장음표시 사용
371쪽
go, iaculantibus insiper in latera Balearibus, orbe alivati
Romam tantus. Terror ex hac clade Romam perlatus. Ita territis. Nouorum consulum designatio. 1Cωrerum ne. Hybernae expeditioncs Annibalis. . peditiora. Loca uagantib per illa Celtiberis,M. Emporium. Oppidum, in quo erat coestitutum forum reis nim uenalium, quis comportabantur res urbe . .
Delesilam egregid praesidium est. . Praesidium hoc lo- eo idem est quod Graece id est propi 'ulum, i iis
munitus:& est castellum, munitio. Minus latin lin' nuentes,sonalicium appellanta tonice, teste. Propugnac Ium hae significatione usu λt Tacitus , de Cremo a loquendi libro iv. Historiae augustae: Condita erat T. inpronio.& P. Cornelio consulibus, ingruente in Italiam Annibale, pro gradiculum aduerta Gallos trans Padum agentes, & si qua alia insper
IIII ptima. Annibale sicenso Mennino, tepe pro
hibetur in Hetruriam transirς- . re Transeuntem Apenninum. Dcicriptio tem Ratis Contra enitentes. Enitentes contraxium. Vortice intorti afflig. . Vortico, id est uento. GmE phon ab accedendo nominatur. Vehςmenti enim impulimne interdum accendi.ur,more ar&ntis rotae in gyrio agitatae. Is arbores Ac nauigia aliquando comprehensa stans t.Q Fe non enmirum,eum milites Annibalis intortos afflixisse. Vocat lex siue quod ueluti flatus circulum, uertaginemque iaciat, & locuo loco minet rapida uertigine siue quia specu pro ore ni is non dissipatae, exitu uero angusto & in tu tortuoso cxeat. Plinius eundem etiam vibratum emopbum propterea appellat, lib. z. cadi 8. Intorti. Rotati,circumacti. Affligebantur. Prosternebantur. Reciprocare animam. Attrahere animam,& reddere. Anima pro spiritu siue anticlitu Latinisii me dicitur. Propicreas Cic. immortalitatem animorum,non animarum dicit. Fragores. Ruptura collisionesq; nubium.
iis imbre oce. Regula Physiologorum est, qV
apud Plinium lib.2.cap. 27.Imbribus uentos sopiri. Sed Livii dia ctum iacile apparebit uerum esse, si considerentur diuerta qualis res uentorum. Alii enim humi oro sunt, sicciores alii, alii sti-gidiores
372쪽
gidiores. I iuius igitur de uento per se si pra modum sicco recte loquitur. Nain iccitatem & caliditatem liuilis uenti illud arguit, quod Plinius asieri; binus uenti iiiiii compesci remedio accli in aduenientcin ostssi citi aceto stigidisiima natura est. Imber autem hunc uentum quodam modo fouet atque alit. α turbidiorem dit atque ita cius uini auget,& ut Liuius dicit,accendit. Aqua leuata uento. Leuata uortice, siue stridente Typhone. De huius uenti natura hoc addit Plinius: Idem illisu ipse repercussus. correpta secum in coelum refert, sorbetet; in occisii Adalienam opem. Ad ignem ab aliis factum.. Tendere., Contendere. Postero die. Praelium Anniabali ido Sem ronii ad Placentiam. Ioeuas . Dextera Se sinistra porta principali, quae nominantur mi a libro 3 . Praeter iam solebant castra Ro mana etiam portam praetoriam & decumanam habere, Sc praeter ea portam extraordinariam.Liuius infid libro Erumpere extraordinaria porta iussit. Ilcm quaestoriain. Liuius insta libro o. Legatus cum dextera ala ad quaestoriam portam positas. Ad haeectram quintanai Liuius insta libro i. Praetorio deiecto, likptisque quae ibi merunt ad quaestorium,forum, quintaminduoho
Secundum eam pugnam. Acta in Liguribus ab Annio bale. Dum haec. Cn.Scipionis res gestae in Hispania cli I
Regionis eius. Hispaniae cis Iberiim. Cum aliquot praesidiis. Quae disposita fitere locis iuxta
erat circum castra sitis Dicit enim,praetidium casti Oriam emigiu-tis castris.& ipsuin ducem cum aliquot praesidiis captum clic. Pro sidiis.id est φυλα. . , hoc est custodii praesidi iis stativis. Liu. infra libro η . Flumen erat haud magnum propius hostium c stris, ex & Macedones de Romani aquabantur, praesidiis exigraque ripa positi ut id iacere tuto possent.Duae cohortes a pa te Romanorum orant,Marrucina εἴ Pcligna : duae tiirmae Samnitium equitum, quibus praemi M. Sergius Sylus legatus: & aliud pro castris stativum erat praesidium,sc C.Cluuio legato : tres c Lorte Firmana,Vcstina Cremonensis : duae turmae equirimi, Pt centina & Liternina. De talibus praesidiis Liuius hoc loco lo
373쪽
Fama accideret. Percrebuisset. . In paucos praefectos. Classis,quod ita negligenter atque secure, milites sociosque nauales uagari per agros, atque opprimi ab Aserubale sivissent.
