Io. Baptistae Benedicti... De gnomonum vmbrarumq. solarium vsu liber

4쪽

ΙO BAPTISTAE

BENEDIC T IPatri iij Veneti Philosophi, DE GNOMONUM

UMBRARUMc . SOLAR. IUM USU

Liber.

AD SERFNIS. EMAN. PHILIBERTALLOBM ET SUB ALPIN. Ducem Inuictiss.

Nunc pri publica utilitati , Iitudiosertim , commoditati iis lucem adtus.

pipud baredes Nicolai Betillaque.

M D LXXIIII.

6쪽

AD INVICTI S S

EMAN PHILIBERTUM

Allobrogum dc Subalpinorum

Ducem dcc.

IO. BAPT. BENEDICTUS.LVS nosser de re Gomonto Dux Serens. que veriorisius annis composui iam tandem inlucem emersit. Nid quidem te uolente, atque iubeute, . qui ut es animo in aduersis intrepido,o in olemnis. principatus muueribus conflantissimo, ita in plinis comparandis ingenio polles acutissimo , squas ipse optimas cesses, inter homines quamprimum di seminari δεμ

aerio flagras ardentissimo. Vt qui probe nocti quam sit indignus imperio quicunque rateris non praestat Japientia, gmnassidue I xipublica commodets inuigilat. Atque compertum habes quam si di esse eum uarias gentes spopulos bene regere, qui acipue a Agathematicis aborreat documentis: In quibus seritatis inreddibitam uestigia refulgent,

s ordo ille mirabilis atque exactissima mensera c reprehendDnt r. quibus tota mundi machina gubernatur, omnium natura par V perpetua rerum commtitatione pulchorrimas imprimit formas, s hcmixtim diti in a mentes sitiauissima rerum multiplicitim contemplatione mira mimmodum recreantur. Vnde prudentissimus Iosephus censuit iungaria te uiuendis cia Antiquis istis hebrais Deum optim maximum condonam se, latissima imperia detulisse,propter Aprologism ,sGeometriam quas iugiterpe scrutabantur. E iplatonem diuinum Jegimus Archita di rixos succensesse,quod Geometria bonum perderent, quas Aa aeternas s incorporeas vindicat substantii, in quibus mesi ipse Seus. Et eundem alibis itissime onuncinuisse Deum maxime Geometriae intendere, eos ueluti unico instrumento uniuersumuertem moderari. Atque Licurgum de lene constituenda ''publica dserentem δε- .s, dArithmeticam quaaqualia lautum numero diibi Meret D

7쪽

mocraticam Re Micae formam prae se ferre, ometriam uero prasecundum se ratissimum Philonem initium omnium, s caetera n pientiarum metropolis sit legitimo regno congruere. Vt ratio-m,ac pro dignitate niltemerepermiscendo, bonorum malorum sit in- Agnis reno,quam iussitiam Mucupamus, et i qui bene hanc nouerit optime iudicaturtim ninam praIlet iunum potius quam quale

esse, quo plerique a oqui boni, mimme intelligunt. Tu dum Licinium Jmperatorem di simum imperitiae conceptaculum detestari impu sima eripi conssilia damnas squotquot asseruerunt nihil minus Aebere Imperatores quam philosephia incumbere , Muguin Traiani effarci exemplis didicisti, non es nudist aptius quicquam adcons

mandam potentiam. Et excelsa mente conceps nimbilaenius esse uiro

Principe, quam cum multum possit en etiam multum odesse mortalibus, s de orbe uniuerso bene mereri. Sic enim latissimum propagatur Imperium Aea quis flargat in populos qua meliores homines reddantis bonos quosque a apientes sibi deuinciat. Hac tu ratione maximos superasti reges,quod cum cateris careas uici,sfordido h Hime ca. res inuidia liuore, scandidistima liberalitate consticuus nolexanarum uicini s acedonem Is enim cum phiscas audiuiset lectiones ab

Di teli, sp a inte exisset evulgata uisse, indignabundus succensiuit aceptori,quod eos Io non mi et regem plus cateris si ire, sique adeo inuidens mortalibus disciplina bonum,ut gloriosumsbi extas mare secum sepeliretur. Tu uero dum populos tuos rem θ' maio-.ra tractas negotia,tanto ordines uti dissonis, ut semper tibi Dersit tempus quod usis liberalibus impartiaris, s qua didici ii quasi non

tibi assumpseris sed cateris agustaveris,ubi iucunditatem atque utilitatem disiciplinarum percepi ,n habes antiquius quam curare, ut quam primum ad alios non modo qui tuae sub unt ustioni, sed exteros

quosique transferantur. omnium animi tua ope ad virtuti, gloriam erigantur. Cum estur ex nobis inter caetera audire uolueris de Ambrarum usu, squam certis ima methodo antiquorum , ct neotericorum 'sigatis erroribusper exigus omonisereritionem totius orsa tus N.

