장음표시 사용
101쪽
60. AEauca haec universam meam in curando hoc assectu FEBRis methodum exhauriunt quam a nemine OnSUlto ob Simplici Aestiolis utatem Suam et Splendidioris sive verborum sive pharmacorum '6l-'6s. apparatu defectum, aspernatum iri confido.
6 I. Atque haec sunt illa symptomata quae in Febre
hae Oecurrere solent. Sunt autem et alia quaedam, quibus memorandi nunc Supersedebimus partim quidem quoniam ea minori momenti Sunt, partim vero quod peculiarem nullam curationem postulent, Febre enim rite tractat Sponte
De Febre Continua hujus constitutionis ac de symptomatibus ejus hactenUSO.
Febre ae J Febribus edd. 66, 68 -malibus ed.'68,)igitur hactenus edd. De Febre Cont. c. J De Symplomatis '66, 6 S. Quae equuntur ea sunt de Muae hactenus proposui monita therapolitica illi Febri uni speciei peculiariter conveniunt, quae omni una maxime familiariter ac generalissime occurrit praeter quam et alias Species
discrimine non uno a se invicem Variante anomala nonnullorum annorum
Constituti progenerata; quas quidem onmes juxta phaenomenωn suorum varietatem in classes redigere, ac lin-raetere cujusque diopathicos enu-Cleare, nec non 3ropriam medendi rationem cuilibet sigillatim accommodare, ut res est multi otii ac summe ardua, ita etiam cum nullo certo annorum Ordine emergant, ad justum de iisdem Observationum apparatum Ongerendum fortasse unius Medici aetas vix suffecerit. Mihi, ex quo Medicinae
operam dedi, species inSigniores, O-tabilem therapeiae varietatem XPOS- Centes, Observatae Sunt omnino duae altera, communior illa, de cujus indole ac medicatione hactenus egimuS; altera,
pestilentialis, de qua in serius despiciendum erit. Secl. v. d. 68. JU Caeterum in medela ebrium, di-Versitas, quae e disserentibus ejusdem anni tempestatibus, atque etiam Xunius anni ab alio discrimine suboritur, me quidem judice, non minus
animadversione digna St, quam ea quae nascitur e Varii aegrotorum temperamentis. Et sane inter praecipua causaS, cur ebrium medela usque inde, fluctuet, Virorumque etiam Quae hactenus 1yc. J Pra.ris hactenus commemorata non nisi Febres Continuas
doctorum conatus tam malae cedant, hanc enumerandam eXistima Verim quod praetici observatione Sua S, quas
ex faelici unius pluriumve ebrium in hac vel illa anni tempestate curatione instituerunt, ebrium omnium in qua
delae soleti a commodare id quod aeque pericul0sum tulico ac Si Medicus CL sup.
diversas aegrorum temperies, Singuli c. 2.4 2 l. Peculiares, non respiciat, Sed eandem Omnibus in eodem morbo medicinam pmmiscue exhibeat. ' Primum, ut de variantibus medendi rationibus, quae diversarum anni tempestatum Febribus Sunt ae OInmodae, di Sseram : expendendum est, licet alia aliunde inter Febres discrimina concedipoSsint, eas tamen praecipue Secundum subjectam materiam, cui Febrilis inhaeret commotio, discrepare Stam Veromateriam secundum diversam Sanguinis diathesin prout ea ab hac vel illa anni tempestate indueitur, discrimen suum nancisci. Ea quippe Febrilis commotio, quae tempore Verno contingit, in Sanguine nascitur, omnibus suis Spiritibus vegeto autumnali Ver in Sanguine, a praegressae aetati Sy calore, ejusque Vi aetati, Jatque effectibus ad pauperiem redacto. An aesta-Ac prout accidit, Febrem pro duarum is istarum tempestatum vicinia vel distantia, sanguinem invadere, ita morbus magis vel minus de fermentationis, ad hanc vel illam pertinentis, natura participat Hisce On Sentanea Sunt, quae spectat in genere; at in medela ebrium, diversitas quae S, c. d. 66.