Uigines argenti talentis pam dedunturiis iam in
lentum argemi ualebat sexcentis aureis Italicis, hoc est scutatis nil eo ratis. Haec ergo suinina facit duodecim millia aureonim Icidicorum. Talentum auri ualebat decem talentis argenti quod ostendum illa uerba Liuii insta libro tricesimo octauo. Pro a .gento si aurum dare mallem Aetoli) darent conuenit, dum pro
argenteis deccm aureus uniri inderet.Quantum ualuerit talentum,
etiam illo eodem libro exponit inquiens Argenti probi di decim millia Attica talenta dato Antiochus intra duodecim
annos pensioniblis uis. Talentum ne minus pondo octogitu Romanis ponderibus pendax . in o R omae autem. Romae & circa Romam prodigia iaci
Lanuuii. urbe Latii, Hastam se commouisse. Hastam Iunonis so itae, qim dea ibi colebatur. Caeteriam Prisci Roniani singulis deoruin simulacris hastas dabant, fortasse propterea quod primis atq; a liquissimis temporibus seperstitiosa antiquitas hastas coluerat, aut , ligna delibata corticibus pro diis uenerata tu M. enim alioqui Iunoni deae non belutrita , cum hasta negotii fuisset Pulvinario. Pulvinarium hoc loco significat, apparatam lecticam cum puluinari Iunoni deae, in qua iuxta aram si limis
eminebat,iocatis ad caput fisciculis, ex uerbena, qui struppi u sebantur. Illud notum est uel mediocriter doctis, puluinaria, aut Liticas diuorum, ut tabulata cum puluino: in quibus statuae deorum stabant,ut eminentiores uiderentumui letallos, qui in te piis in honorem deorum sterni latebat ur puluino in quibus simulacra deorum collocata recumbebant, Misse. Liuius inta libro proximo: Curatum lectistemium, & per triduum habitum, decemviris sacrorum curantibus, & puluinaria in consperui fusre , Ioui & Iunoni unum, alterum Neptuno & Mineruae, tertium Marti ac Veneri, quartum Apollini ac Dianae, quintum Vulcanoae Vestaesextum Mercurio & Greri. Alias puluiliaria etiam de- .liitra significant.
Amiternino. Aqxulano Amiternum in Vestinis situ tu die
374쪽
Amula uocatur , unde crocum praestantisiimum ab Aquila eosnbniinatum ad nos deferri uidem . . In Piceno. In inarchia Anconitam,ut nunc appellatur. Caere sortes extenuatas sortes,id est schedulas,aut alias res in quibus scripta erant deae Fortunae oracula. Loquitur a tem hic de sortibus Caeretanis. Praenestinae uero sortes ex robore fuerunt, insculptis priscarum literarum notis. Sortes Fortunae monit pueri manu miscebantur atq; educebantur.Cicem libro 1. de Ditiinatione: Hoc quidem genus diuinationis inquit, uita iam communis explosit. Idemque paulo insta, sortes sua aetate plunErefrixisse scribit.
