Pansophia enchiretca , seu Philosophia universalis experimentalis, in Academia Moysis primùm per sex prima capita libri primi Geneseos tradita, demum per ignem examinata & probata, per quam natura universalis rerum omnium, vestibus denudata, in virgi

221쪽

inaeternum aliud est,nec erit,quam aqua, licet larvas varias inducat, quas adminiculo absconditarum

in se particularum reliquarum induit.

Nunquam enim illa purissima est unquam per se, ast artificio chymico in summam puritatem deduei potest. Et tum nulli usui est, tamen incorruptibilis, verum equidem est,dum distillatur etiam plueta vel jam semel igne balneidistillata, postquam in vapores soluta est , relinquit aliquid si dis menti semper, A quo saepius distillatur, semper minus, ultimo nihil, ast tamen adhuc elementa. rem non dixerim, quia corrumpitur, quod signum est evidens, adhuc alias particulas in poris restitare.. co

222쪽

EN IRETICAE MI

Corpus ipsius visibile equidem, palpabile, lubricum, ast quid sit

infe ipla, nullus nos hactenus docuit. Continuum non est, sed solum contiguum modicissime sibi tantum cohaerens. Liceat con jecturari , esse infinitam quasi congeriem minutissimarum at morum essentialiter indivisibilium spiraliter in se convoluta rum,eX quarum copiosa congerie primum guttula, dein ex pluribus guttulis gutta major, Sc majoribus guttis rivi, demum fluvii, bc maria constituuntur. Quibns omnibus iterum maribus, fluminibus in guttas, demum guttulas, postmodum vapores, ultimo inattomos calore vel centrali, vel solari, resolutis, fit invisbilis, berursus frigore anheris vel stellarum influxu praecipitatis atomis

i s aqueis

223쪽

ς ΑΝ-SO PHIA aqueis fiunt guttulae, guttae, Pluviae imbres, flumina. Hic est, circulus ille, in quo rotantur Ommnia principia ex visibili ad inubsibiletia ex invisibili ad visibile.

Sic in atomos redacta aqua potissimum Athmosphaeram caerem communiter dictum constituit, hinc facillime ex aεre aqua

viae generantur. Dum autem in guttulas aut guttas coagulatur, semper involvit aliorum principiorum particulas potissima ex parte salino, sulphureas, idest nitrosas, atque terreas. operati nes illius sunt admirandae, maXime in illis experimentis, quae me tu vacui salvantur. Non tamen id fit ratione vacui, sed quia partes aquear in subtilissimas atomos eis volvuntur ex spiris majoribus,usque ad minutissimas amplius essenis

224쪽

ENCHIR ET ICA. Istr

essentialiter inevolubiles,quas nulla potentia mortalis amplius e tendere potest.

Unde in Μachina Magdebur

sica, aut Boyliana, postquam per antliam aeri sid est aquearum atomorum copia evacuata es , sicque particulae resduce ex sp, rati figura tandem ut membrana similiti idine aliquali extenduntur in longum M latum sibi varie intricatae sed se implicantea potentissimia Lbi cobarcat, Min majus spacium 1llas extendere nulli potentiae mortali possibile, evenit, ut globus, ex quo atomi illae extractae sunt licet non sit glutinatus ad . i vicem , nulla vi, nullo pondere, in partibus suis ejus ab in vice m divelli possit, donec locus aliis particulis subintrandi detur . .: ' . . I 6 Ex

225쪽

Ex aqueis vaporibus pluvIas nasci dictum, sed non solum pluvia , verum etiam nix, u grando Originem debent aqueis atomi Snam quando atomi aqueae in ultimas atomos divisae M resolutae, in altius aetheris spatium elevantur, copia earum simul M semel constringitur subitanee, ut se inspiras reducere non valeant quod etiam in pluvia contingit M sie Per cruces in varias figuras se intersecantes sibi leviter cohaerent cadunt in forma nivis. Sua tamen coagulatione multum de salino-:

sulphureis, seu nitrosis particulis in se recipiunt, quod ex nivibus, modo Chymicis noto, separari , potest. Grando majori frigore con- crescit , tali inquam ac ipsa gla-

226쪽

gN IRETICAE seescit, dum atomi pro pluvia se disponentes in spiras M globulos

contorti, vento aliquo in frigidissimum aetheris spatium excutiuntur sursum. ubi derepente informa, qua sunt globosi, scilicet glaciantur. Quod aliquando grandiores globi magni fiant, est ratio magnarum guttarum aquae, M aliquando multarum sibi cohaerentium , simul derepente glaci tarum, quare variae figurae in grandine saepius observatae, quas immixtae particulae nitri et Iam promovere solenti

Ad similitudinem hanc aqua nostra in glaciem in Hyeme veristitur, nam dum stigus aquam constringit, multas particulas ejus in

aerem eXpellit, remanentes emtendit , in figuras varias, vario situ inter se collocatas, euspidatas, Ob-

227쪽

ANCHIRETICA. ao est, ideoq; globuli hi lubricisi,

mi sunt, ni corpori facile cedunt, quare corpora subme guntur, nisi sint corpora similia, quae in poris suis atomos aquae subtilissimos contineant , ob quos redduntur leviora, quam spiriales aqueae sustentantes. Sic ligna, fructus . M alia levia mergi non possunt, quia PO-ris latitat aether M aqua quas spiriales erassiores sursum semper protrudunt. Naves etiam cupreae cur non submergantur cum tamen particula, parva licet , cupri fundum petat) est

ratio, quia columna aquea, quae correspondet spatio navis in qua natantis , est gravior, quam navis onerata , sic dum particulae spirales aqueae a navi premuntuc. potentissime reprimunt , M sic navem sustentant.

228쪽

sos PAN- SOPHIAtant. Quod non fit, dum corpus aliud injicitur como tum, quia

licEt columna gravior esset, tamen tale corpus aqueas particu las non premit, sed dividit. Hine illae facise ab invicem facessunt, columnam nullam servare posisunt, unde nec reprimere, M sic merguntur similia corpora.

De Terra.

Erram hie, globum terrenum intelligi noso, matrem Οmnium viventium analogich. Matricem autem omnium mineralium, ex ossatura saxea, sabulo, arena, limo, cinere concinnatam.

ce abscondentem, concamerationibus, antris, voraginibus, aliaque fabricarum varietate decoratam. In medio Terrae,seu centro mun- 'di,hais

229쪽

gNCHIRETICA aον di habitat sol terrenus, seu ignis

subterraneus,lux inquam in particulis sulphureis in scandescenatia in furiamque acta, Si facta ignis comburens i Se dess ruens. Est ergo Terrae globus corPus, in quo terrenae particulae principiantes praedeminamur , sed illae tanquam principiantes . nullibi in terra solae repersebiles, sed facila acquisibiles in rerum analysii maxime vegetain bilium, sive herbarum si ligno rum , ubi post combussionem remanet cinis, ex quo sit sal totus

extrahatur, remanet terra , ve

rum rerum principium , quae in igne incorruptibi Iis depuratur, ut fiat Cnrystallina diaphanaut vitrum Symbolum terrae plobi igne postremo in Cristallum

calcinandi. Terin

230쪽

aro PAN-sOPHIA. Terram Virgineam sive prumigeniam eX aere quoque e piscari licet, quam pisciculum Echeneidem arbitrati sunt aliqui , sed decepti , nam quando certo artificio aerem in aquam venisti ut cum vulgo loci uar Se illam in balneo roris cistillasti, in fundo manet terra sale nitroso subtilissimo praegnans. uae dum ab invisem separ i, terram virgineam nactus

1 so. In globo terrae est chaos admirandum variarum rerum

e infinitarum quasi partiemiarum et nam primo in illo

sunt varia fermenta, a DEO creata , quae lucem determinant, ad hanc vel illam Ideam evol

vendam, M illa sibi propo