장음표시 사용
341쪽
tuor menses durasse scribit Illud bellum Liuius Alias motum MLeae alias Asticum bellum nominat.
Ita deinde nouem annis se in Hispania auetendonico imperio gessit. Tertia causa silctipienda huius belli fuit felix successius Carthaginiensium in Hispania. Herum LDuius praeceptum historicum diligenter tenet, ut non ipsem modoremsed etiam quid eam antecesserit,&consequutum sit, conari moret. Ideo breuiter perstringit res Carthagini es in Isis proxime ante hoc bellum gestas, eorumque in Illa prouincia tiose Mors Amitearis . Gula dilati,&serius moti T. Imperium obtinuit. Exercitus in Hiipam Profectus animi. id est proficientis animuhoc est eius an mi qui subinde meliora documenta sui MN . . . Factionis Barchinae. Quae nomen 18milcare,cui cognomen Barcha filii, t: & nitrer reo aefluore platas.ci,ntrariae iactionis principes Imo fuit, crustud bant optimates.Barcha idem est quod Benedictus. Auspiciis, id est,Autoritate regulorum. Novis gentibus. Hispanicis,quibus antea micam cumpo puto Orthaginiensi non suili γ . Barbarus eum quidam. Exemplum fidelitatis lanu cro
dominum,& fortitudinis,& cruciatuum patientiae.
Eo fuit habitu oris ut superante Ietetula dolares dentis etiam speciem praebuerit. . Habitu oras, id est uu uti Similis constantia Hieronymio rati ciuis Mediolancnsis in perserendis cruciatibus & supplicio, patrum nodiore mori Lisse perhibetur. I, enim Galeatio Ssortia Mediolanensium d' ce,obstupratam sororem interiecto,&cum tormem j quatuor Ortes dissecaretur, quandiu loqui potum hilar uultu suuiudicii uimhabet. Praprogaturarum duo genera a MI DOImnant praerogatiua iuniorum,& praerogativa militar' Hoc loco praero tua pro utoritate cius ponitur, qui prior censet, ut etiam
T comi sequerentur. Praerog tiua interdum adiecti nest,ut insta lib. in imosexto Praerogatura centimarumorum d darauit.T. Manliumc T.Otacilium Consule accro pro Plan- .
342쪽
elo: m centuria praerogativa. Vocabatur autem ideo centuria praei ogatiua, quia prima rogabatur, & plar que sorte ducebatur. Cice.Philip. nda. Sortitio praerogatiuae quiescit.. Fauor etiam plebis. id est multitudinis ustatutares in senatu etiam fuerat. Vt Annibal mi teretur in Hispaniam ad Asdrubalem, cui nupta erat soror Annia talis. - . Inqvit, drubal. Oratiuncula dissuasoria I annonis, ne Annibal adolescens in Hispaniam ad Asdrubalem mittatur. Orditur ab ipsa propositione,quae ancipitem ironiam habet. Florem aetatis. Confirmatiuncula a turpi siue inhonesto, de loquitur adhuc ironicE . Pro militari rudimento. Pro prima exercitatione mulitiae pro prima institutione in re militari. An hoc timemus. Ab inutili &a periculo.& mouet inuidiam,ae indignationem augendo rem catachresi uerborum. Regni paterni speciem uideat. Inuidiosa augment tione imperium Anulcaris regnum,& ipsum rem, exercitum v ro haerevitarium appellat: affingens uicina tamitib G uitia, quod est genus abusionis. . Ego istum iuuenem. Conclusio,continens repetitionem peric uti. Aequo iure cum caeteris. Ne quid appetat praeter cael
ros citio tyrannic contra leges & libertatem.
Ne quandoque. Αllagoria. suis Annibal in Hispaniam. Λ ta&gesta ab A
nibale sub Asdrubale imperatore. Haber autem hic locus insignem προσωπορπίαν, id est descriptionem persona radiuncta quae figuna mores cuiusque S ingenium suis depingit coloribus, ut hic A nnibalis. Haec latila Notatio appellatur.
Vt patri in se&c. Etiam fauebatur magis sua causa,*qm
tris Sua uirtus, industria, dexteritas ei iam plus fimoris concilia taliquiam memoria patris. . Praeficere. Exercitui aut parti exercituri Neque silentio accersita. Dormiebat, etiamsi circum eum sui in exercitii fieri solet streperetur.
