장음표시 사용
361쪽
Sicut uterque. Minia admiratio ducum inter se. Iam imbutus uterque quadam admiratione.
Si eum: exercitum. Oratio recta,cohortatoria generi,d liberativi. Exorditur a causa, radhortandos duxeris milites,quia sit nouus dui apud nouum exerestum . Metis auspiciis. Mea autoritate meo imperio. Ego cumeonsul illi excrcitui praeseditissim sunt mea auspicia, meum in illosaminum imperium Cn. frater quia mihi ad illum exercitum da tus cst a senatu legatus, meo imperio , meisque auspiciis rem illo exercitu gerit.
Novo Imperatori. Attentio. . . Ne genus belli. Narratiuncula. Ciun iis est uobis milites
Capta belli praemia. Primi Punici.
Erit igitur. Propositio:Sitis forti animo. Nec nunc illi. Argumentum ancili. . At enim pauci. Extenuatio per hypotypos egregiam, de illustrem. Reliquias extremas. Hyperbola. Comamittere. Inchoare bellum, initimi& primum imp tum belli sustinere. Profligare. Pene ad exitum adduceres Cicero in Epistolis: Profligato bello, ac penξ sublato eno tabellunt gerere conari. Non uereor. Argumentum a suo exemplo Nec regressius ad naves erat. Ηie ais mendum ' in contextu, aut Liuius oblitus est, se supra ita dirisse de hipione: Ad mare ad naues rediit, tutius , iaciliusq; ha descendenti ab alpibus Antii bali occursitiis. aut iti intelliges iam est, eum quidem rediissse ad naueς, sed non nauigasse; classem intri dedis sum pariem exercussi Masillia Genuam terrestri itinere duxi , inde Pisas nauibus uexisse. Experiri iuuat. Argumentum a prioribus uictoriis. VAb Eryce. Eryx mons est maritimus in latere Siciliae propinquo Italiae, inter Drepanum & Panormum, munitior tamen utroq;, dc uicinior Drepano, magnitudine lon' superam Siciliae montes,praeter Onam. In huius iugo,ubi planicies est itum fuit Veneris Erycinae fanum, sine controuersia opibus & autoritate, eius insuta templorum niaxime illustre. Infra linum urbs Erycina posit lotuum & arduumundit adscensum litabat.Hunc mom terri
362쪽
iem , oppidum, de templum L Iunius pri mo Punico bello, amissanaumgio estile, cupinas acceptum dctrimentum aliquo honestori inore corrigere atq; emendare,proditione cepit lusq; locis duo praesidia,unum in uertice, alterum ad radices montis, qua aditus a Deprano erat cum collocasset agna diligentia ambo loca seru int,confisus ita urbem se secure,& uniuersum montem in potestate kψ,iturum. Ainilcar tamen no multo post,quamuis Romani Ei cem ita & uertice, de ad radices custoviret, urbe Erycinam eadem arte re pit, quae erat sita medio loco inter uerticem,& cos qui costia ad radices habebat.Vnde accidit,ut R omani qui uerticem l nebat, obsidione dura periculosataq; 1 Carthaginiesibus paterentur,cotraq; illi utrinq; & superne & inferne magna ui a Romanis circumscilerentur utq; comeatus ad illos,nisi difficulter per unum k,cum,assimq; uno a marisupportari no possetMd utriq; nihilominus omni obsidendi arte & ui contra alteros usi, omne penus inopiae perpessi,nulla ratione oppugiundi aduersarios, cuinq; illis pugnandi non tentata,ad extremu, non ut Fabius Pictor scriptum
reliquit iram &debilitati inde dis flerunt,sed ut omnis ignominiae expertes,s uiri inuicti, sacram coronam tanquam uictores intemplo Veneris possierunt. Viril enim se superiores extitisse putatim mos annos cum isto loco inter se decertassent,alio modo bellum ad exitum peruenit. am Carthaginienses,cum cominc tum & asas res necessista; suisad Eryce tu chere, & Romanos. Amitore in classem cu robore militum transire, eiq; praeesse ius se,usu maris,sicut antea quoq; fecerant, priuarc decreuissent, xiani uti instruxeriit classem. Ea, propteronena imposita minus id
