장음표시 사용
131쪽
tiones his organis inductis, sed contra cicatrices et caecitatem pariter increbruit. Bontius, qui olim artem Apollinarem cum honore in India Orientali diu feliciter exercuit, pulverem Nicotianae laudat, et navigantes ad Amboinam, insulasque Moluccas, ac freta vicina, eum in nares recipere sedulo monet, si caecitate correpti sint. Nam haud raro fit, has Caecitate, et oculorum vitiis aliis, ut ille assirmat, gravari. iod malum oriri putat ab origa, quam edunt incolae nimis calida. Nosque certiores iacit, seipsum frequenter morbum sublevaste, errhinorum ope, ex tabaci Pulvere Praeparatorum f. Porro, contra oculorum inflammationes sive a morbo idio pathico, sive symptomatico, sine discrimine, hodie usurpatur, a vulgo Ialtem, ni cottana. Et a medicis etiam peritis haud raro commendatUr.
Verum quidem eit, quod levamen, quamvis fugax, Paucis his morbis primo inferat; sed prava consuetudo postea nullo pacto rumpenda inde oritur.
Nonnulli etiam pulveres sternutatomos contra aurium vitia commendant, quando, nempe, multa serositas in capite collecta, circum aures Procumbit, et, membranam tenuissimam nerveam, aurium labyrinthos obducentem, nimis humectat et relaxat
Hi asserunt, quod, in tali casu, colluvies haec ibi hae
132쪽
rens, ab errhinis, vel sternutatoriis, per ductus Eustachianos, ex auribus ad palatum abeunteS, commode evacuetur. Hoc verum sit; sed optime notum est, per usum quotidianum talium medicamentorum, sternutationem Prorsus cessare, neque ulterius his errhinis, praecipue si anicotiana confecta sint, excitari posse. Igitur, quamvis
primo levamen inferant sternutatoria a tabaco confecta, post multum tamen usum, commodum, nullo modo, Ut quondam, aegro dabunt.
Verbo, ille, me judice, qui ad vitia aurium amovenda, pulverem ni cottanae quotidie in nasum inspiraret, longe errat, quia Usus ejus perpetuus essectus hos sternutatorios prorsus destruit. Imo, secundum sagacissimum Ho annum, perversus talis modi abusus, dum, singulis fere momentiS, in nares pulvis attrahatur, non parum damni et nocumenti asserat hominibus, praesertim si tales naturae siccioris sint. Multae existunt aliae corporis affectiones ubi plantae hujus virtutes olim fere ad astra ferebantur, podagra,
nempe, et dysenteria, partus dissicilis, et plurimi alii
In morbis vero sanandis, ex jam dictis, luculenter patebit, illam vix tantas meruisse laudes. Sed, quoniam utilis nonnunquam reperta ni cottana fuit, contra hernias et duritiem alvi pertinacem, in i leo, atque colico spasmodico, contraque vermes in sinu frontali hospitantes, locus in pharmacopoeis proculdubio habere debet planta ; eo magis, quod pro certo compertum est, qualitates ejus manifestas satis esse sortes, et maximae vires medicae a talibus remediis jure semper expectantur, quae corpus Vehementer assiciunt. Verbo,
133쪽
I erbo, cum prudentia adhibita, in morbis quibusdam proderit, in plerisque autem aliis, quibus olim laudes illi false accumulabantur, nociva, aut, ad minimum, inutilis deprehendetur. Haec de ejus usu ad morbos medendos lassiciant; et nunc ad alteram partem hujus diuertationis progredienis dum, ad hosce morbos nempe ostendendos, qui usu plantae domestico, vel primo inducuntur, vel in pejus
134쪽
MORBIS his, quamvis calamo, fateor, nimis festinante, percursis, quibus in sanandis hodie a medicis plurimis,
aeque ac vulgo ignobili, ni cottana celebratur, alteram dissertationis partem nunc aggrediamur, nempe, ad hos morbos, ab ejus usu intempestivo aut inductos, aut graviores saetos, referendOS. Non vero sine maxima haesitatione incipimus, quum herbam incusaturi simus, pro cujus militate nobiles et ignobiles, docti et indocti, pariter contendunt, eaqUe as.
