Waltrami ut videtur Liber de unitate ecclesiae conservanda

11쪽

PRAEFATIO. VII demonstret, etiam in monasterio St. Emmeram alterum codi-eem libri nostri fuisse, tam leves sunt, ut me quidem

adducere non OSSint, ut eum equar. Nam, ut cetera

missa faciamus, hoc quidem illi concedendum est, Georgium Fabricium in libro I. rerum Misnicar)ω p. 90, cum de Lennonis 1Hscopi paenitenti auctorem an Onymum attulerit,

qui illius temporis historiam Pro imperat0τ scripserit, quem in aede divi emeram Aventinus arisbonae, in Ful lana bibliotheca tittenus inveneris, rem ipsam iisdem verbis prosequi quibus alti a=nus de eadem Me utatur. Numa ero huic Fabricio maior sit ides habenda, quam verbis Henrici Schiitzη, qui dicit, lacium Illyricum ipsum quoque apologiam attram edidisse, tibiq/m est. Ceterum neque

Aventinus usquam prostetur, e codice illo Sum esse, neque verisimile est, hunc codicem eodem modo ac tildensem

Eodem saecquo, quo ulterius librum nostrum apud Schesterum typis aescribendum curavit, edidit eum Simon Sohardius in libro de iurisdictione, auctoritate et praeeminentia imperiali ac potestate ecclesiastica, deque iuribus regni et imperii Basileae 1566. Neque tamen haec editio critica est, sed redintegratio editionis principis. Quod idem dicendum est de editione, quam Freherus in sua collectione scriptorum rerum Germanicarum eaeeunte saeculo decimo sexto

curavit. Struve in praefatione collectionis Freheri p. 242. dicite Primus igitur hoc scriptum evulgavit datricus ab ulteri eae codice bibliothecae uidensis, praesae ad Ferdinandum Austriae archiducem praefatione. Hunc secutus fuit noster Freherus, qui in sectiones quidem illud distinaeit, numero tame=i non adiecto, id quod demum fecit Goldastus, quem inde fuimus secuti. Ipsum autem altramum istis suum in capitida distinaeisse, docemur in lib. II, cap. 6, ubi scribit iuxta quod in secundo huius libri capitulo dictum est. An vero sectiones, quas cum Goldast eae-hibemus, sint genuinae, licet omnino dubitare' etc. Hunc

Freherum igitur secutus est Melchior Goldastus in hologiis pro imperatore Henrico IV, an oviae 1611. Cum autem apud Sohardium ni tituli hic esset: Cuiusdam eius temporis theologi, quem quidam Venerici Vercellensis esse existimant', Goldastus, postquam Τιaestionem de auctore eius libri satis accurate perlu8trasse sibi visus est, perinde ac si Omnia e lorata certaque sint, scribit: Reverendissimi et

illustrissimi principis attram episcopi umburgensis

1 Waltr. II, 25. 2 Commentarius aerit de scriptis et scriptoribus histor. Ingolst. 1761. i. 540.

12쪽

VIII PRAEFATIO. apologia'. oldastus totam disputationem in tres lib= os disisit et libros in capita, in quorum capitiuorum diuisione secutus est, ut ipse dicit, sectiones editionis Freherianae, licet nonnunquam parum commode intercisas et ab integra sententia interruptas. Anno 1624, cum scriptores erum Germanicarum rariores ferent, a Mechelianis heredibus non editio tomi primi Freheri adornata est. Et cum altera etiam collectionis Freheruianae editio inter eliquas fere esset raris-8ima, pi bilco consilio Natus tertiam editionem adornavit Strune Argentorat 1717 mitionem principem secuti quae olii recte emendasse videntur recepimus, locis corruptis quantum potuimus, fontibus praesertim collatis , mederi studuimus, scribendi rationem mori saecuti M. adaptavimus. Quod ad capitum divisionem attinet, plerumque secuti Sumus Goldastum et Freherum. Cum autem, Ni Goldastus quoque suo iure dicit, interdum sectiones capὶtum parum commode intercisae videantur et sermonis perFetuitatem inteὶ Ῥυmpant, interdum aliis locis orationem intercidimus, ubi titem re herus et Goldastus initium capitis cuiusque esse voluerunt,

numerum eorum in margine adiecimus.

