장음표시 사용
521쪽
ctis usum aquae istae non respuunt prandium coena potest esse largius somnus longior juvat, quo vires restituendae sunt. quas aquarum usus disperserat Corpus exerceatur pro virium rationibus animum oportet esse tranquillum atque hilarem Finem denique huic operi inponit historica variorim L Grum, quae hermis Pisanis vario tempore acciderunt, locupletissima enarratio. Praeclarus Autor ubique ingenium ostendit fertile, orationem suavem, lectionumque Graecarum ac Latinarum uberrimam supellectilem inspergit experientiam, rationi suffultam, a consilium ubique vocat, nihilque intermittit eorum, quae legentium animosin juvareis oblectare possint. Neque vero sibi aut suis, tantum scripsit, sed leges condidit. quibus omnium ubivis thermarum facultates poterunt aenimari.
THEORIA MOTUS LUNAE, EXHIBENS OMNES
ejus a H litates, Autore LEO ARDO, EUL ERO.
Berotini, impens Academiae Imperialis gentiarum tetro politanae, 7 3, 4 8j. Alfi et plag. ost, cum Tabula aenea. Aeademiam Seientiarum Petropolitanam ante aliquot annos
Mathematicos invitasse, ut quatenus theoria edit mana circa motum Lunae tradita, observationibus satisfaciat. aeeuratius inquirerent, ct simul, qua ratione locus verus Lunae
ad quodlibet datum tempus determinari possit, ostenderent, eoque in certamine Clatrastum celeris palmam praeripuisse. nemo est, qui ignoret. Hac de Dissertatione Cluiralliana Eur, Uregiis scriptis suis jam dudum clarissimus, una eum-eeteris irere judicium, esset sui existimans transmisit adlaeti demiam Petropolitanam una cum sua sementia, Tractatum hunelegantissimum, qui, a Professore Asronomiae Poporio in compendium redactus, cum in tonsessi Academiae publice recitatus esset dignus visus est, qui Academiae impensis, ipso tamen Autore coram, ne quid forte naevorum absente eo obreperiret typis mandaretur Theoriam ebrionianam maximam
522쪽
partem satis aecurate phaenomenis respondere, nemini ine gnitum est. Eandem vero etiaui circa determinandum motum Apogaei ultra dimidium sere a veritate discedere, huc usque traditum fuit. Nec tuto asserere licuit, etiam in ceteris phaenomenis istam theoriam observationibus respondere, mquidini calculi, etsi theoriae inniti praedicantur, tamen ob servationibus potius, quam theoriae, innituntur. Quamdiu vero observationes caleulo miscentur, tamdiu etiam incertuin est, utrum theoriae, an observationibus, iste eonsensus tribuendus sit. Solas ergo vires, quibus Luna tam ratione Solis, quam Terrae, agitatur, in caleulum indueere, motumque Lunae inde definire formulas analyticis pro loco vero Lunae ad quodlibet datum tempus determinando inde eruere, Cel. Autoreonstituit, ut Tabulis astronomieis inde conditis, quibus omnes inaequalitates tam ratione longitudinis quam latitudianis, contineantur, primo flatim obtutu pateat, ut ruin loeus Lunae ad datum tempus observationis inde eomputatus eum observatione ipsa consentiat, ct si theoria fundamenti loco posita, veris principiis innitatur ne ne Λ ejusmodi vero Iormulas eruendas necessario elementa quaedam sive termionus, a quo calculus inchoatur, requiruntur, qualia sexis utor fundamenti loco ponit, nimirum Excentrichatem orbitae
lunaris, quippe quae, salva theoria, vel major, vel minor, esse potuisset a locum Lunae medium pro quapiam po-cha proposita qui pariter ex observationibus est conclude dus 3 locum Apogae orbitae lunaris pro Epoctia quadam data tempus periodicum Lunae secundum motum me. dium, quόd pendet a distantia media Lunae a Terra ideoquae sola theoria definiri nequit 3 locum nodorum Lunae pro poelia quadam data; denique inclinationem mea diam orbitae lunaris ad planum clipticae. Quibus praesuinpositis, inveniendus est ante omnia verus Apogae loeus ad quodvis tempus, partim ut anomalia Lunae inde innotescat. partim vero, quidem maxime ut parti praecipuae Probi malis satisfieri, motus Apogaei, quantum fieri potest, accuratissime definiri queat. cum enim, ut jam monuimus,
523쪽
etneoria editoniana ire motum Apogae ultra di diam ore ab observationibus discrepet, quae tamen alioquin obse vationibus satis exacte respondet recte Λutor inde insere, tutissimum ac certissimum illud criterium veritatis theoriae cujusdam esse, si ope ejus motus Apogaei rite determinari possit siqvidem hi qualitates, alias vix sensibiles, in hae parte graveseunt, x errorem, ut jam vidimus, haud levem pri d .eunt. Quibus premonitis, Autor ad ipsam elaborationem pergit, α primo quidem Capite motum corporis, a vi-τibus quibuscunque sollicitati coissiderat. Investigatis deinde viribus Lunam sollicitantibu timue in calculum inductis.
