Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

81쪽

M POLYDORI UERG. DEris magistra. Proin no est, quod me istis quaestiunculis moreris. POLY. Missa haec Aciamus,ut tibi deatur,quod opere postis tanto. caeterum unum postula,

quid sis,quamobre uisa interdum mustis tegantur inuolueris. ROB. Id si diuina sint,',ut qui intelligit, Leeunitum habeat sie diuino afatum lumine, quos dosi per lumen adest, in diuinis omni s declarans, quale sit Dei mandatum. Sic Ioseph intellexit somnio monitus, sibi eum puero er matre illius nimia prismo quoque tempore in Aegyptum. Sic Magi perce prarunt ad Herodem sibi non redeundum esse. Sin naturalis causa non insit,atque nomiis percipiat, ut iam certo sciat,daemonu artificis ea obiem ethula. Ae illud est tertium omniorum genus , quo bene multi irretiuntur, nisi prudenter eaueant. Habes, quod Faesiuisti:

iam tuo fungere munere. POLY. Nunc tua opus

est uirtute, ius,autore cicerone de Osfrijs,interemis primis perlicere,quid is quas re ver lyncem, consentaneu,er consequens sit,id quod maxime posicit

prodigiorum ratio, quam ut tandem rite reddas,omnibus tibi neruis contendendu,laborandums arbitrare. At ipsi illud primum omniu propona,quod a Iosephoantiquitatis Iudaicae lib.quinto refertur: Quam enim reges Ammoreoru numero quinque,tunctis pariter artius, ac uiribus, bello peterent Gabaonitas, Iesius Heabraeorum dux amicis paulo enim ante Gabaonitas ira sedus receperat stuppetustatumidam is reges moue

82쪽

PRODIGIIS LIB. II. 33bat,ecce ubito Dei nutu,nimbus cum saxorum tra dine, crebrisq; fulminibus, in eos exortus est, π inde quum fugientes miraculo territos usus persequeretur, ut eum dies non deficeret, Sol aliquandiu stetis edictitur,ades ut memoriae apud Hebraeos proditu sit, nunquam post homines natos,longiorem extitissectem.

R O B. Nego illuc prodigium diriposte,quum,uti ais,diuino nutu Actu fit, per quod nihil portendi quis.

quam iudicare potuit,quin repente inciderit euentus. Ex quo miraculum potius auxilium ue diuinu per tempus latum appelles, licet, quod scit, ut de eius causa reddenda, meu nihil esse rear hoc Ioco agere:quinimo mitte deinceps miracula referre,ut ne dicamur temerarij, quod uideamur uelle arcana Dei perscrutari, qui nos talia non scires mirari uoluit. POLY. Dis

ciam quod iubes: er ut felix βψ-s fit,principium

narrandi dabit prodigium condendae Atheniensu urabis, unde cicero in oratione pro L. Flacco,uit bum nitatem,doctrinam,religionem ruges,tura,seges oratis,atque in omnes terras distributas putari. Siquidem ubi cecrops in Attica regna obtinuit,fertur olea in arce illa quae postea Palladi dicata est, stonte enatu, eryns haud procul ubito erupest,ais ijs prodigijs commotus rex ad Delphicum misisse oraculum, relonos q: datum,oleam significare Minerua, quod ea arabor is eius tutela esset,a aquam Neptunucis ciuiuq mou ese, ex utrius nomine urbem nosiam appellata F a

83쪽

8; POLYDORI UERG. DE vellent, atque inde habitis comitijs, mulieres quibus apud Atticos,per leges,perinde ut uiris,licebat si fragium ferre, superasse numero uirora parte, ob eumst rem a Minerua,qua Graeci uoiat αμαν, idest Athenum,ese Athenas nomen urbi inditum. ROB. De

qua fece ista hausistis narrasti tabulam, uel hiltorium prodigijs POL Υ. Fabula, quia scio te nugas stomaeburi,de industria omisi,quam Poeta in primo Georogicorum tangit,ita inuocans:

Tus o cui prima frementem Fudit equum magno tellus percussu tridenti. Et paulo posti Oleaes Minerua Inuentrix. ROB. si historia est, non fuit prodigiam: ecquid enim cause ortus eius arboris existere potuit,cur si caretur alis quid de nomine imponendo novo oppido, esse praenunciatum,qua quotidie videamus eiusmodi arbores, quae

nuchis uel buccis feruntur,in alienis locis nasci, ut nuscem in quercu,laurum in ceraso,cerasum in moenibus, femine in ea soci aut in aliquas corticum rimas casu, ab auibus deportato uel humana ui proiecto,et tamen nullum inde euentum sequitur. Item ubi locoru non manant nies, i terra quae foeta est aquis,parum scalpa tur Quare no uideo in ea re aliquid inesbe praesagij.

O ceritatem uere amentium hominum: ita Minerua,

olea in alieno loco natauta Neptunus fonte subitost turiente admonitus, Attica uis muneribus honestauits .Fuit illa nempe ars fuit daemonu, qua cecrops circi

uentus.

84쪽

PRODIGIIS LIB. II. ventus, eos de re minime quaerenda, utpote quae nulla

addubitationem dijArre debui et, tulte con uluit. P ratus es, cerno, illud mihi opponere, Plinium libro ratu is historiae xxj.in prodigijs habere, si arbores in suo nocre canifolo. POLY. Eram sane.nam ille eradit prodigio fieri ex dulcibus,poma acerba,auidiacia,ex acerbis:ex caprifico,ficum: ex olea,oleastruet item arborem in cumano LUedilbe, Er inde magnos rerum motus bellom etiam ciuiliu equutos. ROB. Bella mehercule euentori praedictio, perinde quasi non liceat in dies singulos, uidere letas sterilescere arabores, ac steriles rursus secundas fieri, A in pingue

solum transstrantur id quod demonstrat Vergilius lis bro Georgicorum Recundo: Sponte ua quaesie tollunt in luminis duraue,

Infoecunda quidem,sita Ieta Er fortia furgunt. Quippe Olo natura subest: tamen haec quos si quis

Inferat,aut scrobibus mandet mutata subactis, Exuerint olaestrem animam,cultuque frequenti In quasculis uoces artes,haud tarda sequentur. Necnon exsterilis quaestirpibu3 exit ab imis, Hoc faciet. Item no constet magnis aliquoties ortis imbribus, pactisfieri in agris labem, terrias defrare,ad infinitam altitudine,ac uillo,nedum arbores millum hiatu sepenumero corruere. Quae qua ita furi,

85쪽

POLYDORI UERG. DE causae, metiri, aequor um pusillus culex tendat iter, dum acerbestridens medijs feruoribus, circum Padi ripas,uolitat. POL Υ. Ad alia transeamus. Us libro ab urbe condita primo, refert Servio Tullio qWi Tarquinio Prisco Romanoru regi in regnum successerat,caput arsisse, et Tanaquilam reginam prodigum interpretatum affirmas uiro furum,ut ille puer sum

mos consequeretur honores:id quod euenit. ROB. Quod euenit,intelligo: at causam no reperis quin occquaerendampum lammam enim ictam pueri dormis iis caput coplexam Plinius aflignat mirabili ignis tu, turae,ita libro fecundo,c .exi . cribens: Quin errapentinos ignes existere, Er in aquis, er in corporis etiam humanis emicuisse: Trasimenu laeum a lyto tum: Servio Tullio dormienti is pueritia ex capiustamina emicuisse: Lucium Martiti in Histola, inae' emptis Scipionibus,conrionantem Er milites ad ulti nem exhortante,arsissessimili modo, Valerius Antias

narrat. Vide,nihil hoc loco flammam porteta de Plinius dicit. Sed nes iniim Lucij Μariij flamma prodigiosam probat,quam libro tertiae Decadis quinto,scde ea meminerit: Apud omnes magnu nomen Marti duris est,er uerae gloriae eius etiam miracula addunt

flammam ei cocionanti fisum e capite, sine eius sensu,

cum magno pavore circunt fantium mutum. Haec ille. Flamma ergo altera,Seruio regnum praedixit,altera

86쪽

pRODIGIIS LIB. II.&rum,quam de carthaginensibus paulo post reporiauit. R pondebo istuca Romanis militibus minime notatum,qui,uti Liuius ait, amma loco inmaculi non item protig j bubuere. Et id qui sapieter,nam tales flammas Aristoteles Meteoromprimo, docet mira naturae infima etia regione coeli gigni, rusq; praese ferre formas. Atq; hinc concludere licetussa flamma aera uana bomimm opinione prodigisi regni fuisse, postqua talia naturae opera uoluit uetustas non ratiosne, sed sola futili mentorum ob eruatione metiri, caussons eorum dementer ducere:nam non flamma fiat in causa,quamobre Pri cus Tarquinius Seruium sibi generim delegerit,ei enim Oliam despondit sed eius indoles, eius genus, quippe ille Tullio patre regia Amilia orto, qui corniculi excidio, pro patria fortiter psegnans interierat, er Ocretia matre nobili muliere natus est, habitus'quie feruus, quod mater grauida apud Tarquinia captiua fuerit. POLY. Vis illud altera dare,eum flammam iniecisse Tanaquilo animo Serui indolis praesagionem squandoquide, cicerone teste,in Platone futura eloquentia ex eo prouisa dicitur, quod ei in cunis paruulo dormienti apes in labellis con edissent. Idem quos in diuo Ambrosio accidisse memoria proditaem est. Quid,quod Mide illiusPhrn diuitias fore immanes praedictum est, quid ei puero dormientiformice in os tritici grana congcberinis ROB.

coscedo, A ista omnis modo uera unt, nam uidentur

87쪽

es POLYDORI VERG. DE mihi belle contem:aut,si tuulgo creditur,si nutu divino facta non negaueris. Nec obstat, quod Plato CrMides nostri ciues no fuerint, etenim tantu apud Deuvirtus Cy benefaciti ualent, qualia uel in Vs ambobus, ille 're prospexerat,ut,autore diuo Augustino,lib. de ciuitate dei . Romani' meriti fuerint, ut ipse Deus uerusque no mi erat,eor si auxerit imperiti. P OLY. Luculenter, scienter, fiententiose ac uerisime tu quide, ut omnia semper,quae scire cupiuerum,explanalli. Quare iam necessario Er sermonis cir ambulationis finem faciamus,num,uti vides, tempore excludimur, Sotest, tinanter ad occasium tendente iter.

LIBRI s EcVNDI FINIS.

POLYDORI VER

. GILII URBI NATIS DI LOGI DE PRODIGIIS,L IJ E R TERTIUS.

sTVM tertia diem qui iam obor fit,ne nobis quidem uacare siunamus adistulatione,quo tandem

fe cndis qua fluentis huc vecti, cursum nostri fermonis de prodisgijs,fulciter cosciamus. Quonia

autem

88쪽

' PRODIGIIS LIB. III. εα uut in oratione tua,quae haud ficio quantu infe babere posit ueritatis er rationis, quu in re superstitiose de uana uersitur ut infit saltem ordo, placeat istum manare a partibus quatuor, quarum una fit ominu ,os leutorum,auguriorus: alia motuum coeli,dis ter tertia monstrorum,ac portentorum:quarta mirabilium,

quae omnia antiquitas in prodigijs habuit e uidetur, quo fine ullo errore, ad rationem veritatis uia peruesniamus, a nobis iam inita. Ac sic tu commodii quae coepisti persiequare,cr ipsi simul ad ea argumenter liceabit. P O L Υ. Gaudeo utis praescripsit e mihi te, quatenus a me dilutari uelis, qui ne digitum quidem

a linea di ceda. Sed iam ad rem .Qnton Aeneas ad Italiam aspirauerit, Anchises eius pater omen futuri tua multus notauit ex equis, quos uidit pascentes .vergislius testis,qui lib. iij. canit: Quattuor hic primum omen ,equos in gramine uidi Tondentes campum late,candore niuali. Et pater Anchises: bellum o terra bospita portis, , B ello amantur equi, belli; haec amenta minantur. Romulus ortu cu Remo fratre de imperio discordia, augurio rex est declaratus, qui urbem condita ex suo nomine, Romam appellauit, que etiamnu urbium res gina habetur. Lucius Tarquinius Pristus Demarathicorinthij filius,ob seditiones domo profugus,et in Hetrarium profictus, quu Tarquinq; peteret Roma,sta accidit,ut ei ad Ianiculam tarpento sedenti, aquila pis

89쪽

- Ρo LYDORI VERG. DE leum ustulerit,er quum alte uolasset,inde reuersa caspiti repo uerit. Tum Tanaquil uxor, ut Tufica mulier ab ineunte aetate prodigiorum perita, omen futuri insperii ex ea re accepit,ac non multo post Priscus in Anci Marti1 Romanora regis demortui lacu furrogatur. Tarquinio superbo Romanora regi omen perpetuis talis Romani imperij subito extitise fertur,quod dum in Tarpeio monte, templi Iouis fundamenta Deret, Terminus deus, cui cum nonnullis alijs dijs sacelli eo loci erat,noluerit augurio cedere. Sed et magnitudirus imperj inde omen altera sequutu, quippe is ipsis fundumetis, bominis caput integra Die repertu,quod Er monti nomen cupitolium indidit.Tertiam superioribus rentrariu postremo regi fuit, quum anguis in regiam irrepserit, ex quo Tarquiniim coum in conteactura auguratus dicitur. Autor T.Lirim. At hec obis seruatio multo celeberrima ad posteros manavit, nam Marcus Marcellus co ut collegaTito Quintis cristino, psi immolaret, in prima hostia iecursine eapite inuentu, Cr ca fini examen apium consedit, mures in capitolio auru rostrant.Ido ipse die ambo consules iuxta Tarentum, ab Annibale infidijs intercipiuntur. In quo tumultu Marcellus interstctus est. c. Domistio Aenobarbo, L.Quintio consulibus, bris contra quam consueverit, lacu plana urbis inciridarat. Haud . ita multo post bellu cu Antiocho uriae rege ortu. Pausivi Aemilias coe post D xc amu quam Arbs cono duo

90쪽

PRODIGIIs LIB. III. yrdita est, iturus ad bellum Dienda Persto Macedonierem,omen uictoria accepit a filia nomine Tertia .Is esenatu domum rediens offendit puellam tristicula, ficia scitatusc quid est, rei dolor inuraretur:Mi pater, illa inquit, Persa perjt.Tum pater puella arctius complexus, Accipio omen, inquit,flia,nam catella Persas nomine mortua erat. Id fere temporis, duo ungues in Iecto Sempron Gracchi reperti untiquos ut ille eomprehendit,ub drustice monitus est,si marem emisisset, uxori breui tempore es moriendusi foeminam,ini: qui tantum ab uit, ut uam corneliae uxoris uite saluatem praetulerit,ut foemina protinus emi erit, ipse paucis post diebus e uita ensit. Huius Gracchi filius Tiberius Tribunuη plebis eo illo die, quo est in capilaolio intermus,4ῆψione pedis ut dirum er mali omianis ita abhorruit,ut domum redire uoluerit, sed amicorum hortatu confirmatus in Atu incidit. c. Claudiuem L.Petellius Coss.quim,ut moris erat,immolasene uictimas,tecursu bito tabest.Nec ita multo post, clauodius morbo,Petelliu3 Iugum armisisteri t. M. Marcello, P.Sulpitis coss. dium comitia ferent, mitius uolans mustellum raptim de Iouis cella in mediam conses in patrum demisit. Eo ipso anno ubivis gentium

pax parta est. Iam tum,credo, in hominu mentibus inhaeserat,mustelle occursum omino um cst,id quod hodie obstruatur, quando Reipub. Romanae bono tit,

quod ad insera e medio tuta est,ut ne ultro citro