장음표시 사용
11쪽
ILL US TRISSIMIS AC SAPIENTISSIMIS
Equiti, & Divi Marci Procuratori.
Equiti, & Divi Marci Procuratori, Triumviris Literariis
nter parteS, quae artem Medicam perficiunt, Viri Illustrissimi, ea, quae occultarum morbos continentium causarum notitiam per sibgna exhibet, perinde ac Imperatori limstium insidias, Medico morbos maligne in gravescentes detegit , praeteritaSque molestias aegro non referente aperit, praesentia cernit, de vita & morte, deque longitudine ac br evitate morborum multo antea praenoscere docet, atque demum hominem praedictionibus,quassi oraculis,auctore HippocrateCoo,admiratione di gnum reddit, ab omnibus plurimum commendatur, ac Veluti divinum quoddam suspicitur. Neque immerito sane, cum Medi ci hanc artem perdocti, veluti Dii oracula hominibus , ita morbos futuros praedicant, aegrotorumque salutem atque eXbtium ante Praevideant, ac non minus , quando tempore life futura. Hippocrates Cous pestilentiam ab Illyriis venientem praedixit, & discipulos ad opem ferendam in varias urbes db misit ; cui illos honores, quos Graecia Herculi, propter ejus merita contulerunt. Libros scripsit Prognosticorum, Morborum Epidemiorum, ac, uti aliis visum est, etiam Prorrhetibeorum , & Coacorum praesagiorum, quibus tota praedicendi ratio Μedi eis innotescit: in quibus quidem Flippocratem, quasi divinam naturae mentem, loquentem audire licet. iamobrem Eudemus olim Romanus & Senator & Philosbphus a Prd
12쪽
praediistionem a Galeno sibi arte Hippocratica proditam maxime est admiratus, ita ut postea, sicuti Galenus praedixerat, sananis, amicis alta voce clamando dixerit : Pythium Apollinem vaticinari aegrotantibus voluisse per os Galent. Quibus sane constat, hanc Medicinae partem Graecis prognota dictam, ceteris nobilitate ac praestantia esse anteponendam, Medici que splendorem multum & ornamentum afferre, δι ad Μedibcinam faciendam esse scitu necessariam. Etenim quis quaeso occultis morborum causis per signa haud quaquam cognitis, naturaeque morbo adversantis statu, ac humorum moribus ignoratis, aegrotis opportuna praesidia adhibere poterit 3 Hine fit, ut Medici hujus artis ignari, ejusdem naturae statum, humorumque motus in aegrotis minuS accurate observantes, saepius ipsis intempestivo ac inopportuno medicamentorum usu, aut
impediendo, aut intercipiendo, utiles naturae progressus, exbtium inferant. Ego itaque eximia hujus partis Medicinae uti litate; praestantia ac nobilitate persuasus, cum multos annos huic studio incubuerim, cum in variis, & regionibus & lo,
cis, varioS morborum cassis atque eventus, tum apud praee,
pilos Medicinae Scriptores observaverim , opus ad medicum praesagium maxime faciens compositi, in quo de morbis praevidendis , de longitudine & brevitate morborum cognoscenda. de praeteritorum symptomatum cognitione, deque praesagiem da vita & morte aegrotantium, satis accurate egi. Ac demum cum ultimam hujusce operis partem, septem libris distinctam, de praesagienda quippe vita & morte aegrotantium inscriptam, multorum persuasione in lucem edere constituerim , idque libbenter, ne Medicinae studiosi hoc etiam ad medicinam faciem dam commodo carerent, eXtemplo vos Senatores Amplissimi mihi in mentem occurristi quibus hosce meos labores devotissime osterrem, ac dedicarem: primum, quoniam hoc opuS,
quod partem Medicinae prope divinam divinum enim videtur,
Medicum aegrotos vel morituros, vel sanitatem recepturOS,
antea praenoscere, atque Praedicere complectitur, sua nobilitate ac praestantia non indignum etiam Amplissimorum Senatorum
benignitate mihi sit visum. Addo mihi jamdiu fuisse in optutis, ut me Vobis, Triumviris Litterariis Sapientissimis, possim aliquando honoris, ac beneficii olim suscepti memorem decla-
