장음표시 사용
11쪽
Gi Tu in hoc pusculo potissimum de ocularibus , tam quod pertinet ad supprimendos colores ab iis i ductos, quam quod pertinet ad vitia provenientia ab
errore figurae sphaericae ipsarum ocularium eorum remedio. Occasione arrepta accedit correctio erroris figurae sphaericae pro
objectivis independens ab errore diversae refrangibilitatis , qui ab
ea correctione , quam hic proponemus, non tollitur . Quaecumque autem liti proponentur , eo utiliora erunt , quod fere Omlaia non indigent, nisi vitro communi. Habebuntur plures regul .e admodum simplices , quae proderunt communibus etiam telescopiorum On. structoribus . Sutri, qui amant formulas admodum gene ale; sed ad eas non pervenitur, nec eae ad casus particulare, applicantur,
nisi per calculos admodum complicatos plurima theoremata particularia, elegantia, 'implicia , licet iis contineantur , es fugiunt mentis oculos , ob ipsam multiplicitatem consectari im, quae ab ejusmodi generalissimis solutionibus profluunt, ubi inter quamplurima inutilia conduntur quodammodo velat demersa. Poste quam ea methodis particularibus sunt inventa, haud dissiculter evolvuntur etiam ex illis generalibus , ubi illud accidit, quod in massa litterarum apud typographos. Habentur ibi omnia opora tam quae huc usque sunt edita, quam quaecumque edi pos- m. s. sunt. Disitiro b Corale
12쪽
ΟPUsCULI I. sunt Poema Virgilii inde facile eruitur, posteaquam ab ipso olim conscriptum habetur prae manibus a typographo , qui ipsum
nunquam inde eruisset , nisi videret jam erutum . Idcirco generalissimis ejusmodi methodis sepositis , ego illa particularia quaedam sum persecutus, quaeis magis accommodata sunt ad captum communem , c statim exhibent solutiones, regulas admodum elegantes simplices. I. OBIECTIVUM compositum more Doliondiano e binis vitris, quae pari refraestione possint inducere distractionem radio
rum heterogeneorum satis diversam , potest, Si minus accurate, saltem proxime conjungere socos pertinente ad bina genera radiorum: satis est ad eam rem inducere partibus, e quibus componitur , curvaturas respondentes eorum qualitatibus restati ivis is
distractivis, juxta ea, qua di Zimus in opusculo II om. I. Ejusmodi objectiva idcirco appellata sunt acromatica, & telescopia di ptrica ipsis instructa itidem acromatica graeco vocabulo exprimente colorum expertia. Ea Objectiva es rent accurate acromatica si conjungerent simul socos omnes pertinentes ad Omnia genera radiorum coloratorum telescopia essent acromatica accurate ; si
post ejusmodi unionem factam ab ob eetivo non haberetur nova separatio induina ab ocularibus α. Qio pertinet ad unionem simultaneam colorum omnium ego quidem , institutis quam plurimis experimentis , uti exposui in opusculo I Tom. I , circa plurima vitroruna genera , cryStallum montanam is aquam , comparando inter se multa earum substantiarum binaria inveni , per binas substantias non posse conjungi , nisi bina genera radiorum coloratoris , quod quidem accidit, quia qualitates distractivae pertinentes ad diversa binaria colorum non habent rationem eatidem inter se in diversis substantiis. Si ea ratio esset eadema conjunctis binis coloribus per pris-
De correctione colorum proυenientium ab ocularibus.
