Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

21쪽

M POLYDORI VERG. DE rura quinto, perite porro docuisti, daemones, presfertim ante christi eruatoris nostri aduentum, multu nocendi artes habuerint, quamq; multjugibus rein istoriorummacijs,misieros mortales petierint, Iustis

rint,perdiderint. P O L Υ. In hoc admodum deleta

Elar optime Roberte, quod nostra tibi cripta minime sordeat,in quibus,uti uideo libenter uersarisses perage amabo te,ut ne puncto quidem temporis, nostri fermonis feriem interpellcmus. R O B. Primu omnia satis constat,daemones esse stiritus a Deo olim in coelo creatos, aeria j; habere corpora, ut Apuleio Platoniam, ac diuo placet Augustino, ipsos Platonicos in hac

parte secuto: qui ob superbium inde deiecti, partim in

terrae infrao,partim in aere uersentur, noceri semper cupidi qui idcirco, teste diuo Augustino de daenuria dia uinatione, sin v a celeritate omnes animates longe antecedui Sed ante istim Plato in Epiuomide, eoru natura sic descripssit: Daemones genus aereu in terra,meo diab; regione collocatos,colere debemus. Et quavis hidrmones prope nos sint, nunq tamen nobis muni illa apparent: prudentiae mirabilis participes fiunt, acuto quippe ingenio tenaciis memoria,cogitationes nostruomus cogno cunt. Verum tu dices: Plato ibi de bonis loquitur Gmovibus. At malos quos idem ponit, cum utibi,ton epistola quadam ad amicos Dionis, qua doscet,ubs eo cam rebus Siculis bene actum, dum Diori

fius iunior inius Dionis semitu, in admini tra riti

22쪽

PRODIGIIs LIB. I. 23rit, ossium postea deprauatu pesime egit e,inquiens: Nuncaute frue quis daemon, sive perniciosus aliquis ijs

sese objciens, iniquitate et impietate cuncta perlici fit, rursusq; perdidit. Haec ille. P O L Y. Sunt ergo de mones uel boni π malis ROB. sunt. POLY.Altem tibi non cocedine Peripatetici,quora princeps uti inescis,fuit Aristoteles,qui daemonu non memincarunt: Altera non admittit Augusti: ius,ut est in libro de ciuitate dei nono, qui uult daemones apud nos,in mala semper partem acceptu iri. ROB. Magnos qvide adducis autores, at utrans definia. Sunt inqua demanes,quorum excenta in dies singulas exiliunt opera, quae natura rem ulla nequit efficere,iamesi multo sesne est e scacifimasd ne tempus uramus,saud upera. te docebit errorem eorum, si qui sint,qui negent. Vidi ego,imo nemo non quotidie videt,bominem a daemone prehensum agitatumq; efundere ea, quae nunqua ausdiuit, id aliena lingua,quam nunquam didicit. Hoc nisi destionibus est qiu qua ormiu,qui dest in ignares Quod autem daemones bonos more priscoria uocistamus, de ea re haud laborare oportet,id quod parui refert: placet equi ueteres philosophos,quido nos etia gelos aeque bonos atq; malos dicimus. POLY.Ais igitur bonos ex malos ese demonesi ROB. Prorsus, quemadmota ante dixi. POLY. Eraquid muneris apud Deum obeuetis RoB. Malienis iussu Dei ab improbis sceler po nus exigunt.

23쪽

POLYDORI VERG. DE Ita misit Deus in Aegratum, ut est in psalmo lxxxj.

iram indignationis, immisiones per angelas malos. Illud uero alterum daemonum genus saluti hominum pudet, ν utruns diuus Ioannes cho ossemus,homilia tertia, de patientia Iob, testatur. POLY. Duabito de ista tua definitione ministerj daemonum, quia nemo homo nescit bonos fuisse Lemones, qui ierint perditum Sodomam: proinde sit uis ut tecum con entiam, rem subtilius explicato. R O B. Vt ne ambigu,

sub clam quod satis dictu uel ab Augustino habemus.