G1ιibus rebus expositis, nunc nobis inplicandi m est, quo tempore hanc apologiam criptam esse pute=uus Liber autem primus apologiae perpaucas, liber alter permidias res Ontinet, e quibus colligi potest, quando totus liber scriptus

Sit. Nam quamquam auctor altero libro epistulam monachici ιsda)n Hirsaugiensis Uellit, tamen militas res, quae in

Saaeonia, Thuringia, Hassia ab iis principibus et episcopis gerebantur, qui a Gregorii VII partibus stabant, tam

accurate narras, ut quia ipse vidisse, multas audisse, multis rebus interfuisse videatit r. Primus locu8, e quo elticet,

quo tempore apologia nostra scripta sit, est lib. I, c. 3, ubi verba quem per totum tempus imminentis belli, quod iam pero annos gestum est, Deus mirabiliter custodivit, hos docent, hoc scriptum esse eaeeunte anno 1090. Initum enim est hoc bellum anno 1073, cum nobis dicendum sit, illud coepisse ab oppugnatione arci illius quae Harzbur vocatur et a conventu in vico Mormslebeii Deinde nobis occurrit lib. I, c. 17. tibi legimus: quod cum per hos 1 annos aut eo amplius frequenter temptatum sit, ad effectum tamen per- Venire non potuit. Quae verba quid sibi velint, eae iis quae Sequuntur ap)paret. Pertinent enim ad studium papae deponendi Henrici regis et Germanorum iurisiurandi solvendi.

Primam epistulam, qua se iure aecommunicasse regem et iuramentum Germanorum solvisse demonstrare conatur, et

in ita provocat ad exempla Zachariae et Stephani papa -

1 CL praes. Struvii in editionem 3 collectionis Freherianae.

13쪽

PRAEFATIO. IXrum, Gregorium VII mense Augusto anni 076. scripsisse ad Herim annum episcopum Metensem conStiati Iam antea

quidem a. d. 9 Kal. Martias anni 076 Gregoritis Len-Micum egem eaecommunicavera G, et eriSimile est, mense Iunio anni eiusdem epistulam ad episcopos et duces regni Germanici eum misi88e, qua docere conatur, Se u iure Germanos a vinculo iuramenti absolvisse , sed in neutra

earum aster eaeempla Zachαriae aut Stephani. Si igitur incipientes a mense Augusto anni 1076. progredimur per 14 annos, pervenimus in nem anni 1090.3Sequitur alius locus, quo constitui potest, quando apologia scripta sit lib. I, c. 17. Hic est imus tunc quidem gesta sunt, quae Superius dicta sunt vel de rebollion a fuga Hildebrandi papae vel de consecratione ig-borti in pontificem sedis apostolicae vel ordinatione Henrichi regis, quando factus est imperator atque augustus iuxta dispositionem Romana dignitatis. Ex illo tempore nune

est annus Oetaos, et ne adhuc quidem etc. Res gestae, quarum hic locus facit mentionem, hunc temporum ordinem Secutae sunt a. d. l. Kal. 1 rit anni 084. Migberti consecratio fuit prid. Kal. April. eiusdem anni Henrictis ab eodem papa ordinatus est imperator , prid. Kal. Iulias anni 1084 fugit Gregorius cum Roberto suis ardo eae tirbe Roma Ergo scripta sunt illa verba mense Iunio anni 1092, vel potius spatio temporis mense Martio et iunio anni 1092. circumscripto. Denique respicienda sunt verba haec lib. I, c. 369 nune autom aliter Mathilda illa instituta poS OetaViam quoque annum, quo defunctus est Hild0brand familiaris eius, defendit pronissim etc. Cum GregO-Wius VII . mortuus sit a. d. 8 Kal. Iun. anni 1085, eff-citur, scripta esse haec verba medio anno 093. Itaque Midemus, totam apologiam conscriptam esse inde ab ultimis mensibus anni 1090. usque ad medium annum 1093. De qua re cum P. Galf aliter sentiat eique at tenbach assentiatur, necessarium duc ad ea quae upra diae nonnidia adicere. Ac putat ille quidem, si librum de unitate ecclesiae spatio temporis anni 1091. et 1093.

circumscripto confectum esse iudicemus, propterea no a vero aberraturos esse, quia nimis tutos annos inter epistulam Gregorii, anno 1081. datam, et Nespon8um, quod contineatur primo pologiae libro, interiectos e8se fatuamus. Neque enim verisimile esse, eum, qui studeret itemque

posset verba Hildebrandi refutare, tam diu quievisse. At

1 CL Jam II, p. 241. 2 l. c. p. 224. 3 Floto, Heinrich IV', II, p. 95. 4 Idem stondit lib. II, c. 6, ubi iam legitur per hos 14 aut eo amplius innox proeli et laeditiones igitis. 5, L. c. i. 39 sqq. 6 Doutseliland Geschichisquellen ed. 4, t. II, p. 9.

