장음표시 사용
91쪽
febrem pestilentem, non sic actu nam extra cor nulla febris est imaginabilis quia in vapore non est pestilens febris actu, sed quia in temperies cum illo vapore est, quae a febre pestilentisito tibiecto differt, quaeq; per se primo talem
inducere potest. Nana ut calor generat calorem. sic calor malignus desputrefactivus calorem tale inuehit in cor per se, io per aliud quicqua. 9. Intemperiei igitur putrefactivae vehementis proprium est alios contaminare, non vlceris M lutionis continui. 1 o. Fieri enim non potest, ut ullus vapor in se actu contineat qualitatem eandem cum ulcere specie,quam imprimete sine medio corpori alieno possit. i. Necesse enim est, ut vehementem prius intemperiem inducat.
a. Quapropter non est hic, ut illic actio uni- uoca,sed equivoca. s. Deinde pars desinitionis sebris, scit. intemperies, in putredinis desinitione copreheditur, omnis enim putredo est inteperies calida nulla aut pars definitionis viceris in ea continetur.3 . Itaq; per se en unciatur temperatura mala calida de putredine, te qua ulcus enuntiari non potest. S. Nec mirum, cum intemperies bicus species sint morbi ci ιδ ιηρημε ι, ac proinde
92쪽
Vt ita, qui essentiam contagio rum morbo isum accuratius expenderit nil aliud esse deprehendat, quam malignam quadam putredinem,
seu prauam substantiae, in qua haeret, tempera tionem, non ulcus aut liuam unitatem , auteriam organicam constitutionem.
16. Sic in febrii estilenti est corruptio venenata, in huius definitione secundum analogiam venenata putrefactio id est, quod in definitione hominis est rationis parriceps Essentia enim rei definitione exprimitur. Et de putrefactione per se, primo modo sic fere praedicatur intemperies, ut animal de homine, de de contagiosa putres ctione eodem modo effertur pestilensvi conta giosa intemperies. 37. Quare, sicut ad essentiam putrefactionis pertinc intemperies calida, ita ad putrefactionis prauae cor infestantis definitionem requiritur praua intemperies calida cordis.
18. Vnde si qui sint morbi, qui nec de iniri nec intelligi possunt absq; ea qualitate, quae
contagium nominatur, id est, qua se morbi ad alios valent propagare&extendere,necessario peressentiam suam contagiosi dicendi sunt. Quamuis nullus morbus, quatenu&mo Dus, seu formaliter contagiosus dicendus est, cum contagium sit proprietas accidens certorum morborum , ad essentiam morbi non pertinens, non secus ac breuitas de diuturnitas
93쪽
6o. Itaq; si morbus aliquis contagiosus est, nec putrefactionem seu putrefactivam qualitatem velut indiuulsium comitem habet iunctam,male pars essentia in definitione ponitur, videt putrefactio. Eodem modo, si contagiosi morbi qualitate corrumpente&putrefaciente corpo- ra aliena inuadunt destruiat,putrefactionem quoq; adesse necessario sequitur. Putrefactivam enim qualitatem recte corruptionis putredinis causam in aliis corporibus existere statuitur,vi ubi principum hoc putrefaciens non est, ibi quoq; nulla putredo,nulla corruptio, quamuis non omnis corruptio sit putrefactio multa enim corrumpuntur sine pu- trefactione.
62. Non igitur approbo Lucae Stenglii Medicii Augustani aliorumq; sententiam, contagiosos sic.morbos,qui ex materia excitantur, 'simplex enim pestilentia excipituro citra putrefactione existere quoniam sic sunt morbi aliqui cotagiosi
ut inquiunt illi)qui nulla inducta putrefactio
ne adeo violenter&magna vi substantiam disia soluunt, ut putrefactioni tempus non suppetat. 13 Sed secum ipsi pugnant, dum concedular& fatentur, inod thesοι quoq; monui, putrida P qualitatem corruptionis in corporibus esse cau- sam.
94쪽
o I T6 . Quod si verum est,ut certe est, non video, qua ratione contagiosus moibus citra putredinem seu putrefacientem de corrumpctem qua litatem assiciat. 6; Phutrefactionis tamen certos esse gradus non insiciandum est. Est nim,quae insignis dicitur,id est,non tantu eximia magna, verum
criam certis signis ab aliis speciebus distincta. Vnde docontagiosorum morborum alii leuiter contagiosi, alii exitialiter tales sunt. λ qm Quicunque enim putrefacientem, glut ' ' nostium . iii ἡὸ uia th, id est, acrimoniae liquidi edolentem halitum emittunt, contagios recte dicuntur, qui vero siccos 'entore destitutos vapores est indunt,qui adhaerescere non facile nec imprimi aliis possunt, raro etiam alios inquinant.
