장음표시 사용
581쪽
P, uox prelat sonis B. Lurberi in priori Capite prolatam, in posteri 'ν per quatuor Sectiones, fidei doctrinas stit, ubi de inearis
aro. natione filii Dei de triplici officio Christi in genere de re. 239. demtione, per christam facta, in peeie is denique de statu
23 s. exinanitionis re exaltationis, in genere spectato, doctissime agitur. arieter aeeuratam Leerdotii Christi, ex me bifidet iam ordine obeundi, mysteriosae incarnationis, explica
tionem, non Dauca eaque gravioris momenti, Oeeurrunt
doctrinae theologies specimina Lectoribus haud displicitura, o Biblieas is solidiores rerum dilueidationes. Rrticularteritur, post Caput primum, in secundo novem exhibet doctrinarum genera, per tot sectione divisa. Expenditur hie se, lieet doctrina de Spiritu sancto de universali Dei gratia fide gratiosis Spiritus sancti operationibus in genere, in speciem
13 rata de poenitentia seu convertione de Evangelio Dei de Ee. elena de resurrectione nio orum de vita aeterna doniisque de aeterna damnatione. Inter haec rerum argumenta e positio gratiae plenarum operationi in Spiritus sanesti, vocationia sciliee . illum litationis, regenerationis jussilicationis tinionis cum Deo renovationis atque sanctificationis, nobilis lima no bis es visa, una eum commentatione, de Spiritu sancto
is perscripta. Aecedimus nune ad Caput tertium Catechis quod de oratione, ut dieitur, dominie agit Preliminares hie duae oeeurrunt eommentationes, quarum alier est dogmatica, de precatione in genere altera majori ex pane est exegetiea, doctrinae de oratione Domini in peeie momenta43 - 134, tradens. Reliqua expostio hujus Capitis novem partieulis a solvitur, quarum singulae lina minores sectiuncula in se comprehendunt, ubi textus Biblieus. χ textus urbem expis37. eantiar. uaria Pars catechismi, de Baptismo Christianorum 34T. doctrina Biblicas proferens, duas praemistis habes Desertatio. 5 P nes de Sae amen to scilicet in genere, xde Baptismi generas TR i notio e ipsa doctrina momenta quatuor absolvuntii parilis
38o Jua, ubi de ipsa forma sanctioris stitvit de fructu ejus at-386. que utilitate de effectu Baptismi de metis sa-
582쪽
MEN si SEPTEMBRIS A. MDCCVII. P. II. Ut
strina de Sacramento cireuincisionis in Ueleri Testamento. Pars quinti ultima, de Sacramento sacrae Coenae, tres praeliminares habet commentationes de consessione peccatorum 8g.
publica, de potestate clavium, di de sacrae Coenae institutione, a Leonscriptas. Reliqua tribus constant partibus, ubi de vera 33. forma sacrae Ccenae tum de salutari ejus fructi atque effectu; 4I denique de omelia Christianorum, saera cena eum fructu 668- utentium, disseritur. Appendix brevibus explicat doctrinam de agno paschalicia et Testamento . Denique Catechismo Luther adjecta formulae precatoriae matutivae, vespertinae, commensales, cum tabulis doctrinalibus, vulgo die Haustast dictis, dogmatiee dc practi e explicantur. me integro pere non nisi bona milia ex doctrina singulat B. Buddei, o in ligni diligentia Reverendi Editoris suscipimus minime dubitam es, quin ager theologicus, hie emine fructifero consitus suos suo tempore, subque cultoribus, redditurus sit fructus.
I NUS GEORGII WALCHII INTRODUCTIO IN
Theologiam Polemicam. Jenae, sumtibus R. o. Rud Croecheri viduae, 7 2 8.
