장음표시 사용
181쪽
ficeret lac , cum ex eorum lacte quotidie pulme ta fiant. Obiicies inaug: diue. cui nasus amputatus fue- Iat pistium pauperi de ἡ id, ut pateretur inscissionena brachij in qua superstitem partem nasi poneret , sicque formatus est nasus , deinde excedente
Respondeo, si tamen verum sit, de quo iure merito dubitauerit aliquis, cito nasum computruisse, quia non erat ex carne naturali,& sorte accidit ut computruerar, cum pauper mortuus est. Sed quis eredat vel breui semper formatu fuisse nasum, vetlongo tempore vixisse hominem vulneratu insigni vulnere absque remedio fides sit penes authores ' obiicies nono: qui a canibus mordentur, deindes canes in rabiem incidant, & ipsi etiam rabie
Respondeo experientia constare illos qui mo sus canis rabiosi passi sunt etiam rabie corripi,quia eanes dum mordent, spiritus enenosos emittunt, qui recepti in corpore iIlorum motus rabiosos excitant. Vtrum qtii canis non rabiosi morsus patiuntur, rabie corripiantur, quando canis rabiolus fit, Rullum audiui hoe expertum fuisse ρ licet omnes
illud timeant, es fieri posse existimo , si ab eademsῆ a Patiantur,v. g. si nimio calore & canis,& homo afficiantur;sicut enim ita cane nimius ealor spiritibus qui in cane sunt rabiei moturn imprimit, itas similem motum imprimete potςst' spiritibus illis quos in homine per morsum canis reliquit. Obiicies decimo : quando aliquis ridet,accidit se peVt alius ria eat; & tamen nihil agit prior in istum;ergo hoc euenit per simplicem sympathiam. Respondeo : qui prior ridet agit in alium per
Pe Ges,quae cum phantasiae communicantur, haec similes
182쪽
Di p. III. De Anima sentiente. I r
i similes motus potentiae motiuae imperat eo modo quo superius explicuimus icum enim sint connexa corporis membra & exteriora pcndeant ab intei rioribus, non possum operationes fieri in interkribus, quin membra externa aliquam mutationem accipiant. Sic videmus omnes passiones in secie &α actionibus animalium relucer . , γObiicies undecimo iiij aliquado eadem amant, aut oderunt ac matres ; at nulla alia assignati po- est causa praeter sympathiam. Respondeo non esse mirum, quia matres filiis
propensiones suas communicant;cuis enim motus
conlueti faciant organa apta talibus motibus, fit ut in generatione transferatur in prole similes dispo- . sitiones,& proles reddatur similis pareti in operationibus,tum naturalibus,tu in iri quae ex sentati ne pendent, imo & in quibusda minimis,ut in ver-xucis, simitate,&c. quia vero proles in utero alim tum sumit a maere,nihil mirum, si desideria matris eo tepore traseant in prolem. Rursus quia desideria vehementem 4maginem in phantasia figunt, imago autem cum motu fit,non mirum quod spiritus matris eodem motu agantur usque ad prolem ; sicut lumen reflexum imaginem corporis sua
percussione pingit in speculo , sic haec imago in
renero corpusculo infantiS , & si materiam aptam coinruationi inuenerit,fixam in carne imaginem
relinquet, quas desiderij figillationem. Sed quoniam nnnquam tenerior est infans, quam in prima commistione paterni maternique seminum , non mirum si tunc Violenta apprehensio formam prolis tape immutet , semine foemineo propriam quandam sigillationem recipiente ab imagine, quα occupat phantasiam matris. Dico secundis:Antipathia cum sit contraria sym-
183쪽
sympathiae, consiliit in diuersis constitutionibus, vel in diuersis habitibus ratione quorum duo corpora ab eadem causa diuersimode assiciuntur, Vel umiri in aliud.agit actione iniucunda : ita ut numquam sit antipathia actualis sine actione reali. Probatur eodem argumento, ac prima con
Objicies primo:msita animalia aliis inuisa suntnMura later, verbi gratia, ouis in Anglia nata, ubi
lupi milli a multis iaculii extitere ad lupi conspectum contremiscit : se gallina miluum pertibmescit,& canes chyrothecarios, qui pelles eorum quotidie mercantur, auersantur:ad eorum quippe nunquam antea vitorum immodice latrant con spectum. H. - iRespondeo : illis chyrothecariis ferarum mortuaruna odor adhaerescit, qui a naturali temper ' mento degenerans sensum aliorum huiusmodi lspeci ci animalium necessario offendat : similiter lupus spiritus exhalat agno inimicos, imo & solus conspectus Dies: hoe essicere per species emis fas ab obiecto , homo enim qui dum naturalem , culorum orisque serenitatem conseruat,nullamauersionis causam praebet, ninacem subinde vul- itum induens seris terribilis evadit. Quare mirumno est, si mitis maturae animantes timeant ad illius conspectum quem nunquam nisi iratum sibi malum. viderant , cumque animantes laetibus naturam communicent,in metum aut iracundiam pronam foetus pro varia spirituum agitatione timore corripiuntur. , vel ira intumescunt, idem dic n- dum respecitu quorumdam ciborum a quibus at sui naturaliter abhorrent. .. Objicies: quidam a cibis abhorrent , γ, S
libenter nutriuntur parentes. . . a ... Respon
184쪽
Di p. III. De Animasktiente. 17 9
Rei pondeo hoc prouenire ex aliqua dispositione contracta , dum gestarentur in Viero , maxime si mater malacia laborauerit, & quoad eos qui a caseo abhorrent , dico hoc prouenire ex eo quod nutrices , quorum lacte nutriebantur, praegnantes forent, lac enim in uberibus nutricis obf tum lain conceptum coagulatur , tenerumque
infantis stomaehum offendit;ideo is deinceps acaseo utpote qui nihil aliud est quam lac vehementius densatum & coagulatum, toto Vitae tem pore abhorret. z- ' . .