ima ad dimicadum, duce Hannone prius liam ad Erycem, Amiticaremq; perueniret, a CIuctatio, licut Lipta quoque diminus, ad Aegates trisulas est profligara, magnaq; ex parte capta aut depressa. Quinquaginta enim Carthaginiusium naues illo praelio depressiesunt,septuaginta in ipsis uiris cap .Hae igitur ciae accepta Carthaginiens quia obtinentibus inare Romanis, Antiscaris exercitum ad Erycem nulla amplίus re iuuare pote , missis celeriter ad Amilcarem legatis, arbitrium summae rerimi ci permiteriant. Ille uero boni de sapientis imperatoris ossicio functus, quandiu ibi aliqua uincendi fuit, nullum periculum aut discrimen pro p tria adire recusauit,ac omnes uictoriae uias bellando industriὸ Drtiterque est persecutus, multasque insignes uictorias de hoste illo bello reportauit. Inclinatis autem ad deteriora rebus, ubi nullam aliam rationem seruandi eos quibus praemit, uidit, prudenter asz a s modum
363쪽
3c perite praesenti sontinae cessit, lem ue de pacta ad Luctatium misit. Eiuslem enim ducis manus esis arbitris V . tur, uidere & uincendi 8c cedendi rempus. Luctatius quia etiant res Romanas iam acetias bello & adflita esse sciebat, libenter ei est assensus. His itaque conditionibus primum cum Poenis gestum bellum, est compositum, ut Caritaginientibus & ROm aris amicitia esset, Carthaginiensesque uniuersa Sicilia, insulisque omnibus inter Siciliam ac Italiam iacentibus excederent ne ibellarent cim Hierone rege Syracusano, Syracus morum uectis,utq; Romanis redderent omnes captiuos sine pretio, & per derent praeterea intra annos decem tria millia talentorum Euialia. corum oc ducenta, quae summa duodecies centena octoginta milulia coronatorum efficit. Talentum enim Euboicum quatuor. nullibus drachmarum, siue denariorum, hoc est, tractingentis coronatis, atque ita coronatis ducentis minus quam talent i Atticum ualuit. Duodevicenis denariis cessanaatos. Hoc Liuius ex opinione Fabii Pictoris, ueteris historiographi, narrare uidetur. Nam Polybius huius rei nullam mentionem facit, & repreliendit Fabium negante eos illinc discesiisse expertes omnis ignominiae, Et ut uiros inuictos. Iste Fabius & Philinus Carthaginiensi cum uterque uiorum hominum res gestas eodem ferξ tempore scribo ret, contraria pleraque inter se deiisdem rebus memoriae prodi
Itaque uos ego. Confusio αὐ- Licuit. Prima ratio a iure, quia pro beneficiis iura ita in
mpertitis. Benesciis. . , Atque utinam. Nnecessario. Vnusquisque se. Italiat a periculo patriae, coniugum αι
Annibal rebus. Singularia' certamina captiuorum asta Annibalis ad incitandos ipsius milites instituta Deieeta esset in ta sors. Deiecta esses in urnam propter
id sors. Exciderat. Educta erat ex urna, significans eum debere depugnare.
I 'ripudiis. Subsultatione laetitiain indicante. . Inter spectantes. In er milites Annibalis. Si quem animum. Exhortatio est ut magno robore ani
364쪽
niorum 3c contentione de magna spe praelientur . Initium or tionis est propositio. si periculi magnitudinem cogitabitis, ii cimuxid in periculi magnitudo in cessitas cogat uoso acrius dimicetis. Nech enim spectaculum. Deinde ataeritur argumentum a necessitate sumptum, quae in illustrata proposita imagine, seu
exemplo in monomacluis captiuorum,quae incurrentia in oculos admonuerunt milites de similitudine periculi,& propter atrocit tem tale spereiculum uehementer mouet animos.