alibi nomen, s ceterorum praestantissimorum etiam
operum ejus nullam habeamus rationem, in H.storia ceriste sacra, ct poleinica, quae dicitur, Theologia, a uiuiti jam de talo elarum est, ut in laudem hujus Iotrod ictionis plura verba facere, non opus esse videatur. Nostra igitur operat: citum modo versabitur circa scopi, methodi ordinis, re- ruaraque re materiarum, quas haec in Theologiam polemi- eam introductio in se continet, enarrationem. Est ea praelectionibus cademicis, in hane Theologiae partem institue J.s, destinata. Uerum Maliorum, in hac doctrina non plane hospitum studiis poterit inservire Medium enim quali tenet Itire nimis copiosam, ob brevitatem valde obscuram, di-
583쪽
clionem Spectat vero maxime opera S. Rev. Autoris ad dogmata, extra coetum, qui sacris Lutheri ministeri instauratis utitur, eontroversa. Probe hie perpendens Cel. Autor, nexum, quo inter se dogmata adversariorum conjuncta sunt Deillime divelli, si ordinem articulorum fidei sequeretur, suam de controversis capitibus doctrinam secundum ordinem sectarum proposuit. Hic vero,qui Autori Cel placuit,ordo in eo fundatusest, quod, tui, vitati adversantur, quasi per gradus se invicem distincti sint, aliique gravius iii levius,errent. Primum locum tenent Athei, qui, Deum, negant, existere, omniumque saerorum hostes sunt. Hos sequuntur Naturalistae, qui naturam cognoscendi vive iuue sufficientem esse normam, aeternamque felicitatem sine revelationere gratia se consequi posse, somniant. Hos excipit Iudaeorum de Socinianorum tui ba,Naturalistis in eo multum similis quod, lis naturae viribus sineChristo atque fide in Christuin aeternum sellisee se fieri posse, confidant. His proxime accedunt Fanatici xIn-dfferentisi .e uraecipue Scripturam sacram, fundamentum atque ordinem salutismefando ocho prosequentes,opinionesque vel maxime absurdas,& inter se pugnantes, suo patrocinio fovente*,μ, quod inprimis Indifferentinarum est, inter diversa saera nullum discrimen aguoscentes Horum latus claudunt Papis, Reformati, Arminiani, a Socini partibus non flantes,& Graeci,qui in certis Iazdei capitibus errant, fundamentum isdei et multum, vel leviter saltem, labefactare infeliciter laborant. Hoc ordine, di hac methodo, Autoris Cel meditatio direm est,hocque nexu solidiores sese excipiunt tractationes. Usus insuper est,ptaeter hanc universalem methodum,particulari etiam,qua ordine ut dicitur, systematico dogmata proposuit, errores fundamentales ab inde derivatis sedulo distinxit, eorun demque inter se nexum ostendit, quo accuratior dogmatum adversariorum sit cognitio, faciliorque confutatio ipsa controversa capita ita tractavit, ut praemissis quibusdam observationibus historicis defeetae ortu, atque imagine ejus primis quasi tantummodo lineis adumbrata, itemque de libris symbolieis,atque fontibus, di ibus plenior errorum cognitio hanrienda st dogmata controve is sub examen voca verit, adversariorum opiniones accurate fῆnccraque fide propositerit it
que, sinis sint, rejectis, nonrae Ecclesae doctrinas,veritatis Jhedi
584쪽
eollustratas,confirmaverit. Acie ita contra adversarios instructa,
argumenta, quibus illi utuntur, potiora indieantur refelluntur, simulque argumentis generalibus, a certa alicujus ecclesiae conditione desumtis,in cum specialioribus conjunctis, contra illos pugnatur. Huc quoque spectat ratio concludendi, ab eo quod religionis interest, vulgo Interesse religionum dicto, depromta. Tractitioni vero ipsi praemissa est duplex Commentatio alteracti vera Theologiae polemi indole, in qua nexus ejus cum aliis diseiplinis theologicis deesaratur, uominis ratio exponi mr res- ue ipsa ita explicatur, ut intelligas, Theologiam pol emicam esse Pag octrinam, quae ostendit, quomodo veritates theologicae non solii ab adversariorum insultibus defendi, verum etiam errores illorum ductu rectae rationis& Scripturae sicrae refelli' possint, idque eum in sinem, ut vera doctrina pura ct intaminata conserve-riar eaque ratione gloria Dei, veraque hominum felicitas,promoveatur. Inde hujus doctrinae necessitas colligitur, re de pruden-ria, partim in docenda discendaque Theologia polemico, adhibendisque methodo atque mediis, partim in controversis rite agitandis, disseritur Altera Commentatio, quae in primo legitur FLibro, praecipuum scopum Cel. Autoris in se continet videlicet demonstrationum necessitatis atque veritatis religionis in genere Cap. I, speciminaque religionis Christianae Cap. II, inprimis vero religionis Evangelico Lutherana Cap.III. Libri II p. disterit T. cle controversiis cum Atheis,quorum imago pariter at in insana audacia nostro adspectui exponi ur, Deumque esse, brevibus qni-