67. Vnde contagii transuectores videt.vapores pertinaciter putrefacientem qualitatem retinere oportet, si morbus contagiosiis contagio debeat proserpere. 8. Aristoteles in valde seu insigniter contagiosis requirit et: καυ hi, quod ad secundas qualitates recte refertur, ut quae diutius permanere, esticacius lue agere in primis qualitatibus possint, praesertim si calorem actionis suo secium fuerint adeptae. Vnde contagio tectius illis attribuitur quam primis, quae in subiectis alienis non diu possunt inhaerere,
95쪽
sid sto prompteq; pelluntur. Id iiod praeclare exponit Hippocrates libr. de veteri Med. bimultis ostendit, quam facile acquisititius calor simplex ex re qualibet profligetur. 69. Contagios igitur morbi sint, non qui vapores ex semittunt sola calefaciendi aut frige- faciendi potestate praeditos, sed qui halitus effundunt diffunduntque pollentes potestate corrumpendi corpora,quibus ad laserescunt, id est, qui praeter prima qualitates, quae facile disia
sipantur & hebetantur,vires pertinaciores nacti sunt,quibus non alterare solum vicina corpora, sed perdere etiam queant & destruere. 7D. Haec potentia seu potestas, putrefactiva ac
corruptiua qualitas, veli quod melius impres'
sto,doctrinae gratia, recte appellatur, non vero putr do,quod vocabulum perperam huce improprie ab omnibus traducitur.
I. Dico, impressio, quia ab infausto siderum concursu atq; permistione potestas talis putre- fictilia saepe aeri primum imprimitur, ut inpe stilentia simplici, quemadmodum supra etiam notauimus, quae postea perinspirationem ex- pix tioncmq; propagatur, teque uno in alium
t. Itaque calor putrefaciens e corrumpens non est simplex iura caliditas elementaris,
96쪽
sed iuncta est cum amatu astrali, postea vero incertam mixtionem se insinuat, inque ea consistens qualitas est. 3. Velim tamen aequus lector haec intelligat de calore magis pestileti, calor enim pestis tempore fagrans, pestilens est non ex putredine, primum, sed ex impressione astrali, qua fit, ut nuic animantium generi magis quam illi sit infensus.7 . In aliis morbis contagiosis ex certa mixtione caepe oritur,sicut rubedo,salsedo, odor. 73. Quo fit, ursine putrefaciente halitu , vel corpusculo de tota per putrefactionem dis luta substantia,excitato,ad alia corpora transmeare non possit.
76. Neq; enim extra proprium subiectum primarum instar qualitatur quas in subiecto quomodolibet temperat, misto inhaerere posse supra diximus fingi debet. 77. Aliae corruptionis species vel totum simul perdunt vel effluuia contagium alio transportantia non procreant.
78. Sive enim igne crementur animalia , siue iugulentur, siue sus centur, aut strangulentur, siue veneno tollantur, siue alia quacunq; etiam ratione perdantur, nunquam expirans halitus qualitatem occisionis causam uicaciter transfert ad alia. 79. Atque huc optime quadrat Aristotelis proble-
97쪽
blema cit Plitisiciscabiosi,&lippientes alios inficiant, hydropici vero aut pileptici non 386. Id autem ideo fieri ait, quia Plitisci expirant πνευμα φαυλον βαρυ, id est, spiritum vi fatum &graue, S ut dica uno verbo,putrefacie-
te Et spiritus litisicorii a spiritu pleuriticorum, Masthmaticorum nulla re alia differt Lippi in sciunt alienos oculos, quia patibile sitiat, ac perfacile rebus visis assimilantur. Scabiosi, quia esiluuia insiperficie habent prurientia. 8 i. Obseruatum est, ex amplexibus lasis mariti uxori communicatam esse litisin. Et est in exemplis,tanta cum tenacirate tantoq; tempore virus illud saepe seruari in fomite, ut vestes, quas litisici gestarunt 'post biennium demum visae sint contagium attulisse. 8a. Sed&ad distans per anhelitu haec insectio
communicatur, non immediato contai tutan
tum: ex relicto fomite,ut praecedente thesi dictum est. 8s. Cum enim vitium sit in pulmonibus&thorace, ex quibus aer inspiratus ad rcfrigerandum&ventilandum cor, expiratur cum exhalationibusvi vaporibus in eo genitis, si iis in locis sanies contineatur aut pituita putrefacta, necesse est divaporibus illis putridis aerem insici, vicinoq; aeri labem communicari, qui inspiratus iterum ab alio celerrime eandem pulmonibus labem amat, iis scit qui insectum aerem susci-
98쪽
sopiunt primo Celemnie tamq; blent imorbi induci. iiii ex spiritibus halitu communicato producuntur, ut in pestilentialibus febribus manifestum est. 8 . Ita igitur Phlisis contagione communicatur,&contactu immediato,&relicto ex fomite, de ad distans per anhelitum Est enim pulmo viscus,quod prompte facile ob raritatem susci- pit, per consequens allicitur inspirarione sciaeris putrefacti. Sue. Lippitudo ex iis est quae adl5ginqua com- inunicantur: scrutatur, sed fomitem vix relinquunt.
