De actione iniuriarum

2쪽

THESES INAUGURALES . EXHIBENTES . OBSERVATIONES VLRIAS

RIARUM.

Unt, proh dolor injuriae inter Chri

stianos in viridi observantia. Sed ta- arum men & amo iniuriarum tantum non m quotidie in foris apparet, etsi verum sit, etiam ab advocatis integris traα tihus demonstratum , eas actiones nee actoribus,nec reis, sed solum amvoeatis& Iudicibus ,ae aliis personia ludicialibus multum prodesse. a Causas huyis rei jam inqui. vere non vacat. Saltem ex dictis constat, me qui per viginti annos causarum patronum egi, loco themata inauguralis A a non

3쪽

THESES INAUGURALES

non es egisse materia in fit btilem es speculationibus inutilibus occasionem dantem, sed maxime practicam. , a vid. Job. David Tl,sinnisteri lucrum inane processus inju

riarum

MDatis eiris eam Iuris

Cum vero iniuria tam jure Romano, quam iure Saxonico consideretur du pliciter, partim ut delictum privatum parians actionem injuriato Partim ut crimen extraordinariun b aut etiam, ut crimen publIcum o quod extraordinem punitur. aut de quo quilibet depopulo scalsare pot- vel, uti moribus nostris invaluit processus inutii sitorius, de quo 1 nugistratus ex ossicio inquii cre solet, ct injuriantem p Pia ire, ne latius evagentur theses meae, primario de inione iniuriarum ero sollicitus. Sed & memineris,

de actione injuriarum me ousta vationes scribere, easque promiscitus, non mmm rariuW aut diisertationem. 1 de ae s. ct inscrip . Anton. Angustinus sibLege Cornelia de injuriis. e .l. ao. α auth. sed novo tiarac de Epist. & Cleta

Equidem principii Institutionum hoc titulo de iniuriis

is nullus videtur esse usus practicus, cum saltem tradathois

mayiniam injuriarum, scilicet injuriam sumi pro omni eo, quod non jure sit, vel pro contumelia, vel pro culpa, vel pro qualibet alia iniquitate & injustitia judi eis. Sensus Triboniani, & Ulpiant,funde prior principium illud deseripsit, is est. Significatum esse quadruplicem. Unum generalem, pro omni quod non sit jure; tres reliquos speciales, dum Vel pro contumelia, ut hic, vel pro culpa sumitur, ut in damno legis Aquiliae, quod dicitur .damnum injuria datum, vel denique pro iniquitate&iniustitia Iudicis, inique judicantis, qui propterea iniuriam dicitur fecisse partibus. Posilint haec tolerari, sed tamen evidentius .erit, si dicas, iniuriam sumi vel late vel stridie.

4쪽

DE ACTIONE INJURIARUM. s.

Late seu generaliter , pro omni eo , quod non iure fit, sive fiat ex dolo , sive ex cKlpa , sive eκ proposito, sive ex errore&ignorantis. Stricte pro speciali delicto, id est contumelia quae est hujus loci. Ergo ego quidem refer rem damnum legisl Aquiliae ad significationem generalem, id enim ideo dicitur injuria, quia sine iure fit, sive quis dolo sive culpa damnum dederit. Eodem etiam ruferrem iniuriam per judicem perversu iudicantem illa- tam, quia haec iniuria locum habet, sive judex dolo malo, suo ex ignorantia periterse judicet. e Et quia ipse Ulpianus dicit . hanc inittriam esse quali non juriam Did est. id quod nullo jurei fit. Pertinent etiam , generalem si- pnificultionem. injuitae die a vulgaria: Volenti non sit injuria: Qi i luo iuro utitur, nemini. facit iniuriam Sc.

d)I. i. ff. ec . . pr. Instit de obligat. quae quasi ex del. nate.

