Analecta Plautina

12쪽

TRUCULENTO truculentiorem nullam se criticis praebere fabulam uno ore clamant quicunque vel prioribus saeculis Vel nostra aetate eam adgrossi sunt. Nam in Palatinorum quos dicimus memoria sa0pissime verba tam misere corrupta dilacerata exstincta sunt, ut communem omnibus labem per ipsius archetypi condicionem et fortunam adspersam esse appareat. Accedit quod paucae quae in Ambrosiano servatae sunt relliquiae etsi nonnullis locis corrigendis Summo cum emolumento adhiberi possunt, tamen non modo ipsae quoque admodum vitiosa verba poetae exhibent, verum etiam haud semel a ceterorum librorum scriptura adeo recedunt, ut novae inde criticis difficultates oriantur. Quin tanta haec librorum discrepantia visa est Berghio, quae non agrammaticorum librariorumve sive socordia sive prava sedulitate repeti possit, sed quae certa histrionum temeritatis vestigia servet Φ). De hac autem re cum sacere non possim quin aliter sentiam, paullo uberius

13쪽

mihi disserendum erit, praesertim cum Berghii iudicio Fleckeisenus subscripserit ) maioremque auctoritatem conciliaverit.

Quamquam uno saltem exemplo ipse Flecheisenus lueu- lenter comprobavit Bergilium perperam abusum esse in rem demonstrandamq). Etenim versus II, 4, 29sq. cum in A tales exstent: uerum tempestas quondam dum uiuixi fuit eum inter nos sordebamus alter de altero,

Uerum tempestas memini quondam fuit cum inter nos sorderemus ulteri, quoniam neutra scriptura nec a sententia nec a sermone nec a metro stare potest, quis utramque negabit ad unam eandemque memoriam revocari aut posse aut debere 2 qualem hanc olim fuisse Flecheisenus vidit: Verrem tempestas memini quom dudum fuit quom inter nos sordebamus alter alteri.

Sed idem de aliis exemplis dicendum erit. Velut II, 4, 23 quod Α habet triplici allitteratione ornatum: plus pollicere quam abs te posco aut postulo, Ρ vero cum hiatu bellissimo: plus pollicere quam ego a te postulo, quis quaeso cum Berghio sp. 134) Palatinorum scripturam ex plus pollicere quamde ego a te postulo' ortam esse sumet potius quam librarii oculos a possco at V abernasse ad 1 utulo q)8 Et haec quidem discrepantia numqui differt a diversa versus I, 2, 27 traditione, quam probe Bergilius omisit 2 Ibi Onim quod Ambrosiano debemus: bene dicis benigneque vocas Astaphium amabo

14쪽

etsi quomodo versibus describendum sit Spengelius Brixius Κiesstingius Muellerus Flecheisenus Buggius Maehlyus varias

contrariasque rationes excogitarunt, tamen Palatinorum detrimentum :

benigno dicis Astat eu astato CD) ambo

quiti mero errori tribuendum sit nemodum dubitavit.

Nec plus probant versus II, 1, 37. 39 p. 133): Etiam hac noete illa per hortum transit Α, noctem illac et transiliuit ΡQui ubi quamque nostrarum uidet prope aedis adgrediri Α, aedis hac si a d)gredias P.

Nam altero loco cum Berghio atque Flecheiseno l. s. s. p. 849 dis hasce adgredier q) reponendum est, varia sed prorsus vulgari ratione in utraque recensione ObScuratum, altero autem cum nec transit nec tramidivit verum sit, sed transiluit', iterum simplicissimam habemus corruptelam.