calculum ad quatuor aequationes reducit omniaque Lunae phaenomen in sequentibus inde derivat et, ut ealculus eo magis contrahatur loco teniporis a nomaliam Lunae, prouti secundum methodum Replerianam invenitur, in calculuria introducit, quo facto, discrimen tantuin, inter locum Lunae, hoe umdo inventum, α locum ejus verum, veniendum restat, quod, cum unicum gradum superare nequeat, efficit, ut errores, ex neglectu terminorum minimorum alias immineutes, eo minus evadant sensibiles, ideoque caleuius eo euratius absolvatur. Et, cum primo statim intuitu pateat, si ealculo euratior instituto, theoria elatoviana observationibus minus respondere inveniatur illud alii causae tribui posse nulli. lnun quod vi , qua Terra Lunam sollieitat, quadratis dista tiarum reciprocessit minus proportionalis Λutor hancce vim Terrae attractricem quadratis distantiarum reciproce proporti italem quidem assumit, sed ei insuper quantitatem inconstantem adjungi , sapienti lane consilio, quidem peracto eale io, hoc pacto statim apparet, utrum haece quantitati inc gnita sit nihilo aequalis, id est, utrum theoria MDIonianaveritati exaere respondeat,nee ne Inventis vero hoc pacta formulis generalibus, necessarium erat constantes, has formulas ingredientes, numeris exprimere, ut substituta anomalia Repis Ieriana, ad datum tempus calculo vulgari inventa, verus locus Lunae, ab omnibus erroribus ct inaequalitatibus ulterioribus purgatus, inde determinetur Sed, eum ob desectum Analysi
524쪽
MENSIS SEPTEMBRIS A. MDCCLIII. P. I. sos
seos formulae, supra invennae, integrari nequeant, nisi quantit tes variantes, in hisce formulis contentae, ad unicam reducan
tur,Cel. Autor hane sbi praeseripsit legem,ut singulas inaequalitates seorsim consideret, ct eas, quas primo loco invenerat. ad posterioles determinandas adhibeat, dein ope harum priores corrigat, donec errores, qui hoc modo evitari vix poterant, adeo evadant exigui, ut sine sensibili indominodo omitti queant. Primo itaque ἰloco eas determinat inaequalitates, quae a solo situ Solis respectu Lunae sive a differentia longitudinis Solis ex Liuiae, naicuntur, di ab Astronomis sub varia. tionis nomine comprehendi solent quamobrem in hac partatam eccentriditas Lunae 3 Solis, quam iuclinatio orbitae lun ris versus eclipticam, prorsus negliguntur in nihilo aequales assumuntur ita, ut sola disserentia longitudinis Solis iunis
in computum veniat. Haec viam sternunt ad eas inaequalit tes, quas partim eccentricitas Lunae, partim ejus quadrat una. produci . Cum enim utrumque tam ipsa eccentriebias, 'inam ejus quadratum, calculum ingrediatur; utor inaequalitates inde oriundas, tu duas partes dividit, ct primo qui dem loco errores, qui a sola eccentricitate, neglecto nimirum quadrato ejus, proficiscuntur dein vero etiam valorem illo. rum curati iis, quadrato scilicet eccentricitatis in caleulo rete noto determinat, adhibitis tamen Millis inaequalitatibus, quassii variaticinis nomine supra indieavimus. Et, quamvis utrari inaequalitas etiam a parallaxi Solis assiciatur, tamen Λutore rores, ab hac dependentes, singulari Capiti reservavit. Harum ver inaequalitatum una per alteram correcta, ad motum