In alienis sortis.Sortis,id est conditionis,sortunata. Habentibus. Nobis. Et dem fortuna. A rgumentum a praemiis sumitur,quodcvnplificatur collationibus,Siciliae,sardiniae Lusitaniae,& c.
Hic dignam mercedem emeritis stipendiis dabiti
eritis, id est coniectis. Ordinarium tempus cmeritorum stipendionam apud Rommos fuerunt anni x x. quos qui militando explevisset , iure deinceps cogi ad militandum non potuit, nisi . magnum di repentinum periculum ae nccessitas ingruisset. Illus tempus ordinaritim interdum in x x ii. interdum in x x x. aut x L. annorum Ptiurn est mutatum. Liuius infra lib. xlii. sub pe lana Sp. Ligustini: Viginti duo, inquit,stipendia annua in exercitu emerita habeo, & maior annis sum quinqraginta. Tacitus de seditione Germanicarum legionum aduerius Germanicum Caesarem, historiae Augustae libro primo ait, milites mota sed tione conquestos esse, quod tricena aut quadragena stipendia is 'nes, de plar truncato ex uulneribus corpore, ac edentali tot rarent, quod I; ne dimisiis quidem finis esset militiae, sed apud uexillum retenti, alio u arido eosdem labores perferrent. Em illos per Germanicum a Tiberio imperatore impetrasse, ut misisio daretur uicena stipendia meritis: autorarentur, qui sena de m fecissent: retinereuturq; reliquum quadriennium sub vexillo, caeterorum immunes, nin propulsandi hostis. Imperator Di cletianus di Maximianus ΑA. de CC. libro X. codicissub titulo. De his qui non impletis stipendiis sacramento aluti sunt: Vet ranis , inquiunt, ita demum onerum &munerum personalium ratio iure conceditur,si post vigesimum annum militi quam in legione uel uexillatione militauerunt,tioncstam uel ratiorigo missionem consequuti esse ostendantur. Vnde cum te in cohorrita militasse commemoras intelligis superuacuo uacationem tibet uelle flagitare. Aetas
365쪽
Aetas militatis apud R. bmanos a decimoseptimo aetatis asno, usque ad quadragesimum sextum completum durauit, ut d eet Gellius libro decimo, capiteri Seruium Tullium regeni pueros esse existimasse, qui minores essent annis septendecim: atque inde ab anno decimoseptimo, quos idoneos iam esse reispuolicae arbitraretur, milites scripsisse: eosq; ad annum quadragesimumsextum iuniores, supraq; eum annum Baiores appellas. ω. Idem demoni rat Liuius infrii libro x Lili. lipe modo. fores flagrante bello Persei ita in concione edixerunt, legem
censui censendo dicturos esse, ut praeter commune omnium ciauium iussurandum haec etiaturarent, Tu minor annis sex &qu
draginta es, tuq; ex dicto C. Claudii, Tib. sempronii,censoruin, ad delectum prodito, & quotiescunque delectuserit . quem hiecensores magistratum habebunt, si miles iactus non eris, in des ctu prodibis Hinc cli stus eo tempore exacto,equitibus equum publicum, quo merui sient, redgendi potestatem fecit. Int iunaetas militaris non fini. batur ante exactum quinquagesimum aeta tis annum. Liuius infra libro quadragesimosecundo: Publiux . Licinius consili senatusconsultum recitari iussit, primum quod bellum senatus Perseo iussisset: deinde quω ueteres centuri
nes quam plurimum ad id bellum scribi censuisset, nee ulli qui
non maior annis quinquaginta esset,inicationem militiae esse.
Nec quam magni nominis. Argumentum a facili sumitur, & tacilitas comparatione ducum & exercituum,multitudia
ne de discrimine in entium bella, & repellentium colligitur.
Vos estis exercitus ueteranus, peritus, usu confirmatus, domitor Hispaniae. Romanus exercitus est agmen tyronum, quod uix
semestre in castris fuit, caesum a Gallis, ignotum suo duci,& eum ignorans. Ego sum dux a prima pueritia educatus in castris, si pe pugnaui, Sph uici, postea res magnas gessi, domui Hispaniam.
