Emblemata Florentii Schoonhovii ... partim moralia partim etiam civilia. Cum latiori eorundem ejusdem Auctoris interpretatione. Accedunt et alia quaedam poëmatia in alijs poem̈atum suonum libris non contenta

발행: 1648년

분량: 251페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

91쪽

qui satis et e putant nasci, coecamque naturam in tenebris suis marcere , torpere sinunt. Ut enim fructus aut unius tantum generis, ut aut plurimn insipidos gignit arbor, citra curam insitionis ut agri non solum nullas fruges, sed tribulos, carduos est lolium producunt, si non excolantur, exculti vero innumera varii generis frumenta pariunt sic homo , nisi Naturam nobile illud Dei depositum, doctrina excolat, tanquam rudis massa, cui nulla forma est inducta, in hoc mundi theatro veris satur secus in se uno omnia habet,nullaque est disciplina quam non apprehendat, si praeceptionibus& exercitatione institerit. Omnibus enim Deus ut Seneca inquit fundamenta dedit, semenque virtutum, quod doctrina suscitatur,non secus ac scintilla levi flatu adjuta, ignem suum explicat Testatur id Boetius,

Intus est hominum vigor arce conditus abdita.

Et alio loco idem, Haret profecto semen introrsum Veri

Quod excitatur ventilante doctrina, Nam cur rogatisiponte recta censetis Ni mersus alto viveretfomes corde pEts platonis Musa personat erum, ouod visique discit, immemor recordatur.

Libet hic addere elegantissimos magni illius Scaligeri versus: Istos animi igniculos, seminaria ista,

uueisserit agros ingen; beata rerum Natura parens, studiis augescere par est , AutθIendor abit perditus arugine tetra. Indigni certe tantis Dei muneribus qui haec negligunt d putrescere sinunt, quum alioqui, si bonus cultor ea excepisset, similia origini suae divinae prodiissent, paria his, ex quibus o

ta sunt, excrevissent nunc, quia colonum negligentem sortita sunt, necantur, surgamenta pro frugibus patiunt. Aput ejus asserit hominem nec perfecte bonum , nec malum nasci, sed utriusque semina ei a natura indita, quae institutione in hanc, vel illam partem emicant. Vide quantum valeat ille cultus, cui

quod Demosthenes de Pronuntiatione dicebathprima, secunda,in tertia debentur Quamvis autem Natura quosdam a sex imis

92쪽

πό FLORENTII sc Noo NHo VII impetus sumat;excolendo tamen perficienda est.Dicet hocRomanae fidicen Lyrata, Doctrinast ,impromovet in sitam,

Rectique cultus pectora roborant. Animadvertit hoc Vegetius in militari sua doctrina, dum ait; Paucos viros fortes natura procreat, bona institutione plures reddet industria. Haec est, quae Elephantem faciat funambulum, morionem Asinum. Et ad quid non fingat hominem, animal omnis Disciplinae capax vincamus itaque, ant saltem adjuvemus Naturam diligentia, excludamus torporis somnium.

93쪽

Rationis cum Aristibus bellum. Vt dira Serpenssemper in solo repens,

Ciconiae perenne concitia bellum ;

Sie diue illa turba Mentis, Assecius,

Rationis altae regium impetunt callem.

Ehieroglyphicis sculpturis petitum Emblema. AEgyptii

enim, quum internum illud affectitum cum latione bellum designarent; Serpentem cum Ciconia belligerantem depingebant. Scribit autem Plinius Naturalis Historiae Lib. X. Cap. XXIlI Ciconias eme Serpentum exitium, eaque de causa tantum eis honoris haberi solitum, ut in Thessalia capi- 3 tale

94쪽

8 FLORENTIL Sc Noo NHO VII tale fuerit occidis se Ciconiam. Notamus vero mos, cum AEgyptiis, per hoc Emblema, affectuum cum Ratione praelium, quo nec periculosius aliud quia occultumin domesticum nec saevi.us,quia cum plus quam C admeis hostibus; nec unde major gloria, quia nobiscum est. Etenim voluptatem vicissie, voluptas maxima est, nec ulla major est victoria, quam ea, quae de cupidita-Εris in tibus nostris refertur. Qui hostem vicerit, illo fortior fuit: qui li-Μiiit Clixit'. bidinem repressit .se ipso fortior fuit. Porro nemini ignotum est, Hominem eis prodigiosum quoddam animal, constans duabus partibus, Anima scilicet S corpore, illa velut numine quodam, hoc tanquam vili pecude. Si quidem corpore usque adeo reliquo brutorum generi non praestamus ut omnibus dotibus non inveniamur inferiores Anima vero, adeo divinitatis sumusca Llps incoli paces,ut ipsas etiam Anglicas mentes liceat praetervolare. Iunctae

