장음표시 사용
21쪽
cetabulum octava pars sextari, p g 3 Acetabulu capit sesquicya- thum. . A Acetabuli uino pleni pondus. 4 Acetabulum dictum ab aceto. Acetabulum mensura liquidorum aridorum. 4 Accetabulum per duplex .gdsit. 43 Actus minimus. Actus quadratus. 6 Aula quadrilibris Plauti. et Ain hora primum locum in mensuris liquidorum. t Amphora unde dicta. Amphora pro uase non mensura
quandoque. Amphorae oleariae. Amphorale uas. Amphorarium uini m.
Amphorarum serma. Amphorarum capacitas. Amphorae diuisio. Amphora Graeca. Areolum.
Asini plostrari aratoriira quadragarii. si Assis in agris in hereditatibus. 3. 68 Assisi lenam libra. 68 Assis pro uno. Allipondium. Atticae mensurae aridori liquidoru
8 BI Arilis mi mens aquae&.quin , tu pedeat Millius diuisio. 3 1.6o
Barilis si cubetur cuius mesurae sit. 66 Bes unciarum pedalium. ΣBes unciarum ponderalium. τι BilibriS. Bilibris aqualis. 72Bocalis mensura uini olei nunc Romae uid Petilius. Botte uas uinarium hodie Romae ex quibus constet mesuris O.&quantum pendeat. ι,2
Cadus. Due Canna mensura qua hodie Romae architecti, desili us diuisio. 6 Canna unde appellata. 7 Centumpondium uox composita, sicut dupondium,etripondium. 69 Centumpondium incertum Catonis quid. 69 Centuria ex quot iugeris constet. Ceramium Graeca mensura Ceratium Graecum pondus. 8 Chem mensura Graeca. 3 Choeus mensura Graeca. F Choemix aridorum mesura Graeca. 6
Choenix mesura diurn cibi apud Grae Q, Chus
22쪽
NChus siue chorus liquidorum mensuraGraeca. s Cyathus sextari pars duodecim , unde dictus. sCyathis pocula commesurabantur, δί numero illorum calices nomina sumebant s. inde calices trientales, quadrantales, bessales, s-
Cyathus constat ex quattuor ligu
Cyathus liquidorum aridorumq mensura. 8Cyathus aqua uel uino plenus pendet drach.tres decim scripulum unu. 8Cyathus apud Graecos. 3 Cyathissare, pocula miscere. GClima mensura ex quo quadratis pedibus constet sCoclear siue ligula Cyathi pars qua ta Cochlear paruu apud Graecos sid. 6 Concha mensura apud Graecos 4.& quid apud Latinos ibidem. Congius pars Amphoraeoctaua 19.cOstans ex sextariis sex, in mensura, olei mensura. o Congialis fidelia. o Congius ex qua materia. 34 Congisserina in Capitolio a Vespasiano imp. 9 Congius aqua aut uino plenus cuius ponderis. o Congius uini quo hodie Romae uti mur. 8. 6OCongitella ole cuius ponderis hodie. σCotvlano uide Hemina. Cotyla apud Graecos. s. s6 Cubitus Ro palmorum sex. Cubitus Graeca mensura. I Culicus constat ex Amphoris uigin-69
Culleo nulla malar mensura Roma
Culleus aqua uel uino plenus pendet lib. I 6oo. 3 Cullei ex corio. s Cullei serma. o.&93 Culleis transferebantur uina. αCulle pro mensura, uasta 1 Culleus mensuris nostri temporis co
Denari pondus tempore Plinii erat
Dextans sexta pars pedalis mensurae Mitem librae ponderatis. γλDiaulus,Graecae longitudinis mensura. 14 Diponditis quid. Doch meaptid Graecos uide, Dactylus. Dodrans pedis .librae 72.73 Dolicos Graeca mensura. Dolia antia sex opere figulino. 6 earum serma. Io
Dolia lignea nostri temporis, utiliora
testaceis antiquis. 6α Dolium supra, Botte. Doron ex digitis quattuor. 4Drachma Graecum pondus ad Romanos transiuit. 'Drachma octava pars unicae tam Romanae si Graecae. 70 8 a
Duella unciae pars tertia 1. unde dicta
23쪽
NI, diista ibidem. Ulteria uin hodie Romae quatum
pendeat uino plena , quantum a sextario Romano, quantua Graeco differat. Folietta olei quantum pendeat. 5
Eorgicae mesurae quanthi ab Atticis differant. 36. SI
Libralis. rLibrae poderatis diuisio, apsius assis
Librae diuersarii unciarum apud Graecos. 87 88 Libra medica Graeca. 87 Libra qua Rodieno. utimur grauior antiqui scrip. quatuordecim. 82Libripendes. 77Ligulae forma. 49 Lychas apud Graecos interuallum di
aridorumq. mensura continet Cyathos sex, pendet aqua uel uino plena unc.x. 42Hyppicon Graeca mensura. 1 Hippotatricae mesurae quid ab Atticis differant. SI