Sed qu am sterilis etiam videatur haec doctrina iuris furora'. Iustinianei ad inde eliciendum usum practicum, non injuiscus. sn quocundum tamen erit, Casum Hiquem praeticum, id est i quatuor .uulem; qui in facto contigit, & judicialiter examinatusque ex parte per definitivam sententiam decisus, prono ner ubi quatuor im significatus injuriae a Triboniano Ulpiano proposti concurrerunt, atque dictum iusJustinianeum exinde illustrari poterit. Nimirum Titius Advoca. tus, partris sui pannificis, haeres, Pannos i nhaereditate reri relictos cum eris commode in portionibus majoribus inmus en Suffen vendere non posset, publice in loco publico eos frustratim per ulnas ellemvel' vendere instituit. Societas pannificum illius loci id fieri in sui praejua

dieium; & ejusmodi venditionem repugnare statutis meie- tatis iuae praetendens ,.sub& obreptitie, im travit rescriptum, in quo Titio venditis ejusmodi prohibebatur. As sequam vero id publicaretur. Titius protestatus est ad-A 3 vela

5쪽

ΤHESES INAUGURALES

vcrsus querelas adversariorum, appellationem huic protestationi addens ad lateriorem. Hac vero protestationeti appellatione non obstante, pannifices,& quidem auto-

ruate& adjumento quorumlam ex senatu illius loci ad id deputatorum , audaciores facti, cum impetu, & quidem duabus vicibus iteratis omnes pannos ad venditionem in foro publico expositos, Titio invito per vim majoremes, stulerunt. Etsi vero senatus Praetenderet, illom deputationem non factam esse eum in finem, ut justitiae administratio impediretur, sed potius, ut tumultus a populo reliquo, & amicis Titii sorte metuendus praecaveretur, si soli pannisi ces Titio pannos istos adimerent; res ipsa tamen ostendit, praetextum illum admodum frivolum fuisse, quapropter etiam & senatui & pannificibus mandatis iudieialibus injunctum fuit, ut sub stravi poena pannos

per istud spolium ademptos Titio restituerenti Oecurrunt igitur in hoc facto quatuor illi nificatus injuriae, de quidius Thesi praecedenti diximus. Nam cia sine jure fiebat ista ademptio, cum prohibitio sub & obreptitie

impetrata fuisset, ac per interPositam appellationem ante ejus publicationem nullas Vires habere potuerit. Quin, etiamsi appellatio non intervenisset, non tamen poterant Pannifices autoritate propria sine via iuris & processu legitimo Titio pannos publice expositos adimere, cum neque rescriptum illis hanc Potestatem concessit. Uetaeeam , statuta panni ficum non obligasso Titium , ut, qui non esset pannifex, sed pannos in rebus haereditariis patris invenerat. Conjuncta porro erat haec oblatio

cum contumelia Titii eaque gravissima ; fiebar enim publice, & vi publica, detrahebatur multum per id factum opinioni de juris peritia Titii, ve qui ne quidem in propria causa remedia juris intelliperet, quibus con. servaret jus sibi competens, ac ita Clientulis suis reddebatur suspeous, tanquam homo juris ignarus. Concur robat

6쪽

DE ACTIONE INIURIARUM.

rebat tertio ingens damnum iniuria clatum Titio per istam ablationem pannorum. Denique senatus, qui praesuppositis circumstantiis hactenus memoratis debebat Titium adversus violentiam illam panniscum tueri tamen per assistentiam deputatorum suorum participem se faciebat viislentiae publicae, commissae, injuriam quarti significatus committebat. Quod erat demonstrandum.

Fit etiam iniuria pictura. Ut ecce, curaverat sartor si- 'gnum forcipis,quod aedibus, quas inhabitat, publice assigeret, a pictore coIoribus more consuem Pingi. Cum vero rupinina sartor desideraret a pictore, ut duos leones pingeret for- cipem tenentes, pictor coloribus oleo tinctis pinxit duos capros forcipem tenentes. Ne tamen fraus adhibita statim sentiretur, super illos capros pinxitduos leones, sed coloribus sola aqua praeparatis sine oleo. Sartor nullam fraudem suspicans, signum illud publice suspendit, atque adoeo isti leones per aliquod tean pus publice ab omnibus conspecti sunt. Postea tempore noctumo magna pluvia orta leones illi cito disparuerunt, ac mutitino tempora are ruerunt transmutati in eapros. Quaerebatur an pictor sarintori reneretur iniuriarum y Respondit Iut anus, nullam rationem dubitandi subesse, cur non teneretur.