Porro summa libidine Beroius versu quidem I, 2, 34 nimis otiosum sis arbitror casu te in Ρalatinis omissum esse

statuit sp. 136), itemque ei versu II, 1, 17 profecto sed aut

6) Hanc ipsam infinitivi formam quod consilio Bergiuus in Α remotam esse statuit vix probari potest. Nam in his ipsis antiquitatis Vestigiis conservandis delendisve casum summopere librariorumque incuriam valuisse in propatulo est. Velut eo quem supra attuli loco II, 4, 30 A servavit quod unum priscae latinitatis usui convenit sordebamus Sorderernua P); contra I, 2, 87 videret librarii error est in Α, uidebit ceteri retinuerunt; Ι, 2, 31 in Α et eum ipsum et eam ip8am pro eun Se, eampse exstat, in Ρ alterum ipsum quoque mutatum, alterum non prorsus obscuratum est ea e P, eampse Ob); versu insequente praestri- matriae, I, 2, 8s volimus, I, 2, 95 opperimino servavit Α praestigiato r, volumus, opperire ibi P), II, 2, 1 propterve Ae broterve BD ; sed II, 2, 6 in nostra domo, II, 2, 44 videaris, II, 4, 24 sq. pepercisses et repereis, quas scripturus Spengelius male recepit, in Α irrepserunt pro no-8trae domi, videare, parsi re et reparcit, quas P servavit; contra benene ambulatumst II, 4, 18 in P abiit in benene ambulasti sim. Quin etiam Per merum eri orem forinae antiquiores illatae sunt, ut II, 2, 41 arbitrarier in P pro arbitrare arbitraris . Et eis quae Berctius p. 133 adn. attulit 'infinitivis' in -ar no vel tantillum tribuas, II, 1, 12 saliarin Ρ manifestum mendum tenemus pro pati. 7) Cf. Flecheisenus l. s. s. p. 850, ubi egregie totum locum restituit.'

15쪽

malum aut damnum dari, neque tamen eandem excusationem

admittit versu II, 2, 32 iam fherois ego istos et II, 2, 15 alivmiisti huc te ostentatum scumj Gornatis ossibus sp. 135), ubi

hercle et cum . ad evitandum hiatum ab homine litterato qui Ambrosianum recensuit 1nserta esse putati At vero cumhm ele facile intorcidoro potuit, tum cum illud post bostent tum usus Plautinus efflagitat. Quin ne talia quidem afferre et coacervare dedignatus est Bergilius, velut quod II, 4, 6 hercle ello cum hiatu P, Α hercule ello, itemque I, 2, 16 ci/meortim amerimus illi, hie eorum cum aggerimus exhibent, quas admodum liberas mutationes' dicit hiatus removendi causa in Ambrosiano factas' i Quare tam futtilia argumenta iam omitto, quae si quid probarent etiam BCD codices ex diverso inter se fonte profluxisse facili Inegotio demonstrari posset'). Ac ne illud quidem attingerem quod satis licenter Berghius p. 136 versu II, 2, 17 in rem suam usus eSt, nisi hac occasione data versus in utroque sonte corrupti emendationem ab aliis incohatam absolvere posse mihi viderer. In eo enim iam fors consentiunt homines docti v. 16 Quisn

titi suaso infecisti prostid iosa saliviam seribendum eumque Cum Versu insequente coniungendum esse. Eius vero initium

sex Ambrosiani vestigiis an eo bella es quia e inis tibi san eo bella est qui Uareepisti P) sic constituendum esse: an eo bella's quia clepis tibi cum Spengelio Κlossiingius Buggius Κdchius

consentiunt, nec Muellerus cur aliter sentiat rationem reddidit. Iam vero extremam versus partem armillas ineas A

idem in margine .... AS, fortasse AENEAS addidit), arme αmuta CD) aduenias P non posse cum Studemundo statui

8) Velut I, 2, 36 B cum A ego servans bellissimum litatum pessum dat; I, 2, 18 autem ex bona mea degessi in B dcue adecessi suctum est, unde CD dona concessi correxerunt: quae si etiam ad codicem B pertineret depravatio, iterum hiatum lucraturus et graviorem dissensum prOcul dubio notaturus erat Berctius: nam i ego i huc dona congessi. Quod vero talia quoque adhibuit, qualia sunt II, 4, 8 hodie cenas P, cenas hodie Α, II, 4, 34 summais sempei Ρ, semper summa Α: II, 1, 4 B cum Α habet neniam dirit, dixit neniam CD, II, 4, 7 salva sim B, sim satra CD pro salva sis A sim. Sed haec vix opus est ut respiciam, nedum ut demonstrem quam saepe vocibus sic traiectis omissisve ne hiatu quidem omnibusquo licentiis advocitatis versus ossiciatur.

