Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

51쪽

sa POLYDORI VERG. DEtibus sumunt tumueb menter repugnantia, primum esse quaeda Asa ut a,quod quu uolunt, declarunt quaesdum esse uera. Deinde inter alba uisa, et uera nihil inatereste. A t primam sumpstras, tanquam lateresset,ita priori posterius ,posteriori superiuue contangitur.

Sic cicero argumentatin concludit,ad uisa discemenis

da opus 4be pelicuitate ex diligentia: quando peris sticuitas eum habet uim,ut ipsa per e,ea quaesint,mabis ita ut unt, indicet:diligcntia uero Acit, ut 'missin perlicuis maneamus ne q*a,praest ijs quas quibusdam obcaecati actis cile ab ijs quae clara fiunt eo pelli possumuw: Verbi gratia, Solet quis in uigilia fbi aliquid fingere, ac longa cogitatione depingere, qui simulac se ipse commouit, atque adst rcuocauit sentit quid intersit inter uera ex inania, si pelicuitatis diligentiam adhibeat.Itidem Acias eadem in omno extiterint. POLY. Deueris etfllsis ut is,insta uoloco

modum dilutare poterimus: nunc autem omnes nostirae distulationis neruos contendere nos debere existismo,quo di cutiamus,quomodo diuinae praenotiones inaremosci queunt,ut ne ueri cognitio per daemonum Associas coturbetur, quia fatis costat tum comunitatem esse naturalibus praefensionibuε cura diuinis, quam superapitiosis cum curiossis. ROB. Vbi est comunitus urari eum fiso, ibi nullum erit iudicia, quoniam propria incommuni signo notari non potest. Ais ut uidere uia

52쪽

PRODIGIII LIB. II. DBQ nullo fiet negocio: nam uno uel altero modo, tquod quaerimus,probabile existet,aut fustem nota alia quam ueritatis habebimus i modo libuerit ingentura,

quod tibi longe sagaci imwm est,intendere. ROB. Quid multa intenda sedulosed heus tu,noli mihi proponere uisitones amentiu,quatenus enim haec nobis pertractanda sint,perquam diligenter uidendurm est,ut neci in anis,insanire uideamur. POLΥ. Phrenetiacorum,ebriosiorum is monstra abhorress ROB. Abhorreo inquam, simulque audire nedum referre pModet: quot etenim omnorinus,ut Varronis uerbo utar, imagines afantur set praesertim illi, qui quo magis deo istunt, eo frequentiora cu dijs colloquia haberest aut fingunt,aut credunt credunt autem complures ,er maxime omnium monachi nostri uiri simpliciores, aperatioresque,quorum nonnulli,ut epe accidit,in tanto deo uotorum grege, cum taedio vitae, quam artibus uacua degunt, tum poenitentia uotorum, quae firme a puerishiconssiderate fecerint, a lecti, ui co olandi gratia, fieri

se ad danda reston a accomodant, Er nunc amicorum nomine,D nuptijs ficiaridis,nunc de habendo itinere, nunc de bello gerendo, de mortuorum statu,de uiuora futura felicitate, de oris gallinae sub ciendis,deouiam partu, ac subitis rerum mutationibus, deos consulunt, qui daemonum praest ijs obcaecati notiti in coelum raspiuntur, elites adeunt restonsi reportant nomia

ne inctitatis elati, ua usu mim puteflciunt, id quod

53쪽

sq. POLYDORI UERG. DE summe leuitatis atq; erroris iudicium est. Ista ergo Oistiusmodi uanitatis plena, ostrum, quaeso,non impediunt sermonem, quem in multum iam diem produxismus. POLY. Ioculatoria haec,quae interfer acinandam nos paulo ante labore atque itinere dispuistationis derisios, iuxta delectare atque recreare posssint, missa micnda iudicas s R Ο B. Sic ane, nam non est ponensi tempus in hoc ioci genere, quod

nequaquam Detura ,sid flagitiosium duco, quando

non parum murti etiam nunc imprudentes se in daemon: laqueos praecipites agunt,arbitrantes a dijs praeacepta accipere,quae a malo genis babent. Quia,quod mulierculae quos nostrae,praestrita monachae, more suo semper credula,non uerecunduntur si interdum 'tidicas profiteri,quum miserae ab illis daemonibus cirrucumuentae,non animaduertant fraudems Et quia labi, errarefcti, tam turpe est, quamperniciosum, non es quod prosequamur uisiones eiusmodi ratum, qui plane

