장음표시 사용
81쪽
Idateriana ad dic. 6 C. Con erub L partes seorsim adhuc conspicuas . Si postea ulteriorem cum Author e laudato computationem instituere velimus , tandem icognoscere possumus, unicum auri granum ex 16OOo mistionibus , immo, adhibito tali micro opto , quod minutum tale corpusculum , oculis nudis ad huc discernendum , sub magnitudine , Vera magnitudine trigesies mille majori, vii uisistit, ex 6oo oo millionibus partium V2- re adhuc aurearum , constare. Adeoque ii porro , tametsii Ditem hypothetice, i is
ponere placeret , quamcunque ejusmO di mole culam auream , quam nobis iii praesenti auream minimam concipere volumuS , ex aliquot pari sculis, dissimilis quidem , mineralis tamen indolis , & harum quamlibet ex aliquot iterum corpus culis primigeniis terreis , salinis, sulphu reis compositam esse , stupendus sane , singulis debite ad calculum revocatiS ,
partium numerUS , quae nondum tamen ,
ceu corpuscula , ex principiis per primammixitionem enata, ipsorum principiorum exilitatem assequuntur, resultaturus esses.
Exemplum notatu pariter digissimum B. S T A A L i V s de sulphure vulgari minerali suppeditat , quod planum quoque
82쪽
Aect . I. Tradens generaliora de mira corpor una subtilitate testimoni uini
affert , & ita sese , secundum ejus dei criptionem sa) , habet: ,3 Imponatura, minimo crucibulo , priUS ponderat O , , sulphuris communis pulveris ali drachma
D una : In medio huius stabiliatur filox, tenero metallico et lychnium , e fila sulphure imbuto ; ea ratione , ut longi-υ tudo huius vix supra sulphuris pulv 2-υ rem emineat. Re possitum sub camino , M ab omni incursu venti tranquillo,acc n-ο, datur illud filum, ut non majori flamma D ardeat, quam parva lens. Ardeat ita per j, horae spatium : Quo elaps O , extinguam tur levi amata. Ponderetur iterum cru- γα cibulum cum adhuc residuo sulphure.
Ita invenietur, quod totius horae spatio , oculis interim semper conspicua flamis mula, vix aliquid ultra dimidium assum M ti sulphuris, in auras dissipatum sit . . . . in Certe purographo 3J. Dergit , cogita 'υ tionem meretur, quam immenta exio litatis debeant esse illa ignea corpuscu-υ la , quae, totius horae sipat jo, indesinente rapido motu, in aerem liberum dis ita piuntur ; cum in ipso sulphure , in con
,, sortio aliorum adhuc comprehensa ,: tam parvam molem emormaverant, ut α) V1 L Ejussi. Εκperiment. Observat. Ex imadve cc ethim. & phr . p. q8. I 2.
83쪽
Materiam Meae. 9 C. Concem. n vix majus pisum aequarem. Dum insu a per ponderi S , quod tunc mole cula talis ostendebat , vix centesimam partem is constitu ille vero sua te su . Quamvis enimis animadversio octava in praecedente
MXXX lli allegata . de motu verti illa D ri,iaon ita velocem localem progressum, is seu dissipationem , subeunte , iatiS ceris ta sit ; tamen indesinens Odor penetran-M tissimus talis ardentis flammulae satis D testatur, quoi omnino etiam in detinen- D ter disiectio talis tenuissima in aeremis continuetur &c.