14쪽

X PRAEFATIO. eaestat episti la monachi χιiusdam Hirsa tigiensis post annum 1089. contra Clementem papam cΥipta, qua, cum SSet acerbitatis plena, facile feri ypotuit, ut ap0logiae auctor adsor bendum incitaretur. Itaque Non nece88 est arbitremur eum iam Gregorii epistida compitisum esse, Ni doersarius

papae exsisteret. Accedit, quod eae illis locis libri I de uni teste eccl. c. . . 29, quibu8 0 cocti Hos id putat, ivo Hildebrando librum scriptum 88 statuere, nihil arstimenti

peti potest. Nam quod legitur pr0bet nunc illo Hildobrand,

inde non necessario ei citur, etiam vivo Hildebrando haeo verba scripta esse. Sed ut nos quoque, ubi de scriptore aliquo iam dudum mortuo dicimu8δ prae8enti tempore ιtimur, ita et iam de Hildebrando, quippe cuius mens in epistulis spiraret, illa verba facile dici potuemini. Quid quod ea non tam Hildebrandum ipsum quam e08 espiciunt, ni eius partes sequebantur Quod idem valet de verbis e. 6 sod aspo dictus papa Hildebrand regem . . . . quaerit ita inhonorare, ut velit etc. Nam hoc l0co dicitur de epistida

illa, cuius vis etiam tum vigebat, quamquam qui eam scripserat mortuus erat. Eodem modo inplicanda tint erbae 3 quaerit autem nunc aliqui pontisi cum deponere principem populorum. Quae verba Non aliter nisi per πο- strophen, quam Graeci scant, dicta sunt. Nunc transimus ad eam partem disputationis, in qua eaeponamus, qui librum de nitate ecclesiae cori ser- Nanda scripserit. De qua re qui c=Vpserunt tanta sunt inviarietate ac dissen8ione, ut omnium eorum molestum sit dinumerare sententias. In hac enim re et hoc idendum est, ne quod non sati e lorate cognitum sit statuamus sive defendamus, et hoc, ne Onauu Omnino desi8tamus perinde ac si de hac re neutram ' partem certi quicquam constitui possit mitentis de Scriptore apologiae nostrae

nil diiudicat et generatim atque niverse dicit λ iluit confestim hic quisquis fui , certe malus esse non potuit qui

sic scripsit, eae iluit et Optimam cati Sam Optime tueri aggressus est . Postquam etiam n0mssimis temporibus nonnulli de hac quaestione disputaveruiit, id mainime rem causamque continet, trim Waltramtis episcopus tim burgensis apologiam scripserit an monachus quidam Hersveldensis cuius nomen constitui non OSSit, vel potius, trum is mona-1 Ε ipso auctor ita ubique sero de Augustino Gregorio Magno, liis dixit. 2 Praes. p. 9 I Ita nomen scribitur Ann. S. Disib. 1090,SS. XVII, p. 9 sqq. Sed Ania PegnV., S. XVI, p. 242, eum al-rabanum Walravnnum). . rchieps Mngd., S. XIV, p. 40t, Wal- rabonum dicunt, in diplomatibus Ver Gualeriimus vel Hateraninus legitur Lepsius, G. d. isch. V. num burg, p. 235. 236ὶ ita ut forma Wuiramus praeserendi esse videntur V.

