Orationes et poemata

41쪽

Na1ncumeonstemus ex anima A corpore:Cunt corporisti eruitio animi utamur imperio: Magis nos decet animum in areu 111ustrahit autem peraeque pertinet ad animo'

sanatione et philosophia& ea potissimum: quaede uita tractat&moribus.Siquidem cum plures perniciosior is sint animi morbi si corporis: qui dies noctest nostras mentes exedunt: Cu cupiditatibus insatiabilibus sollicitemur perturbationibusinumerabilibus simus obnoxiit hos Θυnes morbos sola sanare potest philosophia moralis. Quae haud interitota duxi&uirmus indagatrix expultrix ui riorum aluculentisscriptoribus nuncupas iusdocumratis qui fuerit imbutustis facile casus contreethumanos:forrima floccifacieti inperterritus imperturbatus inuictus. Et cum Masinistumatquaelibessiano rimae: qui alio mis libero dignasum: Hoc unum philosophiae studiu uore liberala est: quod hom1es liberos facit sublimes fortes a magnanimos.Quocircatilli ualderumpermadi esse σπduntur: quorum corpora in sagina sunt: animi in macteue rem tabes napud quos appetims rationi imperat: Virtus uoluptati obsequi scorpus animodominae. OHorum deus terest:quis in uoluptatibuslibidinibu sumub num collocarunt. At quato maiores nostri pruden re laudabiliorest extiterinatiqui uirtutead beateuiuendu so lamsufficere crediderunt: qui unicae philosophiae diuitias Omnes postposuer Solam uirtutem cote antes: Soli sapientiae inhiantes:solam doctrina amplexatest Inter quos imprimis Socrates philosophorusonsa cupams excelluit qui primus philosophi adeuocauit accelo:Docuit deuita&mori freta bonis acmalis inquirere:Νam cum philosophiae tres paries esse tradiderint eximii scriptores.ειν sceniDialecticen: vin Ethicen: quarum physce: quae a nobisnaturaliS appellar rerum naturam perscrutas: Dialecti

Ce: qua rationalem nominamus: proprietates uer he structuramis requirit: Etlaica quae dicimr moralis animu componit atq; omnes animorupe rbationes sedati hanc po stremam Socrates complexus est:Emica Socrates in scho lis edocuit thicam adamavit illustrauinexcoluit:ad quam

rum transi Aillud uulgatissi nauusurpauit. Q supran s

42쪽

nihil ad nos: inrasolaphilosophia moralis esset mortali/nos de natura rerum iacis de altioribussublimioribu r hus Soci ates unquaisputabatis edde sola morali philosoflphia assidue disserebat a meditabas. iusdiscipulus diui nus ille Plato doctoris dogmatain omn1bus fere uolumi nibus mirabiliter expressiti Liuis ingenium uarioso ser monesimmortalitati comendatuti Cum ipse litteram Sorreates nullamreliquisset. Caeterum philosophia omnis ac reliquae liberales disciplinae diu in solis graecorum gymna sis floruerant:diu a sol 1s graecis tractatae excultae illustratae sunt: Cum Romani latinii arma magisqstudia litterarum exercerent: mimperium magis propagare si disciplinas perciperemessitarentur.Antiquitus sophia dicebatur quae iam nominauit in philosophum hoc est sapientiae stidiosum:a quo illud philosophiae genus emanauit quod ita

mandro defluxeritdiscipulo maletis Ionici.Cmemmam indies magis ingenia graecorum efflorescerent Cum

mmma est. illic academia Platonis. Lycium Aristotelis:

pes prodieriuat.illitiac academici hoc est Platonici ab academia scholanu pati illinc Stoici a porricii Zenonis nomiγnati:illinc peripatheci ab ambulati Oe Aristotelis nome sortiti presserui.illinc sectaEpicureo villinc manauitsecta Hic ut mosita a probris mori is caninis appellium

sophorum Adicenmt Aristippus coditor renaicae laciae Archesilaus prideps nouar academiae: Dedona quo helia secta Pfluxit: Euclides a quo minaticae dc Menedemus:

