Loimographia, in qua graves quaedam arduaeque quaestiones, medicorum quorundam ignorantiam et errorem in curanda peste detengentes, explicantur: symptomata omnia, quae peste laborantes inquietare solent, enumerantur: contagionis quoque natura et caus

81쪽

res se recondunt.

is. Iam, qui malignum iutrefacientem halitum in pannum seu vestem aliquam expirat, quae deinde alium multos saepe os dies contaminet, is non recte dicitur contaminatum tetigisse Sol recte per acrem intermedium radiis suis nos dicitur tangere, quia ab ipse ad nos us

que continuantur.

Quod si hoc pacto maligna expuatio ab

aegroto ad inquinatum usque sine interruptio- .ne continuaretur, ferri posset, qui se contactu per medium diceret ς una At multis saepe mensibus post mortem inquinantium maculantur inficiuntur aliquid vestibus,in qua pestilens expiratio sese abdiderat ut de continuatione tali ne cogitare quis ausit. Contaminans enim contaminatus si petam procul inuicem absunt, ut de contactu ne somniare liceat. ao. Sed de spiritualibus qualitatibus, an &hae morbum contagiosium procreare posint, non leuis controuersia est. Quidam negando , quidam assirmando procedunt. Negantes melius se sentire arbitrantur. Vt enim contagium fiat, oportet qualitatem realem a contaminante ad contaminatum transmitti, quς eundem illlam specie morbum in corpore sano,in quod expor

82쪽

lata est,pritis ita haerebat, quique inficiente remoto nihilominus in infeci o possit perma

nere.

a. i. At qualitates spirituales seu intentionales ut vis magnetis, specifica virtus auri quirespicit cor,item hunen solis, species seu magines colorum ui oculo neque amota re, cuius sunt qualitates , icbus, ad quas extenduntur, adhaeret neque subiecti vires aliis imprime te, neque medium alierare aut in eo persistere

valciat.

22. Quis enim rerum simulacra in speculis post res ab has restare putat quis magnetis vir tutem in i relictam post cius amotionem notauio quis non in aere vestibus, aliisque rebus contagionis seminaria persistere expertus est at hoc non spiritualium , sed realium qualitatum proprium est,ri in subiecto perna nentium, debent namqtie inquinans&inquinatum candem spccie qualitatem sic obtinere, ut inquinante ablato, inquinatus nihilominus retineat, quod ab inquinante est transmisi una

deriuarum. 23. Et laticaci illo itit. Nulla enim qualitas in

pastis permanens, post agentis recessiim , a spirituali qualitate producitur. An in ferro vis magnetis,ablata omni eius Iubstantia,unquam fuit relicti Vix arbitio dices. Producitur autema qualitatibus subiectum per se alterantibus.

83쪽

In contagio autem prius temperamentum Or- rumpitur ac nouum inducitur. Nam in omnicotagio est corruptio, quam reale alterationem oportet praecedere. Vnde aspirituali qualitate morbus contagiosus oriri nullus potest, quatenus is post causae agentis amotionem perseuerare intelligitur. a . Necessarium enim est,ut seminarium,quod contagium defert,&morbum in corpore gene raturum est, sit praeditum, praeter tactiles qualitates, peculiari vi alterandici corrumpendi corpora ad quae arrepsit, tum etiam ut mixtione

corrupta perstet ac remaneat.

23. Vapor autem spiritualisci exiguus sensumque effusiens nunquam id perficiet, calefaciendo vel frigefaciendo, alterando vel corrumpendo. Ergo. Pars aduersa,hoc est,assirmans ex intimis naturae penetralib. exquirens rationes rerum sympatheticam antipatheticamq; affectione adducit, astruitqti, omnib,ωcuctis uniuersi reb con- genita inter se esse cocordiae aut dissidii pprietate,qua citra reale&visibile cotactu mutuo assci uturec alteratur. Animaduerti aut id aperte aiunt in radicib.floribus. metallis kastris quoru

