Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

101쪽

io2 POLYDORI VERG. DElia porteta obstruemus,in nos ualeat sin minus, nihil valeant R O B. Quod no ualent,de ea re nuper dinuest quod uero tulere putantur, id fit arte daenionu, qui simper praesto fiunt, ut nobis insidientur,er illud quiadem non fine Dei nutu,qui uult nos tentatos,quo de nobis periculam sat,utrum perstcti inueniamur,nec M. Vtrans Christus uerum esse docuit,qui tenturi uoluit, ut est apud Nattaeum, ac apud Ioannem sic Pilato restondit: Nullam haberes is me potestatem, ns data est tibi desuper. Ergo istissimodi momenta rerum nobis negligenda fiunt,nes eu curata duxerimus, nostro

merito demonum infidi sciscuueniamur. POLY. Teneo nunc recte: tu uero caetera persequare, go,ut

ne regula nostri strinoms,qua dedisti, tute prior rumopere uidearis. ROB. cogis me ingredi in nevorium iamconfictum,quippe probaui ostenta ex nostra

sutili opinione pendere, qua una ratione,G portentam prodigia tollamu3, ac contemnamus, conmtun est. Sed tibi operam uel longiorem dabo. Regi Tarquinio superbo propter regiam uiso angue, venit in mentem,credo,uenenum fue conficientiae, quo demum conamus est. Hem emisio alterius anguis Graccho morte

portendiis Si neutrum Gracchus emisisset,boni patris Amiliis olfeium strisset, qui nullum debet noxium animul circa uam domu ese, pari. Ηοe,inquas fi et, arulices non re honderunt,quid sequutum esset,adeos iam omnes delirare peruolcbant. Quod M. Marcel

102쪽

ν PRODIGIIs LIB. III. io io, caelaudio, L. Petellio c. Iulio caesuri,more paatrio uictimas immolantibus,secur primum sine capite, deinde tabemu,Er mox nullum cor extitit, eisq; mortem portendit,id magis rideo, quam miror, quia lanage dignius upplosione pedis,quam refl onsione iudico. Horum omnium causus quaereremus de amoribus, nullas,opinor, irent reddere, institiumq; belle ex osarent,quod extorum insciendorum potius laniora, atque medicoris,quam suum officium esset:nam re vera,melius lanius,quam uates,medicus quam buriolus,

intestinis sedulo usu, si fana, si putrida, si macie attramuta, ficere iudiciuam potest,an bestia uictura fuisti,

nisiι esset occisa, aut homo incognito morbo mortulo quibus remedijs potuisset iuuari, quoficiam saluti confiulatur. Quin istuc munus ad pallorem π agriaeolum atque adeo pertinere dixerim, ut ille sit exta male allim uideat,protinus caetero pecori prouidere,pascua mutando ille habitu, atque colore eorundem, sterilitatem agrorum,MI Irrulitatem futuram,ssi Deo mocrito credimus,percipere, eos rei domesticae mature prosticere posit. Sed inquies: cur vites illi quii eoarum mnus non esct,per exta diuinabant s Quia imposiores erant importumsimi, Cy quum eis vulgo crederetur, ex Allacia, multo Astacifimum artem constacerunt, quae tandem euanuit, quando homines minus ereduli ege coeperunt, id quod arguunt nostra tempora, nemo enim nunc per exuiudicat,propterea quod

103쪽

i POLYDORI VERG. DE nullus tam uecors est, qui fidem dictis babeat. cui anisculae positpersuaderi, Fe in extis aliquam vim, quae declararet sutura uel aliquod animal quod sanguinem habeat ne corde est epogesquum Aristoteles lib. iiij.

