Orationes et poemata

11쪽

mpiam: tanta multiformis doctrinae cognationem: quam tamin paucissimis scriptoribusnouisse meminerim Enati ratio huius poematis co ectes enarratione lum . Catonis. Varronis ut palladii. multa quo inianae erudistionis in Vir limao carmie ea dabimus: quaermanu lgus ignorat. Eidereia lectioi multaturis sultoru accomodabimus. apud quos tituli sunt rerumsticaru ut defudo ii υstru .deseruinitibus praediorvirarium I Om:de aqua quottidiana Haestiuar de fonte de riuis: &multa id genus. interlegendu obseruabimus: q curiosi lectores georgicorusuerint diuus Augustinus dam Hero Q sepius te istius poematis citat testimoniu. R in prunis hiemi mus in πυstola ad rusticu monachu Visus illos deceter lupat: Etacesupcilio clivosi tramitis unda elicitaquine pulcherrimo' uersimiSpmatores Gadmonemur m Mariis.Di.nouissima de cosecratioe. Lectioi maronianae copulata erit lectio furionii traquilli fremoris cadidissimi Cui consciata eruditorii das palmai uitis impatOp scriptitandis.Ftqueamo du Virgiliu rei rusti scriptores meplar habet: Ira Sueto

Inutasi duce steri s uti sut i hoc genere scribessi. Vnde

Iulius capitolinus yster se illo mo&Ordine scribere uelle de impatoribus quo Suet iustraquilius scriptitauit. Etestius hieronymus scriptOR ecclesiam 'Cat Ogu texens ducem sequistraquutu.&eius uolume de gramaticis&re moribus uenustiss1 me conscriptu habet Archen pon. Idea naui ouopisco scriptor emendatissimus& d1 dissimus appellariu .cui dicitfamiliare fuisse amare breuitate Frit open rectu i traquido laeti lucidissimo spectato cote vi qui mores quae studia fuerit uirope maximoru: Quopecognitauitasniam illa platonis uerissima recoprobabit. praeclara igeniatqueadmota uirtutes maximas ira uitia quot mari marduceresciere.& quod nos mimur id maiores imos instos ectui delicet illo prisco seculo euersos fuisse bonos mores:regnasse nequiuia Rex impatoribus plures extitissenagiciis maculosos quirtutibus decoratos.ois historiae tuam da cogn1rio est&ferme omnes histor i fauorabilest ratos rorabatiores 1lli cesse 1 sunt: quam dignioribus sui accomodati. principibus aute ac modissimi sunt his de

12쪽

oediscant. Hinc est demetrius phalereus Ptolomeumre e moneresciebat ut libros de imperio regnoi pomtos lectitaret.in illis enis pia documenta rati Iaeri: amici monere nota audeant. EtScipio africanus lemat' diam Cyri a Xenophonte elegatomagi silfi desuerscriptam 1 nil dimittebat e manibus. Qua Cicero cum impe rator esset tota legendo cotrivit. hoc duces. hoc principes maxime decet.hoc asummatibus uirisfieri debet iuilegendo tramillo quod Africanus quod Cicero in Xenophotefactitarunt. Nos uerofaciamus id quod Cyprianus: si aestΤemilliani lecti enullam diem praeterirema sitiqui ciebro diceresolebat.Da magistrumvidelicetTertullianusi emficans. hillii nos qu hesesinetraquilli lectione prae ineamus. Etsciit Arctesilas antequet dorn tu& manetra

quilla lecti epinde ac descis amasii accedamus. Sua eo ueterum imperato' uitam mores gesta cotemplemur . ne

eruditi jucinatur. Quaere dita est&clausa 1 litterarum

interiore sacrario. In cuius uestibulo haerentho es m

1elitterati.Sed quid ego ta multa de Virgilio Tra Iol

commino.quopteruditio eruditissima:&famnatata υdimaaper se patet Smanifestaria est. Ego uero onuum dio Oi getia elaborabo de cibus iuribus neruis colυ tenda.Implicita explicare. desa enodare. Rabstinare cludere. Insummapro uirili parte conitar:ut nul11 audamRenarrationes nostraessint suturae in auc9: ut nullus manasi inri cultor assidinis merito dicere uitis opera oclesamsub mamstro eui tedo mesisse.Sea 1a tepus est cane rere emit .Lt uelaoronis meditatae sicarer Vtcleiceps ex te alis eloquutio ora soluat.&Paequor pateriminum minime cinabinadadiscurrat. Cuiusmerce incompositae