43쪽

quem auctore1 1 ererico sectacola celebrat. 8cutse Bitiamulli fereti lustres philosophi extiteriit: qui no Athonas studiopica arficiscerent'. Illic diu litteraenabitaruit illic philosophi ahabuit domicili uallic ingermae ac hiberales artes diutissime diuersataesumquae sero quidos maliqnadrornanos trasmigrarula qui ut erant Omniu utilitaturae

uirtuturapacissimi cognitis grae pedisciplinis intaedibili litterarum studio flagrare coeperui: multii philosophiam latinis litteris excolere anpillustrare conati sunt. Sed duo potis 1 mu excelleti ac penedicino ingenio uiri id efficere

collocatus:qui cu oratoriam disciplinam is lustrauimet: philosophiam quo sua industria illustranda ex lenda si

scepit. ut qui occupanisromanis promissete etiam ardesset ociosus.&ciam ubi Platonis emulas ac imitator existeret

Dialogos inphilosophia & potissimum si plurimos dis

innitus conscripsit:& inprimis quaestionu libros quinq:qsa uilla sua Thus lanai quae fuerat antea Syllae dictatoris:

Thusculanas notauit: quaru lectio cumsit futtira auditostas utilissima ac saluberrima. Cum multu eruditionis:mestumsententiarum: multu exemplorum in his contineaturreaspublico auditorio institui a lateri: me factum operae preciu esse censui si id pluribus mea industria cognitum fieret&apertur quod prius incognitu erat Robscurum. Vos ital hortor&moneo: ut Ciceronislibros lectitare edisce re& inmanibus quotidie habere uelitis: hu spectemusthocopositum dissit ex vitum: ille Quintilianus ait se ecisse sciaticui Cicero ualde placebit Caeterv mm Ciceronislectio nobis utilitatis e allatura: tatu carmina ora iii fiammodulata afferent iu ditatis:&q admodu mi 1osophiasalubris Eitamusica delectabilis. iusdulcedine cum taureiacapimst cuius origo caelestism rasi ipsi r emuduee copositu pythagorici uulgauerui. Theologi nouemuses esse dixerat 1 pter octo spheram caelestiumrnicos metus& unammaxima continentiam: quaere stat ex omi Gunqua armonia nominauer Caelut immcanere asseruerunt. Muscam antiquis illis temporibus in

44쪽

umieratiorae maximasui memoriae proditu est: aemax, mos ducesfidibus bilis cecinime: qui saetia apud pris stam maecos si Romanos in mimis post caenam lyra circu, fere e qua laudes a uirtutes uirorum forciu canebmis: quacu olim themistocles recissasset habitus es indoctior. Contra laudatus Epaminondas C et amare Scantare ad

chordaru sonu esset eruditus.Socrates quot iam senio Ffectus institui lyra non erubuit:&Plato civit1 uiro que litico uocat: inunca Gedit rene effaria:Et Aristoteles in politicis autor est Musica inter disciplinas ingenuas esse colla locata qua Una litteris&gyri astica adolesceres priscis teporibus discere essueuerunt.&si uolumus Cinquit Idea degere in Ocio. Musica eadhibesarquae habet naturese uoluptatequae ex iurudissimis Gqua Museus dulcissima dixit eme mortalibus: Musica antiqui rus facii ficiis acfuneribus adhibebasMusca curas abigiti claementia suadet:& ad te ni Mos affectus plurimum udeti&ut inquit elegater apud philostratu Canius tydice: Musica ino bus aclauit moerore:hyiares efficit hylariores: amatore calidi pre religio sum ad os lauda sparariore: eadems uariis: moribus

niroene sotu perturbationibusanimo et sederia corporis morbis medetur musica modulatio Cu ad febre quoq; ac Ineracantiones quottidie adhibeant'. Quapropter mi dandus est Xenocrares: qui organicis modulis lymphati cos liberabat:& Asclepiades: qui nibarii cmo surd1ssimas medebaLTheophrasti is quiny ad affrenoes animi modorandas:Whias ibitamefert: Quinctia traditum est Talot Cretensem cytharaesuinitaremorbos ac pestilentiam fugauime.&cantus biciatii mederi credinis i 1chiacis: R in instrumetoueteri scriptu est: quea οὐ davide mari zante Saul refocillabas afuroredemetiae: quo identidem corripiebas Quid none bella musicis modulationibus a

baLPraeterea creteses ad netharadimicabat: Lacedemoniim graecia: ibi Italia Sybaritae ad lybias. None amazones ad