Apogaei Lunae Autor pergit. Quamvis enim in praeeedent, bus ealculis ubique verum Apogae motum, quem observati ne ostendunt, adhibuerit, cita illud ipsum, quod in contro- .ersia est ligonasiisse videatur tamen, cum in hunc finem, ceu jam supra monitum est, vim, qua Terra Lunam trahit indesinita quatit italo auxerit, nihilo minus de veritate, vel falsitate. theoriae Mistomanae inde judicari poterit. Si enim haee quantitas itide finito nihilo aequalis reperiatur manifestum erit indicium, theotiam modo dictam veram, si nainus, falsam, S s s esse.
525쪽
esse. Hae ratione Autor theoriam elatonianam experientiae ct observationibus satis exacte respondentem invenit. s.
quidem motus progressivus Apogae pro mense apogistico 'c e re pro mense periodie 3' aequalis ei se, & se
duobus tantum minutis a motu vero deficere, repertus est; ad
quem desectuin, per se quidem exiguum, supplendum qniantitati incognitae, quam vi attractrici Terri Autor adjunxerat. valor quidem pusillus tribui potest, sed hi non modo adeo exiguus evadit, ut semper, nisi de motu Apogae sermo sit, tuto pro nihilo haberi possit, verum etiam ustum superest dubiuin, quin valor ejus calculo sub limam adhue acriorem
revorato, prorsus evaniturus sit. Saltem, cum tota differentia theoriae Newtoniana ct observationum, quae tam diu iususpenso tenuit Λstronomos ex neglectu quantitatum aliarum quarusdam exiguarum ortum traxerit, uti luculentius ab Autore demonstratur. R ipse quoque utor non dubitet, vat rem harum quantitatum nondum ita absolutum esse, ut nulla prorsus ulteriori correetione indigeant, sperandum sane est, fore, ut valores earum veri, etsi admodum parvi, ainen ad exiguum istum desectum supplendum omnino semeiant. Unde inti in licet concludere, theoriam Newtonianam cum amotu Apogaei tam exacte convenire, ut aberratio, si quidem ulla adhuc locum habeat, merito pro nihilo haberi possit, praesertim eui ob summam parvitatem ope calculi ne certo quidem ea definiri possit. Cum itaque theoria Vmtonianasae ratione a fortissima objectione liberata sit; nierit hujus inventi egregii nomine debitas latraho,Celabe rimo Viro,gratias cum Autore persolvimus, qui primus in egregio suo opere hunc theoriae Qveritatis consenta detexit, tenebras, quae hane Astronomiae partem huc usque obduxerant discussis. Hoc igitur pacto cum primae parti Problematis satisfactum, sceonsensus theoriae Ne υtonianaeis observationum in apricost progrediendum erat ad alteram partem ejusmodi desid
rantem formulas, auarum ope verus Lunae locus ad quodli
datum tempus determinari possit. Quem in finem Autor cumprimis eas considerat inaeuualitates, quae patim a sola orbita
526쪽
MENfl SEPTEMBRI A. MDCCLIII. P. I. sor