S. I V. Non desunt quoque stupendae corporum divisibilitatis, & incomprehensibilis
particularum exilitatis exempla in regno
vegetabili &animali. Unicum quippe mos chi aut Zibethi granum per integrum an num , ultra , sine intermissione odorem spargit balsamicum , & innumera
paulatim effluvia in aerem circumfusum abeunt, licet nullum singulare ponderis. decrementum sentiatur , & cunctae nihi-lcminus particulae , per aerem dispersae ,& specifica moschi aut Zibet hi mixtione adhuc gaudentes , haud incongrue volatilia motichi aut Zibethi frustula dicendae sint. Anima lauta spermatica , a L E L U-
84쪽
SeLI. I. Tradens generaliora, WENHOECKIO primum detecta , t . exigua.deprehenduntur , Ut IO OO OO,adfirmante inventore laudato , spatium , amplitudine modicum arenae granulum aeqUans , corporea sua mole vix impleant:
Quid ' quod , scriptor quidam recentisse
simus , nimirum I o H. G E o R G I U SSULT ZER Us, refert a , se micros
copii praestantissimi ope , quod ipse construxit, in mucida materia , quae dentibus adhaeret, & maxime eorum intersiitiis reperitur immersa , vermicul OS , quorum dudum tamen LEEUUENHOECKIUMmentionem fecisse s b) fatetur, obser Vasse, tam exiguis corpusculis a natura
praeditos , ut spatium , quod ad recipiendum unicum pulveris pyrii , debite laevigati , granulum requiritur , Cor Um73 2I7728 , adeoque centum & triginta quatuor milliones complecti possit Heu , quam stupenda integri animal culi,& integrae ideo machinae artificissimae parvitast ini id igitur expectandum , si
quis a magnitudine totius corporis ad determinandam magnitudinem partium viscerum videlicet, vasorum &c. progrC a ) V. Ejussi. Versuch einiger moralis hen Be
trachiungon uber die merche der Natur. p. a. seqv. '
85쪽
di vellet Θ Nonne longe adhuc major sub tilitas , non dinia tamen ad corpusculorum primigeniorum , & ipsorum principiorum subtilitatem accedens , prolit ra esset ig. V. Quanquam principia corporum chymica , solitaria icilicet , & quoad minia
mas particulas conssiderata , nobis , sensuum ex rernorum ope , nec innotescanc nec unquam innotescere possint , in aggregatione nihilominus , de mixtione corporea crassiori numerum eorundem ;diversitatem , atque indolem cognoscere licet. Sunt autem quatuor , ni is umprincipiam insanimabile , quod vulgo
φ λ γις ον itemque fui hureum dicitur, δίdeinde salinum , a tarum , atqUe t ri eum. Duo priora, praesertim inflammabile, jure rerum corpore artim spermata , & , ob excellentiam , activa priaci pia vocari merentur ; posteriora autem rectius matrices audiant, quoniam illa recipiunt iisdemque sub mixtione basin atque rocipiens praebent , ut quasi figi , & in corpora , sensibus obvia, coalescere possint. Terra primordialis maxime matrici S nomine digna laestimanda est . quum principium sulphureum de salinum in seni a
86쪽
. Trinideris generaliora: chymico nec evadat, nec unquam e V de re possit corporeum , nisi terreum recipiat , & cum eodem arcti US cohaereat.
g. V I. Principia corporum chymica pura , Mextra omnem mixtionem atquC compo Iationem spectata, per quoscunque corporum poros ac cavitates, totamque telluris alia orphaeram dispersa esse , quin etiam , praesertim inflammabile , spatium universum , soles seu globos mundi lucidos, dc planetas sive globos opacos illuminandos intermedium, sub mobilissimi& inuisibilis fluidi forma , replere, magna apud me probabilitate gaudet: Hinc
memoratum quoque spatium immensum,.quod, cum nihil sensus nostros incurrat, plane Vacuum videtur , haud incongruἔcomparari poterit cum immenso mari ista Oceano, globos mundanos circunfluente,& ex principiis puris, ac relative simpli
cibus constante. Inde innumeri quasi rivuli in atmosphaeras globorum, ipsosquo globos derivantur, atque primam materiam , ad corporum genesia necessariam, Iuppeditant. Ex memoratis enim principiis per simplicem mixtionem , cohaesionem , coaptationem , & complicatio nem oriuntur corpora primigenia seu priν-
87쪽
Materiam Med. O c. concern. ς cipia principiata , quae adhuc tamen tali
tae sunt subtilitatis ut nun qnam sensibus nostris , quoad solitarias mole culas , sed sub ulteriori demum cum alii S compotartione , vel ex parte etiam sub crassiori aggregatione in molem majorem , obvia reddantur: Tam firma praeterea elementorum cohaesione haec i psa gaudent , ut adstipulante B. S T A H L i o a ) , illorum separatio a se mutuo longe dissicit.