13쪽
CAP υτ amata exiguoruni angulorimi, vel per lentes e intinentes exigua, partes totarum superficierim sphaericarum, coniungerentur simul res iii cum vero ea ratio non sit eadem; mutato angulo prismatis alterius, uni coloris habetur non simultanea, sed succes vivacita, ut conjunctis dinis , nullus alius conjung tur cum ipsis, ac idcirco objectio composita e binis substantiis non possunt comiungere socos nisi binorum cesorum tantummodo . Ad coniunge dos tres requiruntur tres substantii ad plures, totidem quot seri conjungendi sunt exhibui in secunda e veteribus meis disesertationibus sermulas pro conditionitiis necessariis ad conjunge dos ternos per tres substantias , quas ad multo meliorem formam redegi in supplemento II puscilli II Tomi praecedentis. g. Id quidem obstat accurato acromatismo objectivorum Uerum conjunctis binis focis , distantia reliquorum ab ipsis ita est exigua , ut effeStus inde orti vix sub sensum cadant , aut ne vix quidem transpicientia quam ob causam e praeclaro Dollondi invento admodum ingens persectio accessit dioptricis olescopiis Idcirco minus improprio vocabulo appellari possunt acromatica γjusmodi objectiva , cum per e conjungantur colores omnes , si minus accurate, saltem satis proxime. Sed telescopia iis instructa non possunt eam appellationem promereri, nisi impediaturis
vacilla separatio inducta ab ocularibus nullum adhibeatur remedium , est sane ingens, ubi campus inescopi est satis, gnus, augmentum imaginis itidem satis magnum. Ubi lentes oculares sint rite dispositae ita, ut omnium sphaericitatum centra jaceant in unicae rem , quae dicitur axis telescopii, transit per centrum campi, in ipso campi centro ii colores sunt nulli
cedendo ab eo versus margines eorum separ tio statim incipit,
initio quidem exigua, tum eo major, quo magis receditur, pari augment imaginis crescit in ratione distantiae prius , pari
distantia in ratione augmenti.
q. Inde fit, ut ubi unica lens simplex ocularis adhibetur, uti
mos erat in veteribus telescopiis astronomicis, cum augmento ,& campo satis magno , ac in ipsis primis Galileant , quorum sormam adhuc habent brevia telascopiola quae hilarii olent ad ma
14쪽
4 PUSCULI 1. nus , colores semper appareant satis magni prope margines campi objectum exiguum lucidum , ut Venus , vel Iupiter, habet
colorem rubeum versus centrum campi, violaceum versus marginem ; objecta autem habentia partes contiguas illustratas satis inaequali vi untinis apparent in ipsis earum partium limitibus insecta coloribus pro diversa earum partium positione diversis . Iidem colores apparent etiam , ubi unica lens ocularis simplex conjungitur cum objeSilvo acromatico: ubi autem plures adhibentur ocu lares , apparent semper colores ipsi, nisi ocularium combinatio talis adhibita fuerit , ut eosdem destruat eam ob causam in ipsis telescopiis Dollondianis plerumque apparent colores , qui aerepe observantur in iis admodum ingentes quin immo in ipsis telescopiis catadioptricis , in quibus specula nullam inducunt separationem colorum , observantur saepe colores ii induci ibi non possunt , nisi ab ocularibus Dii autem multo magis evadunt sen-οibiles in omni telescopiorum genere , ubi per ipsa traducitur imas solis, excipitur charta albu . Solis margo in campi centro ἀpparet satis nitidus , S a colore sensibili prorsus immunis , vel iure prorsus , etiam ubi objectivum sit commune simpleri: idem versu clinapi margines evadit ii sectus coloribus satis amplis 3 Agam in hoc capite de remedio adhibendo ejusmodi coloribus , c primo loco proponam ipsam eorum genesim naturam, unde patebit ingens discrimen inter colores induetos ab objectivo, eo , quos oculares inducunt plerumque colores , qui in tele- Scopiis observantur , sunt hujusce Secundi generis ita , ut telescopia perfici possint sensibilium colorum expertia , adhibito etiam objectivo simplici per solam lentium ocularium conibi nationem in quibus et t.: imago solis transmissa habeat colore residuos perquam Ziguo . Deinde proponam remedia ipsa sed haec remedia non pertinebunt , nisi ad unionem duorum colorum , nec generaliter extendentur ad omnia systemata , quae haberi possint, sed applicabuntur tantummodo ad casus quosdam particulares admodum opportunoS.