26. Communicatur autem tum partis mobilitate, tu splendore,tum vaporii transmissione. 87. Cum enim lippitudo ex materia fiat calidiorissubtiliori,nec admodum viscida,ad longinqua exhalatione traffundit mediante partis mobilitatevi luciditate. 88. Magis tamen comunicatur, si assidue moueatur oculus inflammatus, tunc enim exhalationes quasdam subtilissimas cum lumine simul transmittit adeo velociter, ut Onaento quasi temporis noxa in alio oculo inspiciente persentiatur.
80. Oculi enim sua natura humidi, molles, affectibusq; opportuni sunt, facile a morbosis deprauantur radiis, qui cum spiritualippientis
99쪽
so Altera causa ex perspiciuitate tersa oculi superficie sumitur.Cum enim in oculo externa, tanquam in speculo, omnia repraesententur,inspecto oculo , inflammatione , clippitudine seu ophthalmia laborante, is qui insipicit
facili me eandem concipere poterit, quoniam cum speciebus,ubia lucida materia excitantur, vapores permiscentur, quae si aliquid in se habiterint lentoris Lacrimoniae,similem in alteroculo producent affectionem.
1. Confirmat hoc ipsum Rabbi Moses et .aph. ex sententia Galent . de motibus, qui a men liber desideratur, inquiens, qui primum videt ophthalinia aut coturbatione laborante, statim ipsi oculos conturbari quod si adhuc attentius inspiciat, non conturbari solum, sed ophthalmiam etiam contrahere. 92. Et ratio quoq; attestatur humores&spiritus conturbari, quia, si fit attractio humorum per uniuersum oculum, necessario illi miscetur,
humoribusque oculorum de spiritibus per oculum dispersis ac commixtis sit turbatio. 93. Vnde Hipp. libro de locis in homine dicebat ob humores influentes visiam fieri μαρ α ρηγωδη,idest,apparere scintillas in oculo, atque etiam acumen videndi perdi. 9q. Quaestio aut hic oboritur, cur ophthalmial Γη laborans simu inficiat, sanus vero lippietem sitias ' sanitate emendare non possies haec quaestio
100쪽
E. Olim doctos exercitit ac torsit. Potest Min hunc modum ac sensum formari Cur, si putrefaciens vapor ab aegris ad sanos putredinem ess cacem transportat, non etiam salubris halitus sanitatem infectis restituat ZIk.I. Plura requiri ad constructione rei quam destructionem in in plerisq; rebus citius bona locum dare malis,quam mala bonis a. Deinde non mediocritas excessiim,sed hic vincit illam Morbum autem excessum esse, in mediocritate vero consistere sanitatem extra dubium est.Vnde morbida expirationes excedentem in se habentes qualitatem, mediocritatem possunt cor
rumpere, salubres vero, quarum potentia est remissior, morbos tollere ac extirpare non valent.
Merito igitur lippitudo , qua immodicus quidam habitus est sanitatem, habitum scit.laudabilem celetius immutat. Nam sanitas temperies quaedam est corporis, intemperies autem Or-bus,facilius autem habitus modicus ab immodico mutatur quam econtra. Quare etiam non
mediocria extremis,sed extrema extremis in curationibus recte opponuntur. ys. Adde quod natura morbos, maxime vero factos curat,non remedia; nisi quatenus instrumenta sunt naturae operantis.Sed halitus e fanis es tuentes,naturae facultates robustiores aut potentiores, quam ante morbum essent, reddere