16쪽

armillas aeneas, quia trisyllabum hoc adiectivuin constanter apud Plautum sit, dudum monuerunt Κiesstingius Muellerusque'). Qui cum non invenissent quod satis probabiliter reponi posset, strenuo acumine Buggius perspexit an eo bHla's pertinere ad Quian - saliviam, itemque ad quia clepis tibi armillas talo desiderari additamentum, quo ducat insuperaneas pristina Ambrosiani scriptura. Sed quod ipse proposuit inq) an eo rimes vel an eo Helena's suo iure Kochius abhorrore notavit a Plauti simplicitate , itaque an eo te amasill si tentavit ). Sed no id quidem loco satis accommodatutuest, utpote quod non minus bene ad verba quian - pallidam quam ad quia clepis tibi armillas referatur: ad hanc partem orationis audacias, non ostentationis deSignationem exspectamus. Quare quid potius scripsisse poetam putabimus quam an eo's fero X quod in simili sententia Terentius usurpavit γFEROX igitur si recte post EOS intercidisse suspicamur, in

A armillas aeneas' illatum est pro 'armillas meos' inexplicabili, cum in P arma advenias ' eiusdem scripturae aut depravatio aut correctio quaedam oblitterata sit. Sod ut hoc loco quod commune in versus fine vitium contraxerunt eundem utrique recensioni fontem fuisse arguit,

ita idem valet de initio versus I, 2, 29, ubi postquam Astaphium dixit so accersere ArchilinenHR), in Α additur meretricem, obstetricem in P. Hanc quam Berghius p. 135 attulit

bellιas inoeerium habes pro habes im)γerium O. Bruginanias scripsit 13. 40

Bonnae ed. 1874); cs. Plaut. Asin. 468 feroae est, viginis minas me tractare sese; Mostell. 890; Men. 767; Mil. gl. 3323. 13) Hunc nominis Archillis meta illasmum in A servatum Archinam P, Archilinam Κiesstingius i. s. s. p. 624, Archilinen Spengelius foedo vitio, quod a Kiesstingio monitus iterum commisit in Trinummi oditione v. 875ὶ satis firmarunt Scyssertius Philol. t. XXIX a. 1870ὶ 13. 40sct Buechelerus Ania. phil. t. CV a. 1872) p. 570. Versu insequente Α

habet: meretricem mala tu femina es oles eam unde tu es disciplinam, P: Obstetricem mala femiure es Sole3 uuies disciplinain.

17쪽

discrepantiam nihil probare dicerem, etiamsi alterutra vera Aeriptura esset. Nam ut meretricem Si in archetypo suisso statuimus, facile aliquis de partu Ρhronesii cogitans simulato obstetrirem inserebat, ita hoc si exstabat, meretricem fingere poterat, qui iam peperisse mulierem reputaret. Iam etsi

meretricem absurde commemorari, obstetricem Vel ad puerperam et dis lustrico apte accersi Buechelerus monet, eam

tamon recte Spengelius negat hoc loco dici posse, quia sic non versu demum 92 de partu Diniarchus quaerere deberet. Sod no Buechelorus quidem obstetricem retinuit, sed utrumque vocabulum ab interprete additum esse ex ipso librorum dissensu colligens tran3positis vocabulis additaque et particula et tu ante femina, non post unde omisso proposuit: mala semina es et linde tu es oles eam discipl1nam. At vix puto Archilinem nomen ignotum spectatoribus aliquo caruisse epitheto. Acutissime vero ipso coniecit Bergilius eandem esse Archilinem cum tonstrice Sura, quam II, 4, 51