6. Ob ea , quae de generalibus methodis indicavi in ipsa hujus Cp .lsculi praefatione , arbitror accidisse , ut post remedia objectivis
15쪽
vis adhibita, vix quidquam pro ocularitiis sit praestitum, quod communi usui sit accommodatum . 'sub ipsum primum praeclaris simum sane Dollondi patris inventum plurima ego quidem viditelescopi aeromatico ipsius objectivo instructa, Sc adhuc maxume insecta hoc genere coloni provenientium ab octilaribus . . nunc ex Anglia adseruntur, eo vitio plurimque carent, quod pro' venit ab opportuna ipsarum ocularium dispositione. Verum ea habent systemata admodum diversa a pluribus telescopiorum φροmis , quas Euterus e generalibus suis sermulis deduxit , Qquae
ut a pluribus telescopionim constructoribus accepi, successu ea ruerunt. Nescio , an ea systemata sint casu inventa per longanii attentationem, an deducta ex aliqua idonea theoria, quae alicubi prodierit typis mandata . promam in ego particularium mearunt perquisitionum fructum multiplicem : abras deductus sum a s lutiones nonnullis admodum simplices , 3 elegantes , quae requi
Tlint tam ad investigationem Ic accuratam demonstrationem prima tantummodo , c vulgaria elementa , ac veritate jam vulgo gnitas , quam ad operis executionem regulas admodum expeditas; vitrorum artifici commodas . Accedit , quod fere omnes admittunt etiam unicum genus vitri communis Gis propositis , ambitror, me utilem praestiturum operam acromaticis telescopiis tis aggrediamur rem ipsam
E lens ocularis convexa, s simplex posita ultra secum ipsi objectivi, cujus ocularis centrum G. Coiuiderabimus prius viam radiorum transeuntium trans idem objectivum , uni orum traii,
8. Ad totum objectivum deveniunt radii digressi a singulis umesis objecti, quorum singuli componuntur e sis iii meris metumium colorum primigemorum habentitim diversos refrangibilitoris
16쪽
o P UsCULII. tis gradus omnium minime refrangibilis est rubeus primus, omnium maxime postremus viὁlaceus . Radii devenientes a puncto quovis obje Eli satis remoti ad diversa puncta objectivi ipsius habentur pro parallelis inter se . DC est radius delatus a puncto objecti sit in axe telescopii , quod punctum apparet in centro campi , c bini, ipsi ad sensum paralleli deveniunt ad marginem objectivi ipsius . Radius D'C, ac bini ae sunt ii, qui proveniunt a puncto quopiam posito extra ipsum axem , quod perlatum ex habet distantiam visualem a priore determinatam ab angulo DCD' si id punistum appareat in margine campi telescopi
is angulus metitur semidiametrum ipsius campi θ. Radius DC pergit per axem G prorsus irrefractus cum omnibus suis filis conjunctisci quivis alius habet binas refractiones, alterana in ingressu , alteram in egressu objeicti vici sed intereo omnes, qui adveniunt di reelione obliqua I x, habetur unus,
qui habet binas refractiones contrarias aequale ita , ut post egressum pergat cum eadem directione , cum qua advenerat . Is potest considerari pro irrefracto ' ipsum refert rectam' continuata in dire. stum usque ad ocularem in G , qui itidem secumducit sibi conjuncta sua si colorata omnia . Reliqui radii dividuntur in sua fila colorata convergentia ad diversa puncta rect rum G , CG . ita ipsa homogenea delata ab eodem puncto, jecti non uniuntur nania in eodem puncto , sed in quodam spatiolo ob errorem figurae sphaericae ; verum eo errore lila omisso, considerabimus unionem florum homogeneorum pertinentium ad
idem punctum objecti , ut factam in unico puncto, quod idcirco
dicitur eorum lorum ocus . Fila prima rubea pertinentia ad radios A , conveniunt cum axem in puncto quodami , violacea OStrema magis refraista in alio propiore , ut prima rubea pertinentia ad radios 'A conveniunt cum reEcta CG in puncto quodam F violacea postrema in alio propiore 1 ' Haec posteriora occurrunt prioribus in punctis e , e positis inter focos F f, F f cinter eos extremos socos habetur series quaedam continua socorum pertinentium ad fila colorum intermediorum Omnia autem fila pertinentia ad omnes radios ejusdem putasti l
17쪽