bitae solaris, partim ab utriusque orbitae, eccentlicitate, partima parallaxi Solis, pendent, eruendas, unde demum distantia Lunae a Terra curtata, motus Lunae momentaneus. longitudo Lunae vera, determinantur. in his pergitur ad eas inaequalitates, quae notum lineae nodorum armetunt, unde inclinatio orbitae lunaris versus eclipticam determinatur, eaeque inaequa litates, quae ex hae inclinatione oriuntur, investigantur, nee non quantitate' supra inventae, ulterius corriguntur. Ex hisce igitur,quae hactenus, quantum sine calculo leuit, libavimus, patebit.inaequalitates, quas et Autor in praesenti investigavit, quatenus ad usum earum respicitur, i quinque potissiimum elaia se dispese posse, quarum prima continet eas inaequalitates,
ruarum ope vera distantia Lunae a Terra determinatur, ut ime porro tam Lunae diameter apparens, quam ejus parallaxis horizontalis, assignari possit. Secundum Iocum occupant se . mulae illae, quae motui moxnentaneo definiendo inserviunt. ex quibus deincepa motus Lunae horarius aecurate exhiberi poterit. Tertio veniunt eae inaequalitates, quae veram longitudinem Lunae ad elipticam relatam praebent. Has exeipit
positio lineae nodorum Lunae, seu longitudo nodi adscendentis, quam deliique sequitur inelinatio orbitae lunaris versuaeelipticam. Hasce tamen inaequalitates adeo inter se esse per mixtas, utringularum valor a ceteris pendeatis determinetur, certissimum est, adeo, ut ipse Autor calculum suum, quamvisaeeuratum satis, tamen omnibus numeris absolutum praedicare non audeat, sed inaequalitates quasdam, quae ad plura mini ta seeunda assurgere posse videntur, praetermissas esse, eo hibentius concedat, quo minus aegari potest, non iaculo, sed defectu Analyseo potius, hoc tribuendum esse. Ceterum, ut formulae pro determinando vero loco Lunae, ejusque a Sole αTerra distantis,etd usum astronomicum adhiberi queant,ad eleis menta, quae, uti supra monuimus, undamenti loco posuerat, determinanda Autor aggreditur, eumque in utem accurata aliquot observationes lunares, in ipsis momentis oppositionis. vel conjunctionis Lunae iustitutas, supponit, clongitudinem Lunae mediam, ceteraque Mementa, ad eertam epocham Ss ade
527쪽
inde elieit. Nihilo tamen minus, eum hactenus traditam me thodum non solum satis operosam, sed etiam ita comparatam, ipse Autor deprehetulisit, ut plures inaequalitate , motum Lunae haud leviter astaeientes, non satis exacte exhibeat, siquidem hac approximandi methodo nexus inaequalitatum paulatim negligitur, in Additamento viam stravit Noster, ad varias alias methodos detegendas ab hactenus tradita in accidentalibus quidem tantummodo divers s. qiioa applicationem vero usu forsitan suo non destitutias, cum ertissimum sit vel solas terminorum expressi me ad calculi solutionem saepius plurimum tribuere. Problemati itaque huic satis arduo dc in. tricato quantum per vires humanas licuit, egregie satisfecit Rutor Celeberrimus. Et, qua multi methodus ejus non parum operosa, ideociae compendiosior maximopere optanda sit, tamen hoc inter pia vota snronomi a magis referendum, quam sperandum csse, lubenter concedimus.
BIBLIOTHECA ANTIQUA VINDOBONENIM
Civica, seu Catalogus librorum antiquorum, cum manu Briptorum, tum ab inventa Mographia ad annum us-que MDLX Opis excusorum, qui in Bibliotheca Fndobonensi vica servantur, cum annotationibas L sorico diterara criticis Pars I, Libros heu logicos complectens. Uiennae ustriae typis Leopoldi v. Kal. Woda, T a, .