Militari sagulo. Ois erat uestis militis gregarii,nonam-
Arma atque equi coiispiciebantur. id est spectabantur
cum admiration crant insigni Cic.in Pisonem: Vini per urbem, yy 3 conspici
343쪽
eonspici uelle. De uestitu utiliter monet Cato,
Cunn hac indole. id est,cum hisce indiciis, signi es hias cimine,cum Upareret cum ad has uirtutes,& ad haec uitia natura propensum eue. Hic concludit Liuius res gestas
Annibalis sibAsdrubale imperatore, o o
Caeterum ex quo die dux est declaratus. RG eram
Annibalis imperatoris in Hispania ante secundum bellT Pum .cum,eiusdemaue meditatio inserendi Romanis belli. Habere ais, tem bella apud Latinos nomen a deuicto rege iace, mi aut uincia ut bellum Casili apud Caesarem, Quiri Helvetiis cum exercitu casus crathelhim Antiochi regis,insa mLicio :bellium Punia eluia,Maccdonicum bellum Velut Italia ei prouincia decreta. Vim ea bellii a ministraret,eam bello iubigeret. Fuit autem Hispania ei prouincia a Carthaginiensibus decreta,non Italia. Ut patrem Amilcarem. Amilcar dignam rebus a P gestis mortem obiit. Siquidem cum ferocissimis hominibus, προ- lisque potentisiimis in Hispania bestigerans,& maximis peric saudacter se confidenterque offerens, fortiter occusit: fuit ite limaetatis imperatorum consilio atq; animo praestantisiimus, dc uir ex cellens,dignusq; qui silium haberet Annibalem. Casus. Inlammium
Sanguinis inferre bellum statuit. Occasio se i N
li Punici. Quomodo disserant causa & occasio , docet Polybuas. Oppugnatio Sagunti Carthaginiensibus occasio, Romanis causa belli tuit. Saguntiis hodie ab Hispanis Momuedro,aut Mometrum dici putatur. Ultra merum ea gens deci Issam enim partem Hibi, Hae quae Carthaginiensibus eis, Romanis ultra iberum mi incit, licebat Carthaginiensibus iure foederis, quod Romani clam Atar bald fecerant,armis peragrare S sibimre. Illud uetitum crat,ne es temtrorum exercitus Iberum transiret. am in ditione. Olcadum gens nondum crat redacta in ditionein & sub imperium Pinnorum, .
Iungendois traetiis ad id bellum uideri posset. .
Iim undo,id est continuandis prouinciis,praebitis ipsi subinde causas nouorum bellorum: absolute accipiendo hoe gerundium,S
344쪽
earthaginem nouam. m condidit Asdrubal, genσ
Defensa. Ellipse uerbis substantiui, funiliarior Liuio quam
Annibal praelio absuntnt. stratagenia Amitalis aduersas
Cum prima quies. Cuin hostes priminum issent castra.
Vallo inita producto. Vallo ita remoto a flumine , ut castra ab illa parte fluminis,ubi vadum erat, latum distarent,ut hostes uado transire pinerat. Armis o liber. Liber,id est ans supra aquam. per medios gurgites. ip profundiora loca fluminis. Vorticoso amni. Rapido amni. Maximὰ Turdetanis. Strabo lib.3. scribit, cam regionem quae a Baeti flumine. Baetica nominaturi ab indigenis Turdetaniam uocari, sos uero indigenas Turdetanos & Turdos appellari :emq;. quibus sim pro iisdem a quibusdam pro diuersis halreri,ut a Polv-bio , qui Turdetanis Turdidos finitimos ad .entrionem esse di
eat. Sua autem aetate nulla inter eos apparitisse confinia. Istos uero agrum toto orbe terrarum excellentissimum habere, & intest Hispaniae populos sapientia cxcellere, & literarum studiis uti. n minatq; Asclepiadem Myrteanum,qui apud eos literarii ludi massester fuerit. Illa regio nunc regnum Granatae,& Baetis fluuius Ηihi ni Guadalquebir nuncupatur. Cuni finitimis. Saguntinorum. Annibal incitauit aduer sus Saguntinos uicinos eorum Turdetanos, qui iam ipsi parciant, ut defendendistilis nancisceretur causam belli. Turdetarios autem Annibali iam tum paruisse,probant & haec uerba Liuii: Iam omnia trans Iberum praeter Saguntinos, Carthaginiensium erant. Et illa: Postillabatur autem, ut reddercnt res et u anis. Inde Pret, Amnibalem Turdetanos cum Saguntinis commisisse, sevis te inter iulos lites,& certamina belli causa. Nec certamen iuris. Vt Turdetani iure cum Saguntinis disceptarent.
