장음표시 사용
161쪽
auget, tunC in aciem incurrunt millena vermiculorum corpusCul A , ac virulentae atomi; haec inquam effluvia odoris fragratia allicere opus non habςmus , nolentibus ac sponte ingruunt, sed potius appropriatis ac specificis odoribus fugare ac interimere competit.
in forma Pulveris grossi. N. Asae dulcis seu Benzoes,
Styracis Calam. pUrae, Olibani ana unciaS trCS, Gummi Animae unciam unam,
I igni Juniperi odorati e radicibus crass. raspati unciam unam semis, Misceantur, fiat Pulvis grossius.
ne exsiccetur. Huic saponi albicanti adde Amygd. dulc. dec0rt. & ad pultis subtil. formam, addita s q. Aquae Flor.
Arantior. Contus. 6 perseiaceum transmissarumuncias sex,
Pul.Gum.Asiae dulcis seuBenroesdrach mas LX, Magis . Marcasitae, per aquam fortem di praecipitationem parati uncias duaes, Contundantur junctim diu multumque in mortario, donec per intima & minima commixta sint, addendo Phil. Rad. Ireos Flor. unciaS tres,
Moschi Orient drachmam semis, Zibethi os t. drachmam semis, Ol. Ligni Rhodii scrupui. duos, olei seu Liquoris Tartari per delit facti unciam unam semis, vel ejus loco Salis Tartari unciam Unam, N. Olibani uncias sex, MastichiS,Styracis Calam. ana UnciaS tres , Ladani opt. Uncias duaS,Ligni Juniperi odorati ex radicibus uncias quinque, Fiat ex omnibus Pulvis grossus.
luet. Succini Citrini uncias quatuor, Styracis calamitae, Olibani ana uncias duaS, Myrrhae rubrae unci S tres,
Ligni Juniperi odorati ex radicibus
stibiit. tornati unciaS quatuor,
Misceantur, fiat Pulvis grossus. Qui vero Sulphur huic pulveri addere voluerit, illi liberum erit: Conducibilius tamen videriir, selo sulphure saepius accense loca sisespecta suffumigare.
IV. . Saponis Veneti libras duas semis, Conscindatur aut radatur sit bt1liter, solique CXpo natur, saepius tamen illum Aqua Rosarum vel Florum Arantiorurn humectando, donec albescat, ultimo autem be- Misceantur exacte , formenturque Glcrubuli fragrantes, qui, praeter odorem stagrantiam, hoc virtutis habent, ut asseritatem cutis leuiant, glabram, ubessem o albicantemisiam reddant. Cum in hac Classe circa externa, eaque Odorata describenda simus Occupati,praestat & alias Species odoratas, praesenim contra grassantes morbos Contagiosi,s, adstruere, e quibus Sacculi cordiales de collosiisyendendi, ut et pulsibus alligandi, e formari possint, & sint tales:
R. Styracis Calam. Asce dulcis ana drachmas sex, Ladani opi. uniam semis, Ligni Aloes Opt.
Rhodit, pressi ana drachmas quinq; ,
Cori. Arantior. recent. Citri recent. extim. ana Unciam unam semis, Florum Aranctorum recent. Rosarum pallid. recent. Lavendulae, Tunicae rub. ana recent. Umoam unam, Cary0-
162쪽
Cinamomi opt. unciam unam semis, J Iuc. Moschatarum uriCiam UnZm,
Croci Austr. drachmas sex, Moschi Orient si lubet, scrupulum uiasi
vel drachm. semis, Incidantur & contundantur minut1m, fiantque Species grossis, quibin repleanor Succuti Cord Cura,extam orubro,
nihil interpassentur, quippe cosso μ-spendi adregionem coraeis, Vel cum aqua aliqua cordiisti, aut cum aceto alexi armacos ius fumectati, cordi admoveri ossa r , ut O Libus, mitia diritus egregie roborantes. Commenis pariter easdemSpec grossas ducis is, Hudere ad magnitudinem nucis jugiandis, qui
Aceto simarum aut alio madefacti, naribus in
morum in Lipothymiis, aliis scordis di monibi admovendi; verum pro 'Hepticis , popo cis o 'sericis nonni I de cis reo, dempto Moscho , admiseeatur. Nota : Quod recentes Arantiorum Ocitri Corrices, Fores item recentes, facillimectuo reliquas ecubin siccioribus commixti, exsiccentur, & mutuo fragrantiam suam sibi invicem communicent, ut adeo peculiari exsiccatione Opus non sit, qua iragrantia eorum spiritusque subtiles & sulphurei magis exhalarent. HuC pariter referantur Species seu Pulvis grossus pro roborando corde , simili forma Sacculis pro corde & pulsib is includendus, & in Classe praecedentide Pulveriam praescriptus.
SPECIES GROSSAE PRO SACCULIS CONTRA PESTEM.