13쪽

nosa nussuturae sint frugiferae an Iuciandae t si oraclowΤcompositissima ae fuerunt. Vos queso ut quemadmodum quae diramus attente audivistis. Ita quae dicturi sumus atterea 1reuelitis. Dixi a

Philippi Heroaldi oratio habitari principio mar

ratiorus opertii continens laudes amoris.

ates illefons philosophoru Viri clarissi mi: iusluculentisissertationibus labri Plas tonissintrefertissimi r quadam olim oratio

ne amorem inruperaturus ob uerecundiam

pallio caput operuit. Idemmox eiusdem lau/dationem per palinodiamhoc est contrarium cantum colebraturus 1d aperto ait reuelato capite factitauit. Nos quo i presentiarum amor laudaturi Gatis exemplo non obuoluto capite dicemus: sed aperto non pudi,uvii tergiversant ue: Sed sequestrato pudore alacres deum1bium laudabimusta maris S maxime laudandus est: &mari melaudabilis. poetan amasios at poesim amatoria νcebimus e grauissimis professoritas conuenire di nasesse id mius poemata: quae in mimaasioliatorio publicaxfessioe pala explicens. Nouisumo loco porabimus ea adhibitaperoratioe: quaeneis auribusulis iniucudanel meti sintactuosafuturasit. Qiuesingula dum anotastum malim Tractans: Vos Oo mescuti facere commistis beni

ne attere' audiatis. Magnus deus est amor& apud deos Oi miradusae philosophops sapietissimid1xerui.&obora meanti assimam primishonoradussime hesiodus ceretnirpost illud primordiale chaosrepete terra alis amore simul extiti me.&ut inquit elegater enides An deos oes primumaerauit amorem. Vnde ab Orpheo Quem diuus Augustus inter theologos priscos annumerat cognominatus emaneSabeo in ex chao primus paruit. plures amo ressi numeres fiuulosa finxit antiqtas. Quos luculentis proresposteritati comendaret. Nos uero omissis reli usAmoreillucelebremus.qaplatone diuinitus memorae uiuumtes amatoribus suiscociliat.Qui nos diis amicos

facit. Nos a platonica disciplinane digito qM.ut diciet ne recedentes laudemus amorem pullaudari meretur

14쪽

dieamuis eu esse caelam ficu: pacificum: pulcherrime

qui mortalibus maxioru bono ca r. qui pace in f ho1 ui uentis requiem. qui mistraquillitate qui elemeta societate co utinat.qui cunctas animates familiaritate cociliat. beniuoletice largitor. maliuoletiae exterminator. Et queam v coiungi no pol amari do cum dulcedine cdo o ciun lumine. uuia cum serenitate.pugna cum pace cum ecuditate sterilitas. cu traquillitate tepestas.ita cum amore Odiu.Inuidia liu .maliuoletia copulari no pinut.&quemadmodurassius astae. calor ab igne rigor a acie. candor ani ue.nequeuisepari .ita ab amore diuel 11n os sunt.beniuolreae.Societas necessitudo. cordia.hice emamabilissimus. i ciciae nodus princeps ad beniuolentia utinanda unde ab amore a cicia nuncii pata Ee sapiotes tradiderunt. Quod est innauigio gubernator. quodin

ciuitatemagistratus.quod inmudo sol.hoc inter mortales est amor. Nauigium1me gubematores abascit.ciuitas sine magistram periclitas: mudus sine sole tenebricosus efficied mortaliu uitasine amore uitalis no est. Tolle ex hoibus amore solem e mundo sustulisseuideberis hue ad dem hic deus anobis Oem rusticitate amolit'. ois elegati ae Oiui mudiciaru pater e. Vnde uenuste aurinus senex. Amore deuappellat diciare.eul nitidis Duoribus altatecellere Danuhi holem efferu ait trucilletu. huc amore uestigio mollereddet & masuetu. Ua rude&rustica am. statim ab amore fiet ingeniosus Surbanus. Da imitu. ab amore cui tissimus emciet. Denil torpor es s.segnicies ta s. sonus te