P.Cornelius Scipio. Pater Africani maioris. De Republica retulissent. De Republica deliberationem
in senatu proposuissent consaluissent lenatum. Sociorum pop.Rom. Saguntinorum.
345쪽
non in Hispania solita contra Annabilem, sed etiam in Aminad indici se de
stirat: accommotando hoc uerbum sine transtesio , ramum ad uim praeposivionis. ut apud Cicoronem problilone: Ula omnia in hune unum instituta, parata, intenta uinx
Expectandos. ex Hispania legi: Non es mouet dum bellanti antea quam P. Valerius Flacc' &Nebius
gati, qui nunc ad Annibalem, atque inde Carthaginem mittentur, est Hisbania domum rediissent. Dum ea Romani. oppugnatio Sagi . saginitus, autore Strabone, sita fuit in latere orientali Hisparuae, inter sucronem de
iberum flumina, . - . n P a,ntho. Infula maris Ionia. .
Angulus muri. Oppiignationis descriptio, inchoata a deis 'urris ingens imminebat. Immineis, id est, uel
minabatur periculum lupume, loco edito sita praeterea per se Emunitus. Permuniti . Significat emis persectionem hoc loco, &absolutionem. Ideo illa interpretatio quorundam T maticorum, Emunio, id est extra munio, non ualet, quia aut tras Columellae, quam ipsi allegant, repugnat. Dacunila sola & latera horreorum prohibent eurgulionem TilGnter munita. Nam sola horreorum non muniuntur extra
'Aeare. Neutraliter pro uibrabantur: ut Vergilius, Linguis tumultuarii certaminibus. est a bitariis, quibus non concurrebatur iusta acie, sed qua cur
interdum iniuiniones, interdum etiam machinas, ut hic,
utique significant. Machinas etiam signiricant in Lido oinsta tat didit, stationibus ad custodiam uinearum aliori Topcrum dispositis. . Et hoc loco coniunctim nominat tan in metia. In oppugnatione Massiliae In , etiam Opera interdum pro machinis ponuntur, ut cum de mulcloquens, Hoc opus omne, inquit, t uineas ad rim p ciunt. Idem mulio clarius eodem loco paulo intra
346쪽
dit Caesar his uerbis: Portis se seras erumpunt, saeundo magnoque uento ignem operibus inferunt. Hunc sic dis ac uentus , uti uno tempore agger, plutei, testudo, terris, tormentaque flammam comesperent, durius haec omnia eo umerentur, quamque in dum accidisti, animaduerti posse. Tormenta autem, quae ille inter opera numerat, ballistis, catapultas, de similia complaci
Falarica. Descriptio ted. Nec Annibali in tanto dissicrimine rerum operae esse legationes audire. Operae dativo casia, id est, non esse usivi Graece non cite Operam huius temporis. Pars altera. Factio Hannonis. Admissi auditiu non sunt. Ab Annibale. Foederis rupti. Per Annibalem, oppugnandis contra stodus Ridnibalis. Sa utinis sectis Romanorum. Cum assisse audientium. Qui non erant ex senatu rati qui ista cum illis pugnarent, Aduerso senatu. de quod infra. diacit, Adeo promomnis senatus Annibalis erat, in niusque i cuium arguebant Hannonem, quam Flaccum Valarium legatum
. Per deos laederum arbitros ac testes. Oratio sita ria Hannonis, principio obliqua, postea direm, qua suadet Mutati cim Saguntinis esse sedandum, resque restituendas, Annibalem in poenam rupti mederis Romanis dedendum. Loco exordii est repraehensio Senatus,quam orditur ab obtestatione.
Si ex bellis bella serendo, succinctus armis Imo nibus. uiuat. Hellenis mus. Gmeed enim se etarri posset,
Aluistis ergo dcc. Allegoria. Saguntum uestri dcc. Narratisicula de iure laederum, det de uiolatorum tiracrum poenis.