Rad. Levisa ici, Angelicae, Zedoariae ana unciam unam, Herta Basilicon,
Rorismarini, Rutae ana drachmas sex, Cori. ArantiorUm, Citri ana recent. extim. unciam
unam semis, Myrrhae rubrae, Caryophyllorum ,
Granorum Juniperi ana drachm.sex, Camphorae uncia D semis, Ol. Stili, Ligni Rhodii drachm. unam,
Rutae scrupulum unum, et si lubet, Salis volatilis urinae unciam semis, Incidantur contundanturque crassiusci te, fiant Sacculi de Zendato rubro, collo appendendi. Numerantur inter externa Medic menta & Pessi uterint: ut ergo formulae quaedam adsint, sequentes subdo.
PESSI UT ERINI AD CIENDA MENSTRUA .
N. Pul. Myrrhae rubrae, Gum.Ammoniaci ana unciam semis,
silvantur in s q. Vini albi ad pulticulam,
cui adde, Camphorae drachmam unam semis, Pul. Rad. Helleb. nigri, Pyrethri,
Galangae, Herb. Majorariae, Sem. Carparum , urticae ana drachmas duas, Fiat s a. Massa,e qua formentur Pessi,Z-- dato rubro obducendi.
Calami aromatici, Galangae ana drachmas duas, Pyrethri drachmam unam, Herb. Majoranae drachm.duas, Cantharidum scrupulos duos, Camphorae drachmam unam, Fiat ex omnibus Pulvis, ex quo cum Zendato rubro fiant Pessaria competentis magnitudinS. Imunt Menserua mulierum os ructa, extrahendo δ matrice humores ac semen corru
pimo quicquid vapor sursum elevare potest. Nota r Helleborus niger apud Salammirabili prae aliis Vegetabilibus trahendi
virtute pollet, adeo ut, si linteolo, vel sa culo acuminato, pessi instar, ejus pulvis imponatur , propendente ad retractionem filo, & locis muliebribus intrudatur, primo quidem miram faciat artuum veluti contracturam, paulo post vero retentum menstruum, aliasque uteri impuritates,cum alleviatione & conferentia pro tua bat.
163쪽
PESSARIA AD HAEMORRAGIAM UTERI.
Arantur ex Pulvere Stercoris asinini exsiccati M Pulvere Buria pastoris &c. Zendato rubro eXceptis.
Serpentum drachmas sex, Succini Citrini, Ladani ana unciam semis, Pulpae panis triticei uncia unam semis, Moschi Orientalis, Zibethi ana scrupulum unum, Misceantur & cum sussic. quant. AquaeRosarumlfiat Passa, ex qua formentur Placentulae ad magnitudinem unius aurei, vel medii etiam Imperialis, quibus imprimatur signum Seorpii & Viperae, obducanturZendato rubro, de cori ad regionem Cordis appendendi, praeservationisgratia: attrahunt enim advenientia ab extra Henena, tanquam Heneni animalis receptaculum pro
prium ; cum in Ombolum habentibus facilis si
Nota: Si Busones ad mentem subtilissimi Philosophi Helmontii ad haec Tenexta sive Amuleis dextre dispensanda pararen-xur, praestantiora multo inde essicerentur. Legantur silper hac re quae praefatus Doctissimus Helmontius in suo Tumulo de Peste scripta nobis reliquit. Hujus etenim rei veritatem comprobat Doctissimus ac Celeberrimus Medicus & Philosephus D. Joannes Chrysostomus Irmbler, Statuum Moraviae Marchionatus Prothomedicus, his verbis ad me scribens : Et revera paravi Ego Anno M DC LV, quo
tempore inter Infectos versabar quotidie, Trochiscos Busonios , eosque ut caetera Helmontii indefessi veritatis indagandae& ex puteo opinionum Veterum nostram
credulitatem excaecantium eruendae nati
Philosephi, experimenta suas laudes sustinere comperi: Inter viginti autem Bu- senes vix unum quidem jucundo sane spe ctaculo vidi vermiculos per nares & O Ios egressuros manu repellere quamdiu Poterat, donec elangverit Bufo: sed Trostriscos ex vermiculis Vii. cum pulvere emortui busionis & materia per anum nondum vidi per vomitum scilicet alis, pedibus , capitibus, ventribus Scarabaeorum viridibus, auratisve & nigris, quos bufo
cum terra inescam Venatur, ejecta, cerea
patina exceptis, cum Tragacantho rosato formatos, pluribus persenis superanti, ces apponi feci,atque nullum eorum moria tuum esse dicere positim, sed & meorum domesticorum,ut & aliorum,quibus dedi, amicorum nullus, quod scio, infectus est. Sic comperi non tantum hisce Trochiscis enervari virus pestilens in Carbunculo jam admissum, ut dein vulgaribus chirumgicis remediis ulcus facili negotio fuerit curatum, sed etiam ad sinistram man mam ligatos mihi meisque accursui & ocia cursui infectorum expositis, animositatem quandam indicibiem conferre, atque ita naiasmata & essiti via pestilentialia ab-
arcere. Hucusque Excessi c Medicus Moraviae.