Iugerum ex quo quadratis pedibus constet. 7Iugerum non recte quadrauit palladius. TIugeri 'etiae nostri temporis discri
Iugerum pro Rubio sumentes, quan
Librae aereaeri penes Illust pululu
Vrsinum est descriptio. II Libra quae assis dicta Roma pondus. 68.&supra, Assis. MEdimnus aridoru mensura. 4 6
Meditis, siue inedius petitius mensura nunc Romae 3 8 quantupendeat uino plenus. o Medius olei nunc Romae cuius ponderis. 6 Mensurae& pondera in locis publiciscussodiebantur. I. 68 Mensurae liquidorum latum quae a Mesurae aridoru tantum quae, de quac liquidorum4 aridorum iue Mensurae sicutri pondera auctae. 2Metretes mensura. Ses,silliarium eonstat ex mille passibus, stadijs octo.
Milliari xx pro diurno itinere inius uocatis tribui. Milliaria cur Lapides appellantur. Milliariorum lapidibus signatorum adhuc exstare uestigia. Milliarium Romanu ad Graecos transiuit. 1 Milliarium ex quot canis 'almis nostri temporis constet. 2o Mina Attica uetus. 8 3Mina Attica Solonis. 8 3Mina medica. 87Mna. uide Mina. Mistrum
24쪽
Modius Amphorae pars tertia a Modi ex qua materia. 2 8Modi praeserrati. 28Modi quattuor tritici demensum sa- miliae. 27 Modiales at laevi Calsces. 18Modi cuius ponderis. 2 7
Monetarum bonitas semper decreuit. χ
Oleum pondere uenditum non mensura. 39Oleum nona parte leuius aqua. iorgia ex pedibus sex. i Orthodorum digitorum xj I Oxybaphus mensura Graeca. 3 etiam
P Aleste uide,Dactylug. Palmus constans ex digitis quat
Palmus quo hodIepo.arch Itecti utunt cum pedis dodrante modico discri
Palinus praedictus inquas partes diuidatur. 6palmspes mensura. 4 Passiis, inde dicatur. 8pastus senatus hodie a pastu metasurantur Igna Romae Pes primum locum in mensuris antiquis obtInusta Pe Ro. in digitis sexdecim uncijs duodecim diuisus. Pes Graccus long Romano emuncia Ro.pedis . , Pedis quae sit uera mesura exclusis alijs
hactenus demonstratis. Pedis aerei auctoris descriptio. 9. 9O. Pedis sextarii, quadrantalis collatio. IIPes Colotianus reprobatus. Petia mesura terrae hodie Romae quata sit. 18 Peliae 3 Iuger discrimen. 8 Peliae terrae quo instrumento metian
Petilius siue bocalis uin mensura nuc Romae. 8 Petilius uino plenus cuius ponde ris. 6o Petilius olei hod e Ro.cuius ponderis,&inquo a uini petitio disserat. 63 Plaustrum auehiculo quid differat. αPlaustri forma. 93Plethron Graecum. I Ponderum antiquorum,qui penes auctorem sunt, des cliptio O. 7 Ponderum ani quorum schemata. o Pondera,scilicet uncia, drachma, et scripuIunoni. Graecis eade. Ιχ.S Pondera mesurae publice custod ebantur. I. 68 Pondera S mesurae semper auctae I EPondus frumenti Rubli unius. 0 63
Podus unum rerum omnium Romanis. 68 Pondo uerbum perse prolatum idem quod libra. 68
Pondo uncia. 69 Ponderum Romanorum cura ad quaestores. o Ponaera Graecorum med corum. Ipondera ueterinariorum Graecoria. 87 Pygme Graeca mersura. I Pygon Graeca mensura. I Vadrantalidem quod Ampho ra,&quomodo coitituat . at
25쪽
Quadrantalis capacitas. 2 Quadrilibris aula Plauti uide, Aula. Quadrilibris, trilibrisacc. 72 Quadrans pedis. Quadrans librae. 72 Quartarius quarta pars sextarij. αQuartarius Grae. SI Quarta aridorum nunc mensura Romae. 63 Quartu cium aridorum mensura nunc
Quincunx pedis. Quincunx librae. QuicuncialIs calix. Quinarius, siue uictoriatus. 66
RAxus quomodo dolijs aut cupis
sustinesantur. IRetia uenatoria cuius altitudinis apud
Romani Graeci paruo discrimine alimenta seruis praebebant. Vs Rotae curruit quid differat a tympanis plaustrorum. 3 Rublum hodie terrae menstra ad I 8 Rubia terrae quomodo metiatur. ORubli terrae diuisio. o Rubiti terrae ex quot iugeris antiquis constet. 66Rublum terrae, Rublii tritici purgati in prima sementi rec pit. o Rubium mensura aridor u Romae. 6 Rubitim si cubetur, cuius sit mensura . 6 Rublitella alidoru mesura Romae. 68SAlma uini, et silma musti Romae quid sit,& cuius mensurae ISaltus ex quot iugeribus constet.
