Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

111쪽

O POL ΥDORI UERG. DE ea respondeo:Qvid portenderit fulmen in mediu ruare emistium quid terraemotus insolitudineβctus,ubi nemo 6t,qui talia prodigia notet Quod ergo natura id uno uel altero tempore, nulla constantia efficitur, non 'potest modis omnibus consequentium rerumfignificus timem Acere. Atq; ita prodigia ulla esse nego, que ex altera parte collocata ne minimi quidem momenti, ut vides, instar habent. Sic intelligis tua prodigia nihil certi apportare,n ι illis,qui aut Disine exanimatur,

aut ruina per terrae tus edita obruuntur. Dolenter aut accepi,priscos intelligentiae ueri Dei expertes,potesse elusi di deliramenta obstruandorum prodigiarum mpertirietium nostris. Quae malum est illa christianorum homini; impudentia, non tam in ea re ballumari,quam peccare' Quare tu non ut iniuria, siuprimum in tua Anglica historia,tibi de prodigi' commemorandum esset, inuidiae deprecandae cause,sicut mihi alias dixisti,uulgi consuetudinem excusesit,ut ne eorum Addi mentio tibi uitio daretur. Sed iam crabis eiusmodi coelestium motuum perseqxamur. Hod am bigi iii mim quatuor esse elementa: duo suprema, igno aerem:totidem infima,aquam, et in eius medio staeis,terra: Item tris coeli regiones, unam umina,q sim calaris ab ignis uicinitate concipit: alterum insemam,quae reflexos a terra Solis radios continet tertia

medium,ad qua omnis vis caloris a supera parte emisipsis radiorum talis as in ima retortora pertinet. Et polluet

112쪽

- PRODIGIIS LIB. III. Π3- quoniam, teste Plinio, βdera terreno continenterposcuntur humore, hinc primum causa existit flammarsi coelestiu, quippe terra,autore Aristotele,lib. Meteororam primo, a sole calefacti,duplice emittit busitu alterum vocamus exhalationem calidam cir siccam, altearum uero vaporem calidum ex buumida. et ut illa uelut

leuior ursum uesumpetit tu iste utigrauior deorsu niuersum subsidet, qui mediae stigidae regionis contactu densatus in pluviam oluitur. Igitur rebulatio ubi ad suprema peruenit regione, ilico inflammatur, ex eapincendia sunt, flammae in coelo uariaue praest strenotes formas inter nubes, ruficat. Vnde uni illae tuae militares hastae ardentes in coelo uisae, coelum inurafain grare,nauium steries,lux noctu ortu,stas ignes μαces accensae, stellae ignitae, quum plus humoris quam opus sit,hauriunt,er cruces rutilantes. Ex eadem exahalatione oritin cometes odus terriseu, quod tanta eius sit uis, ut utationes qmagnus rarium faciat, ae ita maxime augeat mortalibus bilem, unde bella exiis flunt:acpropterea tu crinitam stellam non ineptem gnarum rerum momenta, ricis regum denunciare dixisti. Terra ite exhalante,stiritus repentini morti, si fluxerint, ij uenti sent:sibe in nube induerint, ei spartem tetiuifimam diuidere coeperimi, inde tenebrae duplicabatur, inter edup fulgur corusicabit,ac mox coelum tonitru coiremet, grandos mista imbri cadet:

113쪽

υ4 POLYDORI UERG. DE sit nube depresse,detelli,ssimc feri existent turbines. ', Fulminum autem idem Aristoteles tria dicit esegeneo rarunum,quod adurit:alterum,quod infusicat: tertium

mirabilis naturae,quale fuit illud, quo tu exposuit lituomcam feruo arsisse,nullo flammae relicto uestigio. Sed

ad maximoru Iummu multiplices imagines veniamus. Quoties enim nubes densa ad Solis latus extiterit,iam

iam aqua emisura, si in ea Sol prius fracto rudis, sua in ora uerit imaginem, quod in aere posito facit, tum qinultus apparebit: illud uel Luna Diet. Ac hinc est,

quod duo tresue Soles, aut totidem Lunae uideantur:

quemadmota utriusq; demus causa est, qua Luna instercedit Soli, et terra Lime,sic,ut nihil sit,quamobredoctus eiusmodi oderu naturalis prodigiosus habeatur. Postremo,ut ne te motus terrae terreat uelut inopinaim,accipe causam uenti enim: hn venusatq- cavernua

terrae abditi ad exitu contendentes ata Diunt, quipape is terra tremor idem est, ais is coelo peruadente uiuentorum,tonitruium. Ex quo fit, ut teste Plinio, nu quam terrae tremi cunt,nisi tranquillo coelo,et per id,

mare quos fine flatu, o tumestat, aestuq; inhonestat: Et hoc est,cur obstruatum dixisti Oceanum aliquando nulla euidenti causa, crevisse. Ista quu germana naturarae ratione ita sint, putas'ne in prodigi s habenda scaeterum de lacus Albani montis emigione, non possim non ridere futilem Romanoru in hac parte,vel credualitatem,uel curiositatem, qui cura militum tum patienti. π

114쪽

PRODIGIIs LIB. III. Irstia et robore,tum camilli ducis virtute,landem Veios cepissent,eum uictoriam uoluerint Apollini acceptamnferre, propterea quod partim daemonis operatiosne,partim humana fraude,De bisu restonsium conagruerit cum ioco cuiusdam Veientis senis argumentantis, tum perdifficile esse Veios expugnare, quam si care lacu.Quod sane argumentationis genus usurpa

re solamus, quum aliquid fictu haudquaqua Acidimu

innutam. Sic Poeta: Ante laues ergo pascentur in aethere cervi, 4. Et stela destituent nudos in littore pisces, : Quam nostro illius labatur pectore vultivi. Sed tundem aliquando Romanos,credo, poenituit uastultitiae,quum postinodu uiderunt oraculum illud Delphicum cu reliquis euanuibe: quod nunqua accidiset, si eius rei autores humanitatis expertes fuissent. Q nippe ea celeratorum uatum totius orbis longe frustarisianis responsis, espasim corradentiaralaiab ante Ciceronis tempora,iamiam christi struatoris approspinquare aduentu,corruit, qui lib.de Diuinatione primo id testatur,inquiens: Defendo unum hoc,nunquam illud oraculum Delphis tam celebre et clarum fuisbet, nisi omnis eiu oracularu strorum ueritatem eset perta. Idem landiu no ficit.Vt igitur nunc minore gloria est,quid minus oraculorum veritus excellit ic tunctiφι jumma ueritate,in tanta gloria non fuisbet. Haec tale. Ais ita Apollim memoriam sola geritus medit,id

115쪽

11 y POLYDORI UERG. DEquod praedixerat Zacharias propheta: Et pseudoprophetas ex stiritsi immundu austrum de terra. Iam bus

besista signa nulla ese,id est,hastas ignitis,ardore coeli, cometam, solis et Lunae defictiones,que uel in multos annos praedici posunt,uti res no cuse, aut Iouis tui nutu,sed naturae sicacia accidentes item fulmina, ter remotus, Er caetera utprodigiose a te ante propost quae naturae necesilas suo tempore perficit. Nec utilli

superest, nisi de tua stella dissierere,quae Persis Magos ad natale christi fotu perduxerat, quae nes prodigio

sa fuit,quod nil praedixerit Aciendum,m quod imβ

ctum esset,id est,seruatore nutum testata fuerit: nes tellu extitit,primu quia contra natura aliorus era, quae satis quippe constat ab oriente, cuum in occida; rem uersus Ierri, ab oriente, in meridie cursium tenuit, perinde ac locistus requirebat,pado Palaestina christi ortu nobilis, ea parte ad Per fidem,unde Magi uenerunt,stinat. Deinde quod aeque interdiu dis noctu diluxerit,quodper Solem,ceteris negatu est dideribas. Item quia eius lumen modo occultata,modo sput Mctum postremo quod fecundustrine terram per πυrit,qua certu gurgustia ubi puer Iesius erat,demostra

rit, quod no scisti per uperiore coeli regionem, ei eursus fuisset. Sed inquies: Ecquid Adt Tibi diuus Ioas nes Chosiostomus restondeat, mihi enim frius nos

erederes,qui in Matthaea, homilia γi.de ea re ita striabit: Quod enim non una fuerit hostilla depluribus,