Cam,nuanto civitatibus ornamento Bibliothecae sint,quamulae vehementer hominum etiam alienigenarum, alliciant ri-
tineantque studia neminem facile fugiat 'gnis sane b: neficiis eruditos assieere jure suo pulantur ii, qtii condunt Bibliothecas --τρει- ct qui opes earum exponunt luci. ad omniumque vellit fructum at Te uni praesertim si vel ab ingenio, vel ab industria vel eientia denique, satis ad eam rem instructi sint. Quae dotes omnes satis elucent in Philippo Iacobo ambacbero, civitatis Vindobonensis ab epistolis, atques Diuiliasum Corale
528쪽
MENfIs EPTEMBRIS A. MDCCIIII. P. I. sos
que, ut 'o ipso libro indidem dedit, Bibliothecae pressem, Citim ut tanto faciluas merita vel erga rempublicam stram, e civitatem literariam appareant, paulo uberius, qu id priistiterit hoc in libro, persequellitur. Primo loco Biblia, aua ad ea pertineant, enumeravit, in quibus eum sibi ordinem servandum praeseripssse videtur, ut integros Codices iis praemitteret, qui aliquam tantum librorum sacrorum partem exh bent. Omnes quidem, quas attulit ille editiones hie r
mere, nee utile, nec necesse est eas tamen praeterire non
decet, quarum rara est apud eos memoria, qui operam suam in pereensendis libris rarioribus posuerunt. Atque hic nobis occurrim Biblia braica, Soncini quod oppidum haud ita lono situm est a Mediolanes per Abraham Ben HAetim, annomui di juxta minorem suppurationem, ηδ i. A. Coinu, in fol. 'ri natae est Bibliorum Ebraicorum 'hdi: io ab ipsis Judaeis excusa, tantaeque raritatis, ut inter impressos libros vixis riorem occurrere, Noster existimes. Nam libri braiei omnes rari sunt ante annum Is O typis exscripti, quoru in duo modo videre sibi contigisse in tot Bibliotheeis, ab se perlustralis, rittarrius testatur Anna utra Toma pag. 4 po hae nostra potissimum Biblia tam raro sunt obvia, ut nec mireatriu3, quem laudavimus modo, nec ac Lelongius ea usquam repererint, nec Eunorsius ullam eotum seientiam habuerit. Exstant tamen eadem Romae in Barberina st S. Pindentiana, ac Florentiae in Medicea. Perrarum qia que est alterium s Canticum Conticorum per P. Por en, Romae, ab
Euchario Siger, Sis, in q; nam pri naum est opus T hiopicis typis exserptum quanquam falso animum indueat o Pom en, laaepositus Coloniensis, eam linguam esse Chaldaicam, derepius nempe ab IV hiopibus, a quibus eam Romae didieerat. In Bibliis Graeci Psalterium exsat, 'vetiis apud AEdum Manutium. in o. sine anno exscriptum, quod scingulari elegantia adornatum mittatrius L . pag. 7 iudicat,is intra annos q9 ct 496 foras datum putat. In Latinis Biblii
plura occurrunt manu scripta, ct quatuor . idem in nrembra
529쪽
tinae ad longiora, quatuor autem ad breviora, capita, in usum veterum Concordantiarum, quas vocant, in margine adscriptae, reperiuntur, quod nusquam se vidisse Ecbardus it Forma Bibl. Dominie Tom. I pag. eo profitetur, IIV, unum iucharta ex eculo XV Praeterea occurrunt Biblia cum Ulialis Hugonis Cardinalis, fol. Basil per D. Amo ach, sΤ-rsor, Vin VII, quae nec ii L longis nec Mattiatrii, notitiam pervetaerunt. sisterium etiam Latini membranaceum