hae inter se sunt partes sed concordia quadam discordi nec facile

inter eas convenit, utique de imperio agitur , aut servitute regere enim utraque vult, dc magis illa, quae non debet Terra alis Persius sat7r tollere se supra ignem suum conatur, coenum hoc, supra coelum Anima generis aetherei memor, contra stat, Etsecretamgannit in aurem. Hinc perplexa inter se tumultuantium seditio. Neque vero hanc discordiam, fabulosus ille Poetarum Prometheus, nob1s inseruit, adjuncta menti nostrae, de quoque auimantepaiticula; ut sensit Horatius quum inquit, Fertur Prometheus addere principi Limo coactus particulam undique

Dissectam ct insani Leonis Vim somacho apposuisse nostro;

Neqne primitiva conditio haec indidit; sed peccatum,quod bene

conditum erat. male depravavit. Antea Mens corpori line negotio imperabat illud vero promptissime parebat:nunc inverso ordine, quod parere debet, regere instituit, mirasque tragoedias ac pugnas ciet. Quarum domitorem summus ille Imperator, dedit Lib.de Spirix Rationem cui origo a Coelo est; ut merito ita magnifice eam Seneca celebrarit; Partem in homine divini spiritus mersat . Et Augustinus Aspectum mentis, qui bonum, malumq; discernit, virtutes eligit Deum diligit. Haec tanquam Regina supremam capitis arcem tenet, nihil sordidam, nihil humile volvens;

95쪽

i EMBLEMATA. 79Hancsummu capitis funda νit in arce Mandatricem operum, prostectricemque laborum. Habetque, ita constitutus ille Dictator, sub se Rempublicam, constantem ex variis subditorum generibus. Quos Affectus lice Apul. lib. debit intelligas. Hi sunt Irascentia, quam procul a Ratione,ad do D0gmM.ris micilium cordis deduxerunt Filii Deorum, obsequique eam 3c respondere in loco sapientiae jusserunt praeterea Cupido, atque Appetitus, quos infernas abdominis sedes tenere , ut popinas quasdam, clatrinarum latebras diversoria nequitiae atque luxuriae, praeceperunta ideoque longius hos a sapientia relegatos

voluerunt, ne importuna vicinitas Rationem constitutam cunctorum saluti; in ipsa cogitationum utilitate turbaret. Quod si fiat ut saepissime per cuniculos tentant ilicet actum est, perii

mus. Quicunque enim rationem abJecerit,in haec praetentia le-cutus, in humum se ipse prostraverit, ut desertor Domini, Impe-tatoris, Iatris sui punitur. Resistamus itaque huic hosti Ratione, quae nos inseparabilis comes ad Deum sola perducet L&, Dumspiritiu hos reget artus virgil infatigabili militiaDeo militemus, stationes vigiliasque celebremus. Congrediamur cum hoste quem novimus fortiter ut victorcs, ac devicto adversario triumphantes, praemium Virtutis, quod ipse promisit, a Deo consequamur.

96쪽

In miserrimam Tyrannorum Vitam.

Misera rannus, cujus ensis imminet

Dependulum cer icim; Mediis in undis aret C plumae lepes Non elaborant omnlitum. Mentis tumultuo mo ere turbidos, ongara, nec lictor Pakt.

COMMENTARIUS.

Ionysius Tyrannus olim aliquo admirante scelicitateniregiam, d copias opes, majestatem illius dominatus praedicante aureum lactum sterni curavit, in eo

97쪽

EMBLEMATA. I hominem poni, abacosque complures ornavit argento, auroque elato, tum ad mensiam eximia forma pueros delectos jussit consistere aderant unguenta, coronae,incendebantur odores , mensae

conquisitissimis epulis instruebantur : Fortunatus sibi Damocles videbatur. In hoc medio apparatu fulgentem gladium e lacunari, set equina appensum, dimitti jussit, ut impenderet illius beati

cervicibus. Ille nec pulchros illos administratores adspiciebat, nec plenum artis argentum, nec manum porrigebat in mensam sjam ipsae defluebant coronae, denique exoravit Tyrannum, ut abire liceret, quod jam beatus nollet esse me quo sic Persius, Et magis auratis pendens laquearibus eno satyr. Ptirparem subper cervices terruit: Et Horat.

Districtus ensis cuisuper impia

Cervicependet, non Sicula dapes Dulcem elaborabunt soporem, Non avium citharaque cantus Somnum reducent,somnus agrestium

Lenis virorum.