13쪽
rare. Quippe qui, nedum lectionem medicamentorum, vulgo simplicium Vocatam, quae naturalium omnium vel plantae pnt, vel animalia, vel fossilia, ad usiim medicinae facientium historiam docet, viresque ac usus omnes ad medendum, quod
ipitim recte mederi est studiosis Μedicinae merito maximi f,
iendam, quod absque medicamentorum notitia, neque ullus Μe cus , neque ars ipsa Medica unquam esse potuerit, in stu o Patavino omnium celeberrimo , mihi interpretandam detuleritis , sed etiam eam ordinariam in eodem studio , ut majori quoque honore , majori vestra benevolemtia decoraret, declarastis, quod honoris & ornamenti huic lectioni alias nunquam fuit tributum. Merito itaque hosce Libros de nobilissima ac fere divina Medicinae parte nunc in publicum evulgandos vobis Senatoribus humanissimis quorum magnificentiam , sapientiam , justitiam, humanitatem, Prudentiam, Omnes nationes maXiine admirantur, Venerantur,susPiciunt dedicandos duxi. Ut ea ratione quandoque etiam aPPVreat, quantopere istius Patavini Gymnassii Μedicinae studiosis utile foret, ac quantum ejusdem 1hidii ornamenrum , atque perfectio augeretur, si una cum aliis partibus Medicinae haec una, quoque ad Prognosticum pertinens, ceteris nobilior, omnino
Medicis necessaria publice in eodem Gymnasio doceretur. Qui non avidissime audirent libros prognosticorum Hippocrati S, a que libros rnorborum idemiorum 8 Illos tanquam praedicendi
Tationis Praecepta continentes, atque hos tanquam casus Peculi Dres,inquibus studiosi ad praedicendi praxin stipsos eXerceant.Umdique auderem assirmare Μedicinae studiosi Pataviumconfluerent,ut Praeter aliaSMedicinae partes prognosis quoque ad3ledici, nam summae utilitatis,ac splendoris facultatem,quae olim a primariis Μedicis jure merito in hoc studio tractabatur, intelligere possent interimViri Illuitrissimi hos Libros,vobis a me devotissime dicatos, hilari ac perbenigno vultu accipite. At si quid ex ipsis ornamenti ad artis Medicae studiosbs ac commodi aperiatur in hoc
vestro disciplinarum omnium emporio,denuo vel restituendum, vel Potius instaurandum,siimmae prudentiae vestrae judicium esto Deum Optimum Μaxunum precor, ut Vos &Reipublicae Veistrae: felicissime, & huic Patavino Gymnassio perpetuis anniS tueatu incolumeS dc fortunatos. Patavit. Auno salutis hiunansrMDCI-
14쪽
um in editione Librorum de Medicinaptiorum studiosis Medicinae possiciti fuerimus, Libros quoque nostros de medico praesagiorenseriptosis in lucem edituros, posteaque multis viris celeberrimis quibus alii nostri labores alias evulgati haud ingrati exstiterunt, hortantibus , ac rogantibus , cum promissis flandum esset, non potuimus, neque debuimus ipsorum demeris plane non Obsequi Unde cum scripserimus primo de morbis praevidendis, mox de praeteritorum B tomatum e nitione, tertio de longitudine brevitate morborum , atque demum de praesagienda vita morte aegrotantium, ex quatuor partibus totum hoc opus ad Medicum praesagium attinens, perficientibus, eam, quae in morbis aegrotantium vitam , mortem praenoscere docet, solem libris distinctam primum publieandum consulto duximus. ρuos libros propter ipsius eximiam ad Medicinam faciendam titilitatem , tissim quoa a multis maxime expeti intellexerimus, tam etiam , quod libros de hac quidem praedicendi parte prosecutos in promptu magis, ut typis committi possent, habuer, mus , eo libentius nunc in lucem prodire perminmus. Itaque, optime Lector , hos interim legito, recte conjulito , reliquoseque libros de aliis prognos partibus conscriptos prope diem exspectato Atque nostram forta ly Medicinam alias metbodico
15쪽
Philosophi j Medici in Gymnaso Patavino Mericamentorum Simplicium Presessoris Ordinarii,
MORTE AEGROTANTIUM. LIBER PRIMUS.