102쪽
Febres Intermittentes annorum 1661 1662 1663, 1664 QUANDOQUIDEM ut jam c. 3. sumus praefati, quae praedictos annos omnes Constitutio pervasit, producendis omnium
Inc in edd. 66, 68 Sectio Tertia. De Febribus Intermittentibus. annorum Syc. J m. d. 76. in praxi nostra ObSerVamus, nempe eaeteris paribus, Febres Autumnales magis esSe pericul0SaS pejoriSque notae Symp tomatibus Stipari, quam Vernale S eum decocti sint atque absumpti magis in sanguine Spiritus, autumnali tempore,
quam Verno: quae CauSarum una SSevidetur quod evacuationes, haXime sanguinis, qui non modo spirituum vehiculum est, sed et penu, adeo sint
temp. verno Atque forsan ab illa degeneratione, est. 66 quae Sanguini crebro in ebribus Autumnalibus, praecipue X Praemem Orata spirituum pauperie, accidit, nonnunquam praVn ejusmodi qualitas cruoris massae inducitur h, quae non modo
mali Dista mali moris symptomata Febrim Comi- mali ed. tantia, sed interdum Febrim ipsam pro-'66. gignit Natura quippe Vehementer abhinterd. ea irritata contra ipsam in Surgit, neque
nonnun- ali consilio novam hanc ebullitionem quam etiam auspicatur, quam ut materiam infestam ed. 66 eliminet; unde Medico incumbit, potius cardiacis moderatis ebullitionem convenienti tenore u Stinere quam eandem evacuantibus et refrigerantibus labefactare; utpote quam videtur Natura
ad intestinum hostem debellandum in
nonn.-in c. J saepius venenata illa naScitur Sanguinis qualitas ed. 66. mat in c. J malignitatem dictam eliminet unde potius incumbet Medico, illam aleaeipharmacorum Ope Xyugnare, quam evacuationibus et medicamentis refrigerantibus Febri resistere, quam videtur in aciem pro luaeisse Natura ad venenatam perniciem debellandam. Insigne hanc in rem exemplum Suppetit in peSte, quae Febri destituta multo est periculo- Sior, quam si eandem haberet comitem Elsane quaevis malignitas, quae sanguinem adoritur, si ipse eae Se non valet ciere ebullitionem, vel, siquidem valet, impeditur quominus id praestet, ne essario vel lethalem, vel diuturnum morbum reddit lethalem quidem, quando illa tota Substantia contraria Naturae humanam temperiem abdita proprietate corrumpi destruitque Quandoquidem 4 . Iam ut addamus nonnulla de Febribus Intermittentibus. Primo loci c. edd. 66, 68. aciem producere. Et sane qualiscunque labes sanguini impressa fuerit, iis vel ex se ebullitionem concitare non Valeat, vel concitatam rite exequi aliunde impediatur, morbum vel lethalem vel diuturnum insequi neceSSe St. 'Verum ut ad caput rei, a quo di- Verticulum feci, revertar, Observavi in Febribus Autumnalimis sanguinem qualiumcunque febricitantium mittendum
eSSe parce, non adUltorum Vero, Vel aetatis florem egreSSOrum nequaquam.
Medicamenta refrigerantia exhibentur cum periculo, nisi Febris nimium X-aeStuet, ae aeger sit juvenis valde neCessaria vomitio, ubi vomendi fuit propensio. At in ebribus Vernalibus Satiguis qualiumcunque mitti potest moderate : hominum aetate forentium, copiose Clysteres et medicamenta refrigerantia valde prosunt, quando ju- Veni est aeger, nec declinat ebris, nec prolixa sanguinis missi praeceS- sit . Nunquam hactenus ObservaVi, Ventrem durum, Vel pedes tumefactos eXcepisse Febres Vernales, sive Continuae, sive Intermittentes illae fuerint. Post Autumnales vero, admodum frequen e St utrumque, maXime ubi copiose missus meridi sanguis, vel cindiuturnum vero, quando, licet natura Sua, et occulta agendi ratione apta sit corpori magnopere nocere, illudque Sensim conterere, Subito tamen hominem intersciendi vim non habet. Interim malignitatem aliquam, quae alias eae pravitate Sua Necessario mortem infert, esse posse Salutarem, ubi sanguinis datur ebullitio ad eam liminandam pestis ipsa aliquando testatum facit. At tibi nulla est ejusmodi ebullitio ad illam universim et quaquaversum expellendam, ibi proinde mor-bun diuturnum reddi, itidem patet in Scorbulo lue enerea c. Verum ut ad caput Syc. d. 66. praecessit Vomitio, ubi vomendi fuit
proclivitas, non absotitie necessaria, Satis tamen commoda. Nec omitorii omissiodiari hoeam plane infert in ebris declinatione, add. d. 66.