et IV, 4, 3 Phronesium nominat, quae IV, 3 cum Callieso

inquirente in scaenam prodit. Quocirca cum tonstricon necessario restituendum sit, nonne tricem tantum syllabas in archetypo apparuisse et in utraque recensione male suppletas esse maxime consentaneum est 3 Sed illud cum probo Buscholerus animadverterit, eam pronomen in Α Serv tum aegrotolli et quovis modo recuperandum eSSe, nescio an ita VerSUS constituendus sit: tonstricem. Mala tu's femina, oles eam unde 'a disciplinam.

Huic loco adiungam .versum II, 2, 63, ubi non modo ceteris in utroque pariter fonte corruptum ex illecebris esse satis probabilis Κiesstingit coniectura est 'M), verum etiam in quo discrepant vocabulo, ornamentis P, hortamentis Α, eodem re-VOcandum erit. Nam cum nec ornameritis tueatur Poenuli

locus I, 3, 16 quem Goellerus attulit 'iam et ornamentis meis et sycophantiis Τuum exornabo villicum' et horta-

14 l. s. s. p. 629, cf. E. BOechel, Exerc. Plaut. Carlgr. ed. a. 1872 P. 12sqq.

18쪽

mentis, quod nusquam praeterea usurpavit Plautus, propter ipsam notionem Erma ungem') non quadret ad meretricem stimulatricem, clare hac Ambrosiani interpolatione confirmatur. quod dudum ex Palatinorum scriptura Meursius Gol-dastusque elicuerunt blandimentis, oramentis: quaec vox quamquam eX unalogia, non ex auctoritate stabilienda est, illustratur quodam modo eviratulis vocabulo cum blanditiis

I, 1, 6 coniuncto, quod item απαξ εlpημεvov dici potest; nam quod idem apud Apuleium usu venit, Milic ipsum Plauti locum sine dubio ille expressit.

Sed priusquam alia communia depravationis communiS-que Originis vestigia in utraque recen8ione apparentia perse- 'quar, quae certius opinionem Berghianam corroboraro videntur discrepantias recenseam et ipsas quoque aliter explicari oportere demonStrem.

Ac versu quidem II, 1, 35 p. 133) ubi nemo iam dubitat

quin praeter rationem Ambrosianum Spengelius secutus sit ψβ), rustici S cum aperta vocis agrestis interpretatio sit ex versu II, 2, 8 arcessita, ad librarios grammaticosue, non ad histriones talem dissensum. pertinere vides nec magiS commemorandum esse quam quod II, 4, 27 Iam laeti 's' Phr. Iam sol mihi quidem atque o iis meis p. 138) Ambrosianus et cumco Spengelius in Phronesii responsione lauta supplens iam sol particulas accommodatissimas expulit, vel quod II, 2, 23 serietem Ahabet jeryaetim P) commode omissum a Berghio. Nam illa exempla II, 1, 35 et II, 4, 27 in eo tantum disserunt

ab II, 2, 23, quia metrum non repugnat; quare iterum Berghius omisit Ambrosianum versu II, 1, 36 repugnante metro probus amator pro probus dator ex versibus II, 1, 20 et 25 adscivisso. Quae cum ita sint, ne tenuissima quidem dubitatione iniecta otiani duobus ante versibus demum oggerunt pro demtis danunt Palatinorum scriptura ex versibus I, 2, 10 et 16 in Ambrosiani contextum se insinuasse iudicabimus δ' ) vocesque priscas

15) Velut hie est adulescens qui ha bitat hic agrestis rusticus A, δε-lut hic agrestis est adulescens qui hic haset P; cf. praeter alios Κiess- lingiua l. s. s. p. 628, Studemundus Festgruss d. philol. Ges. au Wuerab P. 47.16) oschιm amicae usque oggerit et etiam ultro ipsi aggerunt ad