Verum liceat mihi pace tua L. B. IaXaris nonnihil discursui habenis,ad arcanam illam totius Physices quaestionem digredi , quia nam actione ejusmodi amu-leta , Paracelso & Helmontio Tenexton dicta b Venenis adversentur, seu quid
actio illa sit, quam, a tota substantia, Occultisque qualitatibus tam Venena, quam alexi teria & pentacula utrinqueeXercent. Manifestum siquidem est, majores nostros uti & venerandamAntiquitatem,ZeneXto ac amuletis e collo gestatis, uti ipsisVenies
τοῦ νου dictis, multum tribuisu, Si divini quidpiam sit besse suspicatos ; ita habet
Paracelsus, Hel montius de Tum. Pest. item de Spir. vitae, Libaevius, Querceranus in Terra : Athanasius Kircherus lib. depeste, 6 Mund. shbterr. Hariman S, qu0s ut recentiores allego, subiicendo Fracastor: Veronensem, Fernelium, Senne tum, Cornel: Gemmam, Levin Lemniti,ti complureis doctissimos commentatores , adeo quidem, ut sicut humani fert imbricitas ingenii,& inconstaens velut Euripi semper reflui indoles, ab ejusmodi pentaculis ac Tenextis, ad incantamentadcuti perhibebant, medicatas voces&senos s perstitiosa levitate processum sit. Sic Horatius amico, morbo devicto, aggratulatur : Ah Mi solutus ambulat Veneficae sciem
164쪽
scientioris Carmine. Sic se Carminibus fugasse Cretensem pestem, sibi Thales arrogat : Homerus sanguinis profluvium, Serenus Hemitrit: M. Varro Podagram, ac Ischiadicos suo murmure Paracellim, forsan ad normam divini Psaltis, sono re stituentem Saulem, Qui 1. Reg. I s. levius habuit a spiritu praesitate citharaedo, aut Minunc as leta morsit Tarantulae Phalangit genus est in Apulia cujus venenum
reprimit harmonicus M sonus assymbo- Ius, reste Amato Lusitano, & Kirchero in Musurg. Quaeramus nos, quid juxta proham Philosophiam sit haec actio totius substantiae, seu occultarum qualitatum λCommunis omnium consensus est , quod sit qualitas vehemeter activa, quae sub sensum non cadit, sed stlo effectu innotescit :verum consideranti patebit rigorose qualitates has non definiri, sed de scriptive sorum , cum haec ratio ipsis etiam potentiis vitatibus, quae sit b sensum non cadunt, aut qualitatibus, quas habitus Vocamus, a primis qualitatibus distinctis competat. Fo
tunatus Plempius ; ex Varia commixtione & combjnatione qualitatum primarum , ac nonnullarum secundarum, ut debitas tali temperamento, ait resultare; ac tibi acrius eum impugnaveris: quod Occultae qualitates toto coelo differant a manifestis ac ipse tali remperameto, quas I CC
formaliter, nec eminenter continer, Te-
spodet; non produci qualitates has a temperamento nisi instrumentaliter,essicienter aute ab agente principali, quod forma
dicitur. Forsan cum Sennerto lib. 6. praX. concurres,qui occulta qualitates a formissi ordinatis dependere resultorie, tenet, quod improbabile teneo,formas partiales omnino negando. Helmontius acris ingenii Vir, titulo : Natur. Contrar. II sic. a. proprietate specifica formae oriri talia, uti perlapta, amuleta ,Zenexion Paracessi
perhibet, arguens ibidem Theophrastum M assecias, qui talia in Salem Sulphur 8t Mercurium rejiciunt: & tit. de Spir. Vitae, qualitates has, Spiritum Vital.AEthereum, Lumen specificum ac individuans, quod
nec urit, nec inflammat, sitis tamen concentratis radiis, Conspicuum, quod ab ul- tima Salium materia mutuatus est. Hel-
litates potestativas vocat, habentes dotes in natura agentes solo nutu potestativo, instituto, directione, ac destinatione aDEo in natura, ad id quod 3ussae sunt, vitamen essicaciori quam influentiali: pul- clare & argute, ut a let Helmontius. Vbcinior aevo nostro Athanasius Kircherus Societ.PreSbyter,sympathia&antipathia,
consensu & dissensi1,lite & amicitia, cui ediametro Helmontius dissentit. tit. natur. contra r. nesc.) omnes qualitates occultas absolvit.Lib.enim deMund. subterr.9.Natura,ait, mundi hujus universitatem variis
dissidiorum generibus quasi seminibus
conspersit; & fusius multas ibidem: nec suo contentus theoremate, assignat radicem
similitudinis&dissimilitudinis, ac continuo per qualitates duellantis naturae cujus actio actiones fundat, primo in communi distidio, in efluviis,& siibtili vapore a corporibus insensibiliter emanante , a dissis militudine Se similitud. formae ac substantiae , in varietate Climatum, & Zonarum,
in spiritu phantastico & imaginativa, in
seno varie reflexo, pororum dispari condirione, in corradiatione denique & acti nobilismo corporum , quae Cum se immediatione stippositi complecti semper nequeant, his quasi arcanis manibus 8t radiis foederantur. Neque satis fuit Hel montium in multis expressisse, ad Paracelsi dogma delabitur, venena & horum qualitates occultas a quadruplici Salium combinatione restillare satagit, praemissis tamen Oblongis hypothesibus; dari stil. in natura& subterraneis viseeribus seu
universalem matricem omnium miXtorum , es superesse quoque ignem subterr
neum, naturae Archeum nova metamorphosi omnia transmutantem.