Edidit Matthias Abele Metamorphosin telae iudieia, Ol. Νη--xiae, in qua treeentos casus iuridicos rariores proposuit, ac methodo amoena resolvit. Liceat ex illis sequentem adactionem injuriarum pertinentem hic repetere,addito judicio meo. Michael Angelus pictor Romanus pinxerat Extremum judicium, atque cum ex una parte tabulae in i Lerno homines variorum statuum delincasset, inter alios aeriam Cardinalem quendam, qui tum temporis adhue vutali fru batur aura, ita vivis coloribus depinxerat, ut totusmopulus ejus effgiem agnosceret. Postulante varo di durat

Corale

7쪽

,s THESES INAUGURALES

dinale, ut Papa Gumcns Vlt. PictoIeni ob gr. x et ri in m-riam sibi illatam puniret, respondit Papa, se quidem posse ex purgatorio, nun vero ex in serno liberare, ex inferno enim nul Lim dari redein ptionein. g) Poterat haec responsio ut iocus ingeniosus Papae tolerari. Sed quod Abele proponat cani tanquam sontentiam iudicialem iuri confor .mum , aliter sentio. Aperte enim hic committitur igno. ralitia elenchi Non enim erat in quaestione , an Papa posset ex inferno liberare, neque petierat Cardinalis, ut in serno hoc liberaret, sed ut juberet, pictorem picturam mutare, S ob injuriam illatam puniret eum. Ergo sententia haec crat ipso jure arulla, tanquam non Conformis libello. , Quod vero pro defendenda hac senten.

tia autor citatus asserat dictum Poetae: , ..i . pictoribus atque Poetis . ii Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas. nihil ad rem facit. Neque enim is Poetae sensus fuit unquam ut Pictores & Poetae habeant licentiam alios coni melia assiciendi. Ergo responderem, justum esse petitum ordinalis, & pictorem debere, non salum picturam illam hactenus,quoad imaginem Cardinalis mutare,ut scaodalum populo datum tollatur, sed & ulterius graviori poena co

adhuc aliun Idem autor refert alium casum similem. h) Convenerat vir quidam honoratus cum pictore, ut ipsum depingeret, promissa cerea mercede, si modo imago formam &nguram faciei ejus exacte exprimeret. Postea poenitentia ductus nolebat promissam mercedem solvere, excipi- ens, quod imago ipsius faciem non ita repraesentaret, ut ab aliis cognosci posset, esse hanc ejus imaginem. Pictor nolens convenire alterum actione conducti,retinebat ima-ainem, vi appitassintinnabulis dicornibus, eam ioter alias pictu

8쪽

DE ACTIONE INIURIARUM. s

picturas publice venalem exponebat. Coiaveniebatur iropterea ab altero actione injuriarum. Excipiubat reus, non exhibere eam p etur m imaginein aetoris , Provo tam ad lysiusn et propriam consessionem, cum ob hanc causam ipsi noluisset solvere mercedem dctaram. Pronunciatum mula refert Autor e tuendum esse reum in eo eitio artis suae, cum ipse mercedem debitam reo solvere noluisset, ipsius tamen arbitrio relinqui, an velici imaginata illam soluta mercede redimere. Non contentus reus hac senteatia, petit insuper ultra conventam merc

ut ei pro pollea apuictis tintinnabulis & cornibus adhue siquot florenos solveret actor, secundum quod petitum etiam in sententia subsequente fuit pronunciatum. Non arbitror, sententias istas juri esse conformes, Cum negari nequeat, pictorem in contumeliam actoris illa signa maxinae injuriosa apposuisse. Adeoque potius condemnandus fuisset reus ad solvendam aestimationem injuriarum, praevia moderatione, deducta tamen mercede, ipsi antea iniuste denegata, dc compensatis expensis. Quodqvero pictor effgiem illam sine additis contumeliae notis publice venalem proposuisset,non locum habuisset actio i iuriarum. Ita memini in facto contigisse, ut alius quidam vir honoratus, deformi facie praeditus, quam debito modis siue adulatione pictoribus consueta, ad vivum expresserat pictor, mercedem huic promissam solvere nollet, simili praecedenti exceptione utens. Cum autem pictor hanci imaginem in taberna sua publice venalem exponeret, & fieret conchirsus populi in taberna, cupientis videre hanc picturam, cogebantur amici & cognati viri illius honorati ad tollendum ludibrium carius redimere inaaginem, quam antea Conventum erat, atque hoc in casu non injuste secistis pictorem affero. Φ d. v casu 3. με