Libros. Sibyllae de quibus Dionys Halicarnas Decemuiri. Sibyllini.
Novendiale sacrum. Hoc sacrum uel praetor urbanus, uel pyntifex maximus ex senatusconsulto edicebat, idq; uel coelestitiore in Albano misi uel aruspicum monitu.
Vrbs lustrata est. Vita per Cini res lustrari sue, oue,
tauro, aut uerre, tauro dc ariete, quae Suo taurilia uocantur, scia Lustranda urbe censoria magna ordinum fiequentia deos imperii praesides solenni precatione inuocabat, ut rem Romanam uel augerent, uel in eodem statu conseruarent, circumque urbis pomoerium sereno coelo pontificcs,flamines,augures, quindecim uiri sacrorum,Salii, sequentibus patribus & omni piciar,Ga bino ritu ciun solenni precatione procedebat. Lustrum porro discitur hiatium qui nq; annorum.
Hostia maiores. Maiores bidentibu hoc est,bobina e bidentibus Gllius lib.risop. s. Iunoni in Aventino. Iunoni reginae. Lectisternium Caere. Lectisternium tale quiddam nisi
se coniicere licet ouales erant stationes quae in nostris templis
agi lolebant Dei & diuorum honoris causa: nisi quod apud uet res Romanos ille Deus, in cuius fano lectistemium fuit, in sponda ae lecto honorific) strato proponi consueuit. Liuius insta libro quadragetimo. In foris publicis, ubi lectisternium
erat, deorum capita, quae in Lois erant, auerterinitie, lanaquefm integumentis, quae Iovi opposita fuit, decidit. Idem supra libro nto. Duumviri sacris ficiundas lectistemiu tunc primum in urbe Romana facto , per dies octo. Apollinem La
tonamque & Dianam , Herculem, Mercurium atque Neptu-u , tribus quam amplisiilne tum apparari poterat, stratisi
375쪽
In Algido. Algidum, autore strabone oppiduliun fuit in
uia Laetna. Illa enim uia ubi tresiuit Tusculanum montem inter. Tusculum oppidum , & montem Albanum descendit ad Akidum oppidulum. Caeterum mons huic oppidulo imminens, dum decim,imilia longe ab urbe ictus,& ager eidem oppidulo circula iereis, etiam A lgidum: & sylua uicina oppidulo ad lacum Rogilluin, Algida nominatur. ad quem lacum Latini supra libro lacu lo ab A. Posthumio memorabili praelio uicti sunt. Liuius Elade Algido monte Si agro loquitur. . . Iuventae. In eolla Capitolino. Ad sedem Herculis. Templa Herculis Romae oria see runt, ut Herculis custodis, Herculis uictoris, Herculis Musarum. Ad hoc postremunt templum spectant illa uerba Ciceronis pro Archia poeta: Iam uero ille,qui cum Aetolis Ennio comite belulauit Fulvius, non dubitauit Martis manubias Musis consecrare. Q iam in Pia urbe imperatores prope armati poetarum nomen, dc Musamin dolubra coluerunt, inca non debent togati iudicoabmianim lionore,& a poetarum i dine abhorrere.
Consulum designatorum. Acta a Q Flamstuo, initio se
cundi consulatus,inuito senatu.