Quaeνes quid sentiendum de figuris constellatis vulgo dictis Talii man, dicuntur autem habe- .re suam vim ab astris, quando sub illorum dominio fabricantur. Respondeo illis nullo modo esse fidendum ;quomodo enim possit virtus alicuius astri alligari alicui laminae ex eo praecise quod insculpatur illi figura solis , vel lunae , vel alterius, intelligi non potest . Certe si ascendens alicuius ferat latronem ad furandum, an non Tali sman erit fortius ipsa
constellatione , ut a latrocinio retrahat Dices : multa non agunt, nisi excitetur eorum Virtus, ut piper, sic neque metalla, nisi per figuram aptemur. Contra : magnum est discrimen ; nam piper&c. habent principium intrinsecum suorum effectuum , non vero alia. Objiciunt sub Clotario II. Rege semcorum dum Parisiis estoderetur terra, repertae lunt figurae ex aere representantes ignem , murem aquatim lem, S sereentem , quibus e loco sublatis, accidit incendium quo omnes fere domus combustae
Reseo adeo urbem incensam fuisse ob negli-
185쪽
gentiam venditoris olei qui ignem reliquit prope dolia sua; & reuera si illae figurae impediebant
incendium , quare noua incendia continuo non visuntur; adde quod Parisiis nec mures aquatiles, nec serpentes visuntur ; igitur hae figurae ex antiquis defluxete, qui cum parentes mortuos plangerent, eorum imagines,eorumque quae amabant,.
variaque symbola insculpebant in lapillis quos collo appendebant quibus posteri nimiam fidem
adhibuere., Quaeres secundo , quid sentiendum de gama-he , sunD autem gamahe corpora figurata i psius naturae opera & sine arte, ea vero qu e membra humani corporis representant,ad eius sauitatem utilia esse asserunt.
Respondeo : aliquam posse esse ire illis virtutem non est dissilendum s possunt enim ab illis emitti spititus salutares, sed tamen multa est circa illa supfrstitio si enim figura ouis ovibus eae proficua; quare figura scorpionis erit noxia scorpionibus , quod tamen asierunt λ V a s T I o II.
Quid sint Vigilia , Somnus 2 Somvium
III co primo vigilia definiri solet communi
ter , sensuum externoIum solutio atque libertas. Somnus est ligatio aut requies sensuum externorum ad vires recrςandas : cessant autem sensus eXterni, quiae meatus neruorum per quos spiritus animales ad organa deseruiuriobstruutur. Probatur: experientia constat nos aliquo tempore post comestionem libentius dormire, quia scilicet vaporibus e ventriculo ascendentibus , obturant un
186쪽
Disp. III. De Anima sentiente. t 8 r
obturantur meatus per quos spiritus animales adsensus extetnos deferendi erant, & ascendere debent spiritus vitales ad idem cerebrum; cum enim nerui non bene repleantur, non bene tenduntur ,& sic obiectorum species ad cerebrum deferri nequeunt nisi vehemens sit: quamdiu autem cordis
α cerebri vacat commercium, tandiu somnus est.
Probatur secundb: ideo quaedam edulia, ut lactucae & bu glosiae &c. amygdala dulcia, lac, vinum &c. somnifera sunt, quia plurimum vaporem sursum efferunt & humenti suauique balitu cerebrum irrigant.
Probatur terti ideirco infates & phlegmatici somniculos lunt ecus vero melancholici peruigiles , quia illi humore fumeo, hi siccitate abundant. Imo ut cito pueris concilietur somnus, hinc inde versantur incunabula , ut tali agitatione vapores facilius eleuentur, ideo etiam 1 Omnus maxutinus iucundior est, quia solis remeantis propinquitas e nostiis corporibus halitus soporiferos denuo excitat, sicut & ex aliis corporibus vapores. Vnde est quod paulo antequam dilucescat, aer obscurior ac tenebrofior sit quam esset, cum sol longius aberat, occupante videlicet &Obscurante aerem vaporum copia quam adueniens solis calor excitauit, sed quia adhuc minor, dissipare non valet, inde etiam fit ut primo somnus aretior esse soleat, quia ipitio maior humoris copia in superas putes evadit. Demum multi ob inediamini omnes noctes traducunt.