15쪽

PRAEFATIO. XIchus Hersveldensis, qui litri ni de unitate ecclesiae conservanda scripserit, postea, e priusquam finem scribendi faceret, episcopus Numburgensis factus sit necne. Nonnulli

eorum qui hanc causam tractaverunt eaeistimant, de scrip

tore libri nostri nihil omplius dici posse quam monachum eum fuisse Hersveldensem Vettit HelmsdGrfer dicit, nihil aliti de scriptore hostro dici posse, nisi eum crip sisse anno 1093. et scripsisse in monasterio Hersveldensi, quod eluceat eae capitib)t H, 28 31 - 33. Idem fere sentit

Berger in disputatione sua , qui vult, nihil de nomine auctoris dici posse, nisi eum monachum Hersveldiae fuisse. De quibus rebus quid ego sentiam, nunc breviter e licabo. Hoc inter omnes constat, scriptorem libri nostri monachum

Hersveldensem fuisse. Nam e capitibus 6 28 31. 32. libri II dilucide apparet, eum mense Augusto anni 1086, quando porrexerunt in orientalem Franciam ad patrandum illud circa irgiburg magna occisionis scelus H, 319HersDeldiae fuisse. Etiam exeunte anno 1087, cum 'bertus se supplicem imperatori dedidit et dem promisit apud Hersvel liam, videtur scriptor libri nostri ibi fuisse. Num

autem et tam postero tempore Hersi eidiae fuerit, titium est fuisse ibi eum, certe non eae illis locis quos commemOravi colligi potest. Nam quod Helmsdorfer dicit, verbis Saneta nostra et ad vivum nos tetigit c. 28 lib. II nos impediri, quominus attramum episcopum umburgensem id scripsisse statuamus, viae nece88e St, quod refutetur. Nam si dico de rebus, quibus una cum alii hominibus interfui, et quae mihi simul cum aliis acciderunt, uti possum verbis nos et noster', quamquam longissime absum ab illo loco, quo haec facta sunt. Quamquam igitur nihil habemus, cur

putemus, Scriptorem apologiae nostrae proae imis deinceps an=ιis non Her8Meldiae mansisse, tamen anno 1091. liquid accidit, quo certissime eum adductum esse, ut illud coenobium relinqtieret, nobis putandum sit scilicet quod Fridericus Gosecensis abbas introductus est. Cum Kal. April. anni 1089. Guntherus episcopus Cicensis mortuus esset, ridericus abbas Gosecensis electus Si episcopus. Qui ut investituram imperialem assequeretur, contendit ad Henricum V, qui tunc temporis Veronae erat. Qui ubi causam itineris eius audivit, aegre tulit, quod ridericus

Sine permi88ione ac con8ensu suo electus esset, et diaeit Cicensibus, quamquam pro hac temeritate iis poena solvenda esset, qua ausi es8ent contra decreta antecessorum suorum eligere episcopum, tamen, ne pote8tate potius quam

1 Wilhelm v. Hirschata'. 1874. p. 27. 2 Zur riti de Stroit-schris de unitate ecclesia conservanda', 1874, p. 3. 4. I l. c. p. 27.

16쪽

XII PRAEFATIO. gratia ii videretur, se electionem quidem factam ignoscere, sed irritam se fore censere CiceN8eS, O respons imperatoris perturbati, tamen non destiterunt incepto, sed inde a

30. Nov. tisque diem at Chi isti pro electo ideliter laborabant, estque regis sententiam importunitate ua titassent,

nisi eodem die festo legati monasteri Hersveldensis venissent et nuntiassent, abbatem Hartvisum obiisse . eae igitur,

hac honesta occasione accelyta, Omnibus viribus contendit,

ut abbatem ridericum praesceret illi monasterio. Cui voluntati imperatoris deniq)ιe, quamvis invitus, ridericus obsecutus est, et . Non. Febr. Hersveldiae ab abbate tu- densi introductus est . Repudiat igitur riderico, imperator attramum elegit episcopum, qui consecratus est ab Hartvigo archiepiscopo Magdeburgensi'. Cum enricus imperator . Idus April. anni 1090. Veronae 8Set, nec, quin illud iter ridericus Veronam susceperit, in utium vocari possit, ei citur, t ridericus ad gubernacula coenobii Hersveldensis accesserit . Non. Febr. anni 1091.