Dr Hope, eximius rei botanicae apud Edinensem Prosessor, et cui liceat mihi gratias ex animo, ob multa et praeclara beneficia in me, diversis temporibus, collata, nunc agere, exoticas plantas suis auditoribus demonstrans, inter alia memorat, quantas barbaris gentibus laudes debemus, ex quibus plures atque perutiles Plantas, quae antea nobis ignotae latuere, recepimus; quas inter, addit vir illustris, stant rheum, ni cottana, et plurimae aliae. Assertio quidem generalis verissima est; nihilominus, quantum ad ni cottanam spectat, nescio quibus argumentis utilitatem tantam hujus plantae Vir exim lUS Probare Poterit, si ad corporis sanitatem respiciat. Quod multis, quasi mercimonium utilis suit, facile concedo ; rem familiarem plurimis largam praebuit: Nec ad aerarium rei publicae, salutis sortasse detrimento, minus lucrifecit. Non de mercimonio vero, sed de utilitate ad bonam valitudinem, ut medicum decet, solummodo
135쪽
Certissimum est, quod multis lethalis fuit l, neque sine
causa, quasi fons morborum diversorum incusatur, utentibus luxuria vilis, non utentibus pharmacon ingratissi
ἹRipLici modo pro lueturia homines ni cottana utuntur, fumo, scilicet, pulvere, et foliis ad manducandum, singuli quorum assectatores plurimos nacti sunt, et vix minus alimento ipso multis aestimatur, neque minori aviditate appetitu T. Priusquam morbos inde orituros ostendere incipimus, partes breviter describere oportebit, ad quas vel primo admovetur, Vel brevi Penetrat.
DE SI NUBUS IN NARES PATENTIBUS.
Hi sunt, I. duo frontales sinus ; a. duo sphaenoidales: 3. cellulae, alias sinus ethmoidales dictae; et, 4. sinus
maxillaris. I. h rontales cursum tortuosum tenent, ex nare Utroque frontem versus, magis magisque patentes. In multis coeunt; in aliis vero seorsum semper manent. Crescunt, ut crescit aetas, ad extremam usque vitae horam In infantibus enim ita parvi sunt, ut revera existere affirmare vix possis. Descendunt quoque in cellulameth moideam aliquam, cumque ea in nares aperiunt, et osse solido exculpuntur. a. Sphaerioidales sinus rotundiores, et in utraque diametro non exigui; Praeterea, ante sellam turcicam, et quoquel Monro Praelect.
136쪽
quoque sub ea, imo et post eam, late in osse multiformi
excavati, inque supremum narium meatum, antrorsum
s. Cellulae, alias dictae sinus ethmoidales, tres, quatuor, Utrinque, aut plures, tenerrimae, et ex osse quoque effossae sunt. Quarum anteriores in medium, posteriores in supremum lateralem narium canalem aperiuntur. . Denique, sinus maxillaris vastus, et ante natum iam inceptus in osse maxillae peculiariter dicto excavatus est, et tenera lamina ossea undique clausus, ad medium mea-
tum patet. Omnes hi simus recessusque tremores aeris, quales sonum faciunt, et accipiunt, et reddunt, et augent, et modulantur quodammodo. Inde luculenter patebit, quare necesse. fit, homines ni cottanae pulverem large et avide, ex longa consuetudine, in nares attrahentes, vocis suavitatem perdere, et Verba rauca et gutturalia emittere. Nares enim nunc quasi infarctae pulvere obstruuntur. nec per eas facile inhalatur aut exhalatur aer, cujus
multa extant quotidie sub oculis exempla. Si quis nunc me rogare vellet, qui fit, pulverem huncce in nares primo receptum fuisse ' respondeo, Plantam in medicina solummodo usurpatam, longeque notam unguς ἶ-tis aliisque formulis priusquam naribus adhibitam fuisse Cum nautae et milites autem tandem, quibus initios requentior istius herbae fuit usus, experimento didicissent, eam sibi esse pharmacon, et irritatione caput exonerare, cito
137쪽
Cito usus in nimiam et pravam consuetudinem degene
Porro, longe άntequam in nares domestice hauriebatur, Indi, Peruviani, similesque gentes barbarae, in ignibus suis sacris, hostiae loco, utebantur. Hoc modo quoque fata dicebant. Praeterea, si navigantes tempestate in periculum perducti essent, ad tabaci pulverem, tanquam ad sacram anchoram, confugiebant: Eodemque ritu, quum periculis quibusdam evasissent, mimico gestu, dissonaque Voce, veluti gratias agentes diis, pulverem in aerem projiciebant f. Usus hujus pulveris.' dicit Ho annus, primum ad Italos venit, apud quos frequentissimus est- postea ad Gallos, et etiam ad ipsos Germanos, sese ex. tendit, ita ut tabacomani a jam multi laborent; et ipsa consuetudo talem pulverem fecerit pene cum aere ne- cessarium ; plerisque inutilis, et superfluus, imo noxius
Quod ad narium in arctionem nunc attinet; mihi esse videtur, non solummodo nares, sed quoque sinus hos nuper descriptos, eo repleri; nam, quamvis tortilis prorsus sit via ad sinus, quamvis item Depius ac diligenter ni cottanae
conspurcatores nasum emungere Curent, tamen, quum
pulvis tam levis tamque subtilis sit, et praeterea, inspiratione strenuissima, qua eum soliti attrahere sunt, inhaletur, necesse fit, ut qua detur Porta ruat. In antris maxillaribus proculdubio impactus repertus fuit, nec rationes satis validae mihi patent, quare in fron. tales pariter, aliosque sinus, Penetret. Puta nunc, si velis, nulla alia mala, praeter vocis suavitatem amissam exinde oriri, quam, ut omnibus innotescit,
138쪽
pulvis, post longum usum, creat; dehortari tamen id solum debet, aut, ad minimum, homines impellere ut parcius sibimetipsis indulgerent. Porro, gravem et hircosum odorem illo utentes plerum que emittunt, olfactui aliorum omnino ingratum. Denique, nimio et intempestivo ejus usu, pulchritudinem minuit, destruit; cutis colorem mutat, nasum totum externe subfuscum reddit, et interne, circumque narium alam, turpe quidem astantibns spectaculum. Unde Virgines Gallicae nobiles ab ejus usu abhorrent, nec nisi nupti eam usurpant: Praeterea, acritudo ejus superius labium saepissime decorticat, luteoque colore totam fere faciem deturpat. Malum quoque non levius, sub quod laborant tales, superest ut recenseamus: Verbis, nimirum, articulandis dissicultatem magnam sustinent. Antea demonstrare conati sumus, quo liberius in sinus
irruat aer, eo clariorem emitti vocem. Quicquid eos Obstruit, literas naiales m. n. et v. efferre nullatenus sinit ; et exinde quasi rauca evadit vox, aut tetra, qualis Per nares vulgo transire dicatur.