dein, sed invictis rationibus confirmatur. His adversantur errone Atheorum dogmata, eaque vel universalia, qualia sunt ex nihilo nihil fieri, materiamque necessariam,adeoque aeternam,esse; vel particularia, nempe sotelis, Stoicorum, Epicuri Spino . p. II de controversis cum Naturalistis agit. Hi vocantur et ior, icim Deisi Rationalissae libereque sentientes, dum,omnia, quae ad aeternam felicitatem consequendam scitia necessaria sint,ratione humana cognosci posse,assirmant, atque propterea revelatione in divinitus factam, d in Scriptura sacra traditam, rejiciunt. Hoc erroribus superstrucrum aedificium quatuor veritatibus, quae firmo nituntur fundamento, funditus tolli potest. Prima est , naturalein religionem non posse honunes aeternum reddere
585쪽
selices, eum viam redeundi cum Deo ingratiam plane non moa 4ssiet. Altera esti revelationem divinam fuisse necessariam te tia,reuelationem,in libris Veteris Novique Foederis consignatam.
solam elle divinam veramque revelationem; quarta, religionem Im Christianam esse veram. Ipsi etiam Nauiralistarum errores, hic notatiis rejecti, certo certius arguunt, quam invia incedant via Naturalismi sectatores. Praecipuus eorum error in eo consistit, quod vires animae naturales magis, uuam par est, extollant. Ad intelle bima quod attinet ejus limites non recte constituunt, dum humanam uti est, rationem pro unico, quae ad salutarem selemtiam siccessaria sint,cognoscendi,&de controversiis doctrinis dicandi, habent fundamento. undem etiam respectu voluntatis errant errorem. Ejus enim negant perversitatem,naturalemque corruptionem negant peccatum eonnatum,seu originale; si nariam contra voluntati tribuunt libertatem, sive bonum, sive maluin, eligetid uis ipsius viribus virtuti eonvenienter vi vendi,
de peccatis serio dolendi Deum sibi conciliaudi, suisque operisbus aeternam salutem promerendi unde fit, ut Scripturam sacram contemtu habeant, ct maxime mysteriis, miraculis, atquevaticiniis, hostili animo bellum inferant. Quam injuste vero agant,&Quantopere rationi pii, cujus tenaciores alias sunt patroni, adve
lentur, brevibus quidem, sed lolid:tate sua conspicuis, Cel astor docet argumentis.1ar Cap. III controveisias cum Judaeis exponit. Et hi quidem eam
ob eausam statim excipiunt Naturalistas, quoniam recentior, e que corrupta religio Iudaica fere nil aliud est, quam naturalis r ligio, et rore quibus mirum in modum deformata est, non le- vim, quam illorum errores, damnum inseruut veraque conse. quendae gratiae media aequa ae illi rejiciunt. Hujus asse ii ut fidem iaciat, Judaicam religionem sua partim tenerali forma describit, atque de Judaeorum erroribus universalia quaedam praemonei, partim etiam prMipuos refert, ct in examen vocatos cciis litat. Errant veromaximeJudaei in doctrina de naturali hominis coci uiaptione, qui fundamentalis error est; porro in doctrina de Mos.sia, ejusque inprimis persona, duplici statu, ossicioque triplici,
quo loco vana Iudaeorum exspectatio Messiae ostenditur. veriimque Messiam dudum venisse, deuroostratur. Porro defendinia chri-
586쪽
Christus contra iniquas Iudaeorum eriminationes x seandala, qua ratione originis, patriae stirpis, parentum, paupertatis, doctrinae, mi racutorum, vitae generis cruciatuum, o mortis, invenire se pu- 'tant Iudaei, reliquique eorum errores in doctrina de fide, eonversone x poenitentia, junificatione, sanctiticatione, sacramentis, m ne to triuitatis, fide historica narranturis reselluntur, saniorque contra doctrina vindieatur. Cap. IVI. Uen. Autor in arenam descendit eontra Mimia si Par. 74, quos inter via Du alistas discrimen lintere it non ita magnum DO G id partim generalis doctrinae Socinianorum, nexusque, quem in ter se habent illorum errores, delineat facie', atque universalibus a gumentis instinua demonstratio, quam erronea sint, quae doceant Iartim etiam accuratior enarrati, refutatio erroriam de Trinitate,
lii Dei Iesu Christi di Spiritus sancti divinitate, de statu innocentiae. Iapsu primorum hominum, indeque eontracto malo peceali. de libcro arbitrio, de Christo, ejusque persona officiis, viatibus, porro de fide justifieante re alvi flea, jussisscatione ipsa, itemnue de regenera.