Digenti simi erissemita deprehendatur: sin angustaparieteperpema deserabantiar temporum distincta curricula,m ueluti in s culosa-i

8쪽

cile quam uodere redeuntem ad ns rea germina considerare nataram , Paudo ad uitam neces sera i

comparaud ot qua ad subbca regimen pertinent sint peragenua cognoscer . I cec tamen satis audiuisse sis Peret , criptis etiam iusseris excipi in edinis chartis per Ludovicum A a m Lbi a secretas,

s bibliotera refertissima custodem, ac pingeudarum iste rarum arte conue cusιλα, . ums lecta in es placerent magis, s dyna iudicaue ras qua ab omnibus perdiscerentur, oro tus anmci metuit iune n trino tui siecubpraeclara ingema commodo raudarentur, sempersitibunda poderata suersaretur in tenebris, a nobis i r menda committi desse id risi, fecistis ut hoc gnomon cum uolumen, veluti implumem uolucrem,e nido in quo no stros partus fovemus emiserim.Proart igitur te nust incesnun sic Deo annuente in tua celsitudinis constectum feliciter peruenit. D rtissimus ' 'κ Ponnia Gallus,nepos tuus,ab eae remis Sarmatia sidibus,adgassiarum austum regnum capscendumpor Germaniam atque Italiam contendens apud te, iungo defess/s itinere quaestit tuos Serenthmia coniugisseau si mo constectu turio prudenti sesimis consi s recreatur, ut cateris tuis gavd s hoc accedat am-

mi oblectamentum. runt autem nun partes tua, authoritate tu ri,fθcon tantistimo fouere asidio libellam hunc, qui morsibus nunc detractorum obiectust tum habebitprotectorem,quem unicumsibi aut Ardelerit mecenatem fiaminum. Ego interea dabo operam ut meliora in dies tus nomini consecrata,ex qualicunque nonra pro eant o prin 1. i simi a Lanimi tem mei propensionem erga tuam celseminem non obsicine indicabunt. Vale Principum optime quem dici bis, DChridia, P publica Deus omnipstens seruet incolamen.

9쪽

Ad Lectorem.

Ukunque se seminem esse miti it , mente scilicet diuina arque ingenio

praeditum . mal, quod uelocitate omnibus nu pera elementis, prosum.

tin industria temporis timumsinere,e omnύmsupcrare uetustatis iniuriam Is sinerastis se suisse glorietur opo uet,atque Et operam, ut ommno inter homines vixisse tectatum relinquat: ne sibi suae ut solus 'sesiit conscius, quando nullum queat s. num quod nemini communicatum inter arct imos unius animi cacesios delites at Nautem praefiare non alia melius ratione pote quam si quo a maioribus b eficium acrepit uicissim rependa o tiris, accipit uero uis usique ah alijs max:me di Ziphnas, qu uera seunt humanarum mentium patula, cum nihil natura magis uotiris impresserit animis qua ciendi cupiditatem.Has ergo ut frici quis mequitur ingemo per antiquorum traditiove ira fossit asiqui deis inuentis adaere, ω 'moribus enectus au piis persectiores re Mere,non debet hoc postinis muidere.sunt enim propria sec humanitatis o scia, henefactoribui eratias habere, de omnibus bene mereri, quibus ne Doctis ne hominem quirim ese liceat. si qus autem sunt disciplinae quae speculationis excellentia, tractatinnis iucunditat aut ussus ut istini epraessent aprosecto junt matbemati , per quas diuinas operationex intelligimus,ea, praestantissimum rerum visitam emutamur, dum sicut i Ie natura tum mi arcisecrastum rerum aut lares efficimur. Harum inque adeo flagra hominibus conuenmn ut uel ex his homines ipsi an uere sint dignostantur.Vnde Ari Pus cyrenaicus ex niurgio in Rhodioru btus excussi s ubi mathematicas uidit inpulucre figuras, laudio testiens prosiliis e fertur, quo uestigia hominum cogno et . inter matbematicas autem si tus sum ualde excelsere nemosanae mentis negauerit, ae calorum amphtudi-ncm, Aperiora luminum simitas indagatur, imorum subtentium ororum uarios fectus examinat, quariquidem per hoc menses illos bmpiasmos globos parua mcute comprehendimus, , mirabili or me rapidos orbium uiolentosq; a mulcontrassentaginis motu cognsimus, unde innia rerum resultat conuenientia, a mirabilis eo magis ,