ae postea consul,&c. C. Flaminius priori consili,
,-ων quarto ante pugnam naualem Luctatii, pugnatam ad Amsates insulam, de Gallis cisalpinis triumphauiti. Hic locus lauti illustrari potest ex Plutarcho de uita Marcelli. Cum Flaminius de Furias consules magnis copiis Insubres essent aggresii, conis, ctus est amnis qui per Picenum fluit,sanguine fluere. Comperium etiam est, tres linia apparuisse Arimini. At res uero qui comsularibus comitiis augurium agebant,affirmauerunt,uitio & cos tra auspicia consules illos creatovcsse. Qiramobrem senatusco festim misiis in castra literis, accersivit ac reuocauit consulas, ut reuersi quamprimum se magistratu abdicarent, praecepitq; ne quidquam ut consules prius contra hostes gererent. Has acceptas litoras, Flaminius non ante apertiit, quam praelio continis fudisses barbaros, agrumque corum uastasset. Reuertenti igitur cum multis spoliis, non ivit obuiam populus, pwpterea quod uocatus non statim obteinperat crat, neque obsecutus fumat literis, illasque per contumuliam vilipenderat. parumq; abfuit, quin ei triumphus denegaretur. Cum uero triumphasset priuatum cinusexit, coactum abire conicitatu cum collega.
376쪽
Amphoraritim Amphora Germanicd cin ciner, mensura id centuin uiginta sextarios capiens. . t Alterum v inde consulariam. Septimo anno post pricis rem contulati ini, quem cum P. Furio Philo gesserat. . Au*iciis ementiendis. Obnunciandis falsis auguriis, atque ominibus, quibus iuberetur m Vrbe manere. Ausp clarion tantum cunebiatur ex garritu, gestu, gustatu avituri, sed etiam ex sesimnibus & acuminibus, autore Cicerone de Diuina
sules nouos, uni inter te comparassent, aut sortiti essent prout clas, indici atque celabrari consueuerunt.' Agebantur autem di- lacriis temporibus diuerso numero dierum, sed nunquam pluribus diebus quam decem. Illis feriis sacrificium fiebat in monte Albano. Feriarum diuersa genera fucrunt, ut feriae publicae, priatiatae, praecidaneae, vindem: es, aestiuae, stativae, conceptiuae, imperativae, nundinae.De quibus Gellius & Macrobius.
Conjularibus aliis impedimentis. Vt interesset aut
praxiaci comitiis praetorum, ut uota autequain exiret in prouin
clam in Capitolio solenni more nuncupara. Exprimit autem imdignationem senatus sermocinatione aut prosopopini Solennem uotorum. Solenne crat omnibus ς'nsuli Apriuiqua an prouincias imat,uota in Capitolio iuscipere, si Rempub. prospere atque feliciter gessissent, atque ita paludatos cura lictoribus inprouincias exim. Nunc ationem. Sponsionem, promissionem. Vt Fl minius haec omnia contemneret, in causa suit illa fiducia quod bello Gallico etiam contra auspicia pugilauerat contes, & uicerat egregie. Iouim Latiali. Qui praesidebat Latio. Cometaeriant enim ad hoc sacrum quotannis omnes populi Latii, qui p. numero fuisse perhibentur. Hoc sacrificium Iouis Latialis, Latiar nuncupabatur. Solenne sacrum. solenne, id est anniuersarium. Lixae modo. Hyperbolica comparatio.
Magis pro maiestate. Ironia. Id a plerisque in omen magni terroris acceptum.
Nam si hostia cum ad aras ducebatur, uehementius esset resuci tMostendissetq; se inuitam altaribus admoueri : aut sub ara fugisset , vel percusis mugitum dedisci, aut in aliam corporis partem
377쪽
cuam oportebat cecidisset, piaculare curam.& triste auspisum Liebat, quod quasi inuitis diisofferretur. Solebat enim uictitii libera sisti ad aram, ita ut ibi nec teneretur iec uinctii esse ne quia coactum aut inuitum diis offerre uideretur:
IAm uer appetebat. Orditur hunc librum a tempore
Nam usitatissima ordiendi mrrationes ratio a locis ,temporibus, personis sumitur. Et nequicquam ante. Causae cur Annibal maturiusni uerit ex hybernis.