103쪽
OBSERVATIONUM MEDICA IRUM I. 5.67
generum Intermittentibus tam egregie lavit, quas tum de illis feci observationes haud indiligentes, hic impertiam. Addam insuper et quae de paucis illis Intermittentibus observari, quae ab illo deinceps tempore sporadice contigerunt, quo
minus orationis filum, insequentium deinceps annorum iistoriam compleetentis, cogar intercidere.
FEBRES INTER M. ANNORUM)61-'61. puerili aetate constitutus sit aeger, Vel etiam aetatem vegetam Xcesserit. Tumor qui puerulis accidit, imprimis ven- trium est; qui hominibus aetatis lorem egreSSis, plerunque pede primo, sorte etiam ventres deinceps, quando ad hydropem vergit, Ceu pnt. Secundo, ut de eo porro inter Febres discrimine loquamur, quod OX quorundam annorum ab aliis disserentia oritur, proindeque de medelis ad ipsas e nomine pertinentibus : notandum est dinferentiae illius inter unius et alterius anni Febres rationem dari semper ex
causis manifestis non posse ; quandoquidem saepe sit, ut unus annus sit epidemicus, non quoad pestem duritaXat, sed etiam quoad Febres, nonnisi
malignitate ordinaria minaces, ubi r
tionem assignare non possumus e aliment uni vitio, neque e inseri0ribus exti alationibus in aere putrescentibus, neque ex temp0rum tempestatumque inordinatis atque inaequalibus mutationibus, in calidum et humidum vergentibus; sed istam constitutionem, caecae, malignae, et inexplicabili aeris pernicie nobis inimicae sobolem esse hactenus lateri cogi iam r. Atque uti nulla dari ratio potest differentia inter unius et alterius anni Febres, sic nec ulla dari potest circa prognostica de sequenti partis anni salubritate, vel insalubritate, e Commoda vel incommoda praeteritae partis
temperie, instituta. Hyemes quippe annorum I 662 et I 663, quarum alteram
ob clementiam tantum non praetornR-turalem, alteram vero b rigorem, mirabantur OnmeS, Salubre admodum ae- States et autumni consequebantur.
Ego in me praxi hasce duas duntaxat observationes de prognostici cepi, quae institui tempore aestivo OSSunt, Sitne autumnus proXimus quoad Febres dico, salubris futurus, an minus tali S. I. Observavi, quod quando Febres, sive Continuae, sive Intermittentes, praemature apparuerunt, ut Circa sestum S. Johannis, temperies secuta fuit valde epidemica imprimis si uuartana genuina Autumni soboles, hic illic a
tempore modo dicto qu0sdam invasit. Anno l66l, quo praeter Febres Continuas, Tertianae praeSertim malignae admodum furebant, inque mitis locis, correptis sere integris familiis, maximam hominum stragem edebant eos inquam, anno, memini foeminam quandam aedibus meis vicinam, primo Quartanae uae parOXySm ipso S. Johannis esto correptam fuiSSeq. Om 6 Cf. insplures alii, circa idem tempuS praema c. 5.4 8. turum, Febribus illis correpti fuere, quae p0stmodum adeo epidemicae eva-
Serunt: quod argumento St, magnum
tum fuisse in ista, quae tunc obtinebat, aeris temperie ad Stos morbo apparatum, qui deincep procedente anno Stipatiores grassab Antur.
