장음표시 사용
511쪽
quam bona fide fuerint traditae, haud aliter sciet, quam si in DE HY-
earum praXi fuerit versatus, ac perinde in Observando dili gen a curiosus Xplorator atque ego prius fueram. At Si in paucis iis quae scripsi, Naturam, me quasi manu dueentem, Omnino secutus fuerim, nullius unquam hominis quantuScunque is demum sit, Opinationibus me addicens, pro certo habeo Sapientes, quotquot sunt, veniam mihi saltem daturos; quos et latere non poteSt, duo SSe hominum genera, qui profectum omnem in Arte Medica ex equo prohibent sumn- minantque. 44. Primum ii sunt, qui, nullum prorSUS Symbolum ad eam quam profitentur Artem excolendam ipsi conferentes, illis succensent qui vel minimum conferre videantum defectus interim suos atque socordiam reverentiae quam antiquioribus a quibus ne latum unguem discedere audent, deberi contendunt, specie praeteXenteS. QuorSum
Vero reliquas artes omnes, quae homines minus tangunt juVantque, magna incrementa Sumpsisse fateamur, etiam Sine
ulla priscorum hominum injuria, solam nutem Medicam undique persectam existimemus non certioris istius quae nune obtinet navigandi artis repertores, eum pyxidi nauticae usum, qui ita feliciter cessit, tentare potuerint, niSi primo neruiliores illos, qui non nisi ad stellarum conspectum et littorum anfractus cursum suum dirigebant, priu contempserintl ut accuratior illa ne magis perfecta Sive construendarum navium, Si V earundem in pugna regendarUm, II S,
qua hodie prae caeteris pollent Europrie magis Occidentilles incolae istos sugillat nupego qui classes eas abricabant quae olim Actii depraeliabanture aut Augustum et Marcum Antonium, tanti belli duces et classium rectores, ignominia afficio Ad haec, innumera fere sunt Exempla Crum n nuperi hominibus inventarum, quae antiquioris saeculi iuventis longe antecellunt; quarum omnium repertores haud potiori jure priscorum memoriae vim inferre censendi sunt, quam is filius patris famam laedere putandus est, qui rem familiarema parente acceptam, industri ne Solerti sua auctiorem ne
cumulatiorem reddiderit. 45. Est et aliud hominum UnuS, qui, rne animi levitate, ingenii ac sapientia haud
vulgaris titulum assectantes, speculationes ad morborum curationem ne hilum facientes moleste ingerunt Medicis non tam Vinni praemon Strantes, quam ignibus suis statuis devios in errorem agentes IIis Natura uni ingonii modum
512쪽
DR largita est, quo de illa docte nugari queant a prudentiam
non dedit, qua 1ntelligant, se eam haud Ri1ter SCITO OSSO, ISI experientia indice atque ejus peplum revelante quando b-jectior humanae naturae conditio, ad scientiam intuitivam nullatenus assurgens, intra angustos cognitionis quam a quinque ensibus haurire potest, limites coarctetur. Unde
nihilominus vir prudens quantum fert Sors humana, quis potest evadere philosophus vero saltem pro augustiori hujus nominis majestate, nem mortalium evadet unquam. Medici autem philosophia omnis in expiscandi morborum historiis, iisque remediis adhibendis quae experientia indice ac magistra, eosdem valent depellere, tota stat observata
tamen ut alibi Epist. Respons I. I6. dixi, medendi
methodo, quam recta ratio non speculationum commentiS,
sed trito et naturali cogitandi modo innixa, ei dictaverit.
