장음표시 사용
271쪽
De Balae D. SUpra pag. 13 . data descriptio labri pro balneo,
cui toto corpore , capitC CXcepto, insidere quis
possit, non solum ad lavandum in aqua dulci calida , sive medicinali & minorali, sed etiam ad sudandum absque aquli, ubi vas calefit a vaporibus prosectis calidis aquarum sive dulcinna, sive mine ratium. Atque ejusmodi balnea quilibet sibi pro necessitate sua domi comparare potest, quibus iidem qui alias thermarum beneficio curantur morbi, ita ut thermarum causa non opus habeat amplius tam peregre ire, sed domi manens cum fami-
lia, officio suo sisve munere absque molestia fungi
queat, tempore ne cessitatis. Et cum negari nequeat thermarum usu gravi Dsimos medici quo incurabiles morbos curari saepe nn mero soliciter, volui in gratiam proximi publicare hoc instrumentum , una cum proZparatio ne aqVarum mineralium. Quae publicatio sine dubio non crit s1ne fructu & commodo. Quare breviter dabo praeparationem aquarum min Cralium & dulcium , earumque usum. Et primo quidem.
De Balneo , qua dulces; vel communII. N Jlla ars est conficere Balnea aquae dulcis ;nihil enim aliud agere habes, quam Vas tuum replere aqua fluviatili, vel pluviali, ignemque ad Ccc q
272쪽
ministrare, qui beneficio globi cuprei calefaciet aquam; qua suis cienter.calefacta insidere oportet , dc cooperire labrum , ne calidi vapores evaporent , nec aer frigidus intret ,&exteriores corporis partes seriat; propterea etiam oportet linteum mundum collo applicare , ne ibi vapores calidi evaporare possint: quibus rite observatis, in sidere oportet I. a. 3. horarum spatio , vel quam diu poterit aeger, vel aegritudo postulat: Oportet
quoque interea continuum conservare calorem
necessarium, beneficio globi illius administrandum. Patiente quoque sitiente interea temporis , propina ipsi potionena appropriatam destillatam aegritudini, de qua re nihil nunc, quia decrevi conscribere peculiarem libellum de Ralneis , hic vero saltem usum revelare globi illius cuprei, incalefaciendis balneis. Etsi non persecta omnium ,
quorundam tamen balneorum , eorumque pro'
prictatum dabitur in hoc libello brevis instructio. De Natura proprietate thermarum.
Cito quod maxima pars aquarum medicatarUm Germaniae , aliarumque regionum, tam calida rum quam frigidarum, secum e terra adserant: ci
ditatem quandam sulphuream , secundum plus minus ; in qua aciditate consistit facultas illa me dica & vis hujus vel illius aquae. Et si privanture usmodi aquae odore & sapore exhalatione spirituum suorum subtilium , tunc etiam privantur suis viribus S quamvis etiam reperiantur aquae sulphure
273쪽
PARs III. Iiphure non solum praeditae spirituali, sed etiam impraegnatae minerali aliquo sive metallo corporali, mixto cum alumine vel vitriolo ; quod aliunde non proficiscitur quam ab aqua communi minCras percurrente. Reperiuntur etiam alia Balnea, quorum vis N virtus non consistit in sulphure ali quo spirituali, nec in aliquo metallico corpore &sale , sed tantum in sale quodam spirituali, mixto cum terra aliqua subtilissima fixa , quae aquae non sicuti illae mineras metallicas percurrunt, sed potius saxa montium calcinata igne subterraneo, unde etiam subtilem suam mutuant aciditatem cum terra sua insipida. Atque haec nemo inficias ibit notitiam sive cognitionem habens Volati- .lium atque fixorum cum salium tum mineraliam atque metallorum id quod plurimis δί cviden tillimis rationibus demonstrare possiem , si tempus& occaso nunc serret, fiet autem aliquando in peculiari aliquo, uti dictum , tractatu. Nunc igitur saltem docebo, quomodo e salibus, minera i bus atque metallis artificiosa conficiantur balnea, naturalibus illis non modo viribuς non cedentia,
sed et in saepe praestantiora , & quidem sine sum ptibus & laboribus insignibus , quibus domi quis uti potest loco naturalium in profligandis morbis& 1anitate recuperanda. Et quamvri libellum edere decrevi, prolixe agenteria de natura & Origi ne thermarum , nec non illarum usu, volui tamen aliquid hac de re breviter nunc quoque dicere &quidem ex fundamento,uidens tot ,totque virorum doctorum op Diones diversas , & discrepantes
274쪽
a FuRMOR PHYL OSOPHIC. nec non maxima ex parte incertas. Quod igitur attinet originem aciditatis tam volatilis quam corporeae, nec-non caliditatem thermarum, scito eam non esse unam eandemque, alias
enim singulae iisdem proprietatibus praeditae es