V. Notavi, si insectorum Xamina aestate abundaverint, a Xime Vero muscae domesticae, autumnum proXimuni valde insalubrem futurum id
quod in praedicti anni l66l tota aestate servabam, sed in duorum sequentium
annorum, quae adeo Salubre orant,
a Stalibus, admodum talea ubi tamen notandum, hanc quam modo di X inius,)insectorum copiam, ipsa ingruente peS-
Exceptis his duobus, reliqua prognosti ea iamia sallacia observavi; ita ut constitutionis epidemicae adventantis praesensio dilucilis admodum videatur, nec signis ullis, aut rationibus satis
meque minus dissicile est certam aliquam atque determinatam curandi
rationem proponere, quae discrimini Febrium, e X annorum Varia temperie dependenti, accurate re Spondeat quam
ut jam dictum, ipsius illius varietatis
causa explicare, Vel etiam quam prognostico aliquo diu antea facto, praedi-Cere quantum inter tunc annum verbi gratia, atque alium, quoad salubritatem vel insalubritatem, discriminis intererit. Veruntamen quae nobis, haec ipsa attente Observantibus, sese obtulerunt, pauci exponerem armabimur.
In ebribus igitur Autumnalibus,
quae in constitutione epidemica, atque in anno, quo morbi aut uiam peculiares squales sunt Quartanae, Tertianaeque maligniores. solito maturius putamen-
104쪽
2. Ρrimo loco, quo naturam illarum atque genium Conjectura saltem assequamur, advertendum est quod in par- oxysmis ebrium Intermittentium haec tria tempora Speetanda sunt I tempus CXhorrescentiae 2 tempus ebullitionis 3 tempus despumationis. Et quidem ad exhorrescentiam quod attinet, ut de his rebus summatim loquar, ego illam exinde oriundam arbitror, quod materia ebrilis, quae nondum turgeSeen a RSS Snnguinea utcunque assimilata fuerat, jam tandem non Olum inutilis, verum et inimica Naturae acta, illam exagitat quodammodo atque lacessit ex quo fit ut naturali quodam Sensu irritata, et quasi fugam molita rigorem in corpore Xcitet atque horrorem, aversationis suae testem et indicem eodem plane modo, quo potiones purgantes a delicatulis assumptae, aut etiam toxica
incaute deglutita horrores Statim inferre solent, aliaque id genus symptomata. 3. Natura itaque hoc pacto irritata, ut ad tempus ebullitionis jam transeamus, quo facilius hunc hostem a suis cervicibus depellat, fermentationem aggreditur, Solennem nempe machinam, qua in Febribus et quibusdam aliis
praesenti coronidem imponam, amrmare pOSSum generalem illam methodum jam traditam quantum quidem ego hactenus ObserVatione attenta Onsequi potui, Febrium Omnium curationem suo ambitu commode Satis complecti licet non ignorem, Subinde Varias anni tempeStateS, atque ipsorum annorum varietates prohibere, quo minus certos aliquos limites figere possimuS, quo ultra citraque progredi, aut consistere non liceat'. raestiterit certe, quando Febres grassari incipiunt, diligenter illorum impetum atque morem CbserVare, quibus etiam praesidiorum generibus aegri uVentur, Vel laedantur, ut quamprimum, his repudiatis, illis utamur. Quod si illud fiat, existimoreipsa aliquando, laeto periculo, compertum iri, medendi rationem hactenus expositam quam minimurn a scopo aberrare. Ad me certe quod attinet, rarissime ab illa mihi deviandum sensi, in plerisque Febribus 4 quibus egregie accommoda est, quod fermentationem debitam sustineat, optimuin Naturae organum, cujus ope omnem materiam inimicam in sanguine latitantem expellit atque amolitur. Vse Junio, vel Julii initio, occurrerint, venae-Secti maXimo periculo non Vacat. Id quod in autumno anni de quo jam locuti sumus verissimum SSe Xperientia testata est: tune enim temporis, praesertim in primo autumno, phlebotomia Maximam partem dethifera visa est nisi sorte aegri in ipso aetatis vigorae constituti sanguinis acturam quodammodo ferre poterant quo quidem in casu, tametsi mortem non intulerit, morbum tamen longum, ac periculi plenissimum, atque Symplomatibus saevissimis stipatum Sunt experti. Ego certe ab aliis evacuationibus paria pericula sese obtulisse non memini atque speciatim ab illis quae per emetica fiebant, quale plerunque tum in illa, tum etiam in similibus aliis constitutionibus malignis, Xitum satis saelicem habuerunt Verum ut ut haec sint, jamdudum didici oportere ut edicus hac in re versatilis ingenii sit, atque pro renata consilium capiat, hoc St, pro temporum atque aegrorum temperie praXin suam Subinde mutando, vel potius leviter flectendo. huic scenae tot discriminibus Variegatae Commode, quantum fieri potest, inserviat Illud interim ut tandem aliquando argumento in pler. Febr. J vel in casibus malignis d. 66. inimicam venenatam d.
105쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM I. 5. 69
acutis morbis uti consuevit, cum Sanguinis molem ad inteStinis FLsa sinimicis liberare conetur m huius enim effervescentiae bene .
sicio disjunctae peccantis illius materiae partes, quae Sanguini 6I-'6Φ. aequabiliter admixtae fuerant, aggregari quodammodo incipiunt, atque adeo leviori opera subigi possunt, ut ad despumationem opportunae evadant. Et quidem ut hoc sat vel Qui in Fo- ex eo plurimum referre conStat, quod qui ex ebribu Inter bkykib mittentibus moriuntur, siquidem in paroxysmo pereant, in 'rvV0x
primo illo tempore exhorrescentiae cilicetd into fungantur; contiaonam Si ad tempus effervescentiae pertigerint, saltem pro illa 'NP' 'vice non moriuntur. atque per hae duo tempora re Regro guntur. rum in angusto VerSantur; quibus elapsis, tertium tempus,
quod despumationi dicatum est, insequitur; quo Suecedente, Symplomata Omnia primo leviora' fiunt, atque tandem planeeVanescunt Despumationis autem nomine nihil aliud significatum Volo, quam materiae Febrilis jam subactae et quasi deVictae eXpulsionem meu separationemr atque illud quod separatur partim ut in aliis liquoribus cernere licet, florum, partim saecum rationem et sortem Obtinet'. 4 Iis cita positis, videamus quomodo fiat ut redeat Unde est
stituta videtur. Nimirum Febrilis materia nondum tota Sy mi emigraVit, Sed quemadmodum apum embrya Statis temporibus sensim uestrescunt, ita latens haec materia pro typorum ratione denuo caput effert, ac novum negotium Naturae facessit, idem stadium decurrens quod in praecedentibus modo stendimus. Nunc autem Si qui a me nuSam quaesiverit, cur fomes ille delitescens, effervescentia praecedenti non Satis Subactus, ac proinde cum reliqua materia peccante non XputSuS, proindeque OVas tragoedias daturus, non
eodem modo in omni Febre Intermittenti progrediatur; nam
nunc unum, nunc duos, nunc tres dies exigit, priusquam ad maturitatem perveniat, noVumque paroxySmum excitet; de
hac re inquam, si quis mihi negotium exhibeat, ego plane me nescire lateor. Neque ero quisquam alius quod sciam,)in hac causa tam praeclare se gessit ut arcanum hoc opus Naturae satis enarrasse videatur. 5. Ego Philosophi nomen non ambio, et qui titulum illum se mereri existimant,
' conetur conatur ed. 66. v f. sup c. l. 52. leviora laniora edd. 66, 68.