Objicies primo , suauitas, cantus , tenebrae, filentium &c. inducunt soporem;atqui nullum lin-xam exhalationem alimeti continet; ergo somnus prouenit ex eo quod anima reuocet colligatque in cerebrum spiritus animales ad eorum reparationem
187쪽
Respondeo illa omnia magnopere somnum iuuare, quia applicatio sensuum remissa & ad pauca se colligens, ut minori conatu spi Iitus euocat, ita facilius patitur eos autus detineri & vias quibus spititus foras traiiciunt, occludi. Objicies secundo et saepe accidit, ut exinanito stomacho dormiamus, pleno vigilemus. Respondeo diu leninandum fore, ut omnino exinaniatur stomachus ; diu enim aliquid in illo Semanet post comettionem, sed si nullus vapor ascendat, non conciliabitur somnus, nisi ob laselitudinem ita deperdρntur spiritus,- ut illis exinaniantur vasa, quae ideo proprio pondrae contrahantur & occludantur a picno autem stomacho aliquando non capitur somnus, quia subsunt impedimenta, quae vel in Ventriculo evaporationem, vel in cerebro vaporum concretionem inhibent, unde qui multo cibo sese Ingurgitant, somnum aegre capessunt,quia ut ignis congestu tignorum, ata nauuus calor nimio cibo tuffocatur, ac tarde
Qua res primo,quomodo animal expergiscaturi a somno Cesset. -
Respondeo : duplici modo: scilicet sponte,vel, alicua vi & interpellatique; sponte quidem,quan do dncoctio peracita est, tunc enim spuitus Iobustiores effecti ad externa organa diffunduntur, Vel e V m quando vapores qui meatus occlude-hant, calore cerebri consumpti sunt:potest etiam excitari animal cx aliis causis accidentibus etiam . an.ς PQι actam coctionem;fit autem expergefactio Vi aliena , quia dum organa externa sorditer ab
188쪽
' Dil'. III. De Anima sentiente. Q 33
obiecto percutiuntur,motus tandem ad cerebrum
Quaeres fecundo , quid sit somnium & quomodo ciat. Respondeo somnium esse apparitionem exhi- jbitam per internum sensum in iis qui somno consopiti sunt: fit autem cum vel per motionem spi- Lituum, vel per motionem vaporum species exci-' tantur & varie disponuntur, & vulgo cum quadam confusione , apposite autem diuidi possunt somnia, in diuina , demoniaca, naturalia & ani malia. Diuina sunt quae a Deo inspiran;ur siue immediate, sue mediate angelorum bonorum interuentu.Horum multa exempla continet Scriptura Sacra:fiunt autem vel nouas imprimendo species, Vel componendo & coordinando eas quae nobis antea incrant,& hoc ultimo modo prouenire posse sunt ab angelis, dubitatur enim num nouas species imprimere possunt, de quo disputare ol ad Metaphysicam vel ad Theologiam pertine I. DaeInOniaca dicuntur ea quae a demonibus inducuntur; Vnde narrant Philostratus, Pausanias & Strabo eos
qui variis oppressi morbis Asculapi j & Serapidis
templa adibant, omnium aegritudinum remedia in quiete & somnis accipere consueuisse,quod idcirco de mones faciebant , ut vel sibi vel illis hominibus in Doruu merum relatis diuinus honor tribueretur. inti in somnia dicuntur ea quae
rum incursionibus, alii us est noliti nascuntur; nam illi qui melancholia infestantur, somniauirristia ut funera, tenebras &c. qui flava bili, rixas qui sanguine, ignes & saepius multa iucunda sensibus: qui pituita, aquas. Animalia somnia dic Hatur quae versantur circa res eas, quibus per . . diem
189쪽
diem occupati fuimus , harum namque simulachra, ut sunt recentia, ita plerumque facilius redeunt.
Quaeres tertio, num somniis standum sit , &quid de illis iudicandum. Respondeo somniis diuinis sine dubio standum essi;sed cauendum est a superstitione; neque enim quodlibet somnium etiam bonum diuinum est; 'Deus enim cum somnio suo quandam lucem comunicat qua illius veritatem facile discernere possumus, certitudinemque inspirat. Contra vero: somniis demoniacis nunquam standum,quantum. vis bona sint ; illa enim excitant ut decipiant homines. Naturalibus stare possumus pro cogniatione temperamenti , sicut etiam & animalibus pro habituum exercitiorumque cognitioBe.
190쪽
in quarto Tomo tertiam Physicae
Eius an detur terminus. Ibid. Actio mirabilis in brutis quadruplex. Α vivente procedens quadruplex. 21 Vitalis an eisentialiter pendeat ab anima. 24 Aer obscurior paulo antequam dilaceicat quam media nocte. - ' . Hi
Albedo quid. IEius intensio. . Aliud non semper importat distinctionem realem. Anima definitio & diuisio. Eit unica in quolibet viventi, sed multiplex
forma subseruiens. . 'Vegetatiua &. sensitiva remanent cum ratIona
Diuersimode sumitur in scriptura lacra. Omnis materialis est diuisibilis. Sie dictat ciuia animat. Immediate influit in actus suos.