi Busson. The Laplanders hunt the ermine, the lynx, the fox, and the martin, and bai ter their il ins for brandy and iobacco '' Et, quod ad secundam assertionem, ex auctoritate viri ingeniosi, indigenae hujus regionis, et
qui totam fere hanc terram iterum iterumque Peregrinavit, a Trmo Huc usque morbos ab ni cottanae usu ortos obiter tractavimus ; de manducatione ejus vix necesse videtur ut Pius rem tangere, propterea quod eadem fere mala ac fumo atque Pulvere oritura sunt, non tantum Propter succum irequenter degluti tum, verum etiam propter
magnum salivae dispendium. Observare
' VOL 3. p. 6 r. 5mellte. i Ex auctoritate nempe editoris et interpretia libri cujusdam. Caledonian Bards, dicti.
165쪽
Observare autem liceat, rotulorum ejus manducationem dentes nigredine quoque obducere, atque tandem eos, herba diu usitata, erodere.
Inter plebes, ubi in dies invalescit tabaci utendi his omnibus modis consuetudo, Vix minus anxie quam cibus ipse
cupitur. Quanquam multi pauperes miseri pretio cibi
quotidiani pene vacent, a suo parco alimento tamen detrahunt, ut herbam emere valeant; neque insolitum est eos exclamantes audire, sese semel in dies tantum vesci contentos esse, atque Vilissimo quoque cibo, potius quam tabacum abstinere cogi. Attamen, hac disquisitione de morbis ab usu tabaci facta, aurem mihi vellit amicus. Cave, multi hodie ex- istunt, qui infracta sanitate adhuc potiuntur, quanquam per quinquaginta etiam annos, aut id manducavere, aut ' pulverem naribus farsierunt, aut fors an omnibus his modis simul herbam consumpserunt. Hoc verum esse haudquaquam negaverim; nullatenus vero dΡctrinam meam a ratione multisque exemplis sussul
Ndm tum Viri tum mulieres sunt a natura constitutionibus ita praediti, ut nec tabaci usus, nec aliae fere prae- disponentes ad morbos causae, quamvis fatis fortes, emcere queant. Dum, contra, delicati, debiles, valetudinarii, quorum genus nervosum plus justo sensile est, immunes a unquam ab ejus usu immodico evadunt. Si quis tamen, quod haud tam infrequenter accidit', ma- gnitate ejus, Primo morbis inde variis inductis, demum mo-iatur, mors nequaquam huic herbae ascribitur; quoniam
166쪽
studiosi semper mortales suere sua vitia celare, et deliacias istas depravatas vi fere et armis defendere. Quare, cum Beclero, dicere necesse sit, naribus tabaco philis, et ι fumi bibulis suam relinquimus consuetudinem incorrigi - bilem 'Eodem vero tempore non finem facere positimus, sine admonitione Regis Jacobi, hac de planta tractantis, tabaci amatoribus reserenda; cui, si obtemperarent, certissime ad sanitatem multorum Plurimum conferat. Tandum igitur, o cives,' monet serenissimus auctor, si quis pudor, rem insanam abjicite, ortam ex ignomi- nia, receptam errore, frequentatam stultitia; unde et iras numinis accenditur, corporis sanitas atteritur, res fami liaris arroditur, rem visu turpem, olfactu insuavem, ce- rebro noxiam, pulmonibus damnosam, et, si dicere liceat, atri fumi nebulis tartareos Vapores Proxime represen-
Ad me tam jam perveni; et disertationi finem tan dem daturus sum, quam variis maculis multisque errori bus scatere profiteri non haesito. Sed ab argumenti natura, in hac academia Prorsus novi, spero me a lecto. ribus benignissimis excusatum iri. Ostium ad hunc tra' mitem vix adhuc intratum est. Non vero despero alios videre, quorum ingenia late Prae nostris praepolleant, viam clariori in luce posthac recludentes, viresque hujus herbael Vid. in Cynos. Herm. P. 344.
167쪽
herbae ex usu eius communi perniciosas, luculentissime demonstrantes. Restat nunc tantum, ut a studiis discessurus, Professori bus gratias quam maxumas ex animo agam. Floreat Academia Edinensis i floreat medicinae cultura i Ab hisce meis praeceptoribus eruditissimis multa beneficia, per qua-Griennia spatium, intra aedes academicas commoratUm, recepta, me reticere omnino nefas esiet; prae te autem, Gre' gori, illustris juvenis, eruditissime Professor, patris, heu, qui fuit i vestigia arctissime premens, neminem mihi cari orem habeo; et tuae erga me benignitatis, morum comi tatis, multique hospitii, olim meminisse juvabit. Neque sub coelis aliis nomen tuum alienis a me commemoratum, sine sua merita laude, manebit
168쪽
Ηerba Nicotiana. T A B. II. Fig. I. Instrumentum Clyta. Gaubii.
A. Pixis tabacina. I ig. 2. Idem instrum. ab Athen reformatum, ubi apud A. instrum. clysm. commune circum follis extremitatem ligatur. Fig. 3. Instrum. ligneum Berrhenbroehit. A. Pix. tabaci n. stanno intus munita. B. Papili. lignea, aut epistomium, per quod claudatur instrum. ne exeat fumus.
Fig. 4. Syrinae Monroiana. A. Duplex ejus papili. B. Extremitas stringis qua inseritur tubus flexilis, C. D. Pix. tabac. cujus extremitas a. In stringis papili. apud E. Inseritur.