106쪽
atque me fortassis hoc nomine culpandum putabunt quod in haec penetralia non irrumpere conatus sim, mone illos ut in aliis Naturae peribus, quae ubique nobis Obversantur, VireSSuas Xperiri velint, antequam aliis dicam scribant Libenter enim quaeSierim, Cur equus dia/- Suam pertingat Septem annorum Spatio, homo unius et viginti cur in plantarum regno, haec mense Maio, illa Junio, ista alio florere soleat rut innumera alia nunc sileam. Quod si doctissimos quosque viros non pudeat Suam ignorantiam in his rebus palam fateri, non video cur mihi vitio verti debeat, si in re non minuS dissicili atque forsitan prorsus inexplicabili, manu ab αἰτιο- λογια Stineam quippe cum persuasissimus sim Naturam non minus hic loci, quam in aliis quibuscunque methodo quadam certa atque ordine progredi quartanos enim ut sic dicam, ac tertianos materia non minus Naturae legibus subjacet iisque regitur, quam alia corpora qualiacunque. 6. V Cum rigore atque horrore in universum Intermittentes omnes incipiunt, cui mox calor succedit, atque huic deinceps Sudor per utrumque paroXysmum, tum illum quo riget aeger, tum quo plus satis incalescit, vomiturit ut plurimum Vehementer aegrotat, cum Siti et lingua arida, etc. Quae quidem symptomata iisdem omnino gradibus recedunt quibus provehitur sudor, quo uberius prorumpente paroXyS-mus solvi videtur. Satis recte valet qui modo aegrotabat, donec paroXysmus periodo sibi consueta denuo recrudescat;
in Quotidiana scilicet quolibet χθ χερω, in Tertiana alternis diebus in Quartana tertio quoque die, calculatione videlicet facta ab unius paroxysmi initio ad initium subsequentis licet haud raro ingeminentur posteriores duo, ita ut Tertiana quolibet die invadat, Ouartana per duos dies continuos, tertio quidem ab insultu libero manente quandoque etiam ter tribus diebus continuis infestet, cum Triple Quartana est;
morbo ab isto, quem primum RSSumpSit, typo nomen Sortiente. 7. V Quae an paroxysmorum reduplicatio nonnunqURma materiae Febrilis Xcessu activitateque nimia producitur, quo in caSu paroXysmus adventilius primarium antevertit; nonnunquam etiam a Virium prostratione, cum in aegro
nempe nimium illae fuerint dejectae, et paroxysmi vigor
pri 6, 7 desunt in edd. 66, 68. s. Process. Int. . .
107쪽
OBSERVATIONU I MEDICARUM . . l
aeetusus, sive refrigeratiODe intensiore, Sive etiam Vacuationi Enn sbus praeter modum e Si in OC VOTO RSU, Um aTOXyS Assost imus adventilius primarium insequitur, mitius insuper, neque '6J-'6s. ita prorsus diu atque alter aegrum affligit. In prior in Vinx' V V l
stantia materiae turgescentia SiV οργaσμo tardiu reVer aegri viritentem et sibi debitam periodum nequaquam praestolatur, ac A J V proinde aliquanto praematurius despumatione sua defungituri hoc casu
m Osteriore autem, Cum Sangm non jam a V sollent quae inii; ad materiae Febrili uno impetu excutiendae suffciat, mox alium Vntkxmβ
de novo paroXysmum Substituit, quo ejus reliquin e Sinu SUO insequitur,oxturbet Ouinimo e duabus hisce cauSi Sibi inricem dVer .hio..hi 'l''santibus sorte etiam pendet tam parOXJ Smorum antieipnti Utriusque in ebre Intermittente ordinaria atque regulari, qUam OrUΠ- 'dem tardior accessio; quarum utraque in his Febribus fre
8. Febrium autem Intermittentium quaedam Veri Sunt, Febres In-qUROdam nutumni quamvis enim in tempestatibus inter medii nonnullae hortantum quoniam tamen illae et minus e sunt,
1requentes sunt, et a praedictas reduel OSSUnt, illa nempe tumnales; quibus magis appropinquant, idcirco omnes sub duobus hisce generibus, Vernalibus nempe, atque Autumnalibus, Complectar Tempora ad quae particulariter o ἐπὶ το πολυ referuntur, menSe sunt Februarii, atque Augusti licet quandoque maturius invadant, tardius etiam nonnunquam prout scilicet uberior, parciorve in aere apparatus Vel ad easdem producendas facit, vel Ucit, et e consequenti magis etiam minusve opidemice depraedantur. Cujus rei exemplum habemus satis obvium in ebribus Intermittentibus Autumnalibus anni 66l, quo anno memini foeminam quandam aedibus meis Vicinam primo Quartanae suae paroXysmo, ipso Scilicet Johannis festo correptam fuisse . Et complures alii circa idem tempus praematurum Febribus illis correpti fuere, quae pOStmodum deo epidemicae evaserunt; quod argumento est magnum tum fuisse in ista quae tunc obtinebat aeris temperie ad isto morbos apparatum, qui deinceps procedente anno stipatiores grassabantur.
e J m. d. 6. Tempora Sye. J Reliqua desunt in qua )J ι jam di tum add. d. 76. edd. 'i, a ' 68 usque ad grassabantur. omnes illas omnes edd. 66, 68. su p. p. 7.