mente capti nihil certi prae entiunt, quod iusta satuconstabit. POLY. Tute proinde constituas res gulam, ne nostra fluctuet distulatio. ROB. Fasciam. Quinque omni lectes,teste Macrobis sunt: id est, ii Gomnia, quod accidit, quam cura studium ue cuiu*iam rei quod uigilantem tenuerat, mox dormienatem inuadit,quia, ut ait Cicero de omno Scipionis, fit

sepestre,ut cogitatione; sermoners nostri pariat alia quoi pisomno tale, νήις uigilήnta in tauerimus,

54쪽

PRODIGIIs LIB. II . Glocutis simus. Auera somniu,quod et Uguris te Tu,stant fine interprete,qui artem calleatantelligi no pUit. Tertia phantasinus, quum quis semisomnis uidet in feformas uarias late uagantes irruere.Quarta oraculu,

quu per somniu persona grauis, aut Deus ipse quicq

uturum ese iue uti bonum'iendum,malum ue dea clinandum denuciat. Quinta uictio,cum id perinde euerit,ut cernere usi sumus. caeterv nos, ut hactenus'imus,llia omnia comode modo uisiones,quas Graeci, teste Quintiliano, phanta sitis uocant, per quas rerum absentium imagines animo repraestentantur: aut uisa, quae noctu pariter atq; interdiu accidunt, appellabiamus. POLY. Distinctio uisonu de conclusio,item sermonum lex mirifice placet:itus reliquum est,ut de modo tractetur,quo uera uilio a 'sa discem posit. ROB. Id paucis explicabo:uera enim uisio est,qua

nihil infe βδi: Asa uero,que ueri habet Innsie nihil.

POLY. Bella sane conclusio, uel potius iocatio. ROB. Qui malu uideor tibi nugari,si quod rogus, tibi res Oudeos POLY. Aliud rogo restonsum. Quomodo id ueri βsunmue elucebit quomodo constabit mihi id quod praedicitur,an a deo,qui uerax est, ac idcirco,ut Plato de Repub.ait,haud quenquam per

uisiones seu signa decipit: uel a diabolo, qui est me dux ,proficiscaturs ROB. Non mile utis consubit,opus nempe est diuina ope, ut quis eius rei intellia gentia habeat. Sie Origenes homilia tertia in Exoda

55쪽

3s POLYDORI UERG. DEtellatur,inquiens: Vide quid criptusit de Iuda quom ado refratur: Quia introiuit in illusetanus,et quia missit in cor eius diabolus, ut traderet domissi. Ipsi ergo aperuit os eius, ut loqueretur cum principibus,et phariseis,quomodo eum truderet,accepta pecuinia. Vnde mihi uidetur,no esse paruae gratiae,intelligere os quod aperiat Deus,et intelligere os,quod aperius diabolus.

No est sine uncti stiritus gratia,huiusmodi os,Cruerba distemere. Hec He. Ηjic extiterrunt pophetae Deineri nuncis, qui futura praedixerint, nam futura qua praenorantis aliter enim prophetia nominata no est praedicebat a deo edocti,id quod affirmat apostolus Petrus epistola ecunda,scribens: si Rud prius noueritis, quod omnis prophetica scriptura nolitpriuatae latera pretationis. No enim uoluntate hominis allata est o

prophetia, sed a spiritu ancto impuIbi locuti sunt sana

cti dei homines. PO L Υ. Si te audiremus,lam equidepalam fret,prophetassemper uera dicere,at alios nostem,quu affirmes illuc nomen illis tantum conuenire: quod non est uerariam in Numeris Balaam, er apud cretefies Iovis sacerdotes uni propb tae appellati,qua res,teste Festo,erant uel anom antistites, oraculoruq interpretes. Item diuus Ambrosiius inprima Pauli ad Corinthios epillotim,dit, alienoruscriptorum intera pretes prophetas vocitari. Ita etia Plato in Timaeo, vaticiniorum interpretes prophetas appellat,quisaepe