45쪽

esamos arma tractabat none hesyattes*Drurm: ut an, ctor est Herodom in exercina habuit cocinentes fistulati res atq; fidicinas ThymowuSquot Musicus mditorii in prae ino celebratur: in Alexandro magnu musici cantus modulatione ad arma corripienda inflamaret ide inflama, tum mutatis modulatibus cohiberet. uidpacis nimiano ne apud antiquos musicis cantibus celebrata fuere Eteni ures grmorum ciuitates ut Marcianus affirmat ad lyrami es decreta . .recitabat:Qud multa Musices discipli11 o solum homines uerumetia bruta animalia demulcet ceraefistularu cantu capiunt . Delphines musica arte mulla centur.A snstulis allici M.Architecms quot cma musicen perfectusn erit:quae inprimis efficax est ut inquit Victruvius ad balistaru catapultaru scorpionu tempera, ras: hydraulicas quot maestinas efficere nemo poteriisse ne musices ratiocinationibus:Cii ergo inter ho1es reliqua animalia musicae tantasit Gatiores dulcedine capiae ormae quod uiuid Celeberrimi scriptores extiterui: qui ad lyramcarmina poneret :&rythmis minicis numero

modulatioibus sua scripta texeret. Quod no solu a gm cistatini t Uenimetia ab hae eis factatatu Tanta qui insuauitas tanta uoluptas musicae modulationis. Quid enim alterio Davitico modulatius Quid cano' magis

God inmoreoratii Pindari demuit' Quid Deutero Domit&Esaiae calico pulchrius Quid Salomone grauius i id perfectius Iob: quae omni ahexametris& penthametrisuersibus ut eruditi testanti ita hae eos posita citra Sesebrosam aspredinem progrediunt.Caeterum cum antib iores numeri rusticis&incoditissimiles essent: poetica ut auctor est censorinus: uelati legitima musica compos ibtiormagiis modulata profluxit: quae modulatione metrica peritumneleuigaret Acusta uenustaret. etenim ryth mosnumerosi noscos ac paedes peculiariter coplexi sunt

poetae illi qui lyrici cognominant' ab eo quod ad lyram ibi omni carmina condecta ter canebant': quo napud post Os tmatafuit copia ac talams numerast ut Cicero negetsi sibi duplicetur masse habitumnitempust quo lyricos estasOmues perlegati quorum apud graecos longe pinavus

46쪽

mn sextitit:apud latinos oratiust qui ut auctore uintilinius fere solus lyra nam poetam legi digarus est. nam 5cii,surgit aliquado & plenus est iurii ditans:&gratiar Ruariis figuris S uerbis iesicissime audax.Idem in Satyra scribhendate us&purus: N ad notandos hominu mores prae

Opuus. In eo graues crebrael sententiae. Eruditio uaria Smiltiplex:elegantia cum nitore tersissima.Oratii itaq; emacanoriam non minusdelectabit Q proderit Nonniinus animo si auribus pabulum suppeditabit: Cuiuslectio nominus rugifera erit si iucunda Ego uero pro uiribus coimitarinenarratione Ciceronis &Oratii cunctis auditoribus fati Dfacere:&nihil earum rerum prorsus omittere: quae ipsoru declarationi sintfuturae accomodatae. Vos ipsi testes eritis locia plerissim1:quos omnifrogo &hortor:ut tam 11benter audire uelitis:qnos diligenterruncta enodare inrisimus.

Sed iam nonnullascitu dignade Cicerone dicemus: paulo post de Oratio flacco dicturi. Vos ut caepistis quaeso atte1υ

te audiatis Dixi.

Philippi Heroaldi oratio habita in enarratione Persi poete Satyrici. Urae res sunt parui corporis Viri Cestissimili

quae rebus magnis proculdubio anteponuabin tur:& multo praeciosiores Meiudicannar hoc

in primis gemae lapilli restans. Quid eni est

. mirautius carbu Iis qd breuius adamate edhiacyntho macis pusillum &nihil in his praeciosius nobi/iitisuer eris. scribit eloquentiaeparmas Homerus Ti desipamo fuisse corpuscissodecoratu: In quo tamen aia esset maximae&uires ingentissinue. Vndedeceterin priapeis a poeta scriptum est:

utilior T1 deus qui si quid credis Homero:

Ingenio pugnax CorporeparimS erataria papinio nonna1nus uere diserto dictum. Maior in exiguo regnabat corpore uirtUS.