tione, eonversone, sacramentis, morte temporali, resurrectione mor tuorum vita tandem damnatione aeterna.
p. V eontroversas cum Fanat ieis exponit Eadem etiam hie ut an 3O9 te a d Cetissimus Autor incedit via, ostendendo,quid Fanatieismus, uni uerse consideratus, sit, initam variae Tanaticorum sint sectae, quibus doctrinis discrepent, quibus eonspirent. quam lubrico denique omnes nitantur fundamento Singulos nunc sub examen vocat eorum errores, quos fovent in doctrina de Seriptura sacra, revelai nibus inam diatis, inmine interno, Deo Irinitate creatione, partibus hominis essentialibus, statu integritatis, primisque hominibus, peccato originis, Christo, ct humana ejus natura atque opere redemtionis, porro in doctrina de fide, regeneratione di eonversone, justificatione, sanoctii Ratione, itemque mediis gratiae, verbo Dei. Iaeramentis, porto
delectessia ejusque ministerio, magistratu politico, inprimis de poenis rapitalibus, bello defensionibus, de jurejurando, jure Principumeire sacra, externis honoris testificationibus, nec non de matrimonio, morte naturali, animariam separatorum statu intermedio regno millenario mortuorum resurrectione, vita aeterna, poenarum infe natium non finienda duratione, ' tandem eultu Dei externo.
Cum Fanaticis statim jungit Capite VI Indisserentistas, in multis so3.
587쪽
erroribus inter se similes. Hic primo to eo, quid Indifferentismus, dc
quo tu plex sit. doretur. Dividitur in universalem particularem, re uterque, tanquam res sanae rationi Ieripturae sectae eontraria soli. dis rationibus rejicitur. Praeeipuae Indifferentistarum opiniones sunt: in religione non de opinionibu sed de animo belle iudieandum; veritatem esse Decultam variag, inter Christianos homines, religiones ius indamento fidei inter seno distare. Sunt vero etiam eonjunctae cum hoe Indisserentismo erroneae quaedam doctrinae, de Scriptura sacra. de
artieulis fidei fundamentalibus, de libris Symbolicis de Systematibus
theologicis de orthodoxia, de Theologia polemica, de fide mediis gratiae, de ecclesia, meonjunctione eclesiastioa. Non solum vero Autor Cel. Indisserentistarum errores refert, verum etiam, quam lubile nitantur sundamento, solido demo mirat. Pan A. Hos excipiunt conuoversiae cum Romano-Catholieia Sectistrima controversias eum illis generatim exponit. Generalis hic praemittitiir descriptioPapatus,ubi fontes,unde praecipuarum Romanae Ecclesiae doctrinarum cognitio haurienda sit, reteguntur, Interesse hujus religi ni ejusque,respectu sundamenti,falsitas, ratione aetatis novitas, maximumque a religione evangelica diserimen, ostenditur, indeque colligis tur, illam cum hae neutiquam conjungi neminemque salva conscie tia a religione Evangelido Lutherana ad Romano-Catholicam transire posse. Porro docetur, quomodo falsitas Papatus, religionisque cum hae conlunetae errores, evinci, eanque ob causam varia possent argumenta adhiberi. Duplici generis haec sunt argumenta. Prioris generis alia sunt argumenta generalia, qualia sunt Eeclesia Romano-Cath lica vera non est, quoniam r)non solo atque unico Seripturae sacrae. tanquam verissimo i certissimo, nititur fundamento in ea ce tum cognitionis salutaris fundamentum non est,ri potius, Scepticismus ratione aeternae felicitatis inde oriatur, neeesse est; a iamultis doctrinis re actionibus aeria non pauca habet, quae veritatibus rectae rationis adversantur; uo nova est; s neque cla funda.