iecti contrahuntur in circellis exiguis habentibus pro diametris trictas e , F, quae sunt spatiola minim omnium ab iis omnibu, occupatorum . Ibi effirmani imago objecti, quae esset distincti sint, in omni colore expers , si pro iis circinis haberentur
ridem puncta . sed illa distractio obest non nihil distinctioni, si imago excipiatur charta alba sit autem satis magna ob satis magnam distantiam ab oculari partes ejus lucidiores apparent etiam colorata in suis marginibus. Si D sit punctum satis luc, dum in medio magis obscuro imago excipiatur ante sit ree; margo ejus imaginis apparebit rubetis ob fila Ae emntia ad la
tus . si excipiatur post eum locum margo apparebit violaceus co procursum radionam Me magis dilatatorum . Sed si excipi tur in ipso situ e margo apparebit ibi tinctus colore quodam composito e rubeo, biolaceo, quem Ne tonus appellat purpureum , est veluti vinaceus diversus prorsus ab omnibus simplicibus primigeniis . Verum in minoribus distantiis focalibus is
color evadit ita tenuis , ut sensum omnem effugiat 1 o. 1Stantia illa , ad quam conVergunt in lente convexa ra
dii cujuspiam generis , qui ad eam adveniunt parallel , dicitur ejus distantia focalis pro illo radiorum genere , c distantia focalis pertinens ad radios mediae restangibilitatis dicitur absolute e)us distantia focalis, quae est aliquanto minor, quam distantia secalis radiorum riheorum, major , quam violaceorum. Si radii
adveniant accurate paralleli radio DC AE est distantia Malis lentis A pro radiis rubeis, C pro violaceis, cum dicitur absolute distantia socalis, intelligitur distantia puncti Ga lineola re,
quae distantia est media inter praecedentes. Sic secus eius lentis absolute dicitur punctum medium inter e e , secus radiorumis Morrum , violaceorum f. In quavis autem lente possunt combderari bini ejusmodi sedi positi hinc,&inde ab ipsa, prout radii adveniant ad hane, vel ad illam ejus siciem quando considerantur radii advenientes ex altera ejus parte, illum, in quo ipsi coeunt , ego quidem appello ulteriorem idcirco , quod is jacet ultra ipsam , alterum vero oppositum dico citeriorem. Si radii asveniunt co ergentes , conve*unt ad punctum propius seco p
18쪽
rallelonim si adveniunt divergentes a puncto remotiore, quant i sociis lentis citerior, convergunt ad punctum remotius seco ulteriore si adveniant divergentes a seco citeriore, prodeunt poralleli; si divergentes a puncto propiore, prodeunt divergentes, sceo magis, quo punctum illud est propius lenti. Haec onusia sunt
vulgo nota ex theoria lentium, quae hic commemoranda censui, cum eorum usus debeat occurrere in iis, quae pertrastissiimus: adhuc tamen demonstrabitntur in . a. ii Fila rubea AF , AF devenient ad ocularem in H, H violace M M in D ubi illa occupabunt circellum H H, H 'H haec aliquanto ampliorem Κ, 'o . Si FG sit distantia secalis filorum rubeorum , quae ad lentem B adveniant inter se parallela ex parte opposito prodibunt ipsa H per rectas M parallelas L . Fila autem , divergentia a puncto cremotiore
quam sit ocus ejus lentis pertinens ad radios violaceo , qui est ipsi propior adhuc utim , prodibunt per rectas m convergentes Uersus a Xem . Qito si lens B removeatur adhuc magis a Dco , convergent nonnihil etiai fila H Μ, sed magis, quam
ipsa si autem ipsa lens admoveatur ningis; fila HM divergent; sed initio staram adhuc convergent, donec distantis G evadat siqualis distantiae secat filorum violaceorum , quo casu prodibunt parallela lante autem promota adhuc versus; prodeunt diversemtia etiam ipsa. ia Hinc facile deprehendi potest, quid accidat imagini puncti admodum lucidi siti in axe in ingenti distantia ab objessivo transemissae per telescopium dioptricum simplex constans objectivo sim
plici, unica oculari convexa cxcepta charta alba ultra ipsam lentem ocularem . Si lens BB sit vicinior objestivo A , quam par est punctum illud lucidum apparebit amplum, in medio quidem, album ob unionem colorum omnium, tum versus margines tinctum
coloribus postremis violaceo, indico, caeruleo excipientur nimirum in fine sola fila violacea Dr, tum paulo interius violacea mixta cum indico, tum cum indico, caeruleo, 3 ita porro donec deveniatur ad spatium M continens omnes colores, quorum mix
19쪽