Et Xantvppus lacedemonius:qui breui statura erat itala, datura Syrio. Exiguis uigor admirabile membris: Vivitassi magnos nisu qui uinceret ut .

47쪽

Enimuero mihi osissime circuspectanti&diligetissimε

pensitanti uider res fere omnes uirriate magis' magi mdbn aestimMas Me acmetiendas: nel quaeredu quaamissit

qui :led qualismos Q procena S: sedil probus ac dirus. quis ullisu laudauit Ob id tantumO magnus foret ac copiosus quis orationeduxit eme luculenta reterea φuerbosa effet Renormis quis poema ob magni Ninein ubertatos celebrauitum nemo mediussi ius uel modice dirus id ameriti mo cotra 1audamus libellos qui sui diserti eruditi R doctissime cocinnati:eois haud dubie a1υ te asimus maximis uini minibus: in quibus nulla sit em ditio minimal faetidia.huiusce auteret nobis locupletissismu quottidie testimoniu exhibet Persius poeta Satyricus:

qui quam minor intimato est elegantior:quam minus ha/bet ponderis: tato plus habet auctoritatis. Vnde luculente cecinit epigramaticus poeta Martialis. Saepius inseso memoratur persius uno: Quamleuis inlota marsius amazonidet Et de eodem uintilianus ait.minim&uerar gloriae svno libro Persius meruit. & a divo Hieronymo Sa Ticiis disertissimus nucii paciaecimerito.na&sanctitates hedi 8 sentotam grauitate&uerborupondere&Satyrica urbanitate nulli postponendus euideLinseciae uitia: Sontes Carpit: praeceptistegenti ua1os sanctissimis format&inυbuit.aliquam subobscurus eme Oedis: rpter hontinuaepinruini inscitia &reruignoratione.Sed si quis curiossius poemaliaculetu introspexerit pari dubio cognoscetid eme ter 1s au aris elegatissimu: quod ut opinor:ubi a nobis enararat fueriti facileOmnes iudicabitis uerissima equae dicimus: Syfecto post enarrationem Iuvenalis: nullus no bisscriptor magis idoneus ipso Persio occurrere mitati utens Santricus:iners in eodem scribedi genere uersatur: Uterluitae mortalium andae accommodatissimus est. Enarrabimus ital diis beneiu cibus Pe vim S Ticum poetam: iusopusculuno minus nobis iucussitatis dabit: si litatis: quino minus graeus erit uobis audietibus: sin his enarratibus. Sed ne morosior stylogus Q poema iam

interpretationem ipsam inceptabimus. Vos quaeso dili

48쪽

τ ὰ IOI oratio dicta aptare rem scholastυ

cieonucillusimulat scholasticana praesecturam. . Aiores nostri qui rem publica Bonon1ensem instin is optimis legi h formarunt: Cum

essentdomiciliadoctrinarur ovibus uiri sapientes aceruditi ingenuas disci vias pro fiterentur.Sed quia sine gubernatoren Dum pericl1ta tu Sine auriga quadri praecipites mutaSmere recuncta labascunt a uacillanti Ideo sidem illi conditores am

suffragiis vinctaeamuaelignatusImsiastici conuentus: hoc intam iusicorum prouinci tum VirMagnificus ac circunspectissimus Thomas An limse

Animi dotibus excellens: Cui genitale olumAngilia esse

nuncupaueruntra qua omneSine Nimi naue fuerunt. Angliam uulgor enciores appellitant. Re

Noemetallistex qua escaria uasa generosa olim roma nis

re. No equitatu modo peditat Polaimes; sin etiam GuS:quos partim couinos uocitat partu eluda 1 ra