Alpes quae natura uidentur insuper abiles, transii cum exercitu. Novi exercitum', & uicissam nota est mea uirtus, uox, magniti do animi exercitui. ntri scipio est dux recens,semestri ignotus suis,nec nocueens suos.
In pirutorio. In ta bernaculo imperatotis Desertore exercitus sui. Cui debebat praeesse in Hispania. Cui si quis demptis signis. Extenuatio egregia in in hypotyposi. Socunm circumtuli. Amplificatio a gentium multit
366쪽
veteranum peditem. Consentaneum est, ui tyrones
rueteranis, centem ducem a ueteri.
Inserimus bellum. Amplificatio ex audacia inferentium bellum. Audacior est ovi infert. Hoc genus periodi historicum catur, carens particula circumductiva sicut etiam illud primo Com rario belli ciuilis in Caesare: Dixerat aliquis leniorem sisentiam, ut primo M. Marcellus ingressus in eam orationem, non oportere antE de Repubad senatum referri, quam delectas tota Italia i iii, & exercitus conscripti essent, quo praesidio, tuto & libere senatus quae uellet decemere auderet: ut M. Caliadius, qvi censebat,ut Pompeius in suas prouincias proficisceretur, nequa eskt armorum causa, timem Caesarem abreptis ab eo dii bus legionibus, ne ad eius periculum reseruare, & retinere eas ad urbem Pompeius inderetur,ut M. Rufus, qui sententiam Calidii paucis sere mutatis uerbis sequebatimii onmes conuitio Laeentuli cohsulis correpti exagitabatitur. Accendit praeterea. Argumentum sumitur a iure, &in dignitate. Praetextus iuris fingitur, quod Romani adfectent m narchiam,& uelint omnes gentes opprimere seruitute,& nimium sibi sumant, ferant leges, & metas imperiis constituant suo arbia trio. Iustum est autem istibus resistere. Item ius habemus repetendae Siciliae de Sardiniatan adsectus inserunt Niros fortes docet irasci stiperbiae, Sc contumelias corporum propulsamRomae. ni depopolaerunt corpus Annibalis, &simunt sibi imperia aduersus alienos sine mcino.
Fluminum . Vt Iberi. Ne transieris Iberimi. Mimesis.
Transcendet autem. Epanodos. . Nihil usquam nobis. Additur conclusio continens repstitionem argumenti sumpti a necessitate. Necesse est sortiter praeli ri,ut uincamus. Nam receptus nulli erunt finientibus in te
Raeceptum. Perfugium. Si hoc bene fixum.Clausula,& repetitio propositionis. Acrius. in necessitas. His adhortationibus. Antecedenti praelium iamin ad
Ne cuius sitorum popularium. Ne quem suorum popularium se beatiorem existimarent. Ne cum ullius popularium rum,qui huic bello non interfuisset, sonum, suam tortunam
367쪽
Nam & lupus &c. Deprodigiis luporum 3 aprum, Alta
xander ab Al andro libro v.cap.33. . . Procuratis. Expiatis per certa acrificia. Scipio iaculatores. Instructio utriusq; aciei. Iaculatores. ii manu mittebant iaciata breuiora pilis. In subsidiis. insidia proprie sunt ultima acies, ad c - .mum discrimen succenturiata. Ea ex triariis & robore exercitus
Ad secundam aciem. Qim modico interuallo a prima distabat.Interdum tres aut quatuor acies fiebant. Perculit. Pertia auit,perterrefecit. Fuga tamen. Consequentia prelium ad Ticinum. Vasa silentio colligere. Movit castra non conclamatis militari more uasis. Hoc ideo secit, ne hostis sentiret ura mo , veri. Duabus uero de causis uasa conc bant rimum commonefaciendorum militum causa, ut itineri sarcuin aptarenti' quid ignari, imprud tesq: praepropera festinatione in ramis obliuiscerentur: deinde ut illa conclamatione ostenderent fidi clam hosti, significarentq; se non clam ingredi iter metu hostii Vaλmm collectio tentoriorumq; refixio, GraecEAl a conclamatio uasecum τὸ τῶν ἁνέεννυντο μιν φθεγμα dicitur. Pontem.Ratem, quae erat pons,liue loco pontis. In secundam aquam. Cum una extremitas ratis per Romanos ab ulteriori ripa resoluta esset, defluebat illa deorsum ue sus cum decursu fluminis: & quia altera extrumital superiore da te fluminis adhuc citeriori ripae alligata erat, tot ratis iucundum citeriorem ripam perrectasiad eam te adiunxit. Grauius peditum agmen. Grauius impedimentis, quae