Denique : quod tota substantia quaedam nobis familiaria uti alimenta , quaedam quod tota substantia infensa sint, haec totam rerum antipathiam & sympathiam
fundant, quae tamen nec est temperamenti, nec mat larum, sed vel formarum duntaxat, vel horum certe omnium,quam
totius substantiae appellamus. Sed par logismus est, & adhuc inquirimus modumaC MXum amborum, quo pacto scillaei ac medio effectus a caura procedat. Hae
iussicultas quem non ba us exercuie
165쪽
Philosophum 8 Quae tamen hactentis a
viris exercitatis in censum hac super re de- Venere , jam a nobis sunt recensita. Judi co ego qualitates Occultas, actiones Venenorum M aleX1teriorum, ut Zenexti iapentaculorum sic esse intelligenda, salvo meliori judicio in rebus abditis arque Causis : actio veneni est qualitas, dependensa tota simul substantia an esse, produci, &conservari, vitalitati cX toto adversans: actio autem quae aleXiteria ac an leta agunt, est qualitas a tota simul substantia inesse, produci & conservari dependens, ex intrinsecis principiis vitalitati relativa. Unde venenum est ens substantiale ab intrinseco connotans vitalitati adversari, Vice versa uti alexiterium ens tale, quod inesse suo totum ad vitalitatem refertur. Hinc sequitur ultimum gradum maligni ratis, uti & activitatis in alexit iis, adaequate dependere a toto concreto maXirnae
proinde est energyae M reconditi essectus. Sic explicamus ea quae in causis abdita videntur, Se per effectus si1Os innotescunt, ac a tota substantia agere passim in scholis perhibentur. Minor autem est dissicultas de iis, quae uti mineralia, alterando primas ac secundas in temperamento qualitates, crodendo, corrumpendo, unitatem solvendo, ac Mistemperando agunc, quorum actio & effectus manifestior est, in natura: quid autem sit vitalitas, ac in quonam ratio formalis vitae fundetur, an sit qualitas anullo ente nisi a spiritibus producibilis, mediante qua materia, forma ac unio perdurant, litem non dirimo, sit problearia, temporis breVitate praeVentus. Modum autem M influxum omnium Venenorum M alexiteriorum pensiculatius & uni- voca ratione definire , impostibile mihi videtur, Cum sint agentia quae influunt in
genere causae aequi VOCC, ac omne Venenum requirat aliud alexiterium: impos sibile proinde judico , unum amittetum Omnibus venenis ita adversari,ut gigorosa contrarietate distet, juxta illud Philo taphi, Unum uni contrariorum est; alioquin Omnia venena M alexiteria, perlapta Mamuleta in particulari ac individuo definire Opus haberem, ac sic in infinitum. Sit nobis idea ac prototypon Olus homo, an non in. amentia hypochondriaca venenufuriossem emicat, in syncope anodynum, in vertigine rotans, in Cantharide exulcerans , & inflammans, in Opio narcoticum, in cicuta gelans, in apli esse convellens ae ad risum ibi licitans , in morsu phalangit rotans, ac in gyrum cirQumagens, & sic de innumeris ξ ut taceam ea quae sub larva es blanditiis enecant, nihil hostilitatis mi nitantia, uti in malignissimis constat, ubi appropriatis succurrere quandoque non licet, nisi acta jam tragaedia innotescanti
Plura iterum hic non attingo, qua nam ratione scilicet venena in ipsis animalibus raXicosis vitalitati eorum non adversei tur, cur uni venenum alimeΠtum, alteri virus : an actio a tota substant ia sit poten tia realiter distincta a forma substantiali, an amuleta, aleXiteria, Venena relatione, seu nexu quodam intrinseco ac respectu ad invicem ferantur, an amuleta, alaXipharmaCautplurimum roborando vitales spiritus, eos ConCentrando, generando, poros adaptando, ut venenata naiasinata pestiferi seminarii, quae fimesta μεταςασει& translatione ad principalia viscera deferuntur, ad ignobiliora, & ambitum Co poris exturbantur, num vero determinate producta causalitate id accidat , haec pertranseo, ac Theoricis relinquo speculanda, qui excursionis loco ad haec devolutus ium: vela contraho proinde, ne in immensium excrescat opus, hocstium assero : materiam han C, esse illud veterum του , argumentum paucis tractandum,