108쪽
INTERΜΙTTENTES VERNALES Vernales Omne vel
9. Et quidem usque adeo necessaria est haec ebrium distinctio, ut nisi eandem in praxi sedulo contemplemur, neque de earum duratione prognostico aliquo rite facto, quicquam pronunciare, neque commodo regimine Regrorum Corpora curare poterimus, habita tum tempestatum, tum naturae Febrium diversae ratione. Verum quidem est Febres utriusque tempestatis ingenium non plane dissimile nancisci, sive modum specte primi insultus, qui cum horrore primum incipit, mox in calorem erumpit, ne tandem per Sudorem solvitur; sive typorum discrimina, quorum respectu quaedam Tertianae Sunt tum Vere, tum etiam autumno. Interim tamen non dubito qui Febres istae tota sua natura, sive essentialiter distinguantur.
I 0. Atque ut de Vernalibus primo dicam illae fere
omnes vel Quotidianae sunt, vel ertianae, et Vel serius, Vel Oeyus ingruunt, pro Vario tempestatis apparatu Nam per brumale frigus spiritus concentrat vires in suo recessu sibi acquirunt, quo appropinquanti postea Solis calor jam vegetos evocat, qui cum viscidis humoribus minus tamen viscidi sunt hi quam quos in autumno praegressi fervores XeΟXerunt Rc torrefecerunt, commissi, quos durante hyeme atura in Sanguini maSSa Congesserat, dum avolare nituntur, implexi detinentur et quasi irretiti, adeoque vernam hancce ebullitionem concitant. Eodem plane modo, quo VRS CereviSin repleta, atque in arena vel cella frigida diutius reposita, si igni admoveantur, tumultum statim concipiunt, et liquor ad Volatum pronus est sanguis hoc modo affectus purgationem sui molitur, atque spirituum volatilium ope negotium hoc sat cito peragit, nisi forte nimia viscidorum succorum vi instructus fuerit, qui fermentationem coeptam remorentur; et licet hoc
ipsum accidat, effervescentia tamen verna raro continua Suique similis manet, verum dissilire atque in diversos parOXysmos quasi findi solet Sanguine enim opulentis hisce spiritibus jam turgido, Natura negotium Suum quaSi praeceps aggreditur; et quarundam partium secretionem ad modum perfectae Solutioni per paroxysmos particulare peragit, priUSquam universali separatione defungatur. tque haec mihi quidem ratio non inidonea videtur, quod Verna tempe-
109쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM I. 5. 73
state, praesertim illa quae aeStatem propius attingit, paucae FLanis Febres Continua occurrant, nisi Orte OnStituti fuerit Pi 1996sibis demica Fermentationes enim tunc tempori obortae vel 6l-'6 . Subit, consopiuntur, vel ad intermissionem properant, vel ta
denique partes humorum ad Separationem proniore prae conStitu- mature et cum vi quadam ali tranSferuntur; quo OX d se,. anginae, peripneumoniae, pleuritides, aliaeque id genus pestes SuccreSeunt, quae desinente potiSSimum Vere, caput Suum
II. Animadverti obres Intermittentes Vernales raris Intermit-sime fuisse diuturnas, semper vero SalutareS ita ut Vel maXime ualhq , senex vel debilis quispiam ossiciosissima damnosissimaque im- λβ imst
peritissimi cujuslibet περιεργια modo probus i fuerit, O me sompordio vix queat tolli Contigit mihi tamen videre Tertianas Ver