LECTOR mihi veniam concedat, si unum haud parvi tam in dignoscendis quam curandis Febribus momenti hic adjiciam, quod nisi memoriae mihi exciderat, loco magis Suo dicendum fuerat. Observavi quod singulis annis ab hyeme ingruenti usque ad ver adultum Febris quaedam invadit, quae tam quoad Symplomata quam curationem a Stationaria sive Febro Epidemica Constitutionis generalis quae tum Obtinet, plane discrepat, proindeque in ebrium quas Intercurrente appello claSSem recensenda est. 2. Frigiditati aeris una cum crassitie ac humiditate ejusdem illa originem suam debere videtur hinc enim ori cutis occluduntur, et SanguiSob impeditam transpirationem colluvie SerOS Oneratur, quae, tandem inimica facta, ac diuturniore mora putrescens, facile vel a suscepto frigore, vel a levi aliqua occasione febrem accendit. Si materia morbum committens copiosa admodum fuerit, ea febris emergit quam sub titulo Peripneumoniae Nothae libro De Morbis cutis, sectione Sexta capite quarto descripsi; sin autem humor iste minus catent, en Olummodo Symplomata producit quae jam sum' descripturus. 3. Aeger per diem unum vel alterum post primum Febris insultum nunc incalescit, nunc friget de dolore capitis atque
513쪽
artuum cum inquietudine quadam Otiu corpori Conque PosTrituro lingua alba apparet pulsus sanorum pulsu non ad 'ςRIVTV modum absimilisu urina turbida est et intense rubet sanguis ei detractus pleuriticorum sanguinem aemulatur tussis ferme adest, sed respirationis dissicultas, thoracis coarctatio,
et dolor capitis inter tussiendum quasi idem dissiliret, dictae tussi sicut in eripneumonia Otha solent, se non lungunt proindeque, cum noti insignioribus peripneumonicis haec ebris haud stipuletur, licet a dicto morbo non nisi gradu dissideat, Febrem Hyemalem indigitare lubet. 4. Hic morbus, etsi primo ejus insultu symptomata
solummodo a frigore suscepto Orta prae se ferat, Si tamen male tractetur, longam ineluctabilium malorum catenam post se trahit, qua tandem mortem ipsam accerSunt etenim, cum aeger lectulo incarceratus fuerit, et cardiacis nescio
quibus ad sudorem eliciendum ac proinde ad Febrim solvendam quod tamen raro perficitur, mulctatus, delirium, lethargus, pulsus languidus et inordinatus, lingua arida, maculae rubentes et quandoque ad livorem aliquantulum necedentes, Saepe saepius hanc Febrim comitantur. Haec atque hujusmodi symptomata, etsi nonnullis pro mal0nitate V ut loqui amant, imponat, revera tamen rei male gestae sunt scribenda cum enim haec ebris suapte natura plus satis inflammatione polleat, sanguis adhuc ulterius cardiacorum et jugi lectuli usu incenditur; unde spiritus in confusionem ac motus inordinatos inconditosque adiguntur, atque, materia morbifica in cerebrum impulsa, in
5. In hac Febre pellenda hunc mihi scopum propono, et curatio ut exundantem scilicet illam pituita colluciem, ob hyemi R4μη μη
analogiam congestam, Venae-Sectione revellam, et repetita catharsi subducam. Haec ut fiant, ubi primum RecerSO
Sanguinem e brachio dextro ad uncias novem vel decem mitti jubeo. Die sequente blandam illam potionem purgativam mihi in praxi familiarem eXhibe Ut,
in m. I 0l.J amaritidorum Semiunciam, Foliorum Senna drachmas duaS, Rhabarbari sesquidractimam; Coque suffciente quantitate aquae ad uncias tres colatura dissolve
Mannae, s. Observ. Med. i. l. 38 i. 2. I. ' CL sormna. 8, 23, c.
514쪽
3T' Syrupi Rosarum Solutivi, una unciam unam
- misce sat potio, sumenda Summo mane.
Hanc potionem per duas alias vices repeto, die uno inter singulas purgatione interpOSito, Od Symplomata omnia citius non disparuerint et Oetibus insequentibus paregoricum e Syriapi de econio unci una propino. Diebus purgatione Vacuis, modo tu8Si adsit, decoctum pectorale, et eclegma ex oleo amygdalarum dulcium, Syrupis capilli Veneris et violarum, subinde assumenda praecipio atque ad nimium sanguinis fervorem reprimendum, si ebri mngnopere neStuet, mulsionem ex seminibus frigidis praescribo; ut et julapium Sequon Vorm. 102.4 H; quae Nymphaeae,
Aquae Portulacae, Aquae Lactucae, an uncia quatuor, Syrupi de Limonibus sesquiunciam, Syrupi Violarum unciam unam Miscen fiat ulapium de quo bibat ad libitum.