Per idem tempus. Renouatur in Flaminium inuidia. Id a domo. Quod piaminio iustum imperium, quod a spicium esset magistratus , id eum solummodo a domo, publicis priuatisq; penatibus, Latinis feriis actis, sacrificio in monte ρο sino uotistith in Capitolici nuncupatis, secum serre dictitabant Ergo i contrario sensu, flectis illis rebus, iustum imperium a Ociumq;consulatus non ferebat secum in prouinciam. In externo ea solo. Debent enim auspicia per consulem
initio, antequam magistratum ineat,&o ui exeat,in patriata seruari. Concipere. Vota. .
Augebant metum.'Prodigia. Arpis. Diuersi sunt Arpi Apuliae, ab Arpino Latii, patria
Capenae. Capena autore solino iratat prope Albam. Herculis. Caeretani. Signum Martis Appia uia. Extra portam Capenam Martis templa, autore Seruio gramaratim, duo fuerunt: unum urini, intra Vrbem prope sertam, quasi custodis & tranquil-
378쪽
di: alteriim in Aphia uia extra urbem ,quasi bellatoris, Gradiata. Pona Appia uue Capena, nunc diui Sebastiani porta nunc
His, sicut erant. Procuratio prodigiorum
Partim maioribus hostiis , partim lactentibus.
Vel linia liauet, maiores hostias ad bidentium, dc praeterea quarumlibet lacientiuin disserentiam dici. Carminibus. Sibyllinis. Feroniae. Dcae, quae sub monte Soracte ad oppidum Ar niam lucum habebat, qui lucus Feroniae dicebatur, in quo miri fico apparatu lacri, & singulari religione a finitimis populis c libatur. Nudisenim pedibus per cumulum candentium casi num & magnum aceruum cineris trantibantillaesi, qui ab illa dea agitabantur, conueniciatq; multitudo hominum , tum solennis eius, qui quotamnis habebatur tum illius spectaculi gratia. Saturnalia. Vt sit nomen Saturnδα Dum consul. Iter dissicile Annibalis ex Gallia cisalpina in Hetruriam per Apenninum, & Ami fluminis paludes.
Cum Miud longi , caeterium commodius ostem
deretur iter. Per Ariminum de Vmbriam, quo itinere ii miliores stat montes. Cogere. Claudere,compellere in imum. Cohibentem. Compellentem in unum,propellentem.
Primi. Aut & Hispani. Per praealtas fluuii ae prolandas uoragines. Praestas ac protandas, id est, λογQuaerentibus. viminibus. Multis hominibus. Prima acti Amitalis,&consilia dugressi ex palude contra Flaminium. Quae cognoscenda in re erant. Q F cognostere res
postus est,quae cognoscere usui erat. Fesulas. Illis nunc sunt ui lux mpe florentiam. Consul serox. Ferocia Flaminii, eiusdemq; temeraria comsilia. & cauta corundem.
Civilibus belliciis rebus. De illis dicitam est circa G
nem libri superioris. Quola pronion Astu Annibalis quaesita occasio sequentis prauae. in concilio. Castrensi. Quinimo. alogium exprimit ferociam Flaminii, indi-δε A s glution
379쪽
gitationemq; propter uisun uastationem & incendis Hes
Increpans. Vinuole & cum indignatione, cimurgandoq- asperξ ac icinore pronuntiann ' . ' Incedere inde. Aecessus utrisque ad lacum Thram
Et iam peruenerant. Topographia. ι .. Via tantum. Intermontes Cortonenses 3c lacium Ibi castra. Insidiae annibalis ad Thrasimentio lacum. Ad ipsas fauces saltus. Ad angustum aditum, eme tum, qui inter montes, aut potius inter montesvi lacum crat. Flaminius cum pridie. Imprudentia & temeritas hi minit. Angustiis. Faxibus ri
Detectae insidiae. Glareanus putat τὸ dei' comu