Insequenti nocte. Factum Galloriam, exemplum perfidiae. quod tactum Scipioni causam, Annibali occasionem mouendi ad Trebiam castra praebet. Tacito agmine. Non conclamatis uasis. Ad Trebiam. Trebiam Plinius ideo placentinum cogia mittat,quod ut strabo scribit, per Placetiam influat in Padum. Est enim Placentia in meridionis ripa Padi sit ad confluent i h
Ad Ticinum Raetiti Asellit, Helleniunus, id est λ
368쪽
hoeineremit,dec et aut Histratus est. Vtitur τω sello Graeco more neutraliter. Incipit autem direre de rebus gestis ad ostiam
Vulneris in uia iactanti . Iacta imis neutraliter, pro eo quod iactabatur, per enallagen generum uerbi: ut Vergilius diacens,Candidior postquam tondenti barba cidebat, Mirpauitia tondenti passiuri pro mihi qui tondebar. Ibi cum uini. A liud exemplum perfidiis. Nummis aureis quadringenus. Aureus Romanus ab Risusto & Nerone percussus tantum sere ualet, quantum Nobialis Rositus ex Britannia. Pcndunt enim Romani illi aurei quos dixi binos aureos Vngaricos. I Sedentibus. Hadentibus stativa. Cum ad Trebiam.De rebus circa si illam insulasq; Italiae imminentes gestis, antς Hyentum consulis Sempronii in Siciliam. Imminentes. Vicinas. Tenuerunt. Apprehenderunt. Circa praetorem. σα
Ad curam custodiae intenderent. Intenderent, id est
acuerent,incitarent,cohortarentur,excitarent.
Socii nauales, Id est, nautae & remiges. socii trinales alii erant quam milites,quod cum multa alia, tum paulo post profonthaec uerba Liuii:Vt tactis naualibus astatim insiactam classem ita inopem milite habebat. Et illud infra e Clinicos milites, nau milites, nautasq; diserte simul nominatos diuen. Os esse innuit. Socii nauales non pugnandi , sed operis nautici faciendi gratia in nauibus erant. Horum numero erant nataliam imagistra. Liuius infla libro x L iii. Sociorum navalium nemunem, praeter magistros in hospitia deduci aequum censere,
Simul ita p. Praeli um nauale ad Lilybaeum in In praetoriam navem. Praetoria nauis est illa qua nauigat Impurator id est dux elasiis. Q
Oppidum cum insula. Melita insula oppidum habuit
eiuslem nominis, coloniam tarthaginiensium. Hanc insulam iam temet milites Rhodii,ordinis diui Ioanis, eamq; Rhodo per Turca eiecti,inuicem Turcae ademerimi.Nunc Malta nucupatur.
ovolatis armamentis. Antemnis & uesis.
SeFndum hanc pugnam.Res gestae Sempronii conssilis Sicilia,&uicinis insulis. γ
369쪽
Sub corona venierunt. Qu admodum alia mancipii coronato alia sub pileoalia notatis aera pedibus uenierint, item qui ierui de lapide empti dicerentur.docet Alexander ab Alavin
Vibonensi agro. Strabo lib. vj. scribit, Vibonem sitam in
Brutiis a Locris conditam, sed Brutiis ademptam per Romanos, transnominatam esse Vibonam Valetiani. Propterea autem quod ager finitimus portuosus est& floridus, crediderunt olim serpinam illuc uenisse,ae legisse ibi flores. Indeq; mos mulieribims iit,ut stores legerem,ac serta texerent,quod sesus dies turpe eLO coronas emptitias gestare. Multis simul anxius. Sempronius consul a senatu auxi, hi collegae ferre iustiis, exercitum Ariminum nauibus praemi tit. Ipse constitutis rebus prouinciet si Esequitur,& ad Trebiam is cum collega coniungit.