sent , contrarium autem quotidiana testatur experientis. Palam enim est nonnullas thermas aliis prodesse, aliis vero non aegritudinibus sed potius nocere , quod aliunde non quam a differentia proprietatum proficiscitur aquarum mineralium prosectarum a diversitate minerarum impraegnantium illas aquas. Summatim, aquae dulces attrahunt suas vires & vir rures in montium cavernis a
quibusdam metallis &' mineralibus diversarum specierum , natura praeditis spiritu salis acerrimo;
utpoth sunt varia genera marcasitarum continen tium cuprum & serrum , & quandoque aurum &argentum nec-non vitriolorum & aluminum
genera , ab antiquis appellata Misti, Rarii, Chalcitis , Melanteria & Pyrites , quorum nonnulla candida instar metallorum reperiuntur, alia Verti dispersa in terra pingui, figurae rotundae, in frustu lis majoribus vel minoribus. Quas mineras sulphureo- salsas percurrente & humediante aqua, stimulatur spiritus ille salis, vehiculo acquisito, &aggreditur mineras illas solvendo, in qua solutione incalescit aqua , ac si1 fuisset affusa calci vivae, vel adinstar spiritus vitrioli sive salis aqua mixti affusus ferro, aliisque metallis ; ubi continuo quotidieque aliquid secum trahit aqua illa percurrenSmineras, quarum naturas & proprietates imitatur
275쪽
l tur aqua : quare tot & tam diversa thermarum ge-l nera, ob diversitatem nimirum prosectarum tot & tam diversarum minerarum , a quibus incalescit aqua. Incredulus accipiat minerale aliquod praedictae qualitatis, illudque involvat in linteo madi do nimirum aliquantisper , & reipsa eXperietur lapidem illum mineralem ab aqua accensium,asque adeo calefactam,ac si fuisset in igne, ita ut vix manu illum tenere possis , qui tandem etiam diutur niore actione aquae instar calcis vivae fatis et Scconsum Lur. Hanc meam opinionem paucissimis vcrbis traditam, aliquando volente Deo) prolixius & cla rius in peculiari tractatu publicabo : quamvis aegrotis perinde sit nihilque referat illis a qua causa proficiscantur thermae,undeque suas mutuentur vires , si modo uti illis liceat, relicta Philosophis naturalibus altercantibus hac controversia, quam nemo illorum melius decidere potest Chymico perito mineralium, metallorum 1aliumque cognitionem habente.
Et primo quidem de Thermis Sulpsureis sub
tili iaci itate praeditis. JN tractatu secundo demonstravi modum destillationis spirituum subtilium , volatilium , sulphureorum, salis nimirum communis, vitrioli, aluminis , nitri, sulphuris, antimonii aliorumque salium, mineralium atque metallorum, eorumque Vires & proprietates intrinsecas, nunc quoque da-
276쪽
FuRNO R. PHILOSOPHI C. bo illorum usum cxtrinsecum aquis miscendorum pro balneis. Virtutibus igitur thermarum , non
ab aqua insipida sed a spiritibus illis subtilissimis, volatilibus, sulphureis & salsis proficiscentibus Shisce vero ita per se, aquae non permixtis , ineptis pro Balneis , recuperandae sanitatis gratia usurpandis, olY nimiam caliditatem & subtil1tatem ;revelavit nobis indignis & ingratis hominibus, Deus altissimus paternam suam prOVidentiam, Ostendens nobis per naturam illorum usum & utendi modum sanitatis adversae tollendor gratia : quae natura j nunquam otiosa indesinenter ΟpCratur,& tanquam ancilla , Dei valuntatem exsequitur , demon strando nobis varia destillationum,tranimutationum & generationum genera. A quo Docto re oportet ut addiscamus omnes artes & scientias, quaerentes certam & infallibilem informationem, tanquam e libro mann divina exarato , repletoq sinnumeris magnalibus atque secretis. Atque haec
longe certior scientia philosophorum illorum vul- ariu altercantium philosophia inani & putatilia.
utasne veram illam, IOo. imperialium pretio Venalem philosophiam ρ Quomodo quis judicare potest de absconditis in terra, qui caecutit & quidem
volens in rebus solari luci expossitis, eruditionem abhorrens. Utinam scientia nomini esset coli sentanea : Quomodo ignis naturam ignorans, per ignem operari noverit λ Ignis multa revelat, in quibus ceu speculo abscondita cernere licet , i-knis nobis patefecit, quomodo singula , aquae, salia , mineralia atque metalla, una cum caeteris in-
277쪽
numerabilibus in terrae visceribus generentur per reflectionem ignis nimirum illius centralis & astralis : Sine ignis enim cognitione tota natura
permanet velata & occulta. Ignis a philosophis semper in sutrimo honore habitus) clavis est
maximorum secretorum reserandorum: & ut uno verbo dicam, ignem ignorans naturam ignorat
cum suis fructibus, nec aliquid habet praeter lecta& audita , quae plerunque falsa, secundum illud ;Faciis mentitur qui loquitur audita. Imperitus ob ignorantiam nesciens discernere inrer verum Sc falsum , unum pro altero arripit.