Barba

9쪽

THESES IN AUGUR ALES

sti, uehis cecini v OVidius, & ab antiquillimis te inpori sismo)l e bus pro gravi iniuria fuit habitnm, si quis viro in Vito har.

Dra1n barri quocunque modo au&rrer, vel minueret. Habemus

actis injuria- non solum exemplum in historia sacra ε) sed & in Consti. v - tutione Frid crici Imperatoris de pace tenenda D non pro levi sed majori & graviore injuria aestimatur, siquis alteri crines aut barbam expila siet, quam supugno vel manu eum percussisset , &Baldus docuit m barbam-esie membrum hominis, atque ob id incidentem barbam eadem teneri poena, qua plecti solet, qui membrum alicui abscidit. n)At isti, is fiodie, inquit B. Bere rufo propter objem desse. istum cessiit. Nemo enim nostha aetate haec superpondia amplius alit, sui Ve, aut aliorum autoritatem indo metitur. st, quidem est, si viros in dignitate positos apud iacis consideres,. de quibus maxime loquitur Belerus. Adeoque certum est, casus injtariarum ob barbam praecisim vel expiluam rarissime apud nos contingere. Interim tamen nullum est dubium, quin dentur hodie inter personas indignitate noli constitutos , neque tamen propterea ubique vilioris conditionis non pauci. qui barbas alunt, imo etiam viri honorati retinuerunt barba veteris reliquias quasdam, aut, si malis; signa. ideoque nullum' etiam est dubium; quod hhdia aestio inistriarum ob barbam tonsam, et 'expilatam plane cessare dici nequear.

osculum regulariter signum amicitiae est,&amoris istis, gis uti camen ad amorem & amicitiam nemo cogitur,&bene

10쪽

iuriarum, quia id ilicet tale oldubam tendat in ipsius contumeliam, & attentet cj. s pudicitiam.p) Sud quod hanc

rationem attinet, non mirandum , quod eam non gustent ominum populorum mores, nec omni .lQΠγpore.

Apud quosdam populos v g. italos sexus Remineus ob Zelotypiam nationis non habet conversationem liberam cum perionis sexus masculini, sed valde ek nimis, qu imvis frustra, resti ictam. Apud hos non potest non osculum invitae virgini illatum pro injuria gravi haberi, & attentatione pudicitiae. Contra apud Gallos, Belgasque, in alterum extremum inclinantes non sol um liberior, sed &htrando. . . que nimis libera conversitio personarum diversi leκus est in usu, & oscula personarum diversi sexus inconv rsatione publica magis pro signis familiaritatis aut honoris, aut liasii, quam pro iniuria aut attentatiane pudicitiae ha.

bentur. Ante annos 6 o. quorsum pertinent responsant rum modo memorata, Patrum noctrorum mores magis accedunt ad . mores Gallorum, di Belgarum, Ergo non mirandum etiam, quod tum temporis ob osculum invitae virgini datum JCci responderint juyenem teneri actione injuriarum, hodie vero talia res 'onsa non appareant, neque etiam exemplum occurrat actionis injuriarum ob osculum institutae, sive quod casus raro dentur, ubi virgini invitarosculuin datum fuerit in publica convcrsatione, cum fere talis resistentia magis habeatur pro rusticitato, sive, etiamsi invitae detur osculum, id tamen apud nos neque procontumelia habeatur, neque pro attentatione pudicitiae. Iam non disput', quinam mores, ex his divertis Germanorum moribus, sint praeserendi. Poterit tamen pro hodiernis motibus afforti ex ipsis legibus .Romanis, quod, etsi apud . eos prohibita erit adsectatio & appellatio honestarum foeminam in v hoc est frequens tacita sequela, aut ute