Iam ambo consules. Attentio aniagnitudine apparatusata' periculi. Iam ambo consules,&c. Ηvi locutio fere similis est illi infra libatxix.tabris Sibyllinis propter crebrius eo amio de coelo Dpidatum inspectis.Et magis illi supra lib.vj. Diu non perlitatum
Tamen consul alter. Diuersa consulum consilia gerendi
Recentis animi.Nondum experti offensionem belli. Terrae. Gallorum. Iobox nti. Vtenti aduersa sertu na,in periculo & discriminc constitutae. OD recentem Boiorum perfidiam. Qua legatos Romanos data fide ad colloquium Mutina euocatos, contra fidemi us gentium comprehcnderant. .
Desensos. Sile. Ii sparsos. Occasio, siuec si,qua immisit in empronius ad decertandum omnibus sopiis. Gaudio elitari. Oratiuncisa obliqua Sempronii,suum consilium probantis, improbantis consilium collegae. Qua parte. Narratiuncula. . Sed non esse. Propositio. Cum aegro senescendum. Senescendum,id est habendum animum languidum, imbecillem,cunctabundum,segnem, quali ut plurimum p editi sunt senes. Quem tertium consulem. R necessario Non Siciliam. Amplificat necessitatem comparatione. Quaen
370쪽
maiorum,per fictionem Sc prosepopoeiam, qua oratiuncula comcludit. Stimulabat. Aliae causae impellentes Sempronium ad pugnandum. Annibal. Consilium Annibalis de pugnando.
Percitum. Vchemens, concitatum.. Erat in medio. Insidiae ab Annibale ad Tres iam ante vilium positatatariim descriptionem inchoata topographia. Centenos uiros. Centum pedites,& centum equites. Corpora curare. Cibo & Omno. Ita praeconium misitim. Vt corpora curarent: id est, praeeo circumminus est
vi hoc pronuntur'.Praeconium, τε κήρ me.
Ex turmis. Equitum. Manipulis ... Peditum. A nnibal prima luce. Stratagema Annibalis ad cliesen dum hostem ad pugnam , perirahendumque ad locum .insidiarii. Haecmandata. Pri Antia Annibalis in praemuniendo si aditosus famem & frigus:contraq; imprudentia Scmpronii. Consilio. Sempronii. Haleares. Pugna ad Trebiam. Erant autem Baleam landitores. Exciperentur. Inciderent in subito resilmes Circumdedit peditibus. Casu dativo. . Socium nominis latini. Qui uni cim Romanis milli bant Latii quidem, sed non terendi suffragii comitiis, neque magistratus Romae capiendi ius habentes. Dedure ciuitatis Roma. nae, Quiritium,municipii,Latii,Italiae immunitatis. Alexander ab Alexatio libro quarto capite decimo. De iure Latii etiam Alci tus libro secundo,cap.ri.I unctionum. Cenomanorum. In cenomanomini agro sitae sinu Cremorina & Brixiaeautore Plinio lib.3. cap.r v. Ptolemaeus in eorundem agro etiam Bergomum Veronam minam,Butrium ponit. De iisdem sabellicus in En adibali describit Italiam. να,
Leues armaturae. Balcares. . .
Equitatus Romanus. Qui etiam in comibus circund O erat pediti. Sese tulerant. Vi processerint,sese intruserant. Praeterlata acies. Quando contendebat ia locum pugnae. Verulis.' GermanicEi echeri Consternatos. M tu compulsos. Gallos auxiliares. Cenomanos. In orbem utrinque. Cum urgerentur & a fronte & a re