eliminancin quo industria.nauitas uigilantia.solertia. cultus. nitor commmcAtqui amoris accusator quid tantope inquit hucdeu laudasSextollis Qui multos monstudemetes fecit.qui multos a semitaritimi invia uitioru decliue praecipitauit QVi multis exitiumcinauit.huic ego in se uero obiurgatori:tal aspero amoris criminatori ita breuissime indeo.No est ista amoris culpased hominu qui ama renes erunt. S1cut eni est quidam modus inrebus: sunt a praescripti esua uos ultra Dgredi nephas e: ita i am'

eest quaeda mediocritas iatilina. Philosophosscia tetia

15쪽

est moderatas esse Virines: excedentesmodu atis mesuri iter uitiareputari. de ab uno des te sapietibus dictu λ, quod latine significatiae quidni

menturquod uirinibus adhiberim amore quos adhibeae Sycae erit omnis de amore coquestio. Nam ut inquit eloganter &uere plautinus semus. Bonu est pauxillu amare sane.Insane no honu est Ques no ne hocide praecepit diuini dogmatisdoctor apostolus praecipies in nobis ordinatam essedebere charitate Quae in multis utinquitorigenesin ordinata cospicit Vocabulo aut charitatis amore incano/Dacis scripturis appellari hieronymus augustinus notiis

Cantapraeterea nolaudes canimus amoris illius uulgaris atλ

cois: qui pecuinis belluini libidunbusdnas. Sed illi uxpraecones existunus qui celestuc: Que graeci Erota appellitantia quo existimat Plato 1n crat Io herou nomederiuari: quis Augustinus &Marcianus capella ethymon hoceiterpretametu imis herou aliude deducat. Eicii nihil aliud sit amor sicuti doctissimi philosophoru dimniem qfruendae pulchri in1sdesideriti: illunos amores audamus celebramus extollimus:qui Pulcherrimus est:qui expulchrosit desiderion sipulcherrima plura mortalibus Octis Utit. Hone artes ut reliqua omittamus ab hoc quas quoda sole nuxerat None hic omni u inuetionum autor est & rpaga tor medendi na &diuinadi & sagittas ab arcii excutiendi disciplina amoreduceinuenit apoliq.Texendi artificiu min a fabricam aeraria uicanus. mesuras N pondera De domi ras mercurius leges ceres.quae ob hoc a graecis thesemophora idest legiferariolat'. Deni o res qui utiquit

Maro per artes inuetas uitam excoluer amorein Isore a autore comenti suntnouas inuetiones No em taliai nissent nisi talia adamassent. Omitto quod per amoris fetu animalia Orgeneransinterris. None ea quae insata dicunt amare quodamo existimante. hinc Magnes ferru trahit. Succinu paleas.cecias nubes. Rut inquit En pedocles. Arida terra amat imbres. Et nemo no inquit hieronymus aliquid amat. Denis amore costat Oia auges t

16쪽

florescunt propagantur.Et ut autor est Aristoteles 1 nethi risid cui in uoluptati est: ius dicitur amator: Smcundissυ inuestis atapotiri. Iollamorecolamus: amore meritis oraeconiis extollamus:a cuius sacrario proces abscedat pro anum uulgus hoc est hominesinuidiat malivoli. Sυ