D eam Medicinae partem explicandam aggredimur, quae, quomodo de sePotantium salute & morte praesagiendum sit, docet. De qua ob eximiam ad Medicinae studiosos utili
tatem , atque commodum , accurate nunc
agendum duximus. Etenim haec praedieendi ratio non minus Μedicis, quam aegrotis plurimum emolumenti afferet. Hi quidem de ipsorum futura salute Prognosticum audientes, facilius, ac propensius Medicorum praeceptis obediunt, ac exinde tutius & citius pristinam sanitatem recipiunt. Illi vero praevisis ea arte 'inplomatibus, quibus aegroti sinat vexandi, facilius medicamentis occurrunt. EX quibus morborum Probe cognita ac perspecta natura, curatio qualis recte profutura sit, intelligunt; atque etiam quod maximum curatricis Medicinae partis esse existimo neglecta morborum praedictione, proba quidem vivendi ratio illis minime institui potest. Ipsius enim institu
endae rationem eX singulorum morborum temporum, omnium
que maXime status , praecognitione pendere , Galen. in lib i. cap. de Crisibus hisce verbis prodidit: Generosi autem Medici A atque
16쪽
atque arte Hippocrarica digni-futimm fatum prae
eognoscere, cum omnem victus vationem ad ipsint inspiciens, instatuat. Eadem ratione Principaum morbi atque augmentlim . non
tibi Iam persedia sunt, cognoicere, sed multo antea praestabit pram cere. In hac praedicendi par te olim Galenus post unum
Hippoci atem , a quo artem didicis, i maXime claruit. Cnjus
siue illustria multa pr*sagiorum in ejiis libris legunt
Quid de illo praesagio, imo de divina ejus mente , quasi
natura loquente ad Eudemum olim Romanum Philosophum clarissimum ΤαAn non ei praediXit, qua febre esset labor, inruS , non minus & diem , in qua critica alvi fluxione fuit judicata 3 Quid de Iexto Romano. Senatore , Severo Imperatori multum familiari Τ an non prima die febrem adventuram , sexta die cessaturam , & decima quarta redituram, atque decima septima per sudorem prorsus solutum iri 3 Quid amplius 3 Cum, ut ex ipsius libro de praesagitione , ad Poim humum constat, in quodam juvene Romano, febre VeXato, quo tempore alii' omnes Μedici mittendum cnguinem comsulebant, sanguinem abunde e dextra nare fluXurum, eoque segrorum juvenem sanatum iri, coram multis Μedicis praediXit, continuoque erumpente sanguine, uti Praedixerat, juvenis fuit liberatus 3 Quae omnia ut ex ipsius sententia praeter aliorum spem evenerunt , sic fiammam in ipse pretestantiam 'omnes Medici admirari ac susticere coeperunt. ΜarrianuS , unus ex primariis Medicis , Romae in via obviam Galeno factus , ait. Quae ergo in eo libro secundo Prognosticorum Hippocr. scripta sunt, agnisscis , atque eadem scis , nec tamen Γ ticinor Z Et Elidemus a febre , uti a Galeno ipsi fuerat praedictum , sanatus , de illo alta voce clamando amicis, qui
apud ipsim fuerant, inquit Vaticinari Ditium Appulinem apotantibus zolasse per os Galeni , quibus remediis ad sanitatem reoocari illat, Bi' qua die perfecte liberari debeant. Hinc complures non selum medendi artis ignari, sed etiam doctissimi Philosephi, ac Μeclici Galenum in hac arte divunum esse praedicabant, divinisque honoribus ac laudibus diu gnum ad caelum usque efferebant. Cujus cum aegroti, tum, Medici
17쪽
Ca I. Dr PRAESAGIENDA VITA ET MORTE A GROT. 3Medici praesagia perinde ac certissima oracula exspectabant. Ex quibus priaicendi, haec ratio, o quanti sit a Medicis facienda, cile intelligitur. Juvat quin etiam' maxime Medicos: In morbis