tibi,errares pribunt. deto non omnis propheta vo

56쪽

PRODIGIIs LIB. II. uerrm est. R O B. Quid pugnus tibi assentior: eddi eo alium esse prophetam, qui intelligat quod praedi cit:alium prophetam Alsium, qui matur,quod non ritelligat,quod denunciat. Tulis uit propheta sol rex Iudaeorum, talis catapho,tulis Baham:autor Amabrosius. POL Υ. Sed ad prima reuertamur. In quis prophetas a Deo opt. Μax. edoceri ea, quae Dtur, ET nosse, quae praedicunt: ecquid igitur signi dat Deus,quo propheta intelligat si ab eo praediceda moneri s ROB. Audi, hoc loco permultum proficiemus,irtaphilosophando,demonstrare,quemadmodis fui, ut prophetae ad praedicendium instituuntur: num Ioannes Scotus, T Thomas Aquinis inter se non conosentιunt,an solus Deus, uel eius ministri stiritus, per intelligibiles lectes, homanis mentitus propheticus reuelationes infundunt. P Ο LY. Quid illae ad rem nostram lan quaerendum putas de officio Dei, rquid per sie, seu alios, praestare debeat, perinde quo

aut procul Isit,aut alienae opis ad sium negoctu agena dum egeat s Nolo inquam au ire. ROB. Quid litus POL Υ. Qitta uideo,uideo futuru,ut eiusmodi sopbisticis subtilitatibus, a quibus nequis te abstinere, confestim me in breuia π Drtes urgeas. ROB. O fortem,s non fortem bellatore: a me multu posicis.

qua ad rem uenio, tu si ea frigidii ima sit, cales, si struentisima riges. Aadius caetera,quae o, postquam prophetis ferino Actus s. o inobe modo ueritis

57쪽

ss POLYDORI UERG. DE prophetica hominu metibus insinuat, fied uarior Aut enim uictio menti imprimitur,ita Dauid christimsteria per exit:aut per uisium,auditum ue, fgra, rerum faurarum eduntur, sic Moses audiuit multa futura,sic Daniel uidit in pariete scripturum:aut denis per imaxinationem Durae objciantur, ita Hieremus alexit succensum olla. At ille imaginarius modus multiplex est: quippe aut per quiete,dulper uigiliam, monstrantur rerum imagines aliquid portendentes: aut per uerba,vel signa exteriora, quorum autor saepe cernitur, aliquando non cernitur. Ita apostoli Petrus, Iacobus, et Ioannes, uiderunt in monte, uti Marcus euangelista

perhibet, Heliam ex Mosim cum Christo colloquenotes, ac audierunt uocem superne editum: Hic est filius meus dilectus, ipsum audite. Ad hunc quos modum

Maias testaturuiesse se domitisse dentem super soliu,

er audiuisse uoce domini dicentis: Quem mittam incvocis autorem vidit, illi nequaquam. Atquia persona loquentis modo in aperto,modo in occulto est. cetera amplius decem modos narrare, si uellem repetere misnutatis,quae a nonnullis magis superstitisse quam commode dia utiliter traduntur. POLY. Mitte omnis no plura dicere: ijs ego tribus contentus modis haud

scio quid ad illos addi posit, qui facile omnem prophetis immisionem complectuntur. Sed age,tandem alia quando de ueris eius miniflonis signis doce. R O B.

-ο oppessunt v,quod indicio est,aliquid mortalis

58쪽

PRODIGIIs LIB. II. bis praedicendu a Deo prophetis inlisuri,quod dum praecepta accipiunt, diuino quodam lumine intrin eiscus sic illustrentur, ut nil umbrae, nil ambiguitatis,nil dubitationis,nil erroris in eis fit, quippe qui tunc plus sapiant,plus cernunt, plus sentiant,de plus animis nisgeant. contras quicquam a malo daemone auribim imastilletur, etiam latum, Ierunt non eundem inesse sensiobm rei perlicientiam,aut animi alacritate, uerum potius grauitatem, tarditatems,et gaudio quod qui qua ob nunciu rei iucundae gausus est et, statim post interscedere tritimonia. Sed quid multa frsitan per lumen uerae prophetiae iudiciu feri uolunt,quia sine icto peroraro sint uisiones. Ita Mosis duce rubi flamma,ad cola loquium Dei acces bit: ita in apostolo Petro,ut in Actus, quuis carcere esset octu repente circvn uso luce non mediocri,uilum accidit,quo salutis admonitus est o Paulus interdiu perfusiis lamine, audiuit uocem de coelo,qua ductus est ex tenebris,ud uerum lucem. P Ο L Y. Perinde me dij ament, ut tu omnia perus cute,persul e truci ti, isti,docuistised istud luminis signi baud facile qui qua certum scire, eu certo mea tiri discrimine potest, praeter eum, cui usum obiectum