Scripulum unciae pars xxiiij. t Scripulti ex granis quo modo. 32 Scripularis disserentia. 84
Scortium aridorum mensura Ro. 66 Scortium ex quot sextarijs constet. 66 Selibravi quinae selibrae. I.7 3 Semis. 73 Semuncia. 73 Semodius uide, Modius. Se cuncta ponderatis. ISescuncia pedis. Sesquilibra. 72Sesquipes. 4Sextans pedis 1 librae. 7 2Sextertium tertius semis. 7 2Sextula unciae pars sexta, constans exscripu. quatuor. 76
Sextarisantiqui sorma. I ISextarij pedis probatio per quadra
talem. i. Sextarisdiuisio. o Vini doliquidorum mensura iolei mentura no tamen uenalis, Mellis, Salis, Aquae, aridorum. ἈαSextari aqua aut inopicni pondus, unciarii esse uiginti, iubat experietia Mauctoritate,ceteris cosutatis. ἈαSextari mellis pondus. 3 Sextarius Graecis, mensura minor. Sextantarium pondus. 7 Sicilicus quarta unciae pars, d unde dictus. TriSpanna quid sit. 16Spitam quid. 2. Is
Stadium Graeca mensuraad Romanos transuit. S. I Stadium constat expedibus o. 62s. ex pedibus uero Graecis 6OO S. Stadium ex quot cannis,et palmis nostri temporis constet. OStaiolus agrorum nunc mensura. 7Sympuli usus amensa in sacrificij remansit. Tale
26쪽
Alenium apud vitritum, Grae- copondere. I. 8TTalentum paruum Atticum. 8 3Talentum magnum Atticum ibi. Talentum Euboicum. 86
Talentum Aegyptium. 87 Tympana plaustrorum qualia. QTricongius Totquatus. DTrimodium. 28 Trimodia satoria. 2 8 Tryblion Graeca mensura. SI
Victoriatus sernis denarij. 79Vinum mensura semper uenditum. 39vinum desaecatum,non nἴgium, non crassum,pendet ut aqua pura. est Uncia poderatis qua hodie Romae uti muratiqua maior&quantu Ιχ. go uncia in quas partes diuidatur. 3.73vnctae pedis ad mesurandum, ponderatis eadem diuisio. 6
Vncia pedis. unciae pessis diuisio a geometras. Vncia mesuralis siue pedis nulla apud Graecos is Uncia poderatis eademno Sc Graecis poste uncia ad illos transiuit TyVrna unde dicta asVrna Amphorae semis a svrna aqua aut uino plena cuius ponderis. 7Vrnae nomen non solum pro metra,
sed pro uase 2 3Vrnae sacrae erant inseripta cis
Vrnae ex qua materia erant. 26, Vrnae cuius erant set mae. 6Vrnis conseruabantur mortuorum cianzrCS. 27 Vrnae uinariae,oleariae, aquariae 2
Vrnae sit quibus suffragia imitteban
Vrnarium quid. 16Vtres olei incertae capacitatis. 6 viribus uina tr1ssetri ista.uide,Culleusa
27쪽
3 uel unciat Plinius 43 lineres
uini decemmodiae a Semodio Mensura uilitatem Sextarij is
sustinere Semis sexta drachmae
scripulis esset arboν frugu arbor et frugii usus solstitiam serm
Ceropium Cecropium 1 sed: minus sed & no minus
29쪽
De Romanorum Graecorumq. mensiuris quibus interualla metiebantur.