de natura animalium,affirmet nullum linquum animal quod corde careret,esse natu. Vt igitur illa omnia nasturam, ita fidem excedunt. Item examen aptum quod coini consedit, mures qui durum iri capitolio mastrui,ac Tγberis incrementum,βma tenet pericula et belli; ostendis:pulchre notata sunt:examen aptu da inno fuit ei,ex cuius agro,alio aduolauit mures curu

dendo fortasse aliquem dentiu stegerunt: ed mirabilius extitisset,si uorageni durum, quum murium prosia priam sit rodere.Incrementum laberis uelut bellis ror,per agros magnam sepelisit labem. Rei ridiculae

nimis feriam habes interpretationem, qua te contentri uolo stinans ad omen macedonicae uictoriae. Lucius Paulus itum ad bellum contra Perstam Macedoniae regem,omen a filia consequendae uictoriae,ut exposuispi,accepit: omen fuisse nego,in quo nulla nes naturalis neque diuina existit ratio. Num uox puellae,tum dati patri asenatu negocij,quam rei gerendae nescientis,

potuit de tanto belli exitu quicquam certi significares

aut Deus per morte catellae,uoluit ducem copiam viactoriae ante monitum s Fuit mentis erratis,uel honoris cupiditas. Paulus audita Persae catellae morte,putauit

allusionem ad Perseum regem quem uincere cupiebat,

nominis

104쪽

PRODIGIIS LIB. III. ros minis militudine actam, uel incommodo domestis se maius euasurum damnu,ais sic se incolumem uiactorems belli rediturum. Nam nunc etiam ea se avia in Milo opinione manet,ut si quis inarum animal amiseri ita se consolatur, ut ducat morte animalis expidatum esse, si quod familiae impenderet malit. Mittamus igitur de eiusmodi ominum superstitione distulare, ne bonum tempus sabulis demus,quando minima quaeque ostensio animo infauo omen dare potest,uti Tiberio Graccho accidise dixisti. Exempli edusa:Quis ad bellam itum ubi hodie plus tormentorum boatus, quam armorum strepitus existit focisi forte,adfiit reuerenistia uerbo,oppede tem audiuerit,num merito fulicabitur e tormentorum ictibus periturum' Ac excentis talibus rerii momentis quotidie terrebere, nisi ea φρduce rupone, delicere,ac Deo te tuas semper in tutelam comittere uolueris.Quod mustella,quod lupus bestiae sedulicatae lint, nil mirium, qui raptu uiuant, praefertim lupus, qui me asyctus non modo non terra, sed ne humana quidem carne abstinet, nam macturno tempore cum homine congredi non formidat. Ergo res noxa non fuit,si uigilam laniauit: nec conmeanit, ut stulte ad nostrum uertamus perniciem, quoties hasce bestus uenantes uidemus. Item quod bubo, quod hirundo,quod accipiter,quod incendiaria quae stritur nix vocatur,vel quaecunq; quae ex acris aris carbone

. . ia

105쪽

POLYDORI UERG. DEtas, in eis modi rerum ad nodum tenuium obseruati ne: si enim aues istae Atales erunt equeretur,ut aliquid semper mali enunciarent, 'gnum; non aliud nilsi triaste darent. sed quum tu ex uetera oscitatione,ut ita potius dicam, quam ex obseruatione, monstraueris,bubonem rem modo uta,modo exitiale Romanis oste

disse,iam illud contra est,quam Atum strat:quia quum omnis praedictio mali eo probetur, quod cautio ad , queat,quomodo id fiet, si nunc signu intemfici nopotuerit s Atque ita innocentes aestabe huc illis esto quaerendaeeuus uolando, uel natura duce, crebro anendo, fi te circunsteterint,non est quod uereare, fisa apias:at tua Adla potius tibi putes bona mal ue portendere:tumes etiam nunc fiunt quamplurimi haud sano

mensis homines,qui bubonis uocem ut 'talem abhora reant. Sed illud uel magis nugatorium, dicere,nedum credere, hirundinem in Antiochi tabernaculo nidula, tam significasse ipsius regis exitium, quum auis illa nobis domestica, non alibi quam domi nostrae oleat libentius nidumere.Quod postremo in Britannis,senda erum Victoriae paulo ante Romanorum caedem, retro nuersium fuit, o Gulielmo Normanoru duci altum pedis uestigium regni adipiscendi omen extitit, altera fraude humana βctum dixerim, nam ita Britanni ad defictionem parati, manos eius uperstitionisuencolis a pueris imbutos terruerunt, ut uis murus uiribus moderent: alterum uero raritatis plenum. Esto, dux