347쪽
Vtrum hostem. Distributio. Legatus ab sociis. Argumerratur a iure gentium
Ab sociis. M Romanis, cum quibus estis foederatio Pro sociis. Romanorum Saguntinis. . . Ius gentium sustulit. Quod iubet legatos &tutd admitta .re, & audire. Legati arcentur. N castris Annibalis. Annibal admittit incidi legatos hosthim: Romanoriun uero, qui socii & foederatistat,le os non admisit. Res ex foedere sunt e na excepti Saguntini in laede re cum Asdrubale facto, ne illos, ctsi nobis eis Iberum sint siti:or pugnaremus,aut quouis pacto offenderemus Publica fraus absit. Romani culpa moti belli, non publice in populum Carthaginiensem uniueruim ,sed in unum Α--balem conferunt. Illius unius deditione sibi satisfieri pariuntur.A .gumentatur igitur Hanno ab aequitate Romanorum. Quo lenius agunt. Argitineruatur a periculo in cndentea Romanis, & a perseuerantia eorutalem. Romani bella perseuerantia magis qtiam impetu gerunt. Aegates insulas. Argumentatur ab exemplis. Aegates it sulae a Sicilia in Africam ueriae sunt, non procul a Lilybaeo, autorubus Plinilibro secundo,ca octauo: de Polyb. libro primo Nominisse Aethusam,hic Aeginam nominat. Eryce . De Eryce exponemus infra eodem sibro. Per quatuor de uiginti annos. Quos durauit primum
Mars alteri Metonymia,fiue auxesis ironica. Carthagini nunc. Subiicit rem pro re, atque hos ipse amguratur de euentu huius belli. Dedemus ergo Annibalem. Antipophor qua praemoulit suam sententiam. Furiam facemi. Autorem,concitatorem Auxeis sent, id
Ad piaculum rupti foederis. Ad expiandam uiolationem Dederis. Ego autem ita censeo. subiicit sim sententiam loco epu
Hκ foedere Rom. Quod ius faederis, quod Annibal uita
348쪽
Bellum ortum ab Saguntinis. Cum inferrent arma
Turdetanis finitimis suis, sociis Carthaginiensium. Transatio est: eulpae. Ita Annibal haberet excusationem iustae desensionis.
Vetustissimae Carthaginiensium societati . Nam a
Romanis illico post Tarquinium Superbum regno pulsum, EIunio Bruto, M. Valerio Publicola consulibus, factum est primum foedus Sc societas & amicitia cum Carthaginiensibus. Illud postea aliquotie additis quibusdam rebus, est renouatum.
Quia fessum militem proeliis operibus* habebat.
Operibusque faciendis, ut fodiendis fossis, extruendo aggere demulo, faciendis castellis, turribus, uineis, pluteis, maeculis, testudi .
Praedam raptae urbis edirit militum fore. Edixit, id
est, pronuntiauit, palam significauit. Inde. Pro deinde, postea, usitatissimum Livio. Turris mobilis. Aliis ambulatoria uocatur, quia imposiata rotis ad murum admouebatur. Vegetius libro quarto, cap.i 7. de Re militari. Omnia munimenta urbis. Non solum muros, sed etiam turres lapideas. Catapultis. catapulta, machina bellica, qua tela aut saxa
excuti solent. Plaut.in Curc. Atque ita te immo torqω , ut cata
pulta solenti De saxis proiiciendis sie inquit Caesar libro secundo, de Bello eluili: Centones insuper inieceriint, ne aut tela tormentis missa tabulationem perfringerent, aut saxa ex catapultis latericium discillerent. Inde eatapultarium pilum:hoc est sagitta,siue iacullam, quod catapulta emittitur. Balistis.. Balista fuit duplex, maior &minor. De maiore ita dicit Cicer. libro secundo Tuscul. quaest. Balistae lapidum, de reliqua tormenta telorum, eo grauiores habent tibis, quo sunt coi tenta &adducta uehementius. Balista igitur maior non mittebat tela, sed sina, aut alias res maioris ponderis:& fuit interdum ea magnitudine, ut lapides c x x. pondo iacillaretiar. Huc allivsit hulius Italicus libro primo. Phoeis es undit Ostos basi a motires. Caesar libro secundo de Bello ciuili: Asseres pedum duodecim ci seidibus praefixi, atque hi maximis ballistis inlisi, per quatuor ordines cratium in terram defigebantur. Minor ballistae aesa &hastas, ut phalaricas iacebat. De hac ita loquitur Lucanus libro
349쪽
enim solis excussi Licertis . : Zamrea,sed densio ballistae turbine rota. scorpio est,quod Germanice ein armesust dicimus.