Atqui ridericus, summo studio causam papae ampleXUS, eius dominationis acerrimus inde eaestitit. Nec mirum est, quod imperator noluit, episcoPatu ecclesiae umbi/rgensis eum fungi, cuius avunculus socius fuisset illius coniurationis, cuius Lambertus mentionem facit, et qui ipse abbatiam S. Georgii e manibus Ludo regis accepisset. Quibus omnibus consideratis quisquam putabit, apol0giam detinitate ecclesiae conservanda in eodem coenobio, cuius gubernacula homo causae Gregorii VII. papae toto animo d- dictus teneret, scriptam et sub oculis eius anni 1090 1093. perfectam esse Certe nemo. Ergo reliquit scriptor libri nostri Hersveldiam et se contulit in aliam terram. Et in Saaeoniam quidem se contulit. Nan cum scriptor inde l. II, c. b. minus in refutandis verbis adversariorum quam in accurate tradendis et depingendis iis rebus ver-8etur, quae gestae sunt ab episcopis Hartvigo Magdeburgens et Lurcardo albersta densi et marchione oberto, qui omnes parte Gregorii VII sequebantur, et cum multa accuratissime describat, eum haud longe fuisse ab ea parte Germaniae, in qua haec iacta Sunt, Opinamtir. Qitae cum ita sint, tamen si inde resceremus, episcopum attramum Numburgensem apologiam scripsisse, profecto temere id colligeremus. Sed accedunt nonnullae cau-εae, quibus adduci possumtis, it altriamum apologiam1 Non intellego, quid verba P. xvaldi Sybeis . . 34. p. 415 sibi

Velint, qui putat, seriptoro in pologino ibbatem Hersveldensem uuisso.

2 Cf. Chron. Goseo. S. X, p. 149. ra Gesta archiepp. Magd. SS. XIV. p. 405 Paul Lango, Chron. Num burg p. 345. 43 S. V. p. 196.

17쪽

veldensem, qui scripsit librum nostrum, altramum fuisse, necesse est tatuamus, eum imperatori Henrico iam antequam episcopus feret notum fuisse Hartvisum illum quidem abbatem ersveldensem cum imperatore amicitia quadam iunctum tisse, sine ulla dubitatione consa maverim; neque vero Olum abbatem, sed plurimos monachorum illius coenobii imperatori aut saltem coniugi eius notos fuisse, inde apparet, quod Lambertus narrat, Bertham reginam

pridie Idus Febr. anni 1074. in coenobio Herosveldensislium peperisse quem baptizatum esse ab Ezzone Alteriburgens episcopo et ab abbate et aliis plerisque fratribus

Hersneldensis coenobii de sacro fonte Suscepsum esse. In quo numero etiam scriptorem libri nostri fuisse ut putemus, adducimur eo, quod praeter cetero quadam aucto=sitate soruisse videtur. Nec mirum. Qui enim tanta acie et celeritate ingenii causam imperatoris agit, qui mente omnia fere scripta patrum ecclesiasticorum comprehendit, cuius animo obversantur omnia eorum verba, quae ad rem Henrici defendendam pertinent, eum inter monachos illius coenobii principem locum tenuisse, nonne naturae con8entaneum est Quam nostram sententiam verbis apologiae ipsius confrinari videmus, cum legamus II, 16 319, eum cum aliis

ad Herimannum regem missum esse, ut ei upplicaret, ne eaeercitus Saxonum coenobium devastaret. Iam vero ad alteram causam eaeplicandam tran8eam' S.

Notum est, illo tempore cum Hartvigus archiepiscopus Magdeburgensis cum Herimarino et Burcardo episcopis ad Danos fugissent, in locum depius ab imperatore 3. Idus Iulias anni 108b Hartvisum, qui usque ad illud tempus abbatiae coenobii Hersveldensis praefuerat, u ectum 88e. Cum autem anno 1088, mortuo Burcardo episcopo alber- stadensi, Hartvigus ille fugatus in gratiam imperatoris rediisset, Hartvigus Hersneldensis ab imperatore iussus est episcopatu se abdicare. Itaque huic nihil aliud reliquum erat, nisi ut Hersveldiam rediret. At quanta in e re erat acerbitas Quantam inde in imperatorem redundasse invidiam putas Nec mirum, quod non ille solus, sed cuncti quibus praeerad monachi irascebantur imperatori, quippe qui tam leviter decretorum concilii Moguntini Maii a. 108bθoblitus esset. Atque vero etiam imperatorem memini88e putaverim, e male gratiam reddidisse Hartvigo pro magnis eius in ipsum meritis et iniurias attulisse omnibus illis