106쪽

PRODIGIIs' LIB. III. to

dux quia in arena alte fixit pedem, ita futuri; coniectarit, ut Angliam obtineret. Quid illud Aut, quod tale quid 'erare posset Nempe nihil commune habet peticum imperis,quam fit ma pars corporis: uel arena, cum tam nobili regione: Bella magis amentia, qua metaphora. Fluxit pes,quare Quia arena suapte nastura arida fluctuat, solidu iter no praebet. Eiusde quosque generis omen ex sono durium,uini salis, effusione putato. Auditum Plato sen Timaeo, finit ese pulsareonem quandam ab aere,per aures, cerebrum Cy sano ruinem ad iecur penetrantem. Teniatur autem aure

autore Galem, suis morbis maxime quumst iustatio eius stiritus exitu prohibiti cuius rei cause sepe sonitus eduntur. Igitur qui credit e bene audire,psi deo xtera auris,uel mala,quil sinistra insonat,sile uanitatu plenus nescit bonum aut malam fui corporis ualetudionem interno sicere. Vinum vero ex ueterum consuetudine,Letitiae est,si esuridatur, no item superstitionis causa. Num solae ex Thraces, ut idem Plato in primo de legib. testatur,ri deIiijs bubuere, uestes mero perofundere,quod Germani hodie in coenis opiparis star gut. At salis alia ratio :is enim sacer est,et amissi Deo, uti Plato uocat, corpus, quod corruptionis sit praecis plius expulsior, sine quo nullum olim 'bat sacriscuti Proinde qui uis ad rem non necesuria utitur, uel orate aliqua eam projcit,peccare iudicatur,ipsi s poeova qηaedam manere uidetur et unde ominis opimo orta serum.

107쪽

tos POLYDORI UERG. DE fertur. Quod monachom occursius est ominosius,id inis stilus uarietati inenauerim: bona enim Korum pars nigro amiciuntur uestitu,reliqui uero discoloribus misis quodam artificio confictis utuntur uestibus. quare ut illiperpaucorubomim 'Utan censtri bomisnes uolunt,sic multo disimiaimi uidentur,et uo occissu aliorum mouent mortaliu mentes,quae minus Armesset. Aη primam tuae quaestionis partem explicatum habes .alteram si uis,proponito. POL Υ. Narra

e pergam. AgrippaMenenio, P.Posse iocris bellu in Sabinos gerentibus, Da est bustas militares

ad multam noctem in coelo ardentes uises, Et flamma nihilconsumptu,aceo prodigio animos Romanorum

Ormatos, sim maiore impresione,uicisse. Sp.Post humio, inseruilio coss.coeli ardere ui zm,quuan mus tam hominibus qu4m pecori Ionge pestilet fimus fuit. Haud multo post, uox a quodam Veiente homine edita est,futurum, ut Romani breui tempore Veijs potirentur, si lacus Albani montis nulla rationubili ea se, is altitudinem insolitam auctus, primo quoque tempore emitteretur, ias De bico oracula confirmatu, ae ius , ut donum Apollini mitteretur. Ita lacus cato,Veientes a Camssio sub Romam imperiam redacti μὴ t. cn.Domitis,L. Annio Cris Arimini,tres lanae uise, paulo post Ligusticu bellu ej, multa caede vasum. Cn. Seruilio, c. Flamininio cosInauius Mesta coelo mirer aedes Dei de Gelo tacta,rerraemotus

108쪽

PRODIGII 2 LIB. III. Iino per Italiam ingens fuit, quum a Romanis ad Trasimenum lacu,plaga luctuosa accepta. M.Marcello,

lario De uitio coss.Victoria quae in f ino cocordiae 'ligio fuerat, ulmine dei disequutu est magnum