M satis constat ex iis, quae a disertiusimis utrius'. aetatis uiris tradita sunt, Pedem in Romanis mensuris , quibus longitudines, latitudines, altitudines'. metiuntur, primum locum inter qua
cumque minores maioresq.mensuras tenere.in eo namq. minores Omnes terminatur,&ab eo maiores omnes incipi ut.
Prisca enim prudentia , a digiti latitudine initium sumens, ex quattuor ex eis Palmum constituit quia tot a palma digiti proficiscuntur:&ex palmis quattuor, id est digitis sexdecim, Pedem creauit, ex duobus persectis numeris , nempe sex decem, unum constituens perfectissimum. Decem enim omnibus perfectus habetur, ut Aristoteli problematum sec., quaest.iij placuit, Vitruvius lib.iij.c.j.ωMartianus Capella de Nuptiis philologiae lib.vij.te, stantur se autem a Mathematicii ut idcm Vitruvius, Martianus Capella demonstrant perfectus quoq appellatur. de quo quidem Pede Columella lib. c. I. sic scripsit. Modus omnis areae, pedali mensura comprehenditur, qui digitorum est se decim, quem rursus pedem, ut sere res omnes reliquas in incias duodecim, assem ex eo constituentes, idem antiqui diuiserunt, ita ut ternis quibus q. unciis quaternos digitos complecterentur, ut ex Frontino colligi licet, in eo , quod de Aquae ductibus scriptum reliquit, sic dicente Est autem digitus, ut conuenit, sextadecima pars Pedis uncia duodecima. Idemq. in eo de Limitibus tradidit.
30쪽
tradidit. Et exInde has unciales pedis diuisiohesitaem nom*nibus, quibus assis partes , nuncupauerunt, Vnciain, Sescuncia, betatantem, Quadrantem, Trientem, Quincuncem, Semissem Septuncem, Bessem, Odrantem, Dextantem,&Deuncem De Sescuncia,quae uncia esta semis,4 de Sextante, qui Pedis sexta pars est, duas continens uncias, ut ueterum auctoritates aliquas afferamus memini Plmnius lib. Nat. Hist. G. 23. de pauimentis loquens his uerbis:Fastigium uero seruati in Pedes denos,Sc-lcuncem &lib. I 3,c. I S. de cedrinis mensis Qua in re non omittendum uidetur saberio principi mesam quattuor pedessextante' sicilico excedentem,crassitudine sescunciali.Ex cuius uerbis, illud colligi licet, uncias istas, edales in minores etiam partes abantiquis diuisa fuit se quod ex infradidendis latius apparebit. sic&quadrantem trium digitorum crassitudinem idem Plinius appellauit his uerbis Magnitudo amplimma adhuc sui unius commissae ex arboribus dimidiatis duobus, Rege Mauritaniae Pholamaeo, quattuor pedum&semipedis per medium ambitu crassitudine quadrantali A quo semipede,crassitudinem semipedalem dixit idem lib. 36. c. 23.sic&besiales laterculos appellauit Vitruvius, qui unciarum octo latitudinis essent, lib. 7.c. .sic dicens: Deinde tegulae bipedales ex una parte supra marginem canalis imponatur,ex altera parte bessalibus laterculis pilae struantur sic modrantem pro nouem pedalibus unciis, dixit Columella lib. .c. I. his uerbis: Quippe seminibus uineaceis nimium me protiundos censuisse fieri scrobes adiecto dodrante, super altitudinem bipedaneam. Et rursus circa eiusdem c. finem: Sed
non cst dupondit dodrantis altitudo, quae istud cffcere possit Quo loco Dupondiu pro duobus pedibus, quasi pedes asses ponderales essent, accepit. Similiter Dodrantem Plinius lib. 7.c. 2.sic scribens: Supra hos extrema in parte montium,spitham et v mae narratur ternas spithamas longitudine, idest ternos dodrantes,non excedentes. Quod di Vitruvius dixerat lib. 3. c. q. ubi degradibus templorum tractans inquit: Crassitudines autem eorum graduum ita finiendas censeo, ut ncq cras res deXtante neque tenuiores dodrante,sint collocatae. Quo loco extantem pro decem unciarum spatio posuit.Quem quid citi in assem Muncias, unciae partes diuidedi morem, in hereditatibus quoque Iurisconsulti obseruauerunt, ut Vlpianus testatur lege, Si seruum