eda diuina quada consertii lege cespirat, quaeda

84쪽

perpetuo se odio quasi aversantur. Licet enim spirituales qualitates non sint abs tutum quiddam, nec possint materiae partibus solutis perstare integrae, inq; sensus non incurrant,tum etiam secundum modum&existentiam qua existunt, per se actionem corpoream realem non edant,per accidens tamen nihil prohibere aiunt, quominus per medium idoneum pio pagentur. Medium autem hoc volunt si spiritum, mediae cuiusdam inter corporeas incorporeas substantias naturae, qui spirituales qualia tales,actiones& virtutes in se recipiat,aetiq; repraesentet, dccum sit corporeus, contactu stio realiter alteret. Vnde inter contaminantem contaminatum dicunt esse vim attractricenari traductricem, illamq; spectare contaminatum vel contaminandum, hanc contaminantem,a

quo scideducitur dirigiturq;contagium ad contaminandii,&hac ratione moueri principium amorbidum in contaminandi corpore delites cens.In qua actione non est necesse fieri contactum immediates secundum superficies seu extrema,sed per medium, cum sic vis spiritualis absque medii sensibili mutatione ad remisque

tangendam emittitur, ut in magnete. Haec sententia licet a communi loci orum consensu parum videatur deflectere, non tamen a physicarum rerum contemplatione aliena putanda est,

nisi sympathias antipathias inritetium fabu

losum

85쪽

E. Cilosum qiuis inscite dixerit, cinnatura erulocum non habere. Et quisquis ita sentit, is in ii turae secreti cxplicandis plane caecutit. 26. Itaq; grauis hic quςstio enodanda occurrit, si de qua inter recentiores acriter concertatum esse reperio, de origine videt cotagii, an ab o culto&sublimiori principio qua sunt elementa,an vero manifesto, ut est putredo, ortum ducat α7. Erastus,Septatius,&in uniuersiam fere omnes, qui de contagio aliquid memoriae prodiderunt contagium non aliunde quam a putredine ortum ducere, absq; putredine nunquam&nusquam contagium xllum reperiri, sed con tagium in putredine consisteres, quoniam in

contagiis omnia tandem putrescunt,constantera Trinant. 28 Licet autem , a viris grauitates iudicio praestantibus temeres sine ratione recedendum non sit, Sidissentiendum, tamen rationes,

quas de putredine asserunt, imbecilliores mihi videntur, quam utinasensum possint me pertrahere.

29. Et quidem recte id annotauit Fernelius I. a.de abdit. rei una caucca ia qui erudite de hac quaestione contra disputat. 3 3. Si enim, inquit, una putredo, tantae perni liei causa foret, omnes animantes peraeque at tingeret. uel Nam

86쪽

omnes lae di peraeque, neque homines magis quam boues, aut hos potius quam oves aut sues. Hoc tamen rerum euentu arguitur esse falsum.

3r. Compertum siquidem habetur ab omnibus,quod ab optimis agriculturiautoribus memoriae proditum est esse pestem, quae selos boues, qualis fuit anno 1 / aliam,quae sues, Oliam quae oves iugulet, aliam luciquae solos homines.

33. Quae pecudes feras que interimat, pulcre admodumq; eleganter Virgilio descripta est, Hic quondam morbo coeli miseranda coorta es Tempestas tuosautumni incanduit aestus: Tigenus omne neci pecudum dedit, omneserarum, Corruptii lacus,infecit pabula tabo.

Et paulo ante. uam multa pecudum pestes,nec singula morbi

Corpora corripiunt.

3 . Si igitur soli homines pestilentia corruunt, num simplicem puramque putredinem huius stragis dices causam Z nam haec animantes omnes pariter attingit. J Si

87쪽

3 Si nemo dilticide explicare valuit, quis sit

modus, aut quae ratio eius putredinis, quae vel bobus, vel ovibus,vel biis hominibus sit infensa, merito in eorum censetur genere, quae caeca, occulta& abdita vocantur, totaque substantia contraria deleteria sunt, non elementari solum qualitate infesta. 36. Vnde concludit,abditiorem quandam causam esse quq aerem peculiari velieno b c factet, quod huic non etiam illi animantium generisit infensum , totaque substantia aduer

min.