Nunc, si ad quantitatem a multis quotidie sumptam re . spiceres, primo patebit intuitu, vocem multum corrumpi oportere. Refert enim Magnenus de quodam illi ipsi Optime noto, cui tanta voluptas usus hujus pulveris fuit, ut unica die uncias quatuor naso suo perdiderit '. Hos man quoque de alio refert homine, qui quotidie uncias
tres eiusdem in nares attraxit.
139쪽
5Iihi hodie noti sunt pauci, quibus duae in dies unciae
I ix iussiciunt. Haud raro quidem observare datum est, Unam eodem spatio consumi. Tanta certe quantitas non obstruere liberum aeris in nares transitum non potest; inde verba nas alia proculdubio emittentur. Praeterea, non solum hoc modo vocem corrumpit ni-Cotianae usus, sed, laesa interdum fit uvula, aut palatum, aut gula ipsa, et vocem et alias horum organorum actiones,
veluti devorandi facultatem, multum impedit: Cujus modi triste et lethale a tumore gulae exemplum nuper mihi relatum fuit.
Ex plantae historia patet, eam narcoticam esse, quod item a quotidianis tentaminibus firmatur. Hinc quum in dies large intra nares recipiatur, ut in ventriculum illabatur necesse fit. Tonum igitur minuit, et functiones hujus organi admodum impedit. Etenim omnia
Darcotica Universum corpus hebetant, nervorumque fibrillas ventriculi multiplices, et tenerrimas, ob commercium id intimum, quo inter se diversae corporis Partes fruuntur, assiciunt, et justo suo sensu privant. Saepissime qui mdem evomitus fuit pulvis, nec parca quantitate, et eundem dyspepsiam saepe creare plurima exempla demonstrarunt, varia quorum Cullenus ipse quotannis suis auditoribus, inter praelegendum, referre solet f. Nico i Cullen, praeitct. 1777.
140쪽
Nicotianam delere famem Veteres, hac de planta tractante S, nempe, Neandrum, Magnenum, aliosque, seculis fere binis abhinc, non latuit: Qui inter alias virtutes e numeratas huic proposito etiam eam laudaverunt. At naturam hujus rei veram male intellexerunt; et ubi eos damnare prorsus oportebat, ibi admiratione stollida et um-plici stupuerunt. Monardes nos docet, Indos ipsos eam usurpare ad sitim famemque sedandam, imo, ut pUtabantur, arcendam ad dies aliquot ne cibo potuve egerent, quoties peregre illis est proficiscendum per avia et loca inhospita desertaque, ubi cibus uotusve Vix aut ne vix quidem comparari posset. Expeditiones quoque trium vel forte plurium dierum eorum milites suscipere dicuntur, et bene sustinuisse, solani cottana freti, qua variis utebantur modis. Porro, obsit dione Valentiae anno I 636, miles fuerat, qui inediam sustinebat septem dierum, ita assirmatur, globulia ejusdem devoratis, vires belli laboribus aptas conservanS. Indi vero dicuntur multo longius famem sitimque ea arcere
ob id quod planta bis regionibus fortior est. Sequenti modo
Praeparant; partes nempe aequales ejus et cochlearum qua-xundarum testas accipiunt, terunt, simulque commiscent ,
siccant, in pilulas formant, et in umbra demum pro usu reponunt; iter per deserta locaque cibo carentia facturi, ali quot ex his at sumunt, inter dentes reponunt, succumque assidue ex una alterave harum sugunt. Idem post inter valla quaedam repetunt per plures dies, omni quo tem pore, nec iame, nec site, imo, neque lassitudine, ut fertur,