acutis exitialibusque , qui Pnaecognitam futuram aegrotantium mortem ubi assidentibus prsedixerint, morti S culpa plane vac re solent: aegrotosque audito prognostico nonΜedicorum culpa , sed morborum Vi interemptos, assidentes judicant. inod si1 antea exitium non praedixerint,' ipsorum aut ignorantiae, aut negligentiae mortem omnes adscribunt, interii Teque Μedicorum causa pro certo habent. Hinc non pauci Μedicorum nostri 'temporis perdocti . propriae . coiiscit ignorantiae omnes fere acintis morbis correptos indiscriminatim morituros praedicant. In horum quidem morborum principiis morbum sane fore gravissimum ς ingentibusque periculis plenum, ginmant: mor bisque iisdem ad statum properantibus, symptomata cum de novo oborta, tum vel alti, quae prius fuerant, adauffa viderint; aut quovis rhodo segrbios plus solito inquietos, Vel amios deliros aut aegre spirantes , aut plus solito dolentes, continuo exitium futurum affirmant, quibus , etsi paulo Post aegroti ii sanitati rei tituantur , tamen haec praedicenda ratio incommodi: Cum ea via neque parum laudis hi coiisequi soleant f ipsorum se in arte medica nomen atque fama non parum chescat ; artis 11quidem tmedicae ignari ipserum sania talem etsi iisdem Medicos mortem praedixisse, memoria habeant 'Medicorum 1 udio ac diligentia sebsecutam putant. Ex quo eos Medicos maximis laudibus extollunto At Μediet, urte Hippocratica digni, non in omnibus acutis morbis eXitium perpetuo praedicant , scienter entis , ac docte quidem sanitati hesii tritum iri, & morituros esse ex veris pr*didendi artis principiis affirmant. Neque omnia gravia symptomatum incrementa timent, neque nova oborta symptomata, vel haec ipsa multum aucta. Quinimo magis ex iis, quae lignaris indicis malum morem in morbis si1gnificare videnrur, salutarem aliquam crisin saepe esse ex ediandam, assirmant. Ex his itaque , cum nos hanc praedicendi in aegro iis rationem Medicis non solum maXime utilem , sed ap-
Prime etiam necelsariam esse intellexerimus ; mirari aliquis A a non
18쪽
non debebit, si nos plane, ut methodo, a nullo antea eXplicata, commonstraretur, in ea tradenda, ac accurate scribenda plurimum studii adhibuerimus. Sed nunc ad illa, quibus haec praedicendi methodus investigatur, VeniamuS.C A P. I.
Ex quibus Medici in agrotis salu tem j morte praecognoscant :
Praesa- recte cupiunt in aegrotis praesagium aperire, inprimisgiuin in a quibus ipsiim indagetur, intelligere debent. Haec vero hisὸἡ'. duo existunt, unum morbus, qui in corpus sanquam inimicus Mid et agens hominis corpus destruere conatur; atque alterum natura, quae perinde ac arcis alicujus praefectus, in corpore residens,
a morbo perinde ac duce aliquo eXercitus, ipsum corpus tamquam arcem oppugnante defendere studet. Ut autem dux . eXercituS ad eXpugnandam arcem multis utitur militibus, ipsorum aliis, ut unam, atque aliis, ut alteram arcis partem aggrediantur, quo multis superatis tandem arx universa in pote- veniat. Sic & morbus militum loco, pluribus utitur symptomaribus, ac aliis morbis , ut multas partes corporiSeodem tempore expugnent. Ex oppositoque natura ejusce, &corporis acerrimus defensor, ipsium a symptomatum institibbus custodit, & ne morbo siccumbat pro viribus operam dati
Eruditam enim esse naturam , atque arte etiam non carere,
artificemque merito dici, atque animalibus conssilere Hippocrat. Com. s. in text. a. si Galeno in libr. 6. epidem. cr dimus , statuit. Haec enim partes singulas corporis facultat,bus multis muniit, quibus partes, tanquam militibus ad resistendum, cum variis morbis, tum tymptomatibus utuntur. Ιtae que eae partes corpori S facultatibus perinde ac militibus utemtes , a morboriim symptomatumque insilitibus defenduntur. Ex quibus cuique liquido constabit, naturam corporis paries
robustis facultatibus instructas habentem, difficili negotio morbo esse silperandam, ipsumque contra debilioribus partium viribus seu facultatibus instructam facile morbo siccumbendam. Colli,
19쪽
Cap. Ι.) DE PRAEsAGIENDA VITA ET MORTE AEGROT. sgamus igitur ab his, ut nuper dictum est, salutis atque moretis
futurae praenoscendi judicium a duorum tantum, morbi nimirum & naturae invicem colluctantiS obsereatione pendere adique fieri. Quod Galen. in libr. de constit. art. medi cap. I 8. perbelle ita empressit: Medicus quippe his duobus, morbo inquam natura costuctantibus, animum semper inim iit, atque dum discernit , quodnam horum robustius sit , primum qu dem secum de salute hominiis, aut interitu , praesagium depromit. Deinde vero , quo alterum altero fortius es novit , tum N illius praefinitum tempus agnoscit. Nec mirari quispiam