quo olim Cabalistae, Angelos potius ac stiperas lationes sabaudiere, a quibus arcanos hosce morbos fieri censebant, non qualitatibus perfici, de Hippocrat. lib.pr not. plus speculari ac serutari perhibuit, quam limitato ingenio Comprehendi. Notandum tamen, quod dictis Amuletis magna agyrtarum impostura vigeat, quae temeritas suos quandoque magni nOminis patronos & authores numerat, qui conficere docent Amuleta ex Arsenico, Auripigmento, Mercurio, additis cordialibus, vegetabilibus, alexipharmacis, ac siC parata esse genuina ac specifica contra pestis introitum obstacula. Verum magis a vero haec sibi distant, quam Lupinus a Lupulo, praeterquam enim quod indies experimur, gallinas, columbas, caneS, ac
166쪽
nonnulla alia aninnantia, exhibito arsenico, reaigari, sublimato intoxicata, neqUM quam in vitam restaurari propinato BeZO-ar, Unicornu, Orvietano, Theriaca dcc. quin decedant ; CXperimur praetereae, Gallinas Venari araneas, easque devorarCimpune, licet homini sint CXitio ; unum
proinde venenum huic speciei esse alimentum, alteri deleterium; Similia etiam curari similibus, ut Scorpii ictum, ipso super vulnus attrito scorpio, Vespam vespa, Viperam vipera, rabidi morsum, ejusdem exuviis & pilis, mustelae denique virulentum halitum ac morsum, mustelae pelliculis persanari : nunquam tamen compe-TimVS , venenUm minerale ab alexiterio
vegetabiti per se superari; cum toto genC-xe distent, nec suae activitatis eXCedanr Orbitas. Quod si enim accidat, ut Cor &vitales spiritus, facto sibi per cardiaca vegetabilia subsidio , stationem si iam reti-DCat, Vmentim arceat, peregrinum hospitem ac deleterium characterem sibi imprimi non patiatur; non hoc fit specifica quadam oppositione Sc dualitate, qua Vegetabile alexipharmacum minerali viru-lcntiae resistit, sed quod in hoc subjecto Mhomine Spiritus enormonticus sua sub stantia superior, nonnihil virium etiam a cordiali vegetante participans, eludat applicationem veneni mineralis ; cum Vice- versa in subjecto debiliori, venenum pari ter spreto &posthabito agente vegetabili, rabiem suam cum pernicie & certo inPe itu exerceat: nam nulla est proportio aut analogia veneni mineralis, ad alexiterium vegetabile : Nam quocunque modo sibi Opponerentur, aut antipathia eXcogitabili, nulla tamen inter illa fieret actio, supposito,quod prophylactice iis utamur, nisi calor innatus hominis actuet vim alterius. Mineralis veneni vim sentit quide, verum quia hoc est potentius, succumbit spiritus vitalis, nec remedium invenit in cordiali vegetabili, quia Contrariorum eadem est ratio, Ut eodem genere concludantur. At vero veneni mineralis, longe alia est indotales , prour funesta experientia multos do-Cuit. non enim agit qualitate ad spiritualem referenda, sed corrosiva, manifesta, Acri aC Caustica, quam vim utpote escha-xoticam C Tyrannidem, cum compages nostra corporis, ferendo non sit, quin si lutio continui ac unionis subsequatur, quare resolutis organis, quid mirum, si vitalis spiritus velut ever1b habitaculo transmigret, & mors ingruat, cujus ratio in eo fundatur, quod aleX harmacum Veget bile spiritus & vitalia directe respiciat, minerale autem Venenum non tam spiritum
in corpore inquilinum , quam organa Mejus immediatum subjectum, quo everse, excomequenti spiritus dissipantur, Compages solvitur, cum nulla denique sit proportio inter vegetabilem antidotum M virus minerale. Nam ut hominem arsenico aut spiritu aquae fortis incurie epoto a veneno redimas, quid agas 8 Si admin, strato emetico haustu, substantia Veneni assumpti revomatur , cessat quidem ejus actio,ita etiam si vim veneni sumpti,quod abdita corporis in dantum jam penetravit,
Ut revocare nequeaS , aqua tamen multa
diluas, prout acrimonia salis , affusi, copioso liquore dissiuit, ut commode m sitim veniat, si oleo, lacte, butyro liquato talia Agyrtae super abacos M theatra venena se ass iniere ostentantes,magna priUS copia exhauriunt Vim mineralis Corrosi vam obtundas, si hordeo, oriza cocta, Minulto butyro dissiua ac oleata minerale virus demulceas ac velut emplastices; hoc sane non est venenum contrariis &aleripharmacis aggredi aut expugnare, quasi talia sibi antipathico dissensu adversentur, aut per sympathiam ac symbolum vegetabilis, attrahere & allicere virus minerale, nos objicem tantum ponimus, ne Virulenta haec Caustica ad intima corporis se insinuent, sed fluctuando in corpore restagnent, donec natura ea possit segregare. His Positis; cum venenum pestilens