19쪽

easdemque ullitteratione insignes ab eius qui Palatinorum archetypum exararit manu prosectas esse eo minus concedemus Buggio quia etiam quo loco eandem idem rationem iniit I, 2, 79 fefellisse eum opinionem videbimus. Tam constanti autem consuetudine quoniam Ambrosianum ex similium locorum comparatione interpolatum esse collustravimus, etiam

quod II, 4, 33 gratulor exhibet pro gaudeo sine ulla haesita

tions cum Flecheiseno removebimus δ'), nisi quod non tam ex interpretatione quam ex Versus II, 6, 35 recordatione transfusum esse dicemus. Quem contra quae Dgiatiso disputavit perversa utitur ratione: nam non eX ipsius Opinione, sed ex condicione critica de versus scriptura decernendum eieratin'). Idem quod quid id est 3 Phronesii quaestionem in continuando sermone usitatissimam adeo preSSit nescio an ipse concedat inanius leviusque esse; primumdum autem illud, quod quo spectet non vidit, simplicissimam explicationem habet: nam si reapse partum ediderat Phrone8ium, primum amico congratulandi officium fuerat usque eo inter alios Sermonees a Diniarcho neglectum δ'). Denique non satiΗ cogi

tato Detiatgho attulit partem versuum in P omitti idquo facito

20쪽

inde repeti posse, quod ex margine demum quaedam irrepSerint: namque versum 33 a Quid id est ' Prisnumdum quis mtu es aucta Isberis ob simile cum antecedente initium Quod tu hic mero Urroro intercidisse inde patet, quod servatur versus Quomque bene provenisti Salva gaudeo; qui autem praeterea desiderantur versus in P Concedite hinc vos intro atque operite ostium. Tu nunc Superstes Soli S Sormoni meos ante vorsum Tibi mea consilia semper Summa credui, eos ne ipSequidem Detiatetho pro interpolatis habet. Nimirum aegre quodam modo nec Aine quadam exapectationo solicitationem Diniarchus pronuntiat, ut protinus amica sentiat non eX animo ei natum esse illud gaudeo; itaque ancillas dimittit, ut ostentata confidentia simplicem adulescentis mentem perstringat ac denuo capiat.

Unus iam restat locus difficillimus I, 2, 79: Amanti si quid non danunt non didici fabularo ΡΑmanti si cuili quod dabo non est non didici fabulari A. Spengeliana scriptura ne ipsi quidem auctori satisfecit, nec

Κiesstingius i. s. s. p. 626 locum absolvere conatus est, ni Si quod ab Arisbrosiano omnem emendationem repetendam eSSedemonstraro studuit; Muellerus autem l. s. S. p. 681 desperandum esse dixit de versu restituendo. Ιam Bergilius duos olim versiculo8 exstitisse et alterius alteram partem in Ambrosiam verbis latero auspicatur, neque tamen qualem Sententiam ita animo informaverit significavit, ut satis vana sit suspicio. Mihi autem in ipso demum Ambrosiano licenter mutata esse verba tanquam digito monstrare videtur 'n' littera postea expuncta. Nam quod cui qui) in Α, quid in Ρ exstat, non refert quia haec perpetua codicum discrepantia est in ablativo pronominis indefiniti describendo 'in). Iam vero cum ita incohatum sit in Α:2 i) Velut I, 2, 36 qui Α, quid P, sim.; si qui autem h. l. responderegrReco ε inc Propterea moneo, quia Maehibriim video vortisse 'icennyemisse Liebhaber nichi venden' f. d. bver. Gymn.' t. IX a. 18733 p. 118. Etiam v. IV, 4, 1 Blitea et luteast meretriae, nisi quae sapit in vino ad rem suam aptius nisi qui repones, quam nisi quid, quod Se3isertus Stud. Pl. p. 31 Ρroposuit quae stare non posse PersPiciens.