quo arutius consideratur. Per hanc illius principis si erumpulcritudinem intuemur, qui fons luminis, ω caloris, naturae parens, g nerationis author,hanc totam Muudi mat hinamsuti radijs illa ira ej omnes speciessisa uirtute conseruat. Huius momenta obseruamus qui tempora distinguit, uitam operatione que nostras exactissima dirigit regula. Atque ut uniuersi methodus, praeterita quaeque nos reuiderelini Gutura prs Urirat, Myraesintuprofera in medium: unde qui appetenduα,γι ue euitandum sit, quando aut quoties,Vdquonam modo atqui tenta udum, cerissimis cognosiimus indiciis. Hurus autem seu risu oris atque orbis moderatoris per uasos creti ambitus e. ndemsin per terentem orbita in quales tamen arcus desicribentem supra nourum hemisphrium, baia a sene uia uestigia grua consequimur lucis ae tenebrarum jacia metimur, fucm

10쪽

umbrarumpereno in nrs obseruantia, quaerem nos ad alas notionesperducit. platesistberice e o Jecutit ι cum ego non mehercule exiguam,aut omnino contemnendam operamdederim, radererq; mih ipsi nonnulti factenus ignota Omperuisse,quae iucunditarem Jec nubus tali ratem operantibus , ω utilitatem omnibus asserre posent, rem prorsus abhuman: tate, atq; a mea ingenu late alienam existimam, auara mente ua recondere ut qui me perpetuo delitescerent,nec in commune bonum euulgarentur. bum' cipue nunquam ab at quo hactenus editam exactam reummonicae tractationem inuenerim:

si omnium diserti me Princeps in hac acultate de castraeserit Ptolomeus.is enimμo Analemate in tribus iantum plures borologia designare docuit oriryntal meridano, mi uocant,uerticuli nihilpraeterea desuperficiebus ab hisprofectibus declinantis. dxit, quo sit ut cum rariparietes sint qui non aliquam inparaeminiament, rarasima quos ste sectasiaut laria. Cum . is defectus ccurrere iuuerit Federicus Comundinus Esi ' sis est. verumsi inaudinu equamur, cum opus sit cum parietis declinantis causa nouum alerna confingere, tutic lector optime cogita quam dissicilis, ω salebrosaiaest ui quam merito, seiun hercunum laborem, Auitarunt quotquot mentem ei adhibue runt. Rcliqui uero misgentium quipracticis ut dicunt quibusdam modis tirologia muralia coynxerunt, euid rabere docuerunt,ut plurimum aberrarunt, ita uiten omnia bactenus m obliquis parietibus depicta cui ω ea qua in annuus,ω aliis machmulis fabricata sunt, perfectu alsetq; comperiantur,eo quodnon certissint in legi us artifices, jaciam autem ego hoc meo Libore usimea me Iadit opinio, ut iupo ierum haud magno incommodo,quisis sibi quotquot uelit ubicunq; erismicantes'uetrauerint ruit , seu molites res eu firmi sint loci,boraria undequas exact Ima con uere ualeat miselibem tamen

aliquantisper adhuc talus opuscis editionem ut ornatius agi uapossitione,-madus aliorum nostrorum operum adiectione solumen in luce roiret,sed ma rare egit me inui s. Eman.Pini Sabaudis lucis authoritas,qui cum c a me diuisset, deinde'iptis mandata intestigere nolui ali diutius intra notos pγικatos parietes contineri, sed jecit ut str o ouam subreserim. Scio equid me camnos rictus noue surum, cum nunquam de ut qui qκ non percipiunt darencut, Aquae intelligunt di s decepta ferre nobW.nec deerunt quiprster uerboru sueos,multas demonstrationes quas des iurabunt, quibus omnia possent clariora redd, Iemo ssurires uomos velf Amt. Sed ἡorum esto iuricium si omni orationi r neglecto knocinio, quo etiam i aper se materia non ait Iur, o non tironis us aut ieiunis prorsus hominibus his utariis, ea omnia quantinis licuit prsterinsi, que recte ab alijs sunt tradita, ne etielistis aliquid detraherim , mel abanorum i bris lectores di denis, meas monas repetitis traditionibus onerarem, quod alij fecerunt. Ois enim Sebastiani musteri, Orontis P et borologetraphiasi eit, qui nouanimaduerterit quam multa puternecesitatem erbo ad rirbum inpo- ferioris opere sint translata , qκae poteram maiori cum iri que laude apodyrtoremia lendis relinqui,autpotius ab utroquepraetermitti,cum alter asterius impru Iens calcauerit uectigia, in quandoque codem errore ambo ducti, cecutientes in Guam foueam sese praecipites