distractorum maiorem vim . Removendo oci larem ab obiectivo, convergent etiam fila rubra, adeoque si imago ejus puncti lucidi
excipiatur in distantia eadem non nimis exigua ab oculari, minu tu non obstante dilatatione spatii 4, Mevadet eo minor, quo charta ipsam excipiens magis removebitur apparebunt autem c rores iidem , donec ipsa charta abeat ultra concursum ipsorum mlorum rubeorum ad eam distantiam , in qua ipsa iam divergentia incurrunt in fila violacea adhuc convergentia . Ibi in ipso margine
ejus imaginis habebitur mixtio ipsorum rubeorum cum violaceis, quae mixtio ibi exhibebit purpureum colorem vinaceum. Ulteriori
remotione jam rubea fila excurrent ultra Violacea , crescente rur
sus imagine rac margo incipiet habere colorem rebeum, cui paulo post accedent ex interiori parte aureus , c. flavus compositi e pluribus congnientibus. 13. Ubi imago evadet minima , adeoque maxime distincta, apparebit margo coloratus , sed , ut diximus , colore illo vinaceo composito ex extremis, admodum diverso ab omnibus simplicibus primigeniis. Quod si loco unici puncti habeatur limbus' lis in centro campi, vel prope ipsum, imago in distantiis majoribus a limbo erit alba 'b unionem florum omnium cita in si bo ipso habebitur illa eadem silccessio colorum, quae in casurabstinctionis maximae continebit colorem mixtum ex extremis Ad obtinendam eam distinitionem maximam requiritur, ut innui,
protram lentis ocularis ad distantiam ab objectivo majorem
quam sit summa distantiarum s alium , ut nimirum habeatur comvergentia filorum omnium prodeuntium ex oculari, 3 quo minor erit distantia chartae excipientis imaginem ab oculari, eo major requiretur protractio ocularis ad obtinendam convergentiam majorem in concursum propiorem. I . Considerandus jam est progressus filorum pertinentium ad radium 'C radios ae ipsi parallellos . Advenient per CG'
ad ocularem conjunis a fila omnia , ut diximus , sed ibi a refractione lentis B separabuntur . Convergent omnia ad axem , sed rubeum primum minus refractum ad punictum axis I remotius a
20쪽
o PUSCULI Lpropius via GV , reliqua intermedia ad puncta intermedia dire. 'imidiis intermediis tum si F fuerit secus lentis B pro radiis
ni is venientibus ex parte opposita in directione axis erit proxime cus similis pro radiis rubet , qui concipiantur advenientes directione 'G' hinc ambo fila rubea VH prodibunt sum directionibus Η'M parallelis rectae 'U , violacea vero perrecta lis convergentes remota magis oculari , convergent crubea , c violacea , sed rubea minusci admota magis ipsa oculari, divergen jam rubea , convergentibus adhuc violaceis , donec ulteriori accessu violacea evadant parallela , tum incipiant divergere etiam ipsa. Imago puncti lucidi positi in campo obscuriore extra axem excepta in distantia ab oculari satis magna apparebit amplioris oblonga, ac in margine interiore rubea fili, Η, . in exteriore vi Mace filis sine mixtione extro morum generante vinaceivii, nisi ob nimis magnam divergentiam storum aior, illorum externa commisceantur cum horrui' internis. Distantia mutata lentis ocularis a vitro objectivo pariet plures eorum colonini variationes ; sed ubi distinctio evadet maxima , habebitur semper color rubeus versus centrum campi, Vis laceus versus marginem in imagine objecti admodum lucidi per quam exigui. ig. Quod si objectum lucidum sit ingens, ut sol; limbo ipsius
posito extra centrum campi , duo casus considerari debent , in quorum primo sol ipse jaceat a limbo versus ipsum centrum , in Secundo versus marginem. Solis imago interior alba apparebit in margine tincta coloribus , qui in primo casu erunt violaceus , indicus , caeruleus a filis hώ, c proximis excurrentibus versus partem campi obscii ram , dum fila rubea 'Li' commiscentur cum filis colorum omnium pertinentium ad partes disci solaris interiores. In Secundo autem margo apparebit rubeus, aureus , flavus,
violacei commixtis cum omnibus reliquis pertinentibus ad 7grtes disci positas ultra limbum re pectu centri. 16. Summa capita phaenomenorum illa persecuti sumus, quae omnia, ac alia plura, sicile perspiciet, qui accurate perpenderit hoc ipsum schema , 3 naturam seconim , ac diligenter distinx rit