tum, pro simplici usurpatum. Id nescio quomodo pomi arici di, cum sit contra naturam huius uerbi compositi Sententia tamen omino illa est, quam uult esse Gareanus. sis coron c 'textu esse mendunt. Poenus ubi. Pugnae ad lacum Tlirasimen descriptio. Aa d onos clamores. Poenorum, qui clamor ex G ueritis locis ac partibus diuerti accidebant. T. Competeret. Suppeteret, iussicςπα - Noua de integro pugna exorta cito e. I xc quo rectius intelligainur, legenda uint quae Liuius iupra libro o a ito,de ratione, modoque componendi Romani exercitur tradat, quae illiti non modo utila est, sed plane necessu tum lcire, storias Romanas recte percipere cupiunt. Illum integrum locum adolescentium commodi causa, ut eum sibi notum esse debere scirent, huc adscribendum esse putaui. Sie igitur Inluta Postremd in plureis ordines acies distribuebatur. Ordo enim si xagenos, siue ut alii legunt, sexcenos milites, duos centurione uexillarium unum habebat. Prima acies hastati erant, manipuli quindecim distantes inter se modicum lpatium. Manipulus laues uicenos inilites, aliain turbam leuiatorum babebat. LOG autem, qui hastam tantum,geoq; geretant, cabantur. Haec primations in acie,florem iuuenum pubescentium ad militiam habebat. R bustior inde aetas totidem manipulorum , quibus principibus cst nomen. Hos sequebatur scutati omnes,m ignibus uiamne armi Hoc
380쪽
Noe triginta manipulorum agmen tepilanos appellabant quia sub signis iam alii quindecim ordines locabantur, ex quibus ordo unusquisq; tres partes habebat. Eam unanquamq; primum pilum
uocadant. Tribus ex uexillis constabat.Vexillum centu octoginta tres,ut alii sex homines erant. Primum uexillum triarios ducebat. ueteranum militem spectit inutis. Sectuidum rorarios minoris roboris aetatefactisq;.Tertium accensos minimet fiduciae mam .eo dc in postremam aciem reiiclabantur. Vbi his ordinibus exercitus instructius esset. hastati omnium primi pugnam inibant. Si hastili profligare hostem non possis, pede prolo cos retroc dentesan interualla ordinum principes recipieoant. Tum princiapum pugna erat,bastati sequebantur. Triarii sub vexillis coosid bant,sirustro crure porrecto scuta innixa humeris, hastas subrecta spide in terram fixas, ut haud secus quam uallo lepra inhorrent acies, tenentes. si apud principes quoq; haud satis prospere esset
gnatuma prima acie ad triarios lensim reserebantur : inde rem ad triarios rediisse, cum laboratur, prouerbio increbuit. Triarii contagentes, ubi in interualla ordinum sitorum principes de hastatos recepissent, extemplo compressis ordinibus, uestit claudebant uias, unoque continente agmine, iam nulla spe post reli, in hostem incidebant. Id erat sermidolosissimum hosti,
cum uelut uictos insecuti, nouam repente aciem exurgentem, a
ctam numero cernebant. Scribebantur autem quatuor frru legi nes quinis millibus peditum, equitibus in singillas legiones treceianis. Alterum latum ex Latino diu tu adilaiebatus aec ille. Hine
animaduerti potuit, qui manipuli leues, qui primi pili, qui milites hastini, qui princip , qui triarii, qui rorarii, qhi accensi dicti,
quis numerus auxiliorum & equitum addi singulis legionibus f litus tuerit. De hamitis do princip bus, sic etiam ii ira libro tria gesimo, inquit Livius. Itaque qui primi erant hastati, per cumi las corporum, armorumque, de in cuQuinu, qua quisque
poterat equentes hostem, S signa & ordines confii runt. Primcipum quoque signa fluctuare coeperui uagam ante se cernentes aciem. Caeteriis ab hastatis militibus etiam ordines hastati sunt denominati.Ide inita libro uigelimosen Navius iecundi hastati signum ademptu signifero in nostes infert. Idem infra lib. x ab Ir. Tertio anno uirtutis causa mihi T. Qiuntius Flaminius decli multi ordine hastatum assignauit. Idem ibidem paulo infra rime me imperator dignum iudicauit,cui primu hastatum prioris ce tiiriae si,ignaret. Princeps antardum ordine illorum militum qui