alterius sit naturae, alterius etiam minerale, ac proinde hoc ab illo disymbolum attrahi & recipi nequeat, dissident enim inter se hae MonarChiae, & hactenus quamdiu Pestilentis Contagii naturam ac indolem non penetramus, nulla salus superest, in specifica antidoto decernenda, quare
periculos iam Opus, erroneum ac temerarium est, venena mineralia, UmOtC amu-lera,cordi applicare. Concesserim illir non dari nec extare de praesenti ullum v nenum , cui suum non oppositerit Herculem
167쪽
Iem monstro , aut specificum & antipathicum remedium inexhausta DEI misericordia, sed hic hallucinamur ac in sicco navigamus, quod horum omnium scientiam nobis arrogemus, quae fato Se injuria temporum; devastatis Salomonis post-humis scriptis nathirae Apocalypsit, de-1iit. Cui dubium, quod arcana naturae, plebs, agricolae, venatores & ejusmodi,
faeta sibi per traditionem a Majoribus copia , ad Medicorum invidiam, ne dicam Tuborem,possideant, Ut cum Augustino illud exclamare liceati Surgunt indocti,&non tam coelum quam sapientiam rapiunt , & nos ubi volutamur in caeno, & essetis remediis 3 Qgorum quidem ratio est, quod spiritus scienti: e 8d sapientiae a supercilioso Philo pho Mit Medico remigret, ac silper humilem & pauperem requieicat, qui licet a privato homine talia& genuina rei nedia possideat, Contemnit,
Castrat, naturam mancam arguit, propria
addit, contrariis praepedit, donec se risui ac os entui exponat, illud audiens: ne ultra crepidam, Amice. E Contra alii quod non capiunt carpunt,ad Cabalam,Nigromantiam, &p ctum implicitum Cacodaemo
nis detorquent,quibi is tamen majores nostri minime deterriti, in DEuM , Sanctos& religiones ta avitam aeqdeatqueCatholicam religiosissimi. Quare ut ad nostra revertar, Unde digressus sum, ad dicta
nimirum amuleta es Tenexion, quae ratione Symboli, venenum virulentis et u viis, quae plerumque acri admittS, con tagiosis expirationibus, contactu besimi libus nobis contagi Ostim, ad se allicere Mattrahere debent, necesium est ut talibus constent, quae Veneno sint veluti analoga,& homogenea, minime sero ejusmodi
contineant, quae conrraria qualitate conmstent , vel impediendo vel removendo, vel impugnando, aut si hoc non, sint absolutate talia, quae venenum selum antipathia quadampropellant, minime alliciant aut trahant, quod vel maxime Sacculi nostri hac Classe delineati in Peste praestabunt. Plura ejusmodi amuleta afferre possem, sed abunde actum puto, cum sustuS theoriam dederim, qua ad plura talia adstruenda, quemvis poste mam
168쪽
LIUM, NARCOTICARUM, SEU OPIATARUM,
Cordialium, & consimilium, dexterrimas Compositiones, studiose descriptas, continenS.pEcimam quartam
se nunc aggressor, Clas-ζsem, tanqualm maXi-yme considerandam,
Rob praestantissima Medicamenta Com-
4posita in ea Contenta, praesertim Theriaca, quam omnium Medicamentorum Reginam semper dixere, expedit, ut non solium in Antidotorum Medicamentorum&: Confectionum Cordialium Compositionibus accurare describendis assidui simus, verum etiam, nulli Magistro mancipati , Theriacam ipsam pensiculatius examinemus. At Misanta opus multis dicar,& cum Tin eo Philosopho aequori& fluctibus objectus, ad ultimam relegandus Thulem, quod effero & immiti plane genio in laudatissimam hanc omnibus saeculis Panacaeam & dictam, quae una & sela hactenus secreta toxicorum antidotus visa semper fuit, severiori censura animadvertam. Sed deve quid mihi visiim fuit, ab humano die judicari, memor vetustissi Hae illius paraemiae: Timidos nunquam statuisse trophaea ; 8c i- tenditem quod ulcerosum hoc saeculum nostrum plenis buccis resisnat : Placere nequir,qui assentiri ac vitia palpare nescit At vero suus tamen sit honos & gloria Majoribus nostris,qui Magistrale hoc at Lipharmacum ad nos transcripsere,) quis non deprehendit, quod Theriaca nostra hactenus usitata, suo dispar etymo,nil minus agat , quam ut cor xOboret, deleterias
169쪽
qualitates oppugnet, Venena propelisti; sacra denique sit nobis anChora Mantido-t AS , Ut potius queri cogamur,nos ab illa in