6. Interim ut aeger a lecto interdiu sibi temperet injungo,
ut et a carnis Su: OS primam ero Vel Secundam purgationem haustulum jusculi tenuis e pullo gallinaceo facti subinde assumendum concedo Verum hoc notandum: si Symplomata quaevi graViora ut respirationis difficultas, dolor capitis inter tussiendum lancinans, malum hoc ad Ρeripneumoniam Otham propius accedere indigitent , hoc in casu tam Venae-secti quam catharsis Ousque debitis intervallis sunt iterandae, donec Symplomata omni penituS VR-nuerint, et aeger e modo quem capite dicto deScripsimus, sedulo tractandus. At non nisi perquam raro Febris de qua jam agimus ad eam Saevitiem assurgit, ut post unicam phlebotomiam et tres purgationes pluribus evacuationibus indigeat.
Sed de hoc satis quod tamen mihi neutiquam reticendum videbatur, quo minus errante diagnos Febris haec Hyemalis pro Stationaria sive Febre Epidemica generalis cujusvis Constitutionis, habeatur, cum ingentem hominum vim ob
hanc rem vel neglectam, Vel ignoratam, peritSSe certo Sciam.
515쪽
Editio Secunda ab Author adhuc vivo Emendatior Auctior reddit a.
Τypis . . Impensis Guali. et tilb ad Insigne Capitis Episcopi in Coemeterio Paulino. DC LXXXVIII.
517쪽
VIROTAM VIRTUTE QUAM ERUDITIONE UNDIQUE CONSUMMATO
CUM ea quae de Febre praesentis hujusce Constitutionis nuper
observaram, in publicum edere statuerem, ibi prae caeteris, Uir ornatissime, sellam hanc meam dicandam esse censui: idque ob duas potissimum rationes mihi faciendum ridebatur. Primum, quod, cum amicissimus mihi sis, comes indivulsus lateri semper haesisti, meque Tuo juvasti patrocinio contra omnes quotquot se mihi uspiam objecerant'. suod non tam mei ipsius yratia prae8tabas, quam e incocto generoso pectori honesto, hoc eδt, e magno proboque animo, qui Tibi author fuit ut verittit a Te sonitae compertaeque assenti= i haud dubitares, etiam cum omnes fere omnium qui rem Medicam tractabant insuae in me unum exacuerentur Quibus tamen non est quod irascar, nec irascor sane, quandoquidem, cum tot nequam medicaStri, cerebrosa sua omnia et fomenta venditantes quo famam sui latius SparPerent, toties mundo imposuerint fas omnino erat ut viri ingenio et judicio praediti non stati,n et sine examine ea admitterent, quae 90 jam recepto praXeos mori plurimum adversantia in medium protuleram. Quo non obstante, cum nihilo Tibi minus debeam, mearum partium esse duaei, ratum animi mei in Te assectum omnibus testatum facere quando viae alia virtus naturam humanam, ad profectus ultimas meta evectam, hac deceat magis nam sicuti reyes eos quibus favent, titulis et honorum insignibus illustrare, atque aliis spectabiliores reddere,
satagunt ita Natura, quoties hunc vel illum humili turba acoreb hominum timere voluerit, gratitudinem, ceu Xcelsioris seni notam a characterem, solet imprimereb. Altera ratio, cur
haec Tibi potissimum inscribam, haec est: quod scilicet, pro
518쪽
Episi familiari illa et quasi quotidiana consuetudine quam jam per 'fςΑΤ multos annos invicem habuimus, Tibi imprimis, plus quam cuiquam mortalium, Otum e88 oporteat, quanto cum labore notitias illas quantulascunque tam historiae quam curationis morborum, de quibus palam disserui, indeptus fuerim Quae omnia non simul et semel evulgavi, sed interposito annorum aliquot inter- Mallo, prout in aliqualem eorundem cognitionem pervenire tandem potuerim Ista vero observationes meas ita manca et imperfectas esse judico, ut me magis earum pudeat, quam ut ullam
eminde laudem mihi quaeram. tu se res habeat, illud saltem in mei oecusationem potest adferri, quod licet triginta annorum, et quod emcurrit, spatium, quibus eo non indilistenter in morborum observatione versabar, susscere posse videatur ad majorerin, quam in eorum cunitione euo feci, profectum faciendum attamen haud temere .rmo, quod licet hoc temporis spatium plus quam sussciat ad cerebrum theorematis et commentis; liliis et authorum libris collectis quae omnia non magis ad morborum curationem faciunt, quam pingendi ars ad artem navi- sandi, plane obruendum, attamen ne quadruplicatus quidem