37. coelo autem certaq; siderum permistio ne eam ortum ducere contendit. Et grauem corum dicit esse stupiditatem, qui side ra nihil iri aerem nisi calorem aut frigus,imbres aut siccitatem inducere opinantur. a. Si enim illa bene constituta omnem vitam tuentur, cur male constituta vitae non incommodent mutus contemplationis imperitos recte miseros appellat&infelices, non intelligentes purae implicisque pestilentiae causam esse coelestes configurationes aerem primo omnium inquinantes, quae neque temporum mutatione, neque ulla manifesta qualitate, sed solo euentu deprehendi potest. Haec ex Fernet. ρ. Ad-

88쪽

6 E. 39. Adde si ex putredine contagium oritur Piimo, tunc putredo, ves quatenus putredo est contagium uicit, vel quatenus talis , insignis scilicet. At horum neutrum assirmari posse videtur. Non enim putredo, qua putredo, alioquin omnis putredo id produceret, quod falsum esse nusquisq; ficile intelliget, qui febres putrefactivas obseruat, quae minus apta sunt aliis communicari, seu contagione in alios serpere.Nec putredo qua talis id est insignis contagium inducit primo, silc enim in omni morbo contagioso insignis haec putredo adestet, quod falsum esse, scabies, vitiligo, gallicus' morbus ostendunt, in quibus nulla febris est putrida, ut

loquuntur vulgo,&nihilominus tamen contagii non sunt expertes, ut dicetur paulo post Si enim essent insigniter contagiosi, ad distans etiam contagium, ut pestis, communicaret, quod falsum.

o. adit igitur virlgaris opinionis verit: '

absq; putredine nusquam, nunquam reperiri contagium . potius tenendum, esse contagium utilis ebri pestilenti sina plici,cuius prima origo visq; maxima in aerest quem spiritu ducimus achaurimus,soloq; halitu sine putredine ferire nos primum, immigrareq; in animantium corpora, in quibus postea putrefactivam qualitatem planeq; contagiosam, pro corporumtamen dispositione varia, acquirit, ac exuscitat.' I. Iam

89쪽

r. Iam porro in quaestionem venit, ex tribusniorbi generibus, quinam contagiosi primo de

per se censendi. a. Certum est,nullum morbum de suo subie Morborum et in aliud migrare, sed alienum subiectum D AEgenera, substantiae duntaxat transmissione seu transfu-lione, naturam potentiam eandem retinentis iis eis, i inquinare solutio. s. Iam dissicile est imaginari,quomodo in halitu aut vapore totius instrumentalis morbi cssentia contineatur.Sic nec qui in continui solutione consistunt contagiosi per se primo esse non possimn Morbi enim seminarium qualitatem in se habere oportet ccticacem Figura autem,num C Ius,magnitudo, situs,continui blutio, non sunt alicuius actionis principia. Nisi enim aliud sit mouens, laaec per enitillessicient. Quapropter si maxime daretur, instrumentales morbos, in v poc tanquam tibiecto, transuehi in corpus aliud posse , inutilis tamen siet illoruni transuectio. s. Quod quantitate quoque magis ac sepius peccat, tua qualitate, contagiosum esse, pol. Causa horum morborum quantitate saepius magis peccant,quam qualitate,facile ergo colligitur,contagiosos esse non posse. 6. Statuendum igitur,illos morbos contagiO-

ne multiplicari, diffundi, qui vel halitus esti fiant,

90쪽

nentia.

Id autem similaribus sistis concessum est, ideoq; soli ter se contagiosi csse possimi. In omnibus enim ast et loci partibus insunt.&propterea ad aliena corpora possisnile promo

uere.

8. Nam contagiosorum morborum natura esst,ut in qua iis subiecti particula toti insint. Et halitus horum morborum, ex quacunque subiecti partecilluxerint, instar seminis tota morbi essentiam obtinent, sunt enim halitus illi per tinaces,segre i alterabiles, ac putredinem adeo pertinaciter retinent, ut eandem imprimere aliis perquam apti sint. Quae quia neq; ulcer vlli, neq; instrumentalibus etiam morbis comperit soli autem intemperiei per se quoque conmtagiosi existimandi non sunt. 7. Quod si vero contigerit ulcus quoddam contagio asticere, se i ipsiam velut propagare, per accidens id fieri censendum est, quatenus nimirum habet iunctam bciam intemperiem& putrefactionem. Nam contagium non debet ascribi viceri, sed putredini cum ulcere copulatae, cum nullum ulcus sine illa contagiosum dicendum sit. 8. Eodem sensu cli tendum, cum dicitur,ira vapore transeunte seu emigrante transportari