debet, si quis robur utriusque recte perpendenS Uicturum tandem deprehendar. Quum videamus complures Gymnastas ex primis statim motionibus, quibus contra se invicem luctantes feruntur, Victurum praenuntiare, δί cipe
ante partam Victoriam , quodque celerius adversarius siccumber. Hoc autem agunt, cum alterum altero non Viderint validiorem. Quare ex alia nulla eXercitatione salutem aut interitum praenoscet, praeterquam eX acta Virium, tum morbi tum naturae notitia , eX. qua utriusque praefinitum
tempuS eXquirit; ut enim celerrime selvendus morbus est , quum validiores vires fuerint; ita cito mors adventabit, si hae imbecilliores sint, morbus vero fortior. Naturam Uero morbo robustiorem significabunt validae robustae, ut corporis facultates , quibus ipse non carens, vel etiam conti a magnum morbum, fortissime pugnat,'nec ipQ facile stiper, tur. At interdum fit, ut quemadmodum arx firmissima munitissimaque , aut militum, vir victuS , aut cdeterarum rerum , quibus castra , ut defendi possint, opus habent, d fectu, a fortissimo Duce exercitus expugnatur ; sic natura nostrorum corporum , vel etiam fortissima , ciborum inopia, aut mala Victus ratione , aut medicamentis non recte adhibitis , aut denique longa morbi oppugnatione , saepe seccumbat. Ex quo ipse aliquando castrorum Ducem imitatur, qui, cum a longa obsidione milites, victum & caetera ne-eessaria sibi defectura , timeat, inopinanter .aliquando ecastris egressus repente contra obsidentem eXercitum Pu-gRam tentat, quem quandoque sortissime pugnando, aut to-
20쪽
nimi vincit , aut ingenti militum copia excisioni mandata debilitat . ut ab ipse nihil amplius, aut sane parum sit timen dum. Non dissimili argumento corporis alicujus natura saga cissima, robustissimis munita . facultatibus, eae lon a quando que morbi pugna, virium defectum timenS, momo vel eau 1is, vel fymptomatibus irritata, saepius in ipsum morbum ante opportunum tempus ad pugnam invehitur , ipsumque fouetissime pugnando aut plane Vincit, aut saltem Plurimum ejus vires debilitat. Atque haec miro quodam quasi discursu aut rationei sic probe ipsam Deus docuit λ in aegrotis ainatura
non raro fiunt. Demum natura seque omneS parteS corpinxis non curat, sed praecipuas praecipue. Cum singularum partium corporis non aequale sit robur, quippe principali, res partes statim ab initio natura majori robore donavit, ut Gal. in lib. de causis' morboram cap. 6.. docuit. ArciS eniim alicujus praefectus ac defensor, non seque omnes, sed primcipaliores magis arcis ParteS curat, A defendit, quibuS praesertim expugnatis arcem universam stiperari sit necesse ; ita natura corporis custos, ignobiles, admodumque a visceribus remoras , non tanto studio curat quod si graviter aliquando a morbo vexentur,serVata Viscerum nobilium sanitate, ideineeps pristinae saluti ea restitui seleant. Curae igitur primum naturae sunt viscera , ut a morbi institibus cultodiat, omneque studium ad ipsorum conservationem adhibet, marimeque ad ipsum cor defendendum. Saepeque , ut isthaec nobilia vibscera morbo aliquo Verata , aci oppugnata defendantur , ac serventur , natura permittit, aut ipsa procurat, ut ab his visceribus torus morbi impetus ad aliquam partium ignobilium feratur : tantam semper , Galen. in Lb. a. . de Wis partium aues ore , natura Providentiam securitatis principalium particularum habuit, ut non raro in longis morbis Medici observare soleant, naturam robustam, diu a magno morbo conflictatam , . ad aliquam ignobilem partem humores noxios tranSmittendo membra Praecipua exonerare, ab
que liberare. Uo Paeto siepe multos cum acutos tum lorugos morbos jucacatoS Vissimus, nempe in cruribuS , cuteque, tumoribus, inflammationibuS, exanthematibus, varioliri