horum annorum numerus, etiam in homine occupationisbus medicis distractissimo, satis erit ad eundem in omni Medicae Artis, quaqua patet, circuitu rite persciendum. Ego saltem pro meo modulo omnem quam potui operam istuc contuli ut observationes
quam accurati8Simas collisserem, quas sine mora prael mandandas curavi, ut, si quid utile haberent, id statim publico cederet qua in re cum meo munere pro virili defunctus jam mihi videar, acquiescit animus meus, nihilsorro sollicitus quo in loco ab aliis habeantur mea scripta. Hoc tantum addo, quod, sicuti, i quis ea neuteXerit, mihi ne hilum nocuerit, ita qui semel tantum per- leserit, haud multum etinde prosciet'. Sed ut haec missa aciam, obsecro Te, Humanissime Vir, ut Tractatulum hunc aequi bonique consulas, quo testatum e88 volui quanto Te honore prosequor; quod pariter faciunt etiam ii omnes quibus longe minusquam mihi perspecta est virtus Tua neque jure merito eaeistimare quispotest, me qui Tui nullatenus indigeo, Tibi assentari
cum palam prostear, quod, sicuti in ea quam exerces Arte nemini Secundus si8, ut modeste loquar, ita morum integritate honestateque undique absolutissima omnes fere quorum . consuetudine unquam Su8 fuerim Superes Diu vivas post mea fata, et in
519쪽
Iatrica palmam feras; non tam ad nummos posterorum usui EPIST.C0rradendos, quae quidem ratio, Si cum equente conferatur, animam fere brutorum redolet, quam ut saeculo tandem aliquando deleoas, quibus modis istae in morbis persanandis diss- cultates, sub quibus Ars Medica hactenus gemit et succumbit, vinci queant. Quod dum moliris, istis quae eo primus jeci fundamentis, si modo libet, possis superstruere ita tamen, ut errata in quae ego forte inciderim pro more humano in meis ObServationibus sive historiam sive curationem hujus illiusve morbi attinentibus, ubi ab annosa et repetita emperientia melius fueris edoctus, libere ac palam aruuas. Neque hoc pacto defuncti ejus memoriam laedes, qui in vita cum esset, nihil prius habuit quam ut Ars Medica a quocunque demum promoveretur, non tam eruditis de morborum natura commentationibus, quib/ S ad nauseam et fastidium usque jamdiu explemur, quam certa filaque eorundem curandorum methodo. Vale, Vir optime, et amare perye Tibi semper addictissimum
Septenib. Siccius in sine hic desunt.
520쪽
EXCELLENTI ET IN RE MEDICA ADMIRABILI VIRO
O QVI capacem nobilis Artifex Eludis Orcum, quo tamen ibimus
Et decimae tulit ordo Lunae, in
Praesens fugacem sistere viritum, Praesens maligno tollere de toro Mortale corpus, et propinquum equiis removere morbum: Quem n98 honorem, quas statuas ibi Ponemus, O cui non alium parem In arte Phoebu8, Se remoto, Aut oriens videt aut recumbens Quo Febris auda cunque movet pedem, Te mater omnis, Te lachrymabilis Accurrit uXor, ne caducum orba virum puerosque ploret;
Seu Confluentes forte timet notas Decora viroo, Tu faciem eripis Periclitantem, prote9i8que Perniciem juvenum futuram. Atqui odit artes et Tua pocula Haerexprofusus, quem simul emtulit
Ad spem implicatus vel Febrili
Ione pater, vel Hydropis unda.Mire paratam, Te edico, Senex Protela urnam, non sine flaria
Pollicitum sibi magna morbum. Sic Te scientem non faciunt libri Et dogma pulchrum; sed sapientia
Deest in ed. 8 hoc carmen, quod India reverso, ' et vol. ii p. 12. Indignum habebatur quod in Musarum Exoptatum Gulielmi Regis ex Hiber- Anglicanarum Analectis vol. i. p. 90. ni Reditum, 1690 IV itemque Vol. i. inSereretur; ubi videro est vol. i. p. p. 199. celeberrimi oseph Addison292. ejusdem das lariss D. Paulo carmen ad D. D. IIannes InsigniS- Herman M. D. Pros Bolanices Lugdu simum Medicum et Oetam. ni Batavorum, Hortique Praefecto; X