Vt castellum in ipsa urbe,&c.Castellumodest,receptaculum, ceptum,profugium, perfugium, praesidium,miugium.Cicero in Pisonem: Cui templum silva fuit arx ciuium perditorum, receptaculum ueterum Catilinae militum, eastellum forensis latrocinii. Caesar de oppugnatione MassiliataEst animaduersum a legionariis, o crebris hostium eruptionibus,mamo sibi esse praesidio posse, si pro castello ac receptaculo turrim extatere sub muro fecissent, qua primo ad repentinos incursus humilem paruamq; fecerunt. Hinc siqua maior oppresserat uis, propugnabant: hinc ad repellandum αprosequendum hostem procurrebant.Haec uerba Caeci is satis ostendunt quid castellum hic in Liuio significet. Astietos animos. Debilitato inclinatos ad desperationem,
Consternati. Concitati ex perturbatione. Comauisitorsetius. Eorum qui militare sub Annibale debebant. Si ciuis uester. Oratio suasoria Alorci. Orditur ab occasi ne,& causa aduentus sui. Quo nec orator Annibalis. Egonei ab Annibale ad uos mitius sum, neque ueni animo apud uos manendi.Veni mea sponta ad uos,uenia Annibalis mea erga uos beneuolentiaiaductus,ut v bis consulerem. Cum uero ille. Dilemma. Ego,ne ignoretis.Docilitu attentio. Pro uetusto hospitio. Captatio beneuolentiae. Pacem assero.Propolitio. Urbem uobis.Narratiunc Iade conditionibus pacis. Equidem haud despero. Facit eis spem minuendae ace
Sed haec patienda censeo. Conclusio a comparatione uineuitatione maiorum malorum.
Ante ora uestra. παρ a Ioco. Argentum aurum P. Exemplum fortis & miserandi interitus. Octauo mense.Dubitatio de tempore captae Sagunti, & initi itineris uersus Italiam. In Hyberna rediit. Placentiam Nam nem hostem acriorem. Ista quaesit tur, usq; ad illa uerba Liuii,Nominatae iam ante: Sc. habent uim & attenti nis &docilitatis. Attentionis, quia magnitudinem & pericula fi citri
350쪽
3 sturi belli breuiter demonstrant. Docilitatis, quia paucis persi impini summam belli imminentis. Amplificat praeterea collatione. icit autem desidem atque imbellem rem Romanam ibisse huius belli initio, propterea quod non satis acrem hostem, illo statio uiginti trium annorum,quod inter primum & secundum bellum Pu
Sardos Corsos b&c. Cum his bellatum est post primum bellum Punicum, istas bella perstringuntur a Floro Epitomes lia
Tumultuatum magis quam belligeratum. Verba d
ponentia quasi ab activis descendentia usurpat pasiiua uoce impersonaliter, contra regulam Prisciani & aliorum Grammaticoria qua Impersenalia a uerbis passivis, communibus,deponentibus d riuari uetantur. Significant autem impersonalia passiuae uocis, actionem in praeterito, ut hic. Liuius contra Grammaticos defcnditur Heterosi generum uerbi, quam multis locis usurpat. Ideo at tem ciun Gallis tumultuatum magi quam belligeratum esse dicit, quod Galli medio tempore inter priora duo Punica bella, saepe acrem impressionem in fines Romanorum fecerunt, sed tamen ad extremum non perseuerarunt. Scripsit alibi,primum Gallorum im .petum fortiorem esse quam uirorum, postremum languidiorem quam flammarum.
Trium de uiginti annorum militia durissima. Tor
enim anni inter sinem primi Punici belli,& initium secundi fueriat. Hi omni ita sunt distribuendi, ut quatuor tumultui Africano,quem sedauit Amilcar, qui tamen in quintum annum produci iis est, quia Liuius supra illi tumultui quinque annos adscribit, deinde nouem Amilcaris, octo Asdrubalis, duo Annibalis imperio in Hispania
tribuantur. Duos enim annos Annibal imperium cxercitus tonuit in Hispania, antea quam contra Romanos cum copiis Iberum transmitteret. Iste numerus summam xxiijannorum conficit. Dicendo igitur, hunc exercitum uiginti tres annos belligerando in Hispania exercitatum esse,significat Poenos exercitum in Hispanialis isse etiam tempore tumultus Afri ani.
Celoces uiginti deductae. Deductis, de terra in aquam. Contrarinni est iubducere. Caesar lib.vae bello Gallico: Et longas duodetriginta inuenit, que multum abesse ab eo quin paucis diebus deduci possent.