nales, quae ob phlebotomiam et catharSin indebit CelebrataS, 6stianao et regimen in Super cum morbo male quadrans, moras traxere ' VH le Retiam usque ad tempus illud quo Autumnales solent inVadere mi et quae tempestas, cum hujus morbi geni Sit admodum con ' hs ih traria, eundem continentur e X tinguit aegro interim frequenti celebratis paroxysmorum reduplicatione et duratione longiore ita pene ius. consecto ut in extremis versari videatur, quae nihilominus quatenus mihi hactenus observare licuit,h semper est eluctatus I2. Neque in convalescentibus ab hoc morbo mihi adhuc subiit videre gravissima illa symptomata, quae ut infra k 46 sq.b dicetur, Intermittentes Autumnales diuturniores sequuntur lethalem intelligo tonsillarum inflammationem, Ventrem induratum, tumores hydropicos, etc. llus semel Aegrorumtamen adverti aegros a morbi diuturnitate et ParOXySmorum .iogehii ' ingeminatione accedentibus ad malorum cumulum evacua itum Ontionibus repetitis, ad summam debilitatem redactoS, ubi pri maniam mum coeperint convalescere, in maniam incidisse, quae pari nςkdunt cum illo passu recessit quo eorundem vires de novo redintegrabantur. 13. Intermittentes vero Autumnales longe aliter se habent. Primo enim Tertiana, licet quibus anni epidemica non ortiana est, et sanos invadit, cito nonnunquRm Se proripit, neque is Ei do pluribus Itipatum Symplomatis quam quae verno tempore mie haud contingere solent Tertianae; ubi tamen epidemie grRSSatur, vae, peri et aetate provectiores aut pravo corporis habitu praeditos Vi'
110쪽
FEBRE serit, haud vacat periculo quinetiam ad mense duOS, Vel Aes 96k0 tre8, forte etiam in Sequuturum usque ver tyrannidem exercet.'6l-'6 Deinde Quartanae et periculosiores sunt et obstinatiores longe Ahia est quam Sunt illae de quibus ultimo diximus ubi enim natules natu grandiores impetunt, eosdem paucis adhuc parOXysmi mul- qu,hdo ' fato quandoque jugulant quo in Casu aeger tempore exhor- qu jugur vescentiae, ineunteque adeo parOXysmo, ut plurimum moritur, quod jam h3. dictum Quod si aeger in senectutis tantum fuerit confinio, necdum ejus limen praetergressus, licet non in eodem versetur discrimine ne inter paroxysmos prim laeeS- sentes luce privetur, haud tamen facile a Febre hac elabetur, niSi Vertente inno, appetenteque illo tempore vivo primo corripiebatur Nonnunquam etiam 'haeret lateri lethalis arundo,V Virg. en iv. 73. nec nisi a morte languescenti decutitur I4. Quartana interim typum subinde Variat, plurima etiam parit Symplomata; 4corbutum, verbi gratia,)Juniores Ventrem induratum, hydropem, etc. Iuniores vero ferendo abi, hi u 0r00 pare Sunt, quo nonnunquam circa solsti-s0lstiti tium brumale liberantur, frequentius tamen non niSi ad Veni-
tio verno, non Sine Stupore sum intuitus infantes tenellos cum hoc talita OxDO per toto menSes Se commisSOS, O OppreSSOS R- meu Sed de eodem Herculis instar pueri, in cunis triumphanteS. Qui semel i5. Hic notandum, quod cujuscunque demum aetati aut labo avsipit temperamenti fuerit is qui Quartana corripitur, si quolibeth ud diu' alio vita tempores vel etiam ab hoc remotissimo. eadem
hJ V fatigabit morbus, sed post paucos aliquot parOXySmOS SPOUte Sua Olvetur; quod scitu dignum erat. INTLRMiT l6. Intermittentium autem Vernalium curationem quod V k94 Spectat, licet illa su semper arbitrio permittendas existima-LIUM V verim et nihil prorsus movendum, seu nemo quiSquam,
Iutormit quod eὶam, earum unquam per satis concesserit atque tentes Ver e adVerso, qui illas abigere sategerunt, remedii praesertim
P0ββm pertinacius Obsisteret, si tamen importuna aegri impatientia cum emi Medici Opem Obnixe effagitet, Intermittentes Vernales variis