Furni novi philosophici, sive Descriptio artis destillatoriae novæ ; spirituum, oleorum florum, aliorumque medicamentorum illius beneficio facillimâ quâdam & peculiari viâ è vegetabilibus, animalibus, & mineralibus, conficiendorum & quidem magno cum

241쪽

PΑRs III. 9 tur hic periculum , cum detur illis egrestus per sitai stulam satis amplam. Nec oleum in distillatione' illis adhaerescit, quicquid enim vi aquae ferventisi est separabile ab aromatibus & seminibus, id ipsum etiam est sublimabile vi aquae calentis, ita ut stillare possit in refrigeratorium , qua rationet plus non quam in Vesicis perditur. Faeta destillatal tione reetificari quoque possunt spiritus praedictit in vasis illis ligneis prius lotis seque ac in vesicis

confectio vasis ligetiei pro Balneo, usurpandsi

loco ahenorum cupi eorum S plumbeo

rum, digestionis gratid se desilla

non, sper vasa Uitrea. FAc ut habeas vas quernum majoris pro lubitu

vel minoris quantitatis, habita ratione VitrOriam majorum vel minorum, mulsorum vel paucorum , altitudinis a. vel 3. spithamarum,superne paululum angustius quam inferne , ita etiam superne formatum, quod Operculum ligneum , cupreum sive plumbeum arctissime ipsi copulari posse

iit; operculum nimirum soraminibus majoribus, vel minoribus habita ratione vitrorti, praeditum , sicuti alias in Balnei struectura fieri solet, de ex apposita figura apparet. Oportet quoque hoc vas collocari supra sedile aliquod sive 1cabellum altitudiniS unius ut nae, vel tantae quanta requiritur ad copulatione globi cuprei cumBalneo, quod soramine praeditum esto propc fundum inferiorem , Pro Qx-

242쪽

cipiendo collo globi praedicti. In desectu ejusmota

di Vassis, alias facile comparabilis , accipe dolium vini vel cervisse,in medio divisum, & fac foramen prope fundum pro collo globi; fac quoque operculum ligneum foraminatum , &c. Qui vero curiosus, secundum artem singula sibi comparare poterit.

Vas ligneum aeque serviens comoni cervisiae, bd omelliis, aceti. Sc. ac vasa cuprea, ferrea I sannea. Ura ut habeas vas ligneum majoris altitudinis quam amplitudinis G1ve latitudinis , superne paululum angMitius, quam inferne, prolubitu nimirum : vel accipe dolium vini vel cervissior in medio divisum; S. prope fundum fac foramen pro collo globi; asseribus nimirum cooperiendum, aeque 1erviens coctioni cervisiae , &c. ac cuprea illa.

Vas ligneum pro B. aqua dulcis vel mineralis, pro lubitu conservando calido, sanitatis

conservandae gratia. FAc ut habeas labrum oblongum ligneum, commodioris insessionis gratia, scabello justos

altitudini; imponendum competentiS nimirum , ita ut fundus vassis correspondeat cum collo globi fornaculae impositi. Poteris quoque comparare operculum, cooperiens integrum labrum, divisi-

243쪽

PAR s III. bile & reunibile ibi loci ubi caput egres in suum

habet, uti apparet e figura. Vel potens ipsum stra-oulis cooperire mediantibus bacillis gracilibus1ncurvatis, labro applicatiS, ita tamen ut caput libertate sua fruatur , cum primi S in B. Vaporoso aquae dulcis communis, vel medicinalis: Vel fac ut habeas operculum altum ligneum, arctissime claudens, pro B. sicco sudoris gratia , ubi nihil refert si caput est inclusum, sive non.

De usu vasorum ligneorum in des. statione, coctione, balueatione, &c. Et primὐ quidem de osse destillatorio, . DEstillaturus spiritum quendam ardentem beneficio vassis destillatorii N. I. e vino ,hydro melle, cer visia, Polenta, frumento, farint,pomis, pyris, cerasis, fictibus &c. item e floribus, semini bus , radicibus aliisque rebus vegetabilibus, opu, habet praeparare suas species , ut 1piritus suOS Ciar

giri possint. Quare operae pretium esse duxi aliqui dicere de vegetabilium singulorum praeparatione , melioris informationis gratia, alias enim fructifcra destillatio non speranda, sed labores incassum& frustra exantlatos metuendum.

244쪽

Eis imis quidem de praeparatione A nurca PDni, cervi , fidiis mens, allorumque

potuum,

δε Murca sive seces seii sedimentum) vini, cer

vis ae, Hydromellis , &c. nulla Opus habet praeparatione, quia ita per se facile suos elargi tur 1phitus, nisi sorte omni humiditate privata, Scsiccata, quam liquidam reddere oportet admixtione aqllae communis, ne inter destillandum comburatur & adhaerescat va11 , qua de re plus in ipsa destillatione. Flores autem, radices, herbae, semma, ' fructus, poma & pyra , absque praemissa praeparatione destillari nequeunt oportet igitur antea Prae- Parare , ut sequitur.