116쪽

PRODIGIIS LIB. III. ri imo ut ego arbitror,nec stella omnino, sed queda inuisibilis uirtus Φαὰβderis figurata, ab ipso primu itionere monstratur.EtDe eas persequitur,quas tibi mois do rationes quambrevisime potui, plicui. Ad extremam,quod asseueratione affirmasti occisio chritis,terraemotu,petras perfractas, deliquisi Solis,prodigiosa omnia fuisse,non est ita illud potius attende,Iacob iam laede ab initio praedixiJesu furum tempus,quupos Seruatorem natum, Iuceorum sequeretur excidium, inquiens: Non auferetur sceptrum de Iuda, nec dux destinore eius, nec uenerit,qui mittedus est, et ipsie erit expectatio gentia. Igitur dominus is cruce actus, per coelum er terrum uoluit suam mortem testificatumine ut chos lomo placet,ea dedit signa Iudaeis incredualis,quibus icut apud Ioannem est,restondit: Quus stuleritis filia hominis, tum cognoscetis,quia ego um. sis illaec siignificatio fuit iustae Dei irae,in Iudaeos, quo intelligerent venisse tempuου, quum merito meriti fimo plecterentur. Ac bis contentus rationibuι io te in eiusmodi rebus perliciendis ultra ponas,rogo sed si quid habes dicere aliud,anima tuum ea expedito cura,qua ut uideo,quo magis progrederis,hoc tibi mularem dat superstitis tu istarum querendarum cupiditatem. P O L Υ. Ad tertiam ergo dilutationis partem agogrediar,ac portenta paucis praestringa. Xerfici Perasarum rex Giprimum in Europa vestigiuposuit Graecis bellum , ccepit equam Ieporem, π mulara

117쪽

1M POLYDORI VERG. DE mulsi ambiguis genitalibus , is exercitu suo peperis eier licet essent,qui mulsi inde belli exitum coiectarent,

ipse utrunq; asternatus ostent ,postremo tamen usetiram fecit. Quis Dion Dracusanuε exul in Dios rosium iuniorem Siciliae orannum moueret, fues sine

auribus,nulas frunt:tum Disivsius suis uiribus di bys,hosti principatu refit,in exilium cocedens. Ita si gnificatum fuisse is hominu mentibus labefiit,ut breui

tempore ciuium aures ab auditione brannidis usus essent. L. Scipione, C. Lelio Coss. Reate,mula pepe rit. L. Quintis, Cn. Domitio Aenobarbo Cos. caprafexboedor uno partu edidit. Arreti , puer unimanta natus: tum Romani bellu Antiocho lariae regi indixerant. M.ΜGala, c. Liuio cos.in Vmbria, semimuxi .firme annorum natus, qui urustiet iussu, ei illi m necatus,Dum Galli alpes transgregi,ac subito mc tu perculsi,pedem sua quasi stonte retulerat. Item in Fabio Maximo, a Fuluio Flacco coss. Sinuesse, in yns natus,qui utraq; habebat fieri: Nos tales uneramus Hermaphroditos, Graeci uel Androgmos. Et ab ter insens cum elephanti capite: - Marcellus dil caninium cum Annibale congresbus,m fugam uertitur. P. Sulpitio Galba, Cn. Aurelio coss.paulo ante initiubelli later Romanos, er Philippa Macedoniae regem orti, Prusit nae, natus est agnus e suillo capite. Is Lucanis,equus cum quinque pedibus. Sinuesse,porci sci capite humano. L. cornelio Lentulo, Aulo Iulio