- ρὰ imo omni exfirmendacio laudare ueritate pauo auo

lturari fornmine. V1cio inrtutem: Ira viain Ino conuenit. Quila potius qui maliuolus estis colatctet deum amori contrariae. Quem iis Antemtaquali

contra erina hoc est cotra amorem e reg1o collocatu 11ucupauer .Caetervmmiisse qui deucolit amet S 1acercto tes Nos qui amoris cultores reuolumus. diligamus1lmus sacerdotes. Qui prese sunt etae amasiam elevova sint sidernada necu M ar

nem Mehoiumuira qualis sit oratio in e Studereuersicialis amatoriis & lasciuire mittis. Naut umintCatulus. Castum Me decet pium:poetam. Ipsu uersicillos nihil necesse est Ouitum nioe habent salem:&leporem' - L. Sisinat molli caeliacpam pudici: c d aute amatoria Φαμ

tumuiuuialbus exornans itascripsit&asciuus uerm mentemfficiis eras:& ab idio decenter douere dictum est. Crede mihi mores distanta carmine1Mstro. Vitau remnda est: salo sanis1. dioli1bscribitis stivissimus poeta epygramaticus de sim o laidens. Lasciva est nobis pagina. Vita proba est. ciuid autem metarum exempla comem ficillos

promulgati. Denis audite uel una mmmplatonis exemplam. iuersiculis hin m iαoressivos non erubuit profiteri satine ita pomum interpretati. Sunaiadans A amni. anima 1 emta a teneba. Egra etenim Pperans.imilataturasint.

17쪽

Ex his ne queso uersiculis parum pudicis Platonem indisi

inciam existimabimus:Platonam mores infamabimus 'iatmmm absint ab impudaci cia: quantum uersiculi a pacicia. Cuius uita tanto Pbat1Orfuit quanto musa lasciuior. cla. Repunient canonicae scripturae hoc eis nacti ueteris iurulentatua lumina: quibus nihil sacratius nihil relii Osius nur11 stycii mans existimanu. liber Genes eos abiiciaturiquoniam in eo amoresIacob&Rachaelis: Conciditus esten rem1dinaui tactus:stum Iudae cum nuruina mar referuntur. Ne librum numerorum sumat in ma/3ms. quoniam istahelitici populi fornicationes cum filia bus moabitarum in eo perscributur.Caue legas Iudicu uo Lunen. Continet enim Sasonis robustissimi mollissimos conpuella Desida complexus. librumHester ne tangito. docebit enim te quemadmoduAssiiems rex amore gno res in clauu clauo trudere conaturi& ad impati rea amo Tis lenienda per singulas pene noctes nouas puellas deuir

Dat eiusdem scirescenti sciam adolescisa Sunamite com Plexus:Anam is cu sororeThamarincestus infandus Solamonis ciamreginis iambini innumerabilibus famae amationes memorans. Elut semel finian ipsum Canti Cum canti plana syreneos canna S Obtinata aure trasim: Cum meros amores merat impudiciciam nisi missνce in telligamus resonareuideatur. Ideol apud hae eos obseruabamr ne quis adolescennilus libellu illum teneret inma tibvsme quis puer illius lectione oblectaretur Inincusa

cris uoluminibus amatorias res contineri. eal non magis

a Mehanis qreligiosis hominibus quotidie legit ouotidie in te is no clamsed pala decantari uideamus. Tmadefates amur licere primatalasciui Biascribi &scriptalectitari stra omne criminationem. Ernos ne ire ut speramus improbate enarrabimus Amasi poetaepropertii amatorium

uenustis poema. Quo nihil in hoc genere existimo fieri Posse emus:de cuius eruditione exceluti elegan Os

18쪽

mlendore in praesentia tacebimus:cumiamreceptin canen Asio&nuia multascitu digna a nobis Gipta sunt inniis coniunt iis:q M lectio studiosis eri tui a Minnis stura fera: S a nemine non bono ingenuot lectore a)babuntiar Cum propertio pariter Pgrediem dimidiams Suetonius

ut luculantissimo scriptori extrema manuimponamuS. alc ius lectione ne illotis ut aiunt pedibus accedamus more nro.Isagogica Uaeda hoc estintroductoria premitemus.