hominibus sibi addictis, sui post synodum Moguntinam

1 SS V, p. 206. 207.

18쪽

XIV PRAEFATIO. omni bit viribus contenderant, ut unitas adver8ariorum

Henrici rescinderetur De unit eccl. II, 28 . Atqui huius

iniuriae sarciendae imperatori facta esse potestas vivo Hart-vigo non videtur. Qua re cum imperator eaeeunte anno 1090. certior factus esset, mortuum esse Hari visum abbatem, ei in mentem hoc venisse contenderim, sese mort to illi aliquantum debere, sibi eas iniurias resarcienda es8e, qua Singrato animo monachis illius coenobii intulisset. Otiam

facile igitur feri potuit, ut, quo noluit ridericum Gose-

censem fungi, episcopatum umbi rgensis ecclesiae traderet scriptori libri nostri, monacho eius coenobii, cuius abbati gratia non potuerat reddere Nivo, ei monacho illius monasterii, qui quidem librum suum nondum in lucem ediderat, sed qui et acie ingenii et studii fervore, quo causam Hen

Mici Susceperat, certe praeter omnes fratres sitos forebat, ei monacho, quem uspicamur coenobio Hersveldensi praefuisse illis annis, per quos Hartvigus archiepiscopus Magde- burgen8i erat, et qui, sicut anno 1086. ad regem Heri- mannum missi s erat II, c. 169, ita legationi Veronam

missa fortasse praefectu erat. Praeter has quas commemoravi causas mihi occur-Υitnt nullae, quibus adducar, ut altramion episcopum Numburgensem apologiam scripsisse contendam. Nunc

autem quaerimus, num quid sit, quod nos impedist licere, altramum scriptorem libri nostri esse. Est quidem nihil. Nam altriamus fuit episcopus Num burgensis inde a mense Februario anni 109 qt supra vidimus

et sque ad annum 111. Deinde notum est, attramum summo studio partes Henrici imperatoris secuti m 8Se. Nam aestat eius epistula quaedam ad comitem Ludovicum Salium , qua eum invitat, ut causam imperatoris amplectatur et papae deserat. Eodem libro de Anselmo archiepiscopo antea buriens narratur Ad altramum quoque Numburgensem episcopum de processione Spiritus sancti scripsit epistulam, in cuius capite ipsum Q attramum epiSeOpum, fautorem Henrici, vehementer redarguit etc. Cuius epistulae initium severis verbis plenisque castigationis Scrip tum hoc est Scienti breviter loquor. Si certu OSSem, rudentiam vestram non favere successori Iulii Caesaris et Noronis et Iuliani Apostata contra successorem et vi Carium Petri apostoli, libentissime vos ut amicissimum et I QUOI On-1 V. Chron. Citiet. p. 178 Sehottgen t reyste, Diplomniaria et Scriptores histor Germania medii novit II, p. 154 156 C: Iusto p. 57 ri Annales S. Distb.. S. XVII, p. 10.

19쪽

PRAEFATIO. v dum opiscopum Salutarem . Lepsius y γutat, attramum consuluisse Anselmum de erroribus ecclesiae Graecae et eae e quaesiυὶSSe, nonne tunc accommodatum esset tempus tollendo schismati quod ecclesiae o nanae cum Graeca intercesserat. Cui sententiae si adstipulamur, sequitur, ut in l-tramus non solum unitati ecclesiae Romanae, sed etiam paci inter utramque ecclesiam restituendae mainime operam

dederit. Nam altramum epistula sua ad comitem Ludovicum data nihil aliud appetivisse, nisi ut nitas in ecclesia Noniana restitueretur, eae ipsis eius epist dae verbis elucet. Nonne enim in ea nobis occurrunt verba attrami, quibus comitem ad pacem ecclesiae servandam compellitaqιt omni regno utilis est concordia et alio loco: Tu igitur, gloriosissime princeps, attendens, quomodo Deus pacis est et non dissensionis, quod ex te St, pacem eum Omnibu habeaS. Iam vero ad alias similitudines. Quo utitur sermone et

genere dicendi, quem tenet modum disputandi et disserendi

in epistula ad Ludovicum missa altramus, ea8dem re Sequitur scriptor libri qui est de nitate ecclesiae conservanda. Deinde, ut omnium qui tunc erant hominum doctorum disputationes auctoritatem Scripturae Sacrae Sequebantur, atque eae ea argumenta gravisSima petebant, ita neque al-tramus in illa epistida neque scriptor apologiae NOStrae quicquam divinitus ratum habent, quod non ductum sit eae librorum Sacrorum Sententia', Sed mirum est, quod eae locis novem,

quos attramus eae Scriptura Sacra asteri, Non minus quinque in libro de unitate ecci cons invenimus Rom. 13, 1 - 2;Rom. 0, 3 1. Ioh. 4, 16 l. Ioh. 3, 15 Gal. 1 8. Denique, ut altramus in illa epistul dicit, quod Hildebrandus,