Hoc pacto docuit Tyrannus quam misera, quamque omnibus4. ,hii periculis exposita sit Tyrannorum vitai quorum si mentes ut Tacitus inquit recludantur, possent aspici laniatusvi ictus; si quidem ad omnes suspiciones pavidi sunt, ut qui Claud. Munitisadiis vivunt septique venenis. Hanc ob rem suibus similes esse Tyrannos AElianus scribit, quas in inst. si quis retigerit, protinus clamare incipiunt, mortem scilicet som AR mniantes, cum nec vellera habeant, nec lac, nec aliud quicquam praeter carnes: Sic Tyranni omnia metuunt, scientes, quod sicuti sues, ita ipsi omnibus vitam debeant. Dicebat ille, neminem tantae futurum dementiae, qui diadema humi projectum tolleret, si sciret quantum curarum agmen secum traheret. Asserit hoc Seneca Trag. O Regnorum magnisfallax Fortuna bonis in praecipiti Dubioque nimis excelsa Ioco, Nunquam placidam Sceptra quietem Certum νem tenuere diem,

98쪽

Vexatque animos nora tempestas,

mons Lybicis Syrtibus aquor Fuerit alternos poIνerefluctus Vt pracipites Regum casus

Fortuna rotat Metui cupiunt Metuique timent. Non nox illis i. Alma recessus praebet tutos, Non curarum somnus domitor

Pectorasol'it. . itidem in Oedipo, uuisquamne regno gaude Zifallax bonum, uuantum malorumfronte quam blanda tegis ZVt alta ventossemper excipiuntjuga: Imperias excelsa Fortu subjacent.

2ς s. Ad dicat aliquis Pulchrum est monstrari, dicier Hic est, stipari servis, vehi aure Hectica,gentibus denique omnibus Fortunam dare omiser, nescis quantum illa bona, per omnes terras fulgentia, sudoris habenti exprimant, quantum occultarum sollicitudinum tegant. Bonus Rex ut dicebat ille servus publicus est.' Cumque omnium occupatio fit misera, Regum tamen est miserrima, utpote qui non modo suis occupationibus laborant, sed ad alienam quoque fervitutem excubant. Stipantur a servis,hominibus ut plurimum infidis, qui, quia eos timent, etiam oderunt: Sedec. is quicunque es quisceptra tenet, Licet omne tua vulgus in aula

Centum pariter liminapulset, Cum tot populissipatus eas, In tot populis vix unafides. Meritoria salutatio eis adfertur a clientibus, purpurae cultori-In Trinum-bus , muscis unctum comitantibus, siccum Regem destituentibus. ccedunt eos fallaces parasiti, qui ut Plautus ait hillos intra dentes conclusos gerunt. Timentura subditis, sed hos interea etiam timent. Ita enim natura constituit ut quicquid alieno de Cotis. ph metu magnum est, a suo non acet. Quae autem est haec potestas,

quae sollicitudinum morsus, formidinumque aculeos vitare nequit Vellet Rex securus vivere, sed nequit. An vero potentem

censes,

99쪽

censes, quem Vides velle, quod non potest essicere qui satellite latus cingit qui, quos terret, plus ipse temet qui ut potens esse videatur, in servientium manu situs est Haec Regnantium plurimi adverterunt, inter quos Alexander, qui eximius Monarcha

ad Diogenem , doliarem vitam agentem, ita dixisse fertur Nisi Alexander essem, Diogenes esse vellem Sensit Alexander tem cum vidit in illa Magnum habitatorem, quantoμIicior hic qui Nil cuperet, quam qui totum ibi posceret orbem. Vidit loc Tiberius, cum diceret, experiendo se didicisse, quam

arduum, quamque Fortunae subjectum esset regendi onus. Divus Augustus, cui Dii plura quam ulli praestiterunt, non desiit seneca de quietem sibi precari, vacationem a Repub petere. Omnis ejus by 'f' 'sermo ad hoc semper revolutus est,ut sibi Iperaret otium. Quod illi, tam eximia res,visum fuit,ut,quia usu non poteraticogitatione praesumeret. Opilatatasacustas Lucan.lib.s.

Pauperis,angustique laris O munera nondum Intellecta Deum. ι Sem-

100쪽

Semper pueri.

antur pueri, si uis lapidesve nucesve

auferat .sempermisia quaequestupent; Nos etiampueri, qui, donec vita superistes, Propter opes luteo digladiamur humi.

COMMENTARIVS.

Erissime Seneca inquit, Non bis pueri sumus, ut vulgo dicitur,sed semper,verum hoc interest quod majoianos ludimus. Majora immo minus ferenda.Ouis enim post juventam, gravesque annos, tantam animi cecitatem,& dementiam, quantam circumferimus, in nobis toleret Quis non naturi monstra, pueros cum rugis dccanis, nos appellet 8 Pueris

SEARCH

MENU NAVIGATION