sit: quare profer, , quid aliud habeas, quod eque ab

omnibus internosci queat. ROB. Quid hoc necesse his POLY. Ualde equidem,quoniam non habeo adhuc regula,ut tales uisiones ueru iudicem. ROB.

59쪽

.- POLYDORI UERG. DEnis,quantium mediocri cura, er studio uulcnius dismus tibi fatis,opinor: sed ita ex times,tibi posthac nolicere, transuersum digitum di cedere ab hac regula, quam tantoperepostulas. POL Υ. Ob id ipsi te rogo,ut non amplius de re tanta botem. ROB. Antea dixi lumen ch indiciu prophetiae uerae,secum dum quorunda sententia: tunc nobis illud interpretari libet uectu Dei,unde in psalmo cxxij. canitur: incerna pedibus meis uesim ture,et lamen emitis meis. Et christus apud Ioanne. Ego sim lux mundi. Istam uiatur lacerna Er lucem, hocs,uerbum Dei,Fum uideris praestrat,pro certo habeas, signa uerae prophetiis statim post sequutura,quia Deus primil loquitur,pospha, ut credamus, stigna addit. Marcus euangelista de apostolis: Illi uero egregi praedicauerunt ubis domis no cooperante, π ermonem confirmante, per signa subsiluentia Ac ita signa prophetiae sine uerbo, una

quam dari scito. POL Υ. Scio certe te necnon meo aequantu aberrare proposito, rem tametsi acute conscludis. ROB. Aberrare eum uis.qui in rectam uia pedem retulerit Tu is errare,ne dicam,in uitio es,qui non intellexisse uideris me hactenus ullarum sententiude inremotione uisionu persequutu, nunc autem mea dicere,ut magis certum. POL Υ. Probe dicis, fui in errore,et tu in uitis,quandoquidem iam bonum diei parte dessimus longo certamini,qua tu, ut uideo, non a

d odi risfanam, quod nostam, id quod aprincio

60쪽

pugnae fieri olet. Sed Actu bene, ubi damus enim

octo, ita ut comodum de signo rursus agere posimus. quod ego, uti pugnax, a te nostri fermonis duce expeacto expecto autem,ut interuam,quid sit ipsum sinu de quo tantopere hoc loco agimus. ROB. Habebis id quidem: ut enim heri feci,non me ita interpellabis. quin ad nostra nauiter reuertur: sed modice agas,prea cor, ut ne tricari potius,quam dilutare uideamur. Stagna diuina fiunt testimonia uerbi Dei, quae per miracula corroborantur,de quibus Apostolus mcminit ad Hebraeos scribens: Quomodo nos e fugiemus tanta moglexerimuη salutem quae quit primum enarrari coeperit per ipsium dominii, ab ijs qui cudierunt in nos conasmata Lit,attestante Deo, a signis ex prodigijs 'mul,uarijsq; uirtutibus, . spiritus sanctι distributiois nibus,iuxta ipsius uoluntatem. Hinc igitur cognoscere licet,in uisonibus quas diuinus censemus, oportere inaesse uerbum Dei,ids,de salute animae agi, et siccundia uerbum illud ,plurimum signa sequi. Et bae fiunt uisioanes, quae contigerint in Mose, Petro, r Paulo, quora exempli cause,nuper mentione fecimus, qui dono sinam spiritus, ac pietate Cy innocentia muniti, de uerbo Dei uaticinati siunt. At uisiones daemonum sine uerbo, ne signis, ab illis expectato, qui multa uitae ignauia. item ficta bonitate armati,de rebus humanis Deum futiliter,stolide,leuiter considunt, quibus quia ita mercis tur,daemones restonsa dant. POL Υ. Iam teneo,