49쪽

praeliabatur: quo genere pugnae usi sunυaduersum Cris

rem dictatorem belligerantes: Inde Essedant Coinnariis ab hystoricis nominati. In diis litterarum neo laebetes nos obtuse iudicati sunt. m ex aere temperato Ingeniose acumen uegetes: hinc ut opinor exiit illud uulgatistarum. Gallia causidicos docuitfacunda,itanos. diesmedeficeretsi singillatim minutati mi recensere uel/lan quibus dotibus ac bonis fuerit decorata britaniae uelut a neotericis dicere didicimus: Anglia: quae per longa retro tacula multos uiros generosos procreauit: hac uom tempestate hominem nobis dedit summa nobilitate di summa dignitate:summaui miteria dirum Thomam: qui hodierno die Intimanstratum honoratissimum gymamm praefecturae gubernacula moderan strat non sis pro rectore: sed etia pro rectoribus praesit scholasticis tam italicisqprouincialibus:&instar boni gubernat is nauiberium dirigatin porrum tranquilllissimum.Ingenui homi nis mores:Auitano litastadia cencia modestissima probitas circiimspecta: Vimis excellens pol 11centur ac spon/dent habituros nos talem rectorem: qualem nec probarioremnecmelioremnec amabiliorem Optare possemus.SMperest ut scholastici omnes ei praesto sint ac obtemperent

tanq legitimo Rectori: ut ipsi ab eo rata qua scholastici ha/beti mercantur. Scinum est illud domini oratoris.Cur ego te inquit habeam ut principem: mmmmenon habeas ut Senatorem illud corpus bene compactum est in quo capi ti membra consentiunt. illa res publi. optime instituta: in qua deteriores melioribus Obsequuntur ille scholastico

rum conuentus bene moratus benet commius iudicatur

in quo scholastici rectorem uenerantamrectori praesto sunt Rectorem tanqducem assectanaar. hocsi fiet ordoschola sticomm erit aptanostrates fauorabilior: Rector ipse nerabilion&Gymnasio Bononiensi pristina dignitas re 1tituetur: quod olim gymnasiis Atticorum Alexandri Πω :rum ait inarsensium: quae antiquitas admirata est meruit aequiperari.Τe autem clarissime Rector. non moneo. ΠΟΠhon . necenim tu meae indiges a monitionis aut hortationis.sed tuapte spontemnetem incito stimulo impello:

50쪽

ut tutelam gymnasii dignitatis tota mente

suscipiast suscepram ita foueas ac modereris: ut celeberri inus Iricordo scholasticoruni tua diligentia. probitare uio tantia conformeriar. augeatur. Illustretur. Ion deerunt rii suffragatores ad Oia peragenda illustres principe mei Bennuat cum genitore absentepraesentes filii: quoru futigorem nuperfortuna paulum Obi ubilauit: ut putior cicii, delacidi in enuesceret. S1ciari solem videmus interdum

post dispul nebulamipost dissipatas nubes post edomitam coacti aeris crassi nidine fulgere splendidius: Radiare

flamannus:Torrere uehemetius:Tu magnifice rector enitere meditare contende ut expectationi: am de te comi tam satisfacias id erit tibi tuadis genti maximo ornamento

Asuccessionis exemplar Me Dietis ad imitandum. Dixi. Philippi Beroaldi oratio habita du Rectorscholasticus

nomine Melior accepit magistratus insigitia . Gregia res est Viti praestantiss4mi ar' latas bilis Rebus omn1bus administrandis alique e praeficere qui oenacta prudenter examinet: docte dispenset:sapienter administret: Cuius nimi ac iussis reliqui obediant aris obsequantur quem unum cuncti sectentur ut ducem.colat ut principem Reuereat utrectorem.hoc inrebus etiam minimis licet ins cere narus unum habet gubernatorem: Cuius peritiae nautae olimes acremiges Obisqvumr. Arx unu habri prae

fectum: qui reliquos modes in off1cio contineti Et nullatus ab eius praescripto uel digitum transuersum discedere terat.Et ut ad maiora ueniamus. Nulla ciuitas bene potest gubernari sine magistratibus: lla castrasne imperatori bus.Nulla prouincias ine praesidibus. Nihil est ofecto praestannus.nihil utilius bono sanctoin rectore:qui subiectis cocordiam suadeat. bonitatem laudet: Virtutes praecipiat &omcia cap a praesitat.Merito ita uiri clarissimi l audandi sunt Bononiesesequi inter reliqua sancte 'detera instivitati inprimis sanxerat a instituerutut Criratissi mus ordo scholastico' rectore haDeat:qsuamdentia a