De praeparatione omnss gener se frumentorum utpote tritici, ave , hordei &c. pr mlt- tenda hiritus desistationi. ET primo quidem oportet ut fiat e frumento

polenta, quemadmodum in cervisse consectione fieri soler. Modus autem consectionis polentae sere omnibus manifestus , quare non opus multa de eo dicere, quia ubivis locorum Vino carentium, vix domula reperitur, in qua non conficiatur polenta & cervisia , tam ruri quam in civitatibus. Sed ut ut sit magna tamen est differentia consectionis illius , non enim longus culter facit bonum coquum , nec omnes potatorcs Vinis lan

245쪽

PARs III. 13 plantatores sunt. Plurimi enim persuasum sibi habent, quod si parentum Vestigia sequantur, rem benE sese egisse, etsi erraverint cum primis nasuti eruditionem respuentes. Quare aliquid dicendum de differentia hujus consectionis. Etsi

nunquam CXercuerim artem cerVisiariam , certus

tamen sum , me palmam in illa prae caeteris omnibus destillatoribus & cervissiariis deportaturum. Saepe enim vidi, & quidem cum adna1 ratione multorum s1mplicitatem in suis laboribus , communissim1s etiam & quotidianis ; quibus etsi concederetur aetas aliquot seculorum , nunquam tamen illi ad meliorem frugem abituri, contenti antiquis suis moribus. Bone Deus i quam mundus 'nunc est perversus, ubi nemo fere laborat aliquid boni 1nvenire, nec est qui cogitet inventa persi cere & emendare ; ubi omnia in pejus ruunt, &quaevis Vitiorum genera increscunt: Nunc enim

fere si1nguli divitias solummodo quaerunt per fasdc per nefas ; perinde enim illis est, si modo habeant , non cogitantes male acquisita male perdi, nec illis tertium haeredem gaudere, nec non in justas divitias devorare honeste comparatas , cum periculo etiam aeternae damnationis. Quaeso si veteres nostri adeo fuissent negligentes, nihilque reliquissent nobis , quaeso, inquam, quaS arteS, quaS scientias habituri nos p Eo nunc devenit, quod virtutes decrescant & vitia increscant. Oc

246쪽

De disserentia confectionis polenta.

Isserentia polentae, cujus ratione meliorem vel peJorem dat cervisiam & spiritum, consistit maxima ex parte in sola ejus praeparatione: facta enim vulgari via retinet suum saporem, quare bonum spiritum dare nequit, nec bonam cervi-siam, quod a paucissimis observatum, quare bonos spiritus Clicere non potuerunt e frumento sed redolentes polentae & saporem & Odorem : quae non frument1 sed artificis culpa non recte laborantis in praeparatione polentae, destillatione & rectifi-ε catione. Si enim rite proceditur in omnibus, dat frumentum spiritum optimum , sapore, Odore aliisque viribus, haud dissimilem confecto e sedimento vini. Quod artificium etsi non omnibus innotescat, non tamcn sequitur ipsius impossibilitas: Non autem dixerim esse viam illam communissimam, qua ejusmodi spiritus , vini spiritui similis destillatur, sed aliam subtiliorem & ingeniosiorem. EX Omnibus vegetabilibus elicitur spirituS ardens s quod autem percipitur differentia aliqua saporis & odoris id non spiritus culpa , sed vegetabilis, utpote herbarum, feminum, frumentorum &c. communicantium spiritui suas vires , suum Odorem & saporem : unde Gusmodi non simplex dici meretur sed compositus spiritus , alias enim omnis spiritus ardens r1te rectificatus& phlegmate privatus) e quavis re paratur,iisdem cum vini spiritu prie litus viribus, etsi non veri si- milu

247쪽

PARs III. Ismile videatur multis. Non autem negaver m Unum prae altero simplici plus vel minus dare spiri-ltu, 1uavioris , vel appropriati Viae vulgariS. Suatviora enim vina dant suaviores spiritus 9 vinum quoque clarum suaviorem dat spiritum amurca si1-ive vini sedimento, quamvis ex uno eodemque dolio prosecta: vinum enim clarificatum & a sectibus separatum suaviorem dat spiritum amurca sive sed1mento impuro & heterogeno inquinanteis piritum simplicem & suavem , peregrino sapore & odore : ita ut merito ille tanquam limplex praeseratur hoc accidentaliter inquinato: atque haeci etiam de caeteris omnibus spiritibus intelligenda. Quae autem hactenus dicta , illorum gratia dicta , . qui sibi persuasit, quod operationes suas chymicas non adeo bene cum spiritu frumentorum ac cum Vini spiritu perpetrare possint, nunquam enim Ullam reperi utriusque differentiam in extractioni-bUS tam mineralium quam vegetabilium. Capiat igitur qui capere potest meam opinionem & CX-

perientiam , cum Obtrectatoribus contradicenti

bus rem habere nolo. Absque damno aliorum , non audeo revelare artificium stillandi spiritum suavem magno cum lucro C frumento , in omnibus similem confecto e secibus vini, absque polentae nimirum praeparatione & attritione , communicandum aliquando alibi. Hic enim libellus non secretorum publicandorum gratia conscriptus, sed saltem noviter inventae novae destillationis. Hoc autem scito destillaturus spiritum ardentem suavem e pollenta vel melle,quod peculia'