salutis recta doeet 6 in illa Deo
hominibus vero plus justo tribuitur; et nemo in ea selieitatis suae potest esse eertua; ha Deo constituta media gratiae non usurpantur secundum Dei institutionem; religio fund mentalis non est. hoe in homines non ducit ad veram fidem in I sim Christum, quae in amore efferi est, sed tantummodo ad externa
588쪽
MEM 3IS SEPΤEMBRIS A. MDCCLIII. P. II. a
quaedam, quae sensus movent, ablegat io mae religio Roman Catholica non vere sanctam effagitat vitam; idololatrica, omnisque superstitionis plena est; avtantummodo eo spectat ut a pareat, hominum hujus religionis architectorum interesse, Pontifi- eis Romani potentiam, dignitatem divitiasque augeri atque promoveri; 3 magistratui politie contraria est; 4 in ea omnia Antichristi attributa apparent. Argumenta nune sequuntur specialia, ita dictλ quia praecipue contra doctrinas Romanae Eeclesiae proprias directa sunt. Sectio secundia exponit illa, agit Cap. I deser Pag. 6χ.
roribus Romanae Ecelesiae circa Ser:pturam sacram Cap. II de tramito 64s. 13.
nibus; ap. III de Ecclesia Cui Inde Pontifice Romano Cap. 667 67 de justificatione Cap. VI de libero hominis naturalis arbitrio circa 684. saera Cap. VII de peccato; Cap. VIII de impletione legis cons Dyr. 7o4. liisque evangelicis Cap. IX de bonis operibus cap. X deride Cap. 7r8. 3I. II de poenitentia o consessione auriculari Cap. XII de satisfactio 744. 66. ne pro peceatis aliorum, de indulgentiis Cap. XIII de purUto et 37.rio Cap. XIV de Sacramentis in genere Cap. XV de Bapti imo; M. SisCap. XVI de saeta Coena Cap. XVII de incertitudine gratirae, 317 818
aeterniae felicitatis; a XVIII de externo Romanae ecclesiae cultu divino. 87a. Libro IV Autor Ce' de eontroversiis cum Reformatisin Arminia 9ος. nis duabus disserit Sectionibus Sectio I controversas eum Reforma
tis exponit. Initio reformatae ecclesiae natura, doctrinae, indeque ortas controversiae,considerantur, argumentisque generalibus contra illam pugnatur, tum praecipuae sub examen vocantur Reso
malorum doctrinae quales sunt de sacra Ccem de Sacramen. tis in genere de communicatione divinorum diomatum de
praedestinatione de gratia Dei de merito Christi de mediis gratiae de operationibus gratiae, in specie voeatione, Mirres stibilitate
gratiae, ut loquuntur de constanti in fide perseveratione. Nunc seis quuntn quaedam eontroversae, quae tanti non sunt momenti. Hae
sunt de divisione Decalogi de usu imaginum in ecclesiis de Musica instrumentali; de textibus Evangelicis &apostolicis de confestione privata de privato Sacramentorum usu denique de exoret sino. In exponendis firminianorum controveritis eundem initio servat io. . ordinem deinde praecipui eorum refutantur errores,in quidem deartieulis fidei, eorumque ni mero de essentia ierfectionibus Dei, inprimis aeternitate de immens bilitate, decretis divinis, trinitate,
589쪽
satisfactione de eonversione xjustifieatione; de fidein sanctifica. tione de Saeramentis, Baptismo,in sacra cenaede statu animarum post mortem de relarrectione mortuorum de vita aeterna ct tandem do usu terminorum inaeeles & rheologia. Libra V leuuntur controversae cum Eccles Grates Hie,qiud per Graecam intelligatur Ecclesiam, initio ostenditur, cium,qualis Grae- eorum religionis sit nativa atque erga alias relatio, unde cognosci possit, dirino ordine illius doctrinae proponendae sint, docetur. Postea de praecipuis eorum doctrinis, ct quidem primo de iis, disputatur. in quibus Eccles,Graeea non consentit ni Latina, e in doctrina de processu Spiritus Sancti, de sacra Coena ejusque dispensati , ne de eis sanguinis st suffocati de statu animarum post mortem pde conjugio Clericorum, de Baptismo Nune sequnntur etiam doctrinae, in quibus Graeci cum Pontificiis, si non in omnibus, tamen in Christi ad inferos de bonis operihus P de transsubstantiatione; da Missa de precibus pro defunctis de numero Sacramentorum Novi Test. tandem de poenitentia. si ex ipsius Hondtii verbis cognoscend nostris Lectoribus dederimus. Ita autem ille:
quem Vis Nobili . Gerardus inermannus fimmo laborei sudio religit atque digessit utriu que Juris, Civiliss Canonici, Thesaurum. ς usque Volumi iuccessu temporis edita, malvorum virorum exspectat Laesis ieri aliqua ex parte satiraeei est,quod mutemur,
hunc tandem propediem omnibus numoris exasciatumkrvisque nostris absolutum, Merato orbi promittere licet suoniam vero, dum vastimbo opus prela nostrasccupat, pus Editori varia nova adminimia inmanti inciderunt, quae ad hujus Thesauri mamentum non lemter eou. ducere videbantur,adeoque eumpublico communicari dignissin erant; '
590쪽
siis justa eastis a Vpothetis, quoad plagularum magnitudinem, putari potuerunt factum es, ut,quam quinque majoris forma Tomis
Eruditis promiseramus Collectionem.ea ad septem aucta fuerit, ade que ἡου pretio excreverit. Verum,quam exinde rei pectinia
jucturam sibi illatam forte conqueri possent nonnulli docti quidem, sed
parum fortuna opibus infructi homines, hane abunde compensatami debunt utilitate, quam ex accessione novorum Tractatranet, inprimis imeditaepartis Bissilit π, hausturisunt in tanun aliquo saltem modo cominmadis inserviremus eorum, quis si ac modico pretio ptindidissimam hane Collectionem fibi comparare velunt, impul sumus a bene multiramatoribus, qui, eouditionibus inscriptionum, qua ante integri Operis absolutionem divulgarisolent, parum propitii, nomen suum dare detr effarunt Iam autem depraestamia hujus Thesauri convicti, ten pore ver se feriptionis elamo, prorium cujusvis voluminis quarta parte auctum, summopere dolent. In horum itaque gratiam duximus, durante brevi temporis spatio, laudati eris, quod ultra missi T quadringentis foliis constabit, eadem ratione, qua prior sub criptionis conditio inita fuit, exemplaria venum exponere videlicet charta ordinariae septuaginta x uno majoris autem centumis sex, florent eum dimidio moneta Hollandiea quam tamen occasionem ut in tempore arripiant, s quidem ante Calandas ab anni proximi πη, omnes avi sertamur, quibus humanior Iurisprudentia curae cordique es. Am enim c hic publice obstringimiuos religiose in postreum servitur Iunius, post indicarum tempur nullum exemplar minoris consit riren, quam 38 urenis scis stys ordinariae, scias fibrenis momrisbormae qua de re mcnitus sit quisque in cutem tinius oculi iuruitu omnibus perspectum sit, quisus Iractatibus opus hocce comset, brevem eorum Evencbuni hic annectere visum est. Puoad receiμAnem vero eorum ab amus curiosos ad Diario, in Begio, Gemmania, alibique locorum, edita, inprimis Acta Eruditorum Lipsen. Auma Relationes ortingenses de libris novis. Aunorum 1 σιπy. Contenta Tomi primi murici Stephani Juris Civilis fontes titui. Μichaelis selli Synops Legum, vertibus ambisis politicis, Graece edita, adjecta Latina interpretationeis otia Francisi Bosqueti, itemque o ervation:bus Arn Sinnii M. Valerii Proia Libellus de interpretandis Romanorum literis ex SS. Codie, bus auctus, totis illustratus, ab Henr Emesis. Λecedunt Observa. Cc e a tiones