Quaeso tu qui facile credis, putasne Doctorem tuum suos scripsisse libros ab experientia desumptos, vel a lectione aliorum depromptos p Utru Aa ve non longa vetustate, saepissimaque descriptionesiuit illi corrupti & sophisticati λ Vtrum etiam tum illorum verunti & genuinum habeas siqnsum p Sci re ipitur melius quam opinari; opinionibus enim multi seducuntur,multi etiam falluntur fide,scientiam non secum habente comitCm. Multi quidem scientiarum ambitiosi, avari nimirum & otiosi , carbonum nigredinem , forcipumque abhorrentes rubiginem , tractare malunt citharam & panduram , quam carbonCS, &C. Atque hi merito comparantur adolescenti illi, de quo apud Mati. cap. 19. Veritatis discendae cupido, nolenti autem Christum sequi in paupertate dc miseria. A pavonibus superbis,garrulisque psittacis, non nisi clamores proficiscuntur taediosi ;cum Ccontra avicularum vocibus recreentur M
278쪽
46 Flia No R. PΗΙLos OPHIC . exhilarentur auditores. Dolenda igitur morta lium conditio pervcrsa , assectantium potiuS Vanitates mundi superbi, quam virtutes & laude dignas artes, quibus nihil honestius, nihilque utilius a VerbODivino, revelante nobis voluntatem Dei de charitate proximi. Atque haec juventntis gratia dicere volui, ne ita annos suos teneros in vanitatibus terere velint, sed potius in igne periculum facere , sine quo nemo veram rerum naturalium cognitionem adipiscitur; quod etsi durum in principio videatur, dulce tamen erit in senectute.
Sequitur nunc mixtura Spirituum istorum jubtilium, mineralium, sulphureorum is saporum, cum aqua. OUod ad pondus praedictorum spirituum aquae
dulci admiscendorum, conciliantium ipsi naturam 8c proprietatem thermarum naturalium , hoc scire te oportet, quod illorum, quorum diversos & varios docui in secunda parte, viribus nimirum & virtutibus impares & 1naequales, pondus non semper idem adeo accurate observari possit ;si quidem habenda semper illorum ratio sortitudinis, Viriumque aegrotantiS. Poteris autem in principio unam vel alteram admiscere libram spirituum, aquae sufficientis quan titatis, & in s sitos e periculum facere virium balnei artificialis , quae si debiliores justo, augendaea lectione majoris quantitatis spirituum; si vero
279쪽
Ρ A R s III. AET justo sortiores, abstractione diminuendae, de quare susius in serrie nostra Balneatoria. Hoc autem nunc observa, praestare balnea in principio administrari debilia , postea verti viribus aucta paulatim nimirum & successive, quo aegrotantiS natura illis assuescat etiam paulatim , non vero Obruatur& destiuatur ab usu illorum inconsueto, justo sortiorum. Quare cauld & cum discretione administranda balnea , cujus rei gratia recommendatam volo lectori tactam Artem meam Balneatoriam, in qua planam & persectam inveniet instructionem;
sussiciat igitur hic indicasse usum globi illius cu- prei in calcfaciendis balneis, quibus dictis) interea aequi bonique consulat aeger, donec plura se- , quantur. Sequitur nunc usus
Balneorum Sulphureorum. APplica fornaculam cum globo cupreo labro
praedicto modo , & infunde sufficientem quantitatem aquae dulcis , quam calefacito igne accenso in fornacula, globi illius beneficio : quas uisicienter calefacta fac insidere patientem, & af funde tantum spiritus sulphurei, quantum tibi sufficere videtur ; quo facto fac ut ubique rite cooperiatur labrum, ne evanescat spiritus ille volatilis,& pro necessitate continua caloris administratio nenia , usque ad egressum patientis. Scito etiam singulis vicibus mutandam aquam , recentesque
admiscendos spiritus. Atque hic est usus ille globi illius cuprei, in calefaciendis balneis aquae dulcis s
280쪽
cis, vel medicatae & quidem vel vegetabilis, vel mineratis: atque hujus vel naturalis vel artificia lis sulphureae ; quo multi gravissimi & incurabiles is liciter curantur morbi: De quo satis nunc in
Vsus Globi cuprei in Balneis focis, excellan-troribus illis humidis in quibusdam casibus.
Potuissem hanc materiam differre usque ad tractarum proprium , ubi omnia fusius clariusque tractabuntur: propter impedimenta tamen non nulla inopinata editionem promissi tractatus aliquantisper procrastinatura, aliquid de illorum usu, postquam humidorum mentionem feci, dicere decrevi, δί quidem non solum de usu spirituum illorum subtilium, sulphureorum & siccorum, sed etiam de usii spirituum subtilissimorum vegetabilium & animalium medicinalium, cumprimis propterea quod in plurimis aegritudinibus commodius administrentur sicca , quam balnea humi da. Provocaturus igitur sudorona via nimirum sicca, sine aqua scit. prospiciat sibi de arca lignea sive vase ligneo congruo , i. e. insessioni conveniente, scamno videlicet praedito perforato, prolubitu secundum plus minus in altum elevabili sitemque assciaeulis, brachiis & pedibus incumbentibus destinatis. Oportet quoque hanc arcam praeter januam majorem , habere ostiolum parvum inseriae destinatum impositioni lampadis ardentis cum vini spiritu , vel testae ali cujus cum carboni-