248쪽

16 FURNo R. PHILOSOPHIC .ri quadam via in polentam redigi debeat frumentum , priva rique vel sapore suo ingrato, ante sui destillationem & fermentationem , secUS mores lito clicietur inde spiritus quidam ingratus , vini spiritui incomparabilis. Tota igitur ars hujus no gotii consistit in vera praeparatione. Re S enim ingratae in gratiam redeunt arde,& Vice VCrSa gratae ingratae redduntur inertia. Atque haec insormationis gratia. De Permentatione Polentae. T Olentae Mola contritae q. v. cui in vase li- gneo erecto affunde aquam frigidam, quantum nimirum suificit ad humectationem 1llius, mixtionem & comminutionem ; deinde tantum etiam aquae calidae aliunde, quanta sufficit ad reddendam mixturam mollem & tenuem , nec-non

tepidam; calida enim vel frigida esse non debet: quo facto aliquid admisce fermenti cervissiae recentis, & tege vas stragulis, & brevi temporis spatio, calori CXposita, sermentare incipiet quare vas non ad summitatem replendum ) & tamdiu in fermentatione relinque, donec iterum descendet miYtura, quod plerianque tertio die fieri solet, δc erit parata polenta ad destillationem.

De Formentatione Mellis. NEc mel singulari opus habet artificio in sui

serruentatione , quia mixtum cum 6. T. 8.1O.

249쪽

PΑRs III. partibus aquae calidae, dissolvitur &solutioni adjicitur fermentum, uti de polenta dictum, quae

postea relinquitur in calore cooperta fermenta tionis graria, apta ad destillandum facta effervescentia. Scito autem nimiam mellis copiam tardissimam , aliquot nimirum septimanarum &mensium, facere fermentationem ; quare accelerationis gratia majorem aquae quantitatem adjicere monui ; quamvis alias copiosos det spiritus sed ingratos, quos pro in nemini nisi sciverit ejus tollere ingratitudinem tanquam parum utiles de stillare consuluerim.

De Praeparatione Fructuum, Seminum , FDrum, Herbarum, Radicum, sec.FRuctus arborei, utpote cerasia, pruna, poma, A pyra , sicus, grana juniperina, grana fambuci, ebuli, mori &c contunduntur in vasis ligneis pi stillis ligneis S, contusa perfunduntur aqua calida, & fermenti adjectione stimulantur, uti supra di ctum de Polenta . . Semina franguntur mola ; flores , herbae & radices minutissime inciduntur, Madmixtione aquae calidae & fermenti irritantur ad

fermentandum.

notatio. Ntequam destillaveris praedicta, sermentationis beneficio praeparata vegetabilia, diligenter pζrpende, accuratissimeque observa , u-

250쪽

doque enim plus justo aquae frigidae vel calidae adjicitur; quandoque non rite tegitur Vas, qua ratione acri frigido datur ingressus , unde impeditur fermentatio , & consequenter spiritus destillatio: Fermentationis enim beneficio liberatur spiritus vegetabilium ardens,sine qua fieri nequit. Impeditur quoque destillatio nimia festinatione ut & nimia cunctatione : si cnim destillare inceperis ante tempus, fermentatione nimirum nondum perfecta, paucissimos accipies spiritus, quare etiam a multis imperitis melior projicitur ante porcos, non quidem cum jamira aliqua singulari si polenta fuerit materia, quia saginantur inde porci; Sed non item si aliae res vegetabiles fuerint materia destillationis. Similiter nimia tardatio , ubi materia acescit antequam destillatur, paucissimos dat spiritus; id quod saepissime accidit, dum herbae,flores, &c. ex inscitia relinquuntur in fermentatione 3. 4. 3, & plurium septimanarum spatio, antequam destillantur, maxima enim pars spiritus

tunc convertitur in acetum ; quod non adeo male actum esset, si modo scirent ejusinodi homines clarificare remanentiam & in accium convertere , ut nihil periret ue aceta enim herbarum, florum, seminum atque radicum non contemnenda. At ita es: c Cepe id quod dolendum potior pars cum primis si aromata Sec. pretiosa fuerint. Materia destillationis, taliaque egregia utpote semina & herbae cum damno & jactura abjicitur; quare admonitionis gratia talia apponere volui,