bis incendiam,per campanos iuuenes fimm. L. turio Philone, incaecilio Metello coss. Albae, ομis usi. Lux Fregellis noctu ortu,qua Poeni apud Beatulam a Scipione uicti, Ilipaniae post lane Romanis reserunt. Atino belli Punicise vidi xiiij. c. Seruilio caepione, n. Seruilio Gemino coss. Anagniae,starsi primuin ignes per coelium,deinde incensa arsit. Scipio im Africa,iuxta Vticam, Poenora cor ombusssit. Cn. coraelio Lentulo, P.Aelio Peto colissolis bis minui usus est, terra tin agro Veliterno ingenti hiatu subsedit. Tum data pace carthaginensibin, sic adum bellum P icum finita est. M. claudio Marcella,L.Vulerio Flacco cris Romae columna ante Iouis Hem,ui turbinis decussa,cum aureo signo.Quo visio, exarusticu reston o,omnes magistratus e primo quaque die autoritate abdicarunt. P. Africano, T Laelio cog Iladaper xxxij.dies cotinenter arsit, mox cur thago ab Aemiliano Scipione diruitur. P. Africano, Cn.Fulvio Cris. Anagniae, seruo tunica arsiit, Er igne extincto,nulla flammae apparuit uestigiu: paulo post fugιtiuoru bellum in Sicilia ortu. Cn. Cornelio Ioatulo,P.Licinio cos Pisauri remitus terrae lange a Mus,et sine terraemota muroru plane deiectae: haude multo

109쪽

rio 1 POLYDORI UERG. DE multo post ciuilia bella coepere. c. Mario,LVasseris Cossin Piceno, pomdomicilia terraemotu prostratatu. tam fugitivi in Sicilia trucidati. M. Antonio, P.Dolobella coss.stella crinita,quae a Graecilis κομῶνος uocatur,orta est,quam ciuile bellum inter Odhuium, inium M. Antonia exardere coepit. Sed longe felicias

extitit bdus illud, quo Magi Hierosobmum deducti

quaesitum uenerant Iesm christin recens natum. Et

anno πXXIII post, quum βψ christus a Iudaeis est hinone asectus, terra Aubito mota est, petrae scissae, de

Solis defectio amplius tris horas duravit. Quae prodisgia paucis post annis, Iudaeoru sequuta est excidiu. circiter annum uiuiis humanae D CZIII, cometes perviensem apparuit.Tam cosdrus Persarum rex Hierofobmum diripuit. Antio saluim DccLXXVIII Sol defecit,quum Luna triduo ante idem passa esset:et Nereurijstella uisa est in medio Sole, uelut macula niagra. Per idem tempus, Carolus Magnus ex Histaniatiictor redies ad Dreneos montes, Vasconuinsidi sexceptus ingentem accepit cladem. Anno salutis M. XII Ax ardens instar turris, cum magno stagore, de coelo cadere uisa est,quam Hierosobnu a Turcis capta est.

Anno M. cIX mare praeter modum creuit cometes

per aliquot dies usus: terra tremuit. Quae prodigia ita Paschalem fecundum Pontificem Romanu terra runt,ut in plures dies upplicatio decreta fuerit. Anano M RII, circa Anglii, Oceanus nulla cognitu cra h

110쪽

PRODIGIIS LI B. III. risIa,mirandum in mota cireuit. Haud multo post in uia

in Dacorum ditionem redigitur. Anno M. ctac, in Anglia, crux circiter meridiem, in caelo appa ruit, quum Ricardus rex in Salarimum bellum comparabat. Haec istage para muIta ex nimis multis,exempli causa,recitata. ROB. Imo plura,quam cupiebam. POLY. In hoc articulo,quod exciderat,pace tua, ubi clam:ut enim prodigiorum obstruatio,ita procuratio ad nos manavit: quippe veteres perinde ac nos scimus,quu in aliqua calamitate uel metu fumus, multis precibus, sacrifcjs,donis,mus,mala quae aussticis,monstra,prodigia,portenta ignificare credeabantur,auertenda curabant. ROB. Audiui non suae uoluptate,atq; stomacho: ut enim a principio uis risum, scpostremo uix lactumas continui. Quis non rideret amentiam,se usitatem, ex impersticientia ueterum,ut linus terraemotus, unum fulmen,unum coebeas te signin rem sequundam,alter terraemotus,alter fulmen,alterum signum aduersam, quemadmodum tu

ante demonstrasti, portenderet id quod feri no potes s arusticibus credimus, qui aiunt suu Iouem per baeo signa monere homines,quid Aciendum, aut cavendumst,quum nihil ab urius diriposit, quam quicqua certi significari, reb*s incertis,uti sunt ista tua prodigia nuper exposita. Sed dices: Si finistra fuerint, propitia erunt,quando Iletrasti,teste Plinio ab .ij. in exdecim partes coelum diuidebunt,sia dira set obcerent. Ad