장음표시 사용
91쪽
Maurit m Med. O c. concern. 69 moratis inflammabili videlicet , fatino , terreo atque aqueo primordialiter , si natura nempe per gradus descet adit, de paulatina ac gradu alis corporum generatio
contingit , mixta prima sive principia principiata , phlogison scilicet, sal pr. migenium , & ex hisce postea de no-Vo tamen atque creberri e concurre in te principio terreo & aqueo , corLora comps'
sita , & sic porro decomposita , ac superde- composita nasci : immo , docent quoque , corpora de composita , superveniente nimirum paulatina ac gia duali destructione, primo in cUmposita , haec in mixta prima , & illa tandem in ipsa principia denuo resolvi , rariusque naturam Operantem , si volentas quasdam dc structio-Mes per cCmbustionem in montibus ignivomis , aliisque naturae laboratoriis subterraneis, &c. quodammodo exceperis, hunc ordinem transcendere , saltumque
X I, Sed sussiciant haec de principiis chy- icis in genere ; Nunc speciali iis de sim-gulis , & pri rura quidem de iNFLAM-
M A B I L I agere consultum duco. Principium inflammabile , alias quoque Phlagi- ρη, in escens , sulphureum , &c. dictam ,
92쪽
o Se T. I. Tradens generaliora cum pricipio sicco terreo aretissime cort-lescens , pologiston Primigeniom gignit, quod omnium postea corporum i am-
.mabiliu=m , VNescentit m , siilphureorum , unguinosorum ac pinguium basin , & praecipiatam elementum , quin ipsam materiam calor cam S igneam , quae cum aethe rea , elefbica , δ magnetica una eadem que esse videtur , constituit : Calo iis , in quam , ignis gliscentis at clue flammantis materiam , non stam tamen , sub relativa scilicet quiete consideratum, Usum luem aflualem s quippe qui thinc demum ori tur , quando materia laudata, per varias
in causaS , maxime autem fortem corporaim attritum , tum visibilem in solidis ,
tum invisibilem in fluidis . impulsa , inmotum ruit vorticosum celerrimum,
tenerrime resoluta , sub motu hoc specifico , seu causa formali , oculis lucis , tactus Vero organis caloris , vel si motus velocior, adeoque etiam impetu sior est , ardoris sensum imprimit. Nam calor, ignis ardens , candens, lucens, flammans ac flagrans sunt saltem motus hujus materiae specifici verticillares, im manentes , nec proprie progressivi, qui velocitatis gradu , non penitus tam a C clusa differenti materiae rapidius com- Otae quantitate , ac denssiori aut ratioti
93쪽
Materiam Med. DC. co Vcerri. TIGr gregatione ab invicem distis guuntur.
f. XΙΙ. Memorata B. S T A A L I U s , cui cla-:riorem hujus principii evolutionem debe Mus, suo pariter sus rasso com Obotat:
i, sus ab omni arvo nomine Ignis desii gnata, D nempe visibili maxime ratione , ard 'A'υ te , candense , lucente , flammante, is immo flagrante , Ommia quoculique Olo pinguia prompte coiripiente, &α, sensim abium ente : de hoc , inquam ,
D igne si loquatur propositio , distinguen- D dum erit inter materiam talis ignis δίν formam , seu uti, hic apprime quadrat loquendi magis vulgo , quam demon ,, strandi formula inter materiam &γο motUm. Materiam integrum , est defini- re , 1'. quod sit corporea, a'. renuisii α ma, & quidema in eo tenuior ipso aere , quod cum aer se notabiliter condensariis δί congregari permittat in scio petis pneumaticis haec nostra , quantum γ usquam adhuc innotuit , in sua simpli
αν citate atque puritate , nullam congre- gationem seu condensationem admit a) In Experimentis &c. chymico-physicis. pag. IF . se qu.