Eudolphus, Herimannus, 'gebertus, innumeri principe8, qui Dei ordinationi in Henrico imperatore estitis8ent, tam foede periissent, divino quodam iudicio factum esse, ita legimus in libro nostro lib. I, c. 359 Neque enim diu circa Egbertum marchionem ultio divina cessavit, et lib. I, c. 39: quorum unus Rudolphus in proelio cecidit, alter Heri- mannus in Xpugnatione unius castelli miserabiliter occubuit. Item scriptor apologiae nostrae lib. II c. 79, 1 t Hildebrandus in aesilio diem supremtim obiret, iustitia diDina constiti tum fuisse putat et de Sergio successore eius dicit II, 179 cuius scilicet honoris rapinam non diu impunitus tenuit, quoniam interiit, e quo scilicet divino iudicio manifestum est, qualis etiam ipse fuerit.

20쪽

XVI PRAEFATIO. Maltra in praepositus erat Hartvisus archiepiscopus, qui a Gregorio papa stetit. Is ordinavit attramum. Deinde nobis narratur , coenobio Pegaviens a comite ig-berto aestructo et anno 1095. perfecto, Hartvistim archiepiscopum 7 Kal. Aug. 1096 Pegaviam venisse es, cooperantibus ei tr/bus episcopis Albi in Mersebi rgensi, atra bano Cizensi Ezelino Havelbergensi, coenobium consecra8Se. On- nulli homines docti hac in re ostenderunt eaq/ι potissimum permoti sunt, ut librum de nitate ecci cons. Maliramo episcopo Numburgens abnuerent. Neque enim feri potuisse putant, ut hic episcopus Hartvisum, quippe qui e praefuisset, eum ordinasset, cum eo una apud Ubertum comitem fuisset, nonni illis locis libri sui pseudoepiscopum II, 3bbatque etiam stultum pastorem II, 25 cum quadam contumeli appellaret. Talia facere non solum impudentis, sed etiam imprudentis esse, cum his verbis vim et auctoritatem suae ipsius ordinationis tolleret. At fuit tunc temporis ne una quidem provincia, in qua omnes episcow idem sentirent et non praeclarum illud Terentii vere dictum esse probarent: quot homines tot sententiae . Accedit, quod scrip toris apologiae nostrae inimicitia contra papam Omnesque qui ab eo starent certe non magis nota omnibus fuit, quam Mattrami, qui se adversarium papae epistidis ad Ludovicum comitem 1094 et ad Anselmum 1098 datis eae-hibuit. Nam cum altramus ab Hartvigo initio anni 1091.

ordinatus atque liber qui est de unitate eccl. ORS. non

ante annum 1093. in Nigus editiis sit, certe non hoc libro aut scriptoris infesto animo impeditum esse Ha)qvigii mintellegimus, quominus epi8copum ordinaret. De ita attram episcopi nihil amplitis notum est, quod ad id quod nos quaerimus, num scriptor esse potuerit libri nostri, pertineat nisi hoc num huc spectat, quod

Supremo aetati suae tempore ad partes papae transiit .

Glorificat dum in m catholica celesia, quoniam in OStramutation divinae bonitatis apparet gratia Gratia Dei sum id quod sum ex Saulo Paulus ex adversari Romanae ecclesiae intimus Paschali papae, acceptissimus cardinalium

consecretarius; et in omnibu in hae parte prospero spero Suecessus Ioseph in domo Pharaonis, ego in pallatio Henrici imperatoris Ignoramus, quo anno haec epistula ad Anselmum missa sit, sed id certe constat, hanc studii ac voluntatis in altram commuttitionem, cuius illa epistula testis est, mori ante mortem Henrici IV. et concilium O a-