morbis saepe deludi, destitui, Sc dissidentibus tot anter se qualitatibus in unam Thersacam concentraris, clanculum impugnari. HOC Ut graphice Sc demonsTative pateat,repetantUr ea priuS, ne rem )ram patiamur, quae de Theriaca cujus descriptio δ ingredientia in August Dispens
ad literam habet ar myr.emilis Ammas mersionibm nostris, & ultra in annexa earum Appendice pag. b . praefacti sumus, quae hic repetere animus non est. Nunc
singula hujus Compositionis ingredientia
ordine analytico persCrutabor. Primum, quod Theriacam constituit, reperio Trochiseos Scistis os, qui reliquis m-gredientibus facile, uti stationem, sic palmam etiam,quoad pondus,praeripiunt; de
quorum praeparatione, usu, 8c materia, o- co citato Libertim egeram, iterato demon
stran io, quam inconveniens de absonum sit, tot sibi distantia in unam cogere antidotum.Qui a tamen doctrina numerisPlatonicis obscurior nonnullis visa sit, nec facile credant, quod manibus non contrectant, idcirco hanc eis Trochiseorum Scilli ticorum exactissimam anatomen & reuolutionem ad ultima proponam. Inprimis notandum Venit neminem hactenus Scriptorum, qui de re Herbaria bene meriti fuere, unquam extitisse, nisi eos excipias, qui obsequendo tempori,&assentando v rerum erroribus, postposita verioris rationis 8d experientiae parte, non tam Classici
quam Apocryphi habendi ) qui, inquam,
simpliciter Scisiae virtutes cardiacas Sc ale-Xipharmacas attribuerint, & finxerint ;quin palam fateantur; Sci , minime tutetis bm internis desi inari,quoniam mordaces, acres, in Ommatoriae , angulantes, de teriae Senique se virulentae iis quibus intra Co puς obveniunt, dum cardialgias, peripnev-.moniam, Viscerum lethales inflammationes suscitant; 8r vel deforis manibus Contritae epidem idaustulent, Ut proinde nulli exhibeant, nisi in clibano saepe multumqtae torreant ac enervenr, sic venena
cicurantes. Communis interim de Stista doctrina datur, quod pituitam natura Scindole crassiorem dc visci iam incidat, a tenuet, obstructiones hepatis reserar ca
checticis 3c hydropicis suppetias serat si nimirum dicto jam modo, pani scilicet
inclusa , in clibano eXassetur: cruda vero 8c sibi relicta, acris, morda X ,& effera est nudis manibus tractata, eaSdem vςsicans metalla , ac praecipue armorum genera, squallido humore tingens, quae tam pravis qualitatibus imbuit, .ut si quem cultro, aut en1e ιc scissetico illito sauciari contingat, vulnus fere immedicabile essiciat, quale o
lim res hi Mysorum Regis superstitiosa
antiquitas suisse credit; quod ut praecaveant, de Scisti malignantes indoles 8 acri monia tollant, ignis torturae providissiminaturae Mystae, in clibano si ilaiciunt. Nee refert, quod ipse Galenus ex cruda Scilla ejusqueSucco medicamina quaedam di spei sarit; sitspicor tamen, cum fundamento in re, ela in Scistam montanam subaudiisse, quae mitioris nariirae ac indolis est, quam illae marinae, quae de Consuetudine ad nos deferuntur, ac ob dictam acrimoniam ignis examini subjiciuntur & castrantur Mihi quasi evidens ac certum Videtur, quod,si Scilia deforis, ut cruda ac sibi reddita est, pestifero cuidam buboni, Cum pane incorporata, applicetur, magnos praestituram effectus, attrahendo scilicet venenum ad corporis ambitum, malitioque a centro ad peripheriam exturbando ; quod Practicanti innotescet; sicut e contra alteram contradictionis partem infero &demonstro, Scisiam intra corpus assilia
piam, Venenum a circumferentia ad centrum 8c cordis regionem validissime revocare, cum contrariorum sit eadem ratio, minime vero per 5:α Φοι 1 ν propulsare. Sed dato, Se non concesse, quod Scilia eximium sit Cardiacum, Sc Venenatas qualitates subigat, uti nobis perhibere videtur auctior ejus dosis 6c quantitas, qui velutiTheriacae basis Se fundamentum addenda venit; nihilominus tamen jam dicta Theriaca virtutibus S, ae plane privatur, ob rationes in n.Animadversionisin recensitas, dum de Trochiscis scilliticis Commentati sumus, ac omnibus experiri licebit, qui crudam Scisium exsiccarint penitus, ut in pulverem redigi valeat,dum nihil reliquum a desiccatione reperient, quam emtas ac ex succas quasdam membranulas