94쪽
a. Se AZ. I. Tradens Veneraliora
., tat: In se ipsa elasticae expausionii, subjecta '. in mixtiones aqueo-sali-υ no. terrea S accedens, in tali mixtio-
ne ignem , vulgo dictum, constituens raa 6'. ipso vero actu ignescendi illas relii, quas facile iterum destituens: 7'. non tam a sine concursu aeris aut flatus rei pente elastici: sub hoc ipso autem D actu ultimae evolutionis e sua mixtione , γ suprema tenuitate , in aeris latifundium H diffugiens; 9'. super haec omnia vero D materia haec sola sit illa substantia cor- porea, quae mixtionibus innexa , illud, n quod Ignis nomine , usitata accepti O-
ne , appellatur , suscipit, subit , atque
N praestat: io'. nempe , iuxta Scholarum v nomenclaturam , formam , quae hanc a materiam , ut sic corporalis Ignis, peri: ficit , evicit , atque effbrmat potius , in quam, ut loquuntur, informat. Formai, haec nihil aliud est , quam peculiaris
in plane species motus, tenerrimi, citatissi- 3 mi, ultra propemodum, quam concep- , tu assequi licet: Verticillaris, circa cen- γ trum materialium corpusculorum, illa
v rapidissime pellentis R circumagentis , .s XIII.
95쪽
Materiam Medic. O c. concern. 7 39. XIII. Phlogiston non tali tum ignis gliscentis ac flammantis , cohaestioriis pariter ,
nutritionis , odoris quin coloris, causa materialis praecipua aestimandum est : Nemini quippe, rerum chemicarum nonni hil saltem gnaro , ignotum esse poterit, metalla, ac corpora semimetallica , ut δίplantas & animalia , exus a portione sulphurea, bi tum in O a , resilia Ola, unguinosa, pingui. mucilaginea, gelatinosa , quae sin
gulae inflammabilem substantiam pro basi
ac parte constitutiva primaria agnoscunt, illicis in calcem , crocum , cinerem , Uno verbo , in pulverem , aud materiam friabilem , leni tritura in pulverem redigendam , fatiscere , & , remituto quoque hoc principio , ad pristinam formam ac conisti lentiam ex parte reduci : Ex parte , in quam ; dum perfecta reductio cum quia
busdam duntaxat mineralibus , minime vero cum vegetabilibus oc antinalibus , ceu corporibus non mere mixtis , sed stam ut quoque artificiossisti me structis , succedit. Haud quemquam pariter latebit , substantiam illam , quae apud plantas δίanimantia proprie nutrien S existit, oleo-fam , pinguem aut mucilagineam esse, eamq ae Vegetabilia non tantum cum suc- CARTH. Mat. Med. Pars L D
96쪽
I. Tradens generalioraco per radices intrante , cui sub crassiori pridem consistentia immixta est , sed per patulos etiam poros in superficie fo
liorum , ramorum , truncorum ac cau
lium dispositios , ex aere haurire , in quo hinc inde sub spirituosa tenuitate vagatur. g. XIV.
Ultimum receptionis modum laudatus S T A H L 1 II S Unice propemodUm ,
habito scilicet solo respectu ad introitum substantiae inflammabilis, admittere vide- , tur : Animadvertimus, inquit ao , is quod ignescens illa materia , quando,, fit ignis actu , in libero aere , sub tan- να ta tenuitate , dilabatur , ut sensus nos tros subterfugiat , incomprehensibili
,, sua tenuitate. Redit ad sensus nostros, i primo omnium , in vegetabilium corpo- αν ribus , quorum penitissimis recessibus,, ita intertexitur, ut nulla horum por- σα tiuncula , quantumque exigua , depre-ο, hendatur, quin de hac materia aliquid a1 contineat. Abundantisin me omnium 1, autem in re sinis invenitur. Jam , cum σν vegetabilia, immediate aut mediate, a Omnium animalium nutrimentum priar marium constituant: Vix dubitare li- γ cet , quod vegetabilia sint ordine pri- a Lib. cit. p. qq. sequa
97쪽
Materiam Medis. 6 c. concern. I ira ma , quae hanc materiam suae mixtioni
,, tio in mixtionem , non fieri possit subdi, crassiore aliqua consistentia ; vero nihil
,, est similius , quam quod aditus ille Mai accestio , ad novam in vegetabilibus,, mixtionem , fiat in summa illa tenuitat, te , quam sub actuali igneo mota sub- ,, ivit. In tali tenuitate , cum in aerea at-r, mosphaera, quam plebs coelum interi, pretat Ilr, velut immensa quantitate, ,, diffusa verset hir ; potest ex illa , tanto li- ,, berius, imo & uberrime in novam mi ,, tionem irretiri. Sustragatur huic asser- ,, to resino arum arborum proventus lae- ,, tissimus , non in madidis aut uliginosis,, locis ; in quibus neque crescunt, neque ,, ullo modo durant , sed in siccis areno-