lima sit , tum ob conjunctionis ex aditi ta-dinem , tum superlativam singulorum illa constituentium parvitatem , quae Omnis instrumenti, ad separationem affliubendi usum prorsias excludunt.
ma, ultra atmosphaerae limites nunquam
ascendere , sed libere ibidem , post cor
porum compositorum , ac de compositorum resolutiones illuc abrepta & evecta fluctuare, circumferri, atque successive , vel in ipsa iterum principia, naturae artificio nobis ignoto , resolvi, vel , citrAhanc dissolutionem , ad novorum com positorum genesin concurrere , Vero Videtur simillimum. In atmosphaera quippe corporum initia fiunt, primaque ponu . a In Specim. Becheriano P. 29
88쪽
Sest. I. Tradens generaliora tur rudimenta , ibidemque etiam plena riae iterum compositorum resolutione Icontingunt. Credibile quoque est, principia , quam primum in spatiis , atmosia phaerae terminis paulo altioribus, in mixta prima coalescunt, in ipsas atmosphae ras protinus descendere. Nam planetarum , & fortassis etiam globorum lucentium atmosphaerae, expansa fluida sunt, quae ex confuse invicem mixtis, ac sine cohaesione fluctuantibus principiis puris , corpustulis pii migeniis , & multis quo que compositis , ut ut subtilissimis, constant , ita tamen , ut in suprema aeri S az- o sphaerici regione , numero ac quantitate , prae dominari videantur principia pura , in media corpuscula primigenia ,& in infima coiia posita, ulterius resolvenda, primo in mixta prima, tandemque
in ipsa principia , nisi forsan ante hanc
dissolutionem , praesertim ultimam, no-, vae iterum compositioni, aut compositi. pridem ac decompositi corporis incremento impendantur.
g. VIII. Mirandum inde in systemate munda
no circulum cognoscimus: Cognoscimus pariter , nunquam deficere , nec unquam defuturam materiam , ad struenda cor H
89쪽
Maeriam Medic. ct c. concern. 67pora crajus vis generis ac speciei aptam. Eo ipso enim temporis momento , quo certa principiorum quantitas , certusquCnumerus genesi corporum impenditur ,
eodem , inquam , temporis momento rursus per emuvia corporum tantum a
fertur, & atmosphaerae reddi Lur , qUantum ad resarciendam corporum primigeniorum, quin ultima peracta resolatione , ipsorum princii notum defectum necessarium est . Ut ideo etiam satis probabiliter liceat statuere, quantitatem principiorum , extra mixtionem ac compositionem , adeoque seorsim spectatorum , semper eandem esse, nunquam videlicet ma- Orem , nunquam minorem ; aeque propemodum , ac in oceano telluris nostrae , in quem tanta semper aquae moles per flumina revehitur, quanta in terrae Viscera penetravit, & exhalatione perenni ablata est. Fit autem laudata restitutio per halitus atque vapores, & quidem i. iubcorporum compositorum ac decompossitorum violenta destructione per ignem
nua corporum , praesertim viventium
tians piratione & exspiratione.
90쪽
Sect. I. Tradens generat a 3. IX. Quum principia corporum chymicaniat extensa, nullo quoque modo dubitandum erit, quin ea pariter, quoad solitarias Icilicet, easque impenetrabiles Mactu indivisibiles , particulas spectata , certa praedita sint figura , lices nulla certae in hoc passu cognitionis spes affulgeat, sed cuncta potius, quae nonnulli defigu- proponere ausi fuerunt , meris conjecturis nitantur. Id vero certius asserere licebit, principia chymica in triplicis naturae regni corporibus non essentialiter , uti uberius monstrabitur in sequentibus . sed saltem accidentalites disterre, & post plenariam ideo resolutionem , restituto nimirum unoquoque in pristinam puritatem , nihil prorsus discriminis principium
terreum & terreum, aqueum & aqueum ,
num Intercedere, sive antea in miner
iis , sive vegetabilis sive animalis mixtione latuerit, dum sola proportionis &rnixtionis discrepantia mirandae disteret tiae causa censenda est. g. X. Hacten Is proposita, conjunctim pei sitata , nos satis docent, ex principii, meΘ