170쪽
nulas, a virtute Scin degeneres; aut si, pulver bin Orobi, vel di Iamni uci, additis, in Trochiscos efformaverint, post eorumex1iccationem, praeter pondus, naturam& vires dictor iam pulverum, ne Scisti Vestigium ferri praeter amaritudinem, apparebit : quod invanum non jactito; ipsi hoc mecum melioris notς δ eXperienti Pha mac'poei asserent , aC deinceps dicturi sunt, dum, in praeparatione horum Trochiscorum, pondus Scillae ac jam dictorum pulverum examius investigarint. Neque obstat intercetani, se praeparanda, Corrigenda , & in pastillos e formanda Sciata, prolixior theoria, quae citan rationum pondere momentis, nec non experientiae fulcris, destituatur, levis ac ridicula habenda, ac tanto viro indigna. His veluti firmissimis jactis fundamentis , suam quisque, cui mens aequa, & sana ratio est, proferat sententiam & calculum, an non deinceps Scisiam a speciosa Theria
ces compositione arsi e competat; minime vero, erroribus aut fascinis incuriaeAntiquitatis irretiti, sine hac Theriacam consistere aut valere non poste, decidamus, Sc Credamus: quanquam indubitatum sit, si Seisia viribus suis non mutila Messiaeta Theriacae substitueretur, eam illi virtutem & qualitates consignaturam,qua juxta crasim & naturam suam pollet,adiOphoro modo, sive bona & conferens illa sic toti, sive detrimento; nunc, ViCCUCr-sa , nullum sere Theriacae effectum aut virtutes communicabit, tot, inter clibani angustias , torturis exposita , o pulveribus Orobi ac Diptamni in pastillos estormata, Cum, peracta illa Gisiae des catione, alIud virtutis e energiae nihil deprehendes, quam, sub prioris radicum ponderis quantitate, CXtraneum qUendam amarorem, disparentibus acrimonia& mordacitate Scilia, quae illam de ordinario, tanquam proprietas in quarto modo, concomitari solent, & in quibus velut1
vestigiis siritum salam volatilem sicis
investigare solemus ; ut proinde eadem ratio foret, pro TrochiscissisAtticis, ipsum Dictamni via Orosi pulverem substituere;
cum omne Caepariam Fenus, & hoc marinum , antonomastice vola tile &aquosum
sit, per indebitas autem desiccationes in totum exhaletae enervetur, nulla ipsi reluqua Virtute,&primigeniis qualitatibus,m- si retorridas quasdam, & exsuccas pelliculas & exuvias in censum adducas. His dictis de Scim, primo & amplissimo Theri ces constitutivo, ad reliqua digredior. Subsequuntur jam ordine Trochisci AL periis; de quibus, unde suum ducant oristum, materiam ex qua, praeparandi modum M circumstantias N quod pro potiori parte ex bis cro pane resultent quod indigni sint hac Compositione, ac adulierint ; quae, aut qualia, his eliminatis, substituere ratio suadeat, omnia ac singi la dextre & concinne descripta sunt in praecedamu n. A imadversionibus supering a pag. usque a pag. aiff. quo L. B. directum cupio: quanquam , huic labori meo nil derogando, in praemisia Cias de Trochiscis, multum desudarim, ut genu, nam , facilem, N perspicuam inethodum edocerem, Trochiscosὸ ι eris cum viderim, hanc Trochiscorum formam omnibus decantatam M propriam
esse; quanquam exoptarem , ut non tam
sitis desideriis & fallaci judicio sese mancia
parent , quam rectar rationi Si experiei tiae conformarent, seri nepotes.
Sed hic loci non inutilis quaestio tractanda venit, nurn vochisici A erini, pro completanda theriaca, juxta Galeni mentem, ex His viperis iisque mel is, carne istarum solummodo ad id assumpta, Ossibus, Corα μου, ac sepatibus rejectiis ; num aeque etiam ex masculis, carne, O fidus orsupradictis interaneis, hepatibin nimirum o cordibus , duspensari debeant 8 Vel an ipsi etiam Serpenses in montanis, maxime ad Orientalem plagam, nati οὐ enutriri, pari effectu ste-nergia Theriacam aut Trochiscos constituere valeant 8 Nobis enim non satisfacit nuda 8 angustior Galent authoritas, qui impar tanto oneri ferendo, quale totius Medicinae systema 8r amplitudo est, suis tr ipse praepeditus taediis,limitatus teraminis, viribus 8c aetate attritus, morte donique praeventus, priusquam artem, quae longimma,brevi Sc praepropera vita cominmens irasset: Non, inquam, fas erat, Galeno cujus manibus, tanquam Medico