,, sis: E quibus non solum in genere pa- ,, rum ipsis nutrimenti suppeditari po- ,, test ; sed & tanto minus quisquam sussi, picabitur, quod de substantia arenae,
,, materia talis efformari possit, quae ut γγ omnium , qua S no Vimus , tenuissima , ,, admixtione sita ad reliquam vegetabi- ,, lium substantiam , ibidem ignescentemi, hanc materiam signat, atque repraesen ,, taci Unde nihil est similius vero , quam i, quod materia haec tenerrima , cum ros - cida humiditate, quae non minus in
98쪽
Se t. I. Tradens generaliorara aere abundat , in vegetabilia haec sese D insinuet. Et hoc quidem med ante ad ν, in ic salina quadam , pariter halitus for- , ma in atmosphaera vagante , substan D tia dcc. f. X V. Quanquam adducta maximam quidem
partem nitans Ur veritate, nullo tamen
modo dubit indum erit , quin notabilis quoque materiae inflammabilis portio , praesertim in terris pinguioribus, siti lcum succo nutritio, sub crassiori tamen forma , plantarum tubulos per radices intret. Confirmant haec inter alia experi. menta & examina , detegendae fertilitatis causa a D. DOCT. I UL BELosa suscepta : Ex pingui nempe terra, &absque fimo fertili , adjuvante digestione , tandemque ipsa decoctione , materiam terreO- salino unguinosam aqua calida penitus extraxit, ita, ut nil, nisi cras sior portio fabulosa ulteriorem solutio nem plane respuen S, remaneret. Magma unguinoso salino- terreum , quod post i nem lixiviorum evaporationem impetra verat , bruta neO- rubicundi coloris erat,& , aqua rursus solutum atque fili ratum , colorem rubicundum elegantiorem , de a) Vid. Ejus d. Differt. de causa sertilitatis
99쪽
Materiam Medic. sec. concern. 77bitamque pelluciditatem acquirebat, nec amplius terrei quidquam , licet iterata vice solveretur, ad fundum deponebat.
Notabile quoque est, quo i sub prima lixivii evaporatione , cuticula salina , qua lem salia lixiviosa sub sui evaporatione formare solent , ultimo enata fuerit. Ex tractum concentratum , destillationi incucurbita subjectum , primo phlegma transmisiit , debilem odorem atque sapo
rem terrae , unde extractum erat, refe
rens , deinde lixivio ad hilc spissiori facto , liquor flavescens odoris empyreumatici prodiit. In fundo terra levis, spongiosa, albescens, superstes erat, quae, aqua elixi viata , portiunculam salis fixi , medii, neque cum acidis , neque alcat cis effervescentiae motum subeuntis, suppeditavit. Materia sub destillationis ini tio valde spumescebat, ut ideo etiam igne opus esset moderatis stimo , ne vasis destillatorii oras transcenderet , & subtilissimum mucum ita recipiens eructaret. Cum extractum igne aperto calcinaretur, m ra terra , instar nivis candida, nec amplius in aqua solubilis, remanebat. Portio salina , quae longe minori quantitate , quam pars terreo. unguino a praedicti agmatis mixtionem ingrediebatur, ita
aliis terris fertilibus magis ad indolen
100쪽
8 Sect. I. Tradens generaliora nitrosam accedebat, in aliis vero sal en 1-xum, vulgari magis analogum, in aliis al- calicum,exhibebat. In terris sterilibus salina haec materia magis acidae indolis erat, ct quantitate praeterea minori inhaerebat. Terrae igitur fertiles quaecunque , secundum laudati Aut horis experimenta , substantia terreo salino- unguinosa , in aqua
solubili, instructae sunt , & quo terrZquaedam fertilior est, eo majori materiae descriptae quantitate donata reperitur. 9. X V I. Hactenus consideratinia principium in-fammabile in singulis corporibus compossitis, decompossitis , in radice, quoad naturam unum idemque est; hinc etiam Corporibus nonnullis , ejusdem jacturam passis, facile ex aliis, eodem praegnantibus , restituitur ; quemadmodum hoc ipsum optime ex calcis cujusdam metallicae aut semimetallicae reductione elucet : ibi perinde est, an recuperandum amisia sum phlogiston ex minerali, animali, aut vegetabili regno petatur. Nam , si stanni aut plumbi cineribus , in crucibulo candente, oleum lini additur, aut pix , pulvis carbonum sa) , sevum , aut alia
a) Desicripta cinerum metallicorum & semimetallicorum reductio etiam cum flavescente,