118쪽

m pedibus nati. c. Bebio Taphilo, L. Aemilio Paulo coss. Reate,tripes multa natus: haud multo post celis tiberi debellantur. T. Graccho, M. Iuventio coss. Privernae,puella sine altera manu nata. c . clataio,Μ. Perpenna coss. puer sine uentris exitu naim, Du braee doma prouincia Romana a Medis uastitur. L. Scipione, c.Norbano coss. in Hetruria,mater ilias uiuum peperit ementem,qui in flumen proiectu3 duerasa natauit aqua,qua illa nefaria vllae proscriptio erus pitui mistros ciues. sub fine diui Augusti principatus, Fausta quaeda plebeia Ostie,duos mares totidem1 foeminis enixa est. Quod portentum ingens fines equista est. circiter annuis salutis humane DCVIII, cos. dras Per ara rex Romani imperij fines uiolare coepit, quod malu puer quadrupes natus praedixisse creditur. In Gallia anno salutis M. πVIII us foeta porcellum humana facie enixa. Sequutus est annus pestilens. Anste annum salutis Μ. cm, in Anglia pullus gallinascens quadrupes natus,quum bellum ingens inter Galalas Cr Henricum primum ardere coepit. Amo M. cccc I,in Sabinis biceps uitulus natus:MPiceno. Uns custx dentibus ortus. Tum Turcae nostra passsim loca capere coeperui. Et anno M. ccccxcIII Romae gemini nati inruis uno corpore coluncti,auersis inter se manibus ac ficis,qui pauculos uixerui dies.

119쪽

DO POLYDORI VERG. DErit. Quae fune prodigia significarunt eaedes, cylla otia, quae postea Alexandro sexto Romano pontifice, facila funt. Sed cuiusmodi monstra omnia sint, satis per

haec pauca ostendimus: tu vero iam te acuis, ad ea confutandas aliquo pacto potueris. R O B. Praedas re admones ,ut me accinga. ad improban da quae hagicuiquam omnium hominum probantur, quibus ratus re uis cognitu fit, de cuius mirabili arte in omni reruβbrica, paulo ante abunde docuimus. Si hunc igitur attenderis,nihil erit,quod ad tuam quaestione resto deam. P O L Υ. Ope preciammies, si breuiter explanaueris,quid ipsa sit natura,π an fecundu ctu: ea quum tanta siit, mihi potior esse debeat, quae, ut fiatear, in mea adhuc ignoratione uersatur. R O B. Vereor,ne non id querere, ridiculum sit,uti Aristote les in libro P ficorum primo ait,πpraesertim in nostrae dilutationis 'e,quum bactenus bonam super lition partem duce natura, putemus nos extermisnasse unditusq; eradicus emam qui rem obiectam nouidet quis ei illam ostenderit tamen quod magis cupis de, quam apposite exigis, ficiost miῶ. Natura a philosophis definitur esse principia motus perst,no irent per accidens. Exempli gratia: Vmuersam orabaabent motum per e sic ignis ua lonte fusum uersum

fertur,terra vero deorsum versum, o id non per accidens, nam A alterum uum cursum mutaret,istud arte, non natura accideret. Sed cicero libro de nutura deo rum

120쪽

PRODIGIIs LIB. III. rurum fecundo, multo subtilius rem ipsam explicet, ita scribens: Nans alij naturam ese censimi vim quanda sine ratione cientem motus in corporibus necessarios. Alij autem uim participem rationis,atq; ordinis, lauaquam uia progredientem,ctclarantems,quid cuiust rei causa elliciat, quid sequatur, cuius fiolertium nulla ars,nulla manus, nemo opilrx con qui posit imita ado. Seminis iam Usie tantum, ut id quamuis fit perexisguum,tamen sit inciderit in concipιentem, comprehcit dentems naturam, nactumq; fit naturam,qua ali a

geris posit, ita fingat er ejiciat in suo fioq; geneare,partim ut tantumodo perstirpes alantur fus,puro tim ut moueri etiam eo sentire, π appetere poβint, et exfefessimilia fui gignere. Cicero hactenus. Et Seneca libro de Beneficijs iiij.naturam ita interpretatur: Natura, inquit,hoc mihi praestat. Non intelligis te quum hoc dicis,mutare nomen Deos Quid enim aliud eli natura,quam Deus, T diuina ratio toti mundo is paratibus eius inferta Et subdit: Ergo nibiI agis ingratisis

me mortalium, qui te negas Deo debere, sed naturae. quia nec natura sitne Deo est, nec Deus Isine nutura. Atrium quoque Ambrosius, libro quem de Noe π arca scripsit,naturum appellat omniu matrem. Habes Maturam, accipe eitu opera ratione conficta, quanquam intelligo iampridem inueteralbe,ut uanu mortalin obsseruatione,prodigiosa dicerentur,perinde ac tute ipsie