Duae usui uobis sit audi inme&uoluptati meminisse. Vos aruis libeter audite: ut animii aduertite Diri. Philippi Beroesdi oratio habita in enarrationeratilauit GSilii italici continenshystoriae laudationem. Fficium est bres prose risu iri praestantim

mi id uesse ueri quod auditoribus utilitatem uoluptate maxima allaturusti quod schoo lastico' auribus satisfacturum: quod tepori hus sit futuru accomodatu. hoc ego se Ox studio ac diligena superioribus anis efficere contendi& i r entiarumeffecturumme esse confido. Cum nos cella nimi nominis scriptores ex omnibus delegerim quos in cata iustissimo gymnasio 13faterer: quom1 lectio&prodesse&delectare uri non init ali his

temporibus sit mina maxime numimS Nam cum om

nitam disciplinarum cognitio utilis ac tu Ida mortalibus sit historiaecognitionem mediussidius utilissimamium1υ dissimamcu esis ccteo ex quo cummultu ominbus salpto ribus debeamus qui notasta sibi sed etiam posteris uixisse creduninplurimumprofecto historicis debere 1Mς non possumus inficiari: quorumlabore acindamia effemina eutomnium aetatum: Diu gentium:Omniu populorures pestae omnia praeclaratacinorasciretur an is intelligere in aenoscerent Ut cuncta cini runa Illustrissimoruui ror fidicta facta memoram digna contum educere recordari licereti qua quid renahil pulchrius 1am11 1 mυ divisimhil magnificentius excogitari posse comenderim. Etenimae assicerone scripuam est drui131ms nihil eanim

rerum scire quae antequam nascereris factae luat: hoc est

19쪽

sempereepuerum. Cognoscere uero res gestas memoriae ueteristinclinem tenere antiquitatis: exemploruis omnia haberenoticiam cin laudabile ac prope diuinum est Senibus ideo maior auctoritas est quonia oblongam aeta te plurimas res nota accidisse Oetan-.at hoc iuuenibus

cognitio h1storiarum praestatui etiam praeteritis is lis uixi me uideantur.& illi me hercle adolescentes qui hystorias . habeant admanum Rexe a illustriumuirorum in prooptu tanto senibussunt anteponendi:quanto plura negocia complectichystoriamaeropesis 1lOR si faciat hominis ubtalongissima a.huc adde quod qui bonus orator eme concupiscit in primis abundare debet exemplora copia & nosse plurima.Namaim sithystoria testis temporum lux uerblatisrmagistra uitae: nuntia uetustatis milii ambigi in quin orator optimus esse non pomit nasi fuerit antiquitatis exciplorum cognitioeinstructissimus: nisi hystorias perinde ac ungues suos habuerit exploratissimas: quonia ut inquit Quintilianushystoria alere potest orationem molli quo dam ac linvido succo . Est praeterea Oper reciu involviminibus hystoricorum omnis exesi dociamenta uelut in illustri monumento positainmeri unde quaeimitandasint depromere ac notasproponere ad imitanta quae sumeda fugere possimus. pulchrum est ut inquit uerissime Di mrus ex aliorum erratis in melius instituere uita nostram&Ptolomaeumregem si abinde admonebatut libros laetita rei quonia quae amicin audent principibusdemonstra re ea omniain librisscriptaremitatur. Hoc est incognitionerem salubreat' frugifera stire quibus artibus qua ciplina rquibus moribus maxima imperia ortasint. Maximi imperatoresnomensibi immortalepepererint.Etemtra rio qua uit rimata infecta amplissima regna corruerint&exsummo in imum precipitauerint. ad summam hysto ita ad id quodhonestum est capessi dum inflammat. De testatur uiciaprobos extollens improbos deprimens. hy storiaeut inquit uerissime Victiuuius per se tenent lector cumhabeantnouammmmmuarias expectationes. Vtina

20쪽

nobis deus eam Ingenii memoriae diuinorum eondo

uestigio eius omnia acta cursim diligrie comemoraDM. terraim in omnes historici suo legendi adeundi ediscenes: simplores. Dotissim latini reruntis italicarum ac maximet aera Omenanatores sicut mihi uidetur sunt adoranin colectile

marim I in me. Hanc autem similitudinemini essecuti suntPiso Fabius pictor&ille Cato portius orium bonarum artium magister a Plynio nucupams:qui sinedilis ornamentis sne metorum colaribussine fuc Σ