inaniaseriptum ex eculo XII assertur, in quo prima Davidiaei de sacra integra in tabulis, auro argento coninio, aliis-ique coloribus variegatis, literis uncialibus exarata est quod idem in reliquarum initiis observatur. In Codicibus Biblicis vulgaribus ita enim dictantur, qui translati sunt in sermonem Patrium, occurrunt primo Biblia Germanica, siue loco Manno, quorum initium est An in negans solis G drnu me und die eiae, pan die erae vas olet undesere deinde quae arterant Roburgeri Norimbergae A. 1483, eum imaginibus, exscripta tum quae Augiastae Vind. perso Scharesetaer Λ i/8TVoll. II sera data sun De Psalterio, Grmanice, ex libraeos Graeco verso peritimarum iactivali eum brevi expositione, Argentor I a , , traditur, cum, quis stetit iste Aachtigali, Brucherus, Vir Clarita se ignorare professus si in Sebessor nil aen. Et Tom. VI pag. 4ss, ita sciri facillime posse si Germanicum nomen in Latinum vertatur: nam quis it Luscinius in omnibus fere occurrere nomenclatoribu8. Cur vero tam multus sit pag. a seq. Clariss Lambacherus indefendendo ab Emsero crimine ac si viberi Germanicam librorum movi Foederis translationem retinuisset, nou videmus, anaxime eum ipse an lcm confiteatur, non insti- tuncta erum, novam prorsus, ex Latino s Graeco translati nem Germani eam eonficere, sed veterem tantum am Lutheri conserre, easque ex textibus, in Ecclesia probatis
emendarein restituere. Quid hoc aliud est, quam fateri, sinum purpurae Lutheri suos hinc inde pannos assuisse, atque illi deinde nomen suum, velut hederam, praefixisse In IAHis loco D, Veteris a Novi Testamenti, Somniale Danielit
530쪽
MENSI SEPTEMBRIS A. MDCCLIII. . t ut
Propλω quodvidit in Biablon, exstat Stum in membrana exfleculo X, vid. Memora, Biblioth. Reg. res i. coδὴ num. O ,Ditem Liber de ortis vita B. Virginis Maria ae montiis Salvatoris stri MStus ex Seeulo XIV. ne non Evangelium Nicodemi MStum in charta ex Seeulo XV qui uterque liber multum disser ab iis, qui editi sunt Sequuntur a Parta γε fiet, Interpretes Biblici Catholici, in quibus plures sunt, perquam raro obvii, quos angustiae nostrae non omnes capiunt, Eminent in iis Notabilia super omnes libros Bibliae 8 MSy. membr. Seculi XIV, a mamoire 'o multum diversa Magdata Iacobi Gaudensis Correctorium Bibliae, una eum ejiisdem Compendis Bibliae metrico, Colon suentel Isori de cujus nomine observat, eum Jacobum dictit ira esse vel eum sacro ting retur fonte, vel cum religiosae Praedicatorum Sodalitati aggregaretur familiae nomine, pro more gentis flata vae, caruisse εχ ille a Gauda, civitate patria, Gaudensem appellatum esse pMagdalii autem nomen adscititium esse, ideo in libris ejus, antea edilis non reperiri. me aetate illius erudite observat, natum eum esse . 469 quia ipse utor in fine epistolae, quam praemisit Carminibus de Machabaeis, data ad Heliam
Narcaeum in I FIT, fateatiar, hunc amaum aetatis suae esse quadragesimum octavum. Commentaria veterum super utro--e Testamento, cam expositione voeabulorum super α angelisi s Actibus Apostolorum usque ad emissionem vera tranti tionis de utraque esamento. , sine loenis anno opu seu tum est a foliorum brevissimas annotationes, expositionem quorundam vocabulorum vulgata editionis, ex Patriabus collectam complexum, , quantum ex brima externa iudieare licet Compluti ab Arnata de Broeario exeusum. Sed breviores esse, in persequendis reliquis, nos oportet, atquν summas tantum attingere. Venit igitur Noster, enumeratis; tholicis ad Criticosa Interprete Bibliens acatholico deinde ad Concordantiasset exicia Biblica tum ad Historicos Biblicos; post ad Poetas Biblicos instremo ad Grammaties Biblicos, riquibus locis omnibus non pauci reperiuntne libri rari, ab aliis vel omissi, vel minus Meurate proditi.