Mulus itas daemon potest aduersus mulos homines, velut in suum gregem,nisii prohibeatur: aduersus bonos non item, nisiι Deus permittat, Er id quidem non ad perdendum ,sed adprobandum. Propterea malus daemon Iob uiro animi uitas integerrimo,postquam omne eius peculium concessu dei corruperat, incit ruinae attulit. Ac ita Deus per daemones pariter bonos ais mulos,modo iustos homines,modo iniquos tentat, calligat, pinit: sed ut bos poenis et Adsie illos calamitatibus minus diuturnis asticit, quo de eorum proabitate certum sat periculum. Iam,credo,minillerit daemonum iuxta mecum tenes. POL Υ. Quid er. gofficiunt ne per hoc futuras ROB. Sciunt nem. pe. POLY. Minime tibi usentior, ut plane cresdo Cho stomo, is enim in Evangelium Ioannis, bos milia xiiij de ea re ita loquitur: Praedictio luturorum

immortalis Dei duntaxat opus est Quod = aliquod

24쪽

PRODIGII s. LIB. I. udemdines aliquid praedixerunt, stultam er incautum xin us deceperunt, eorum nans vittania pam Irisu deprehensitur. Haec illae. ROB. Ego quoq tantum a chos omisententia non absum, ut etiam moxime probem. Sciunt,inqua, daemones in primis,qua

ipsi machinaturi sunt,er futura quaedam,utpote quo

in procinctu, non aut longo post tempore euentura. Exempli causa dictumsit: Superiore aestate, quemadmodum audisti,cum ingens bellum in terra Italia arderet,inter carolum caesarem, Franci cum Galloruregem, esseis cum ipso Gallo in foedere clemens R manus Pontilex,uenit ira mentem carolo duci Bosi niensi qui caesaris copias ducebat, clementem aliquoi negmodo de improuisio ascere, quo ille cogeretur ut micum Gustu deserere. itus Boctoniensis magno cum Hspanorum tum Germanorum peditum numero iuris structus,ex agros Placetino profectus is Hetruriant

deficendit, praedicans e bellum Florentinis Acturum, quod illi etiam Galloru partes equerentur,ut sic suum Vilium artificio tegeret: qui ubi eo peruenit,omissis uia quae Florentia ducit, primo quos die senas e contulit,illincs Romam approperauit quo cum omnium opinione celerius uenilbe cile eum rebus omnibus mparat imam o redit, primos impetu cepit, ubi loci ipse occubuit. At milites uictoria o urbem occupant, clementes arce diui Angeli includant,qui paulo posi

25쪽

in POLYDORI VERG. DE sista redeo.Daemones igitur potuerunt ex toto rerum smotu,π alterius partustudio uehementi praesentire, lac praedicere breui futurum, ut Vrbs caperetur, sius ud haudquaquam ante, quam Borboniensis id conifiiij coepist Romae inuadendae. P O L Y. Rem umteneo. ROB. Expem, dum concludam, si uis ni hil ambigi. Sic daemonis malitia,uti dium Ambro pius in Evangelium Lucaedit, etiam occultu deprehesdit, nam in id illi incumbunt, ut faciant, quo mortuites fibi credant, π credentes 'lunt, quando teli untratura,ut nihil eis sit antiquitu, quam dolis,qgam in chinis, quam marijs ac praestigijs mortales contium

nti te demonstrasse significaui, eos dolos, machin it liacis,praestigius, iampridem Christus praestris

rat. P o L Υ. cur non potius siustulerat' RQῖ Quia deus cui Origenes homilia xiij uper Nin: Us testurur, non Mult id demonum genus ante uni pus damnare,qui apud Matthaeum struatorem rogobant,ne se ante tempud torigeret, POL Y. An ex

usu nostro non foret, si stiritus tam malesici exin brentur ROB. Ηdudquaquam puto : praestat mi ut eiusmodi hostes fui,qui dies noctesque nos oppi Ps incertamens uocent,quuteste Apostolo, io coronabitur nisi qui fortiter pugnarit. Sane iubi certum iso est, ibi nulla praemij,nussa ui Briae stes existit. POLI

26쪽

pRODIGIIS' LIB. I. malitia nequitias ad nos aditum haberet aut difficiutiorem, quo nobis per eam in animi securitate, in qua uita istam pono beatam, acquiescere liceret: t, si ita ficto opus est onge Aciliore, ut ex acri certamine,Le tiorem reportaremus uictoriam, postqua pro se qVsspugnando animo e restiterint. ROB. Neutrsi in rem nostram est et silenim daemones inhiberetur,ue ad nos tentandos aggressi pos cnt,illi contra uis eoru natura est, facere cogerentur, ac ita ante tempus damnarentur, id quod Deus non uult nam teste Origene, in eadem homilia,Damnare, est austrae eis arbitris dati potestatem, ante tempus instrae iudicium. sin pro suo iure integra esset sevire, perbrevi tempore omne haemanu genus perditu irent. Igitur Deus perinde ijs malis stiritibus ac bonis,nostrae salutis cause,interduutitur. P O L Υ. Vtitur ne Deus etia malis s ROB. Vtitur,inquum. Verbi gratia: Deus olim per mal Lemore,uti ante ostendimus,panetis Iob periculust cerat. Item βι malitia,inuidia,et proditio Iudae,in quenti ait Ioannes, ingressus erat satanas,no luisset, crux Chrilli,queadmota idem Origenes homilia xiiij.asis firmat,no extitiset,unde nostra manduit perpetua salus.Transtamus ad alia. Illi ergo daemones mali, partim natura corporis aerei, partim longo rerum usu, nam diutius uiuu it, longe scientifimi, quu a prino animaduerteri ut homines rerum futurarum notionis

27쪽

G POLYDORI VERG. DErim vocums motuε, quisus coniectura augurari Diurum aliquid possent, tales Acerunt faucias,ut eum animantes ipse aut insolitis uolatibus, aut garritibus tetris signa miranda darent αι dementerelasimi A ad martem auggrandi uanitatis plenam confecerint,qua tum superstitio e quam aniliter futura quin rerent. Quod in litutum daemones augendum existis mantes, qua postmodu mali aliquid terris populis in impendere praesentirent, ita ui hominum animos inducebant, ut mile crederent illud ipsum malum Porum suorum nutu bi per ea formidanda antinantiu signa, aut uoces ex simulacris diuinitus, uti rebantur , edistis,indicari qui sic dementati ex uis ob eruationibus, euicquid inde commodi accipies nil a dijs prius monitos diem prosteritate habere,putabant, quod malilante cognitum Acile declinari olcat. P O L Υ .Ita

homines a cacodemonibus moniti, malum omen averstebant: RO B. Me interpellusinocer quae tu aura

dire,qquae ipse restrae habeo, attende potius, quia paulo post intelliges ea monita bono non fulse credentibiA. Item miseri mortales dijs illis malis fidem ac bootiorem habere,eins is miliaritatem recipere coepearunt. Itas memoriae proditum es Numam Romanos

rum regem ompham Aegerium, Q Sertorium ceruum Dinim,ut praedicabat, numine afflatum confultracem,er Socratem demonem consiliari , quem Apu

deos

28쪽

pRODIGIIS LIB. 1. rodem,er daemone dem ecquis unqua dixit .RO B. Sertorius ,Cr Socrater. POL Υ. Quid boni igitum

ab illis ambo coecuti unti R O B . Id scilicet,ut i lenibit suo iuuante deo, coactus sit uitam Dire veneno: Cr ille nullo suae deae monitu edoctus,domestica fraude

perierit. POLY. Eo premio dij gentium remuneribant uos cultoress ROB. Non sane alio,πid

porro haud occulte quidem,uti tu libro de Reru i uentoribus quinto Iuculenter demostrasti,humanas bos lias sibi immolatas uolebant. POLY. Opernicios sum aeque deorum humani sanguinis fum,ais mortalium amentium, iniquitat in , f paricidas colere lio buerit,quos ipsi uis legibus supplicio mactandos ,non item colendos iam inde a principio sanxerant. Sed discet aliquis: istud ficiendum erat, quo maius averrina curetur periculum quod iam Ura caput esca,quando satis constat, teste Diovso Halicamasto, Iouem σApollinem magnis affecisse Italiam cladibus,quod deis vi abominum sibi non fullet immolata Publium

Decium patrem Romanu co utem, ac deinde Deciam

filiam acie inclinante, 'Onte se ais hostes dijs muniabus ex dirae superstillanis instituto, omnibus de uis e

precibus. ROB. Pulchra sane per tempus exemplum daemoniacae fraudis narrasti: ta tempora in eis licia,quibus hareanae mentes daemonum praestigijs copiae nefaria ludibria non cernerent. Est operaeprecium

hic cognoscere daemonu simul insidiosas artes, Er m

29쪽

N POLYDORI UERG. Dginanorum hominu caecitatem, qui crediderint Decius patre, ut de filio taceamus, bel2σ Latino, potuisse seca hostes deuouere, in quos nulla; ius ille habuerit. Atqui haud dubisi fuit non oportuisse Decio cadente, Latinos cadere, qui ubi Decius est telis obrutus, non signa uadestruere sita usis eo re litem it,dum non paruo dem si

T. Manlij alterius consilis negocio, si fugatic fini.

P O LY. Fortasse uates aliquis excantavit eos a Dein eis incantatos ROB. Nego, ut dixi,Deciam potuisse Latium carminibus ad interitu trabere, quando incantamenta apud pristos tumesi omni superstitione refertos, semper in quaestione si it,ualerent ne aliquid. Apud nos uero dubia non est, quin nullius sint momenti,id quod lex,quod religio, quod ratio docet,quae idocirco de putrsi sentetis,iampride damnata sunt. Quo propter expedit, ut ea missa faciamus,ne propbana sacris miscere uideamur. POL Υ. Non intermittas,

quaeso sarum distulare de illiusmodi incantationibus,

quas aucto no usq; eo improbatu iri,quin liceat Dei nomine inae si uti. ROB. N ihil cit,uideo,quod moremur diutius, adeo urges. Itaque ex tuo Plinis,ut ne scros autores in rem ridiculum demus testes, tute hauarito, quae de me quaeris ille enim libro Naturalis historiae xxxi . bonam eiu modi deliramentoria partem ponit, tantis Acit,ut ad extremum ita concludat: Sed in prodendo obstat ingens uerecundia, in tanta animoruliaristate. Quapropter de his, ut libitis cuis fuerit,

opinetur.

30쪽

pRODIGIIs L Ist. I. Is opinetur .Homo sane prudens no putauit sic a ueri

te recedendum,ut se autore in postera tempus, eius uanae obseruationis cura alios tangeret.Verutamen ceratum habemus , in ueterum animis in edisse emper opinionem,uel potius si titiam, que etiam nunc permultos amentes renet ,ut crederentposest coelum pariberatus terram uerbis quibusdam,ad caminis similitudianem compositus,mouere. Vergilius: camina uel coelo pogunt deducere lana. Item: Frigidus in pratis cantando rumpitur anguis. Cato de re rustica, laxata membra bae cantione luna feri tradu: Dunata, ries, esuries, astararies. erreliqua. P O L Υ. Bone deus,cum vir tam sapiens duxit animo illum cuntione, uerbis nihil significantiabG copositam, ualere aliquid,ad mouendum Deum R O B. Ita est. M .quos Varro haud extra talem culpa est,qui afrmat carmine sanari podagras. Mursorum,qui Italiae populi unt,cantuscrpentes contrahi uulgo tradiderat. M. Servilius Novianus in lippitudinis metu,duabus literis graecis α et ρ charta inscripta lino ad collucis illigati ferre cosueuerat. P Ο LΥ.

Illud prostm institutu baud ob olauit, quippe sunt bene multi a n rijs magistris ita instituti, ut pro certo quasi bubeunt sie ualentes fores uerba euangelica, uel psalmurmaliquem eodem modo gestarint. R O B. Veru nempe dicis, fita illi nihil utri sapiunt